¿Jehovajinachu tukuyta qhawanchik?

“Ama cuerpopi tʼaqanakus kanampaj, astawanqa paykunapura qhawarinakunankupaj.” (1 COR. 12:25.)

1. Diospa llaqtanman yaykuspa, ¿imaynatá kusikurqanki?

¿YUYARIKUNCHIKCHU imaynachus karqanchik kay saqra pachamanta tʼaqakuchkaptinchik, Diospa llaqtanmantaq qayllaykuchkaptinchik? Arí, maytachá kusikurqanchik qutumanta hermanos munakuyninkuta rikuchiwaptinchik. ¡Mana chaymanjinataq, kay pachapi runasqa Supaypa makinpi kaspa, manchay saqras kanku! Arí, chaymanta tʼaqakuspaqa, Diospa llaqtanman yaykunchik, chaypitaq tukuypis allinta tiyakunchik, mana maqanakuspa (Isa. 48:17, 18; 60:18; 65:25).

2. a) ¿Imaraykutaq hermanosninchikpa kʼacha kayninkuta manaña qhawasunman? b) ¿Imatataq ruwasunman?

² Chaywanpis, tiempo pasasqanmanjina, ichapis hermanosninchikta manaña allinpaqchu qhawasunman. Juchasapas kasqanchikrayku, ichapis pantasqallankuta qhawasunman manataq kʼacha kayninkuta qhawasunmanchu. Jinata ruwaptinchikqa, manaña Jehovajinachu qhawachkasunman. Ajina kaptinqa, kallpakuna tiyan Jehovajina kʼacha kayninkuta qhawananchikpaq (Éxo. 33:13).

¿Imaynatá Jehová hermanosninchikta qhawan?

3. Bibliapi, ¿cristiano qututa imawantaq kikinchakun?

³ Apóstol Pablo 1 Corintios 12:2-26 pʼitikunapi, akllasqakunamanta cristiano qututa juk cuerpowan ‘achkha imasniyuqwan’ kikincharqa. Imaynachus cuerponchikpi, makinchik, chakinchik, umanchik, wiksanchik ima, mana kikinchu kanku, ajinallataq qutu ukhupipis hermanosqa mana kikinchu kanku. Chaywanpis, Jehovaqa tukuy laya hermanosta allinpaq qhawan. Payqa, qutumanta sapa juk hermanota munakun. Chayrayku, apóstol Pabloqa ‘astawanqa qamkunapura qhawarinakuychik’, nispa yuyaychawanchik. Chaywanpis, wakin kutiqa kay yuyaychayta mana juntʼayta atillanchikchu, astawanraq juk hermano mana ñuqanchikjina kaptin.

4. ¿Imaraykutaq wakin kuti imaynatachus hermanosninchikta qhawasqanchikmanta yuyayninchikta tikrachinanchik kanqa?

⁴ Nirqanchikjina, ichapis hermanosninchik pantasqallankuta, qhawasunman. Kaytaqa kaywan kikinchasunman, juk jatun dibujota qhawachkaspa, anchata qayllaykuptinchik, juk chiqallanta rikusunchik. Jehovaqa mana ñuqanchikjina hermanosninchik qayllamantachu qhawan, manaqa karumanta qhawachkanmanpisjina, hermanosninchikpa tukuy kʼacha kayninkuta qhawan, imachus muyuyninkupi kasqantapis. Jukjinamanta nispa, ichapis ñuqanchikqa, qayllamanta qhawaspa pantasqallankuta rikuyta munanchik, Jehovataq hermanosninchikpi tukuyninta rikun, imayna kʼacha runaschus kasqankutapis. Chayrayku, Jehovajina hermanosninchikta qhawanapaq atisqanchikta ruwananchik tiyan, ajinamanta qutuchakuypi munanakuspa, jukchasqa ima kananchikpaq yanapasunchik (Efe. 4:1-3; 5:1, 2).

5. ¿Imaraykutaq wakkunata juchachay mana allinchu kanman?

⁵ Jesusqa, yacharqa juchasapa runa kasqanchikrayku anchata runata qhawarasqanchikta. Chayrayku ajinata nirqa: “Ama wajkunata juchachaychejchu [juzgaychikchu], ama qankunapis juchachasqa kanaykichejpaj”, nispa (Mat. 7:1). Jesús kayta nispaqa ‘manaña juchachananchikta’ nichkarqa. Jesusqa, payta uyariqkuna qhawaraq runas kasqankuta yacharqa. ¿Ñuqanchikpis chay runasjinachu qhawaranchik? Jina kaptinqa, manaña juzgananchikpaq tukuy atisqanchikta ruwana, mana juzgachikunapaq. Allinta tʼukurispaqa, ¿pitaq ñuqanchik kanchik, Diospa kamachinta juzganapaq, chayri juk  hermano Diospa llaqtanmanta wikchʼusqa kananta ninanchikpaq? Ichapis juk hermano pantachkanman, chaywanpis Jehová allillanpaqpuni qhawaptin, ¿imaraykutaq ñuqanchik chay hermanota qhisachasunman? (Juan 6:44.) ¿Manachu Jehová llaqtanta apaykachachkasqanta creenchik? Imatapis allinyachinan kaptinqa, ¿manachu tiemponpi allinchananta suyasunman? (Romanos 14:1-4, ñawiriy.)

6. ¿Imatataq Jehová payta yupaychaqkunapi qhawan?

⁶ Jehovaqa, kunankama imaynatachus cristianosjina wiñarisqanchikta sumaqta yachan. Chantapis, payqa imayna runaschus qhipaman kananchikta qhawayta atin, nisunman, musuq pachapi juntʼa runas kaspa imayna runaschus kananchiktapis. Chayrayku, Diosqa mana pantasqallanchiktachu qhawan. Kay Salmo 103:12 ninjina: “imaynatachus inti llojsimuynejqa inti yaykuynejmanta karupi kashan, ajinata payqa juchasninchejta noqanchejmanta karunchan”. Chayrayku, ¡Jehovata mayta pachis ninchik! (Sal. 130:3.)

7. ¿Imatá yachakunchik Jehová imaynatachus Davidta qhawasqanmanta?

⁷ Bibliaqa, Jehová runap kʼacha kaynillanta qhawananpaq atiyniyuq kasqanta sutʼita willawanchik. Qhawarinachik imatachus Davidmanta nirqa: “Payqa tukuy kamachisqayta kasuspa, tukuy sonqowan noqaj qhepaypi purerqa, noqaj ñawpaqeypi cheqan kajta ruwaspa”, nispa (1 Rey. 14:8). Yachanchikjina, Davidqa achkha kutita juchachakurqa. Chaywanpis, Jehovaqa Davidpa sunqun chiqan kasqanta qhawarqa, chayrayku payqa kʼacha kaynillanta qhawarqa (1 Cró. 29:17).

Jehovajina hermanosninchikta qhawana

8, 9. a) ¿Ima ruwaypitaq Jehovajina ruwasunman? b) ¿Imawantaq chayta kikinchasunman, imatataq chaymanta yachakusunman?

⁸ Jehovaqa imachus runap sunqunpi kasqanta yachan, ñuqanchiktaqri mana yachanchikchu. Kayta yachayqa, runa masinchikta mana juchachanapaq yanapawanchik. Ñuqanchikqa, imaraykuchus runa imatapis ruwasqanta mana yachanchikchu. Chayrayku, Jehovajina mana pantasqankullata qhawananchikpaq sumaqta kallpachakuna tiyan, imaptinchus juk chhikamantawan manaña pipis pantanqachu. ¿Manachu ajinata ruway allin kanman? Jinamanta, tukuy hermanoswan allinta apanakusunchik (Efe. 4:23, 24).

⁹ Juk wasiwan kikinchasunman. Chay wasiqa mana allinchu kachkan, ventanasnin pʼakisqas, techomanta yaku suruykun, punkuspis chʼiqtasqas kachkan. Wakinqa chay thanta wasita rikuspa allin kanman urmachina nispa ninku. Chanta wak runa chayamuspa, mana urmachinachu nispa nin. Chay runaqa chay wasi sumaq cimientosniyuq kasqanta qhawarin, chantapis allinchakuyta atikusqanta nin. Chayrayku, chay wasita rantikuspa, tukuy imata ruwan sumaqta allinchananpaq, kʼachitu rikukunanpaq ima. Runastaq chay wasita qhawarispa kʼachitu kasqanta ninku. ¿Kay runajinachu kasunman?, payqa wasita sumaqta allincharqa. Hermanospa pantasqallankuta qhawananchikmantaqa, ¿manachu kʼacha kayninkuta qhawasunman, mayta Diospa llaqtanpi ñawparinankupaq kallpachakusqankutapis? Jina kaptinqa, Jehovajina hermanosninchikta munakusunchik, paykunata Jehová may allinpaq qhawasqanrayku (Hebreos 6:10).

10. Filipenses 2:3, 4 pʼitikunapi nisqan ¿imaynatá yanapawanchik?

 ¹⁰ Apóstol Pablo Filiposmanta hermanosman qutupi tukuywan allinta apanakunankuta yuyaycharqa. Nirqataq: “ama imatapis ruwaychejchu churanakuspa, nitaj jatunchakuspa. Astawanqa llampʼu sonqowan sapa uj qhawachun ujkunata paymanta aswan kurajta jina. Amataj pipis maskʼachunchu paypa allinnillantaqa, astawanqa sapa uj maskʼachun ujkunaj allinninkutapis”, nispa (Fili. 2:3, 4). Kʼumuykukuyqa, hermanosninchikta sumaqpaq qhawananchikpaq yanapawanchik. Hermanospa allinninkuta maskʼaptinchik, kʼacha kayninkuta qhawaptinchik ima, Jehovajina paykunata qhawasunchik.

11. ¿Imatataq achkha qutuspi qhawakun?

¹¹ Kay qhipa pʼunchaykunapi kawsasqanchikrayku, achkha runas wak suyusman ripunku. Chayraykutaq, llaqtakunapiqa tukuyniqmanta runasta qhawakun. Chay runasmanta wakinkunaqa, Bibliamanta yachakuspa Jehová Diosta ñuqanchikwan khuska yupaychachkanku. Kay runasqa “tukuy nacionesmanta, ayllusmanta, runasmanta, tukuy parlaykunamantawan” kanku (Apo. 7:9). Chayraykutaq, achkha qutuspiqa wak llaqtasmanta hermanosta rikukun.

12. ¿Imaynatá tukuy hermanosta qhawananchik tiyan, imaraykutaq wakin kutipi chayta ruway mana atikullanchu?

¹² Qutupi, wak suyusmanta kasqankurayku astawanraq kallpakuna tiyan tukuy hermanosta allinpaq qhawananchikpaq. Ama qunqanachu apóstol Pedro ‘hermanosniykichikta chʼuwa sunquwan munanakunaykichikpaq’ kʼamiriwasqanchikta, chantapis ‘astawan astawan munanakuychik tukuy sunquwan’ nisqanta (1 Ped. 1:22). Ichapis, wak suyusmanta hermanosninchikman munakuyninchikta, mana rikuchiyta atillasunchu. Ichapis paykunap ususninkuqa mana ñuqanchikpatajinachu, chantapis yachayninku, kawsayninku, kapuyninkupis mana ñuqanchikpatajinachu. ¿Wakin kuti imaptinchus ajinata yuyasqankuta chayri ruwasqankuta manachu entiendeyta atinchik? Ichapis paykunaqa jinallatataq ñuqanchikmanta yuyanku. Imapis kachun, tukuyman kay kamachiyta quwanchik: Tukuy “hermanosta munakuychej”, nispa (1 Ped. 2:17).

13. ¿Imaraykutaq wakin kuti yuyasqanchikta tikrananchik tiyan?

¹³ Ichapis yuyasqanchikta tikrananchik tiyan, tukuy hermanosninchikta ‘tukuy sunquwan munakunanchikpaq’ (2 Corintios 6:12, 13, ñawiriy). Wakin ajinata ninku: “Mana chay runastaqa chiqnikunichu, chaywanpis...” nispa, chaymantataq mana allin kaqta paykunamanta parlayta qallarinku. ¿Maykʼaqllapis qampis ajinata parlarqankichu? Jina kaptinqa, ichapis sunqunchik ukhupi runamasinchikta chiqnichkanchikraq. Chayrayku allin kanman kayta tapukunanchik: “¿Wak llaqtayuq runata astawan riqsinapaq kallpachakunchikchu?” Kay tapuykunapi tʼukuriyqa, wak llaqtayuq hermanosninchikta allinpaq qhawananchikpaq, munakunanchikpaq ima yanapawansun.

14, 15. a) ¿Pikunataq yuyayninkuta tikrachirqanku? b) ¿Imaynatá ñuqanchikpis kikinta ruwasunman?

¹⁴ Bibliaqa, achkha runas yuyayninkuta tikrasqankumanta willawanchik. Apóstol Pedro ruwasqanmanta yuyarinachik. Pay judío kasqanrayku, mana payllamantaqa mana judiop wasinman yaykunmanchu karqa. ¿Imatá yuyanman karqa Corneliop wasinman rinanta kamachiptinku? Cornelioqa mana judiochu karqa. Chaywanpis, tukuy llaqtasmanta runas qutuman yaykunankuta Diospa munaynin kasqanta yachaspa, payqa yuyayninta tikrachirqa (Hech. 10:9-35). Chantapis, Sauloqa, apóstol Pabloman tukurqa, paypis ruwasqanta, yuyasqanta ima, tikrachinan karqa. Pabloqa manaraq cristianoman tukuchkaspa chiqa cristianostaqa mayta chiqnisqanta nirqa, ‘anchatapuni qhatiykachasqanta, chinkarparichiyta munasqanta’ ima. Chaywanpis, Señor Jesusqa paypa yuyasqanta chiqanyachirqa, Pablotaq kawsayninta tikrachirqa, chantapis pikunatachus qhatiykacharqa, paykunap nisqankuta kasukuyta qallarirqa (Gál. 1:13-20).

¹⁵ Arí, Jehovap espiritunwanqa, ima pantasqa yuyayninchiktapis tikrachiyta atisunman. Chayrayku, sunqunchikpi runa masinchikta chