1, 2. ¿Imaynatataj Jehová munakuyta rikuchinapaj yachachiwanchej?

UJ KʼACHA tataqa wawasninman ruwasqasninwan yachachin. Chayrayku wawasninta munakuspaqa, munakuyta rikuchinankupaj yachachin. Jehovapis ajinallatataj noqanchejwan ruwan, mana pipis pay jinaqa munakuwanchejchu. Biblia nin: “Payqa ñawpajta munakuwarqanchej”, nispa (1 Juan 4:19). Munakuyninta rikuchiwasqanchejwantaj, munakuyta yachachiwanchej.

² ¿Imaraykutaj Biblia Jehová ñaupajta munakuwasqanchejta nin? Imaraykuchus “juchasapasllaraj kashajtinchej” Jehovaqa wawanta wañunanpaj kachamorqa (Rom. 5:8). Chayta ruwarqa wañuymantawan, juchamantawan kacharichinawanchejpaj. Ajinamantataj munakuyta, khuyakuyta ima rikuchinapaj yachachiwarqanchej (1 Juan 4:10). Wawanta kachamusqanraykutaj amigosnin kayta atinchej, munakusqanchejtapis rikuchiyta atinchej.

3, 4. ¿Imaynatataj Jehovata munakusqanchejta rikuchinchej?

³ Munakoyqa Jehovaj ujnin kʼacha kaynin. Chayrayku Jesús nerqa: “Señor Diosniykitaqa munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy yuyayniykiwan, tukuy kallpaykiwan ima. Chaymin kuraj kaj kamachisqaqa”, nispa (Mar. 12:30).  Jehovaqa tukuy sonqonchejwan munakunanchejta munan. Paymanta nisqa waj runata chayri imallatapis astawan munakojtinchejqa sonqonta mayta nanachisunman. Chaywanpis Jehovata munakuyninchejqa mana sonqollanchejpichu kanan tiyan. Payqa munan tukuy kallpanchejwan, tukuy yuyayninchejwan munakunanchejta. Chaytaj ruwasqanchejpi, imaynatachus yuyasqanchejpi ima rikukunan tiyan (Miqueas 6:8 leey).

⁴ Chayrayku Jehová Diostaqa tukuy kayninchejwan, tukuy kapuyninchejwan ima munakunanchej tiyan. Cheqamantapuni munakusunchej chayqa, kausayninchejpi ñaupajman payta churasunchej. Ñaupaj yachaqanapeqa Jehová munakuyninta tawanejmanta rikuchiwasqanchejta yachakorqanchej. Kay yachaqanapitaj imaynatachus Jehovata astawan munakunanchejta, imaynatachus chayta rikuchinanchejta ima yachakusunchej.

5. ¿Imatataj ruwayta munanchej Jehová tukuy imata qowasqanchejpi tʼukurispa?

⁵ Pillapis uj regalota qowajtinchej, chay regalota qowasqanchejmanta agradecesqas kasqanchejta rikuchiyta munanchej. Chantapis agradecesqa kasqanchejta rikuchisunman chay regalota apaykachaspa. Apóstol Santiago nerqa: “Tukuy ima allin kaj, kʼacha kaj imaqa patamanta qosqa kashan cielopi kʼanchaykunata ruwaj Tatamanta. Payqa mana uj jinayanchu, nitaj maychus kasqanmanta waj jinaman tukunchu”, nispa (Sant. 1:17). Jehovaqa tukuy ima necesitasqanchejta kausakunapaj, kusisqa kanapaj ima qowanchej. Chayraykutaj Jehovaman mayta agradecekunchej. Jehová mayta munakuwasqanchejta reparaspataj, noqanchejpis munakuyninchejta rikuchiyta munanchej. Qanpis, ¿ajinatachu ruwayta munanki?

6. ¿Imastataj israelitas ruwananku karqa Jehová allin imasta qonallanpajpuni?

⁶ Jehovaqa ashkha allin imasta israelitasman qorqa. May chhika watasta imastachus kausakunankupaj necesitasqankuta qorqa. Chantapis leyesta qorqa, imatachus ruwanankuta yachanankupaj (Deu. 4:7, 8). Sutʼincharinapaj, leyqa nerqa Jehová Diosman jallpʼankoj “ñawpaj kaj poqoyninta” qonankuta (Éxo. 23:19). Israelitasqa Jehová allin imasta qonallanpajpuni, kasukunanku kasqanta, kapuyninkumanta aswan sumaj kajta qonanku kasqanta yacharqanku. Ajinamantataj Jehovaman may agradecesqas kasqankuta rikuchiyta atinkuman karqa (Deuteronomio 8:7-11 leey).

