Mateo libromanta wakin allin yachachiykuna
Jehová Diospa Palabranqa kawsayniyuq
Mateo libromanta wakin allin yachachiykuna
JESUSPA kawsasqanmanta, Diosmanta willasqanmanta ima, Mateo qillqayta qallarirqa, paytaq Jesuspa munasqa masin karqa, aswan ñawpaqtataq impuestosta cobraq. Mateo Evangelioqa, ñawpaqta hebreo simipi qillqakurqa, chaymantataq griego simiman tikrakurqa, ichapis 41 watapi qillqakunman karqa. Kay Evangelioqa Hebreo Qillqakunata Griego Qillqakunawan jukchan.
Kay Evangelioqa, ichapis ñawpaqtaqa judiospaq qillqakunman karqa, kaypi profetizasqa Mesiasqa Jesús kasqanta qhawachin, Diospa Churin kasqanta ima. Mateo qillqasqanta allinta ñawiriptinchikqa, Jesuspi, chiqa Diospi, parlasqanpi ima, iñisqanchikta kallpachanqa (Heb. 4:12).
“JANAJ PACHA REINOQA QAYLLAPIÑA KASHAN”
Mateoqa, Diospa Reinonmanta, Jesús yachachisqanmanta ima allinta sutʼincharqa, chayrayku maychus ruwakusqanmanjina qillqarqa. Yachanchikjina, Jesús Urqupi Yachachisqanqa kay librop ñawpaq tʼaqasninpi rikhurin, chaywanpis Jesús urqupi yachisqanmantaqa, wata kuraqniyuqña karqa.
Galileapi willasqanpiqa, Jesús milagrosta ruwarqa, apostolesninman imaynatachus willanankuta yachachirqa, fariseos puraq uyas kasqankuta rikuchirqa, chantapis Reinomanta rikchʼanachinaswan yachachirqa. Galileamanta ripuytawantaq, “Judea jallpʼaman, Jordan Mayoj chimpanman” chayarqa (Mat. 19:1). Chayman richkaspa discipulosninman nirqa: “Jerusalenman rinampuni kasqanta, chaypitaj kurajkuna, [...] anchatapuni payta ñakʼarichinankuta, wañuchinankuta ima, kinsa pʼunchaymantataj kawsarimpunanta” (Mt. 16:21).
Bibliamanta tapuykunapaq kutichiykuna:
3:16. Jesús bautizakuptin cielo “kicharikorqa”, ¿imata chay niyta munarqa? Kay rimayqa, ichapis niyta munan Jesús manaraq Jallpʼaman jamuchkaspa janaqpachapi kawsayninta yuyarikusqanta.
5:21, 22. ¿Imataq aswan jatun jucha kanman, phiñakuywan atipachikuspa mana allin kaqta ruwaychu, chayri sunqullanchikpi phiñakuychu? Jesús nirqa pillapis hermanonpaq phiñasqa kaptinqa juchallikusqanta. Chaywanpis, phiñakuyninmanjina ruwaspa, parlasqanwan hermanonta pampachaptin, aswan jatun jucha kasqanta nirqa, chayraykutaq pillapis “jatun juntapi” juzgasqa kanan karqa, mana juk juchʼuy ‘juiciollapichu’.
5:48, Qheshwa Biblia. ¿Atikunmanchu chiqamanta ‘janaqpachapi kachkaq Tatanchikjina cabal’ kayta? Arí, manataq payjinapuniqa. Jesús chay kutiqa munakuymanta parlachkarqa, uyariqkunamantaq nirqa munakuyta rikuchiypi ‘cabal’ chayri juntʼasqa kanankuta, imaynatachus janaqpacha Tatan munakuyta rikuchin ajinallatataq (Mat. 5:43-47). ¿Imaynatá chayta ruwankuman karqa? Enemigosninkutapis munakuspa.
7:16. ¿Imataq chiqa religionpa “ruwasqasnin” kanku? Mana imaynatachus kawsasqanchikllachu, mana chayqa, imapichus creesqanchik, ima yachachiykunamanjinachus kawsasqanchik ima.
10:34-38. ¿Biblia familia tʼaqakusqanmanta juchayuqchu? Mana juchayuqchu. Manaqa familiamanta mana creeqkuna chaymantaqa juchayuq kanku. Paykuna cristianospa iñiyninkuta mana allinpaq qhawaptinku, chayri churanakuptinku, familiaqa tʼaqakun (Luc. 12:51-53).
11:2-6. Juan Jesús Mesías kasqanta yacharqaña, Jehovata janaqpachamanta nisqanta uyarisqanrayku. Jina kaptin, ¿imaraykutaq Jesusta tapurqa, “qanchu kanki, jamunan karqa chay”, nispa? Ichapis Jesuspa siminmanta chayta uyariyta munarqa. Chantapis, yachaytachá munarqa, ichapis “wajta” suyanankupaq, Reinop atiyninwan jamuspa judiospa suyayninkuta juntʼananpaq. Jesusqa Juanman sutʼita rikuchirqa, Jesuspa cuentanmanta manaña wak jamunanta.
19:28. ¿Pikunataq kanku juzgachikuq “Israelpa chunka iskayniyoj ayllusnin”? Qallarinapaqqa, mana chunka iskayniyuq Diospa nacionnin Israel kankumanchu (Gál. 6:16; Apo. 7:4-8). ¿Imaynatá chayta yachanchik? Jesusqa apostolesninman paykuna Diospa nacionnin Israel kanankuta nichkarqa, chayrayku paykunallataq mana juzgakuyta atinkumanchu. Jina kaptinqa, ¿pikunataq Israelpata chunka iskayniyuq ayllusnin kanku? Yachanchikjina, Jesusqa discipulosninwan juk ‘Reinopaq’ tratota ruwarqa. Jesusqa, ‘paykunamanta Diospaq juk reinota ruwanqa, sacerdotesta ima’ (Luc. 22:28-30; Apo. 5:10). Chantapis, Diospa nacionnin Israelmanta kaqkunaqa, “kay pacha runasta” juzganqanku (1 Cor. 6:2). Chayrayku, “Israelpa chunka iskayniyoj ayllusninqa” (pikunachus juzgasqas kanku, janaqpachapi kamachina tiyanaspi tiyasqa kaqkunawan) kananku tiyan, pikunachus janaqpachapi mana reyes kaqkuna nitaq sacerdotes kaqkuna, paykunamanta parlakurqa, Juchasta perdonanapaq Pʼunchaypi, chunka iskayniyuq ayllusmanta mana sacerdotes kaqkunawan (Lev., cap. 16).
Ñuqanchikpaq allin yachaykuna:
4:1-10. Kay yachachiwanchik, Satanasqa mana saqra ruwayllachu kasqanta, manaqa juk kawsaq kasqantapuni. Payqa kaykunawan urmachiyta munawanchik, “aychaj sajra munaynin, ñawispa rikusqanta munapayay, imatapis ruwasqanmanta, kapuyninmantataj runaykachay ima”. Chaywanpis, Biblia nisqanta kasukuspaqa, Diosta mana wasanchasunchu (1 Juan 2:16).
5:1–7:29. Diosmanta yachakuyta munasqanchikta mana qunqanachu. Sunqu tiyaykusqa kanachik. Yuyayninchikmanta khuchichakuyta urqhuna. Parlasqanchikta juntʼana. Diosmanta mañakuchkaspa, ñawpaqtaqa Diospa munaynin juntʼakunanta mañakunanchik tiyan, chaymantaraq ñuqanchikpaq imatapis mañakunanchik tiyan. Diospaq qhapaq kananchik tiyan. Ñawpaqtaqa, Diospa Reinonta, Diospa chiqan kayninta ima, maskʼananchik tiyan. Mana nipita juzganachu. Diosninchikpa munasqanta ruwananchik tiyan. ¡Jesús urqupi yachachisqanmanta mayta yachakunchik!
9:37, 38. Patronmanta mañakunchik “astawan oqharejkunata cosechanman kachamunampaj”, chay mañakusqanchikmanjinataq sunqu kʼajaywan discipulosta ruwaypi llamkʼananchik tiyan (Mat. 28:19, 20).
10:32, 33. Creesqanchikmanta parlaytaqa mana manchachikunanchikchu tiyan.
13:51, 52. Reinomanta chiqa yachachiykunata entiendeyqa, chay yachasqanchikta runa masinchikman willay niyta munallantaq.
14:12, 13, 23. Tukuypis sapallanchikpi sumaq yuyaykunapi tʼukurinanchik tiyan (Mar. 6:46; Luc. 6:12).
17:20. Ima chʼampaytapis atipanapaqqa, iñiyniyuq kananchik tiyan, may jatun kaptinpis. Chayrayku, kallpachakunanchik tiyan, Jehovap nisqanpi jinallataq Jehovapi iñiyninchikta wiñachinapaq (Mar. 11:23; Luc. 17:6).
18:1-4; 20:20-28. Jesuspa discipulosninqa, jatunpaq qhawasqa kayta munaq kanku, juchasapa runas kasqankurayku chantapis religioninku qhapaq kayta, may allinpaq riqsisqa kayta ima, yachachisqanrayku. Llampʼu sunqu runas kananchik tiyan, mana allin yuyaykunamantaq karunchakunanchik tiyan, qutupi ima ruwayniyuqpis kaspa mana jatunchakunachu tiyan.
“CHAYPACHA RUNAJ CHURINTA JAPʼENQANKU”
Jesús Jerusalenman “uj burropi lloqʼasqa” yaykurqa, chaytaq 33 watamanta nisán killapi 9 pʼunchayninpi karqa (Mat. 21:5). Qʼayantintaq temploman rispa, vendeqkunata templomanta qharqurqa. Nisán killamanta 11 pʼunchayninpi templopi yachachirqa, chantapis escribas fariseos ima, puraq uyas kasqankuta rikuchirqa, chaymantataq discipulosninman riqsichirqa, ‘ima señalchus kanan karqa, Jesús kutimuyninmanta, jinallataq kay pachap tukukuyninmanta’ (Mat. 24:3). Qʼayantintaq discipulosniman nirqa: “Qamkunaqa yachankichik iskay pʼunchaymantawan Pascua fiesta kananta; chaypacha Runap Churinta japʼinqanku, kurkupitaq wañuchinqanku”, nispa (Mat. 26:1, 2, NM).
Nisán killamanta 14 pʼunchayninpitaq, Jesús wañuyninta yuyarinapaq Señorpa cenanta ruwarqa, chaymantataq wasancharqanku, japʼirqanku, juzgarqanku, juk kurkupitaq wañuchirqanku. Kimsa pʼunchayninmantataq wañuymanta kawsarimurqa. Manaraq janaqpachaman ripuchkaspa discipulosninman kamachirqa: “Chayrayku rispa, tukuy laya runasta yachachisqasniyman tukuchimuychik”, nispa (Mat. 28:19).
Bibliamanta tapuykunapaq kutichiykuna:
22:3, 4, 9. ¿Maykʼaqtaq casamientopaq jatun mikhuyman kimsa kutita waqyakurqa? Novia kaqkunapaq ñawpaq kaq waqyayqa 29 watapi qallarirqa, Jesús discipulosninwan willayta qallarisqankuwan, chaytaq 33 watakama karqa. Iskay kaq waqyaytaq 33 watapi Pentecostespi santo espíritu chayamusqanmanta 36 watakama karqa. Chay iskay waqyayqa, judiospaq, judiosman tikraqkuqkunapaq, samaritanospaq ima, karqa. Kimsa kaq waqyaytaq, mana judíos, mana circuncidasqa kaqkunapaq karqa, paykunaqa ñankunapi kaqkunawan ninakun. Kay qhipa kaq waqyayqa, 36 watapi romano Cornelio cristianoman tikrakusqanwan, qallarikurqa, chaytaq kunan pʼunchayninchikkama kachkan.
23:15, NM. ¿Imaraykutaq fariseosman tikrakuqkuna, “Gehenaman rinankupaq iskay kutimanta astawanraq” juchachasqas kanku? Ichapis pikunachus fariseosman tikrakuqkunaqa, manaraq fariseosman tikrakuchkaspa, may millay ruwaykunata ruwachkankuman karqa. Paykuna fariseosjina yuyayta qallarispataq, astawan saqraman tukurqanku, ichapis fariseosmanta aswan saqra runasman tukurqanku. Chayrayku, paykunaqa “Gehenaman rinankupaq iskay kutimanta astawanraq” juchachasqas karqanku.
27:3-5. ¿Imataq Judaspa sunqunta nanachirqa? Judas sunqunta nanachikusqanqa, mana juchanmanta pesachikusqantachu rikuchin. Diosmanta perdonta mañakunanmantaqa, kuraq sacerdotesman, ancianosman juchanta willakamurqa. Judasqa “wañuyman apaj juchata” ruwasqanrayku sunqunpi mayta ñakʼarichkarqa, manataq imatapis ruwananta yacharqachu (1 Juan 5:16). Judasqa mana imanakuyta atisqanrayku, sunqunta nanachikurqa.
Ñuqanchikpaq allin yachaykuna:
21:28-31. Jehová Diospa ñawpaqinpiqa, paypa munayninta ruwasqanchik may allinpuni. Chayta ruwallasunmantaq, Reinomanta runaman willamuspa, discipulosta ruwaspa ima (Mat. 24:14; 28:19, 20).
22:37-39. Leymanta aswan sumaq iskay kamachiykunaqa, imatachus Dios kamachisninmanta suyasqanta rikuchiwanchik.
[7 paginapi dibujo/foto]
¿Sunqu kʼajaywanchu cosecha espiritualpi yanapachkanki?
[Maymantachus foto urqhukusqan]
© 2003 BiblePlaces.com
[7 paginapi dibujo/foto]
Mateoqa Diospa Reinonmanta achkha kutita parlarqa