7. ¿Imaynatataj tukuy kapuyninchejta apaykachasunman Jehovata munakusqanchejta rikuchinapaj?

⁷ Noqanchejpis Jehovata munakusqanchejta rikuchisunman, kapuyninchejmanta qospa (Pro. 3:9). Chaytataj ruwasunman tantakuykunapi cajitasman qolqeta churaspa, Jallpʼantinpi Reinomanta willakunanpaj, qotuchakuyta yanapanapaj ima. Mana tukuychu tukuy imayoj kajtinchejpis, tukuyninchej imachus kapuwasqanchejmanta qospa Jehovata munakusqanchejta rikuchiyta atisunman (2 Cor. 8:12). Chantapis munakuyninchejta waj jinasmanta rikuchiyta atillasunmantaj. Kunantaj chayta qhawarina.

8, 9. 1) ¿Imaynamantataj Jehovata munakusqanchejta rikuchillasunmantaj? 2) ¿Imatataj Mike, familian ima ruwarqanku?

⁸ Chantapis Jehovata munakusqanchejta rikuchillasunmantaj paypi atienekuspa. ¿Imaraykutaj chayta ninchej? Imaraykuchus Jesús mana anchata phutikunata nerqa imatachus mikhunanchejmanta, imawanchus pʼachallikunanchejmanta ima.  Jehovaqa kausayninchejpi Reinonta ñaupajman churajtinchej tukuy chaykunata qonawanchejta nin (Mat. 6:31-33). Jehovata munakusqanchejta rikuchillanchejtaj imatachus qonawanchejta nisqanpi atienekuspa. Imaraykuchus paypi mana atienekuspaqa mana nisunmanchu payta munakusqanchejta (Sal. 143:8). Chayrayku sapa ujninchej kayta tapurikuna: “Imaynatachus tiempoyta, kallpayta ima apaykachasqaywan, ¿Jehovata munakusqayta rikuchinichu? ¿Sapa pʼunchaychu tukuy ima necesitasqayta qonawanpi atienekusqayta rikuchini?”, nispa.

⁹ Mike sutiyoj hermanonchejmanta, familianmanta ima parlarinachej. Mikeqa wayna kasqanmantapacha waj suyuman willaj riyta munarqa. Casarakuspaña, iskay wawasniyojña kaspapis, waj suyuman willaj riyta munallarqapuni. Pay, familian ima, pisi willajkuna kanku chay lugaresman ripoj hermanosmanta ashkha yachaqanasta leerqanku. Chayraykutaj kapusqallankuwan kausakuyta ajllarqanku. Jatun wasinkuta verderqanku, aswan juchʼuy wasimantaj riporqanku. Mikeqa empresanta juchʼuyyacherqa, yachakorqataj waj suyumantapacha Internetnejta chay empresanta apaykachayta. Kunantaj pay, familian ima waj suyupi Jehová Diosninchejta kusisqas sirvishanku. Mikeqa, Jesús imatachus Mateo 6:33 versiculopi nisqan kausayninpi juntʼakusqanta nin.

10. ¿Imaraykutaj may allin imatachus Jehovamanta yachakusqanchejpi rey David jina tʼukurinanchej?

¹⁰ Uj kuti rey David qhelqarqa: “Cieloqa Diospa atiyninmanta parlawanchej, tukuy paypa ruwasqasninmantataj willawanchej”, nispa. Chantapis nillarqataj: “Tata Diospa yachachisqanqa mana pantayniyoj; watejmanta runata allin kawsayman churan. Tata Diospa kamachisqanqa cheqampuni; yachayniyojman tukuchin mana yachayniyojta”, nispa. Davidqa Jehovaj leyesninpi, ruwasqanpi ima tʼukurispa, Jehovaman astawan qayllaykorqa, munakusqantapis rikuchiyta munarqa. Pay nerqa: “Pakakunay chhanka, kacharichiwaj Tata Dios, ñawpaqeykipi parlasqasniy yuyasqasniypis allin kachun”, nispa (Sal. 19:1, 7, 14).

11. ¿Imaynatataj Jehová yachachiwasqanchejta apaykachasunman Jehovata munakusqanchejta rikuchinapaj? (23 paginapi dibujota qhawariy.)

¹¹ Kunanpis Jehovaqa paymanta ashkha imasta yachachiwanchej, nisunman ruwasqasninmanta, imatachus ruwananta nisqanmanta, Palabramanta ima. Kay sajra pachapi runasqa universidadespi tukuy imata yachakuyllapi yuyanku, Diosta munakuymantataj qonqapunku. Jehová Diostajrí mana tukuy imata yachakunallanchejtachu munan, manaqa allin imasta ajllayta yachakunanchejtapis. Payqa imatachus yachachiwasqanchejta, allinninchejpaj, wajkunata yanapanapaj ima apaykachananchejta munan (Pro. 4:5-7). ¿Imaynatataj chayta ruwasunman? Runasta salvakunankupaj ‘cheqa kajta rejsinankupaj’ yanapaspa (1 Tim. 2:4). Imatachus Diospa Reinon noqanchejrayku ruwananmanta tukuy runasman yachachimusunchej chayqa, Jehovata, runa masinchejta ima munakusqanchejta rikuchisunchej (Salmo 66:16, 17 leey).

12. ¿Imatataj Shannon nerqa mosoj librota japʼikuspa?

¹² Waynaspis, sipaskunapis Jehová tukuy imata qosqanpi, yachachisqanpi ima tʼukurinkuman. Sutʼincharinapaj, Shannon sutiyoj uj hermananchej “Devoción  piadosa”, nisqa jatun tantakuypi mayta kusikusqanmanta yuyarikun. Payqa 11 watayoj karqa, hermanantaj 10 watayoj. Chay jatun tantakuypitaj tukuy waynasta, sipaskunata ima uj cheqapi tiyakunankuta nikorqa. Shannonpis chay cheqapi tiyakorqa, may mancharisqataj kasharqa. Waynaspata sipaskunapta tapukuyninku nisqa librota sapa ujman qojtinkutaj mayta kusikorqa. Pay nin: “Chay librota japʼiytawan repararqani Jehová kasqantapuni, mayta munakuwasqanta ima. Mayta kusikunchej Jehová Diosninchej sumaj regalosta qowasqanchejmanta”, nispa.

13, 14. ¿Imaynatataj Jehová kʼamiwasqanchejta japʼikunanchej tiyan?

¹³ Bibliaqa Jehová munakuwasqanchejrayku kʼamiwasqanchejta nin, imaynatachus uj tata wawanta kʼamin ajinata (Pro. 3:12). ¿Imaynatataj Jehová kʼamiwasqanchejta japʼikunanchej tiyan? Ichapis llakikusunman, sonqo pʼakisqa ima kasunman. Chaywanpis Jehovaj kʼamiynintaqa japʼikunanchejpuni tiyan. Ajinamanta cheqan kajta ruwayta yachakusunchej, sonqo tiyasqataj kausakusunchej (Heb. 12:11). Ni jaykʼaj kʼamiwasqanchejta qhesachanachu nitaj phiñakunachu mana gustawanchej imasta niwajtinchejpis. Jehová niwasqanchejta kasukusunchej, kausayninchejtapis cheqanchasunchej chayqa, payta munakusqanchejta rikuchisunchej.

¹⁴ Profeta Malaquiaspa tiemponpi judiosqa mana allin kaj uywasta Jehovaman jaywarqanku. Chayrayku Jehovaqa paykunata mayta kʼamerqa (Malaquías 1:12, 13 leey). Ashkha kutispi kʼamejtinpis nipuni kasukorqankuchu. Chayraykutaj Jehovaqa paykunata castigarqa (Mal. 2:1, 2). ¿Imatataj kay yachachiwanchej? Jehovaj kʼamiyninta mana japʼikojtinchej, pisipajtaj qhawajtinchej, Jehová niña amigonchejchu kananta.

15. ¿Imastataj mana ruwananchejchu tiyan?

¹⁵ Kay pachamanta runasqa jatunchakunku, munaynillankutataj maskʼanku. Wajkuna kʼamejtinku chayri imatachus ruwanankuta  nejtinkupis phiñakunku. Wakinkunataj mana tukuy sonqochu japʼikunku. Chaywanpis Bibliaqa mana chay runas jina kanapaj yuyaychawanchej. Yachakunanchejtaj tiyan imatachus Jehová ruwananchejta munasqanta, kasukuyta ima (Rom. 12:2). Jehovaqa necesitashajtinchejpuni llajtannejta yuyaychawanchej. Sutʼincharinapaj, Jehovaqa yuyaychawanchej hermanosninchejta chayri uj hermanasninchejta allin yuyaywan qhawananchejta, sumaj amigosta ajllananchejta, sonqota kusirichinapaj ima ruwaytapis sumajta ajllananchejta ima. Jehovaj kʼamiyninta japʼikuspa, kusichinapaj jina imatapis ruwaspaqa, yuyaychawasqanchejmanta agradecesqa kasqanchejta, munakusqanchejta ima rikuchinchej (Juan 14:31; Rom. 6:17).

16, 17. 1) Niraj imatapis ajllashaspa, ¿imaraykutaj imatachus Jehová yuyasqanta yachanapaj kallpachakunanchej tiyan? 2) ¿Imatataj israelitas ruwarqanku Jehovapi atienekunankumanta nisqa?

¹⁶ Wawitasqa, tatasninku yanapanankuta, jarkʼanankuta ima munanku. Machu runaspis wakin kutisqa tatasninkumanta yanapata mañakunku. ¿Imaraykú? Imatachus ruwanankuta yachaspapis, tatasninku sumaj yuyaychaykunata qonankuta yachasqankurayku. Jehová Diosninchejwanpis kikillantaj. Payqa sapallanchejmanta ima ruwaytapis ajllananchejta saqewanchej. Chaywanpis paypi atienekusqanchejrayku, munakusqanchejrayku ima yanapanawanchejta munanchej. Manaraj imatapis ajllashaspataj, imatachus chaymanta Jehová yuyasqanta yachanapaj kallpachakunchej. Paymanta yanapata mañakojtinchejtaj, espíritu santonta qowanchej imatapis allinta ruwanapaj (Fili. 2:13).

¹⁷ Profeta Samuelpa tiemponpi, israelitasqa filisteoswan maqanakuspa atipachikusharqanku. Chay kutipi Jehovapi atienekunankumanta, imatachus ruwanankuta tapurinankumanta imaqa, Diospa arcanta chay maqanakuman aparqanku, Jehová yanapananta yuyaspa. Paykunaqa mana kallpachakorqankuchu imatachus Jehová yuyasqanta yachanankupaj. Astawanpis yuyasqankuman jinalla ruwarqanku. Chayraykutaj kinsa chunka waranqa israelitas wañuchisqas karqanku (Proverbios 14:12 leey). Chantapis filisteosqa Diospa arcanta japʼikaporqanku (1 Sam. 4:2-4, 10, 11).

18. Salmo 42:5, 6 chantá Proverbios 3:5, 6 versículos nisqanman jina, ¿imatataj ruwananchej tiyan?

¹⁸ Jehovata mayta munakoj, paypi atienekoj uj salmista qhelqarqa: “Diospi suyakuyniyta churani, paytataj yupaychasajraj. Paymin Salvawaj Diosneyqa. Ukhuypi almayqa may llakisqa kashan. Chayrayku qanmanta yuyarikusaj”, nispa (Sal. 42:5, 6). Chay salmista jinachu, ¿qanpis ninki? Ichapis qanqa Jehovapi atienekunkiña. Chaywanpis tukuyninchej Jehovapi astawan atienekuyta yachakusunman. Biblia nin: “Tukuy sonqoykiwan Tata Diospi atienekuy; ama qampa yachasqallaykipeqa atienekuychu. Tukuy ima ruwasqaykipi Tata Diosmantaqa yuyarikuy. Paymin cheqan ñanta pusasonqa”, nispa (Pro. 3:5, 6).

19. ¿Imaynatataj Jehovata munakusqaykita rikuchiwaj?

¹⁹ Rikunchej jina Jehová ñaupajta munakuwarqanchej. Ajinamanta payta munakuyta yachachiwarqanchej. Chayrayku noqanchejrayku imastachus ruwasqanpi, munakuwasqanchejpi ima tʼukurinallapuni. Munakusqanchejtataj tukuy sonqonchejwan, tukuy almanchejwan, tukuy yuyayninchejwan ima rikuchinallapuni (Mar. 12:30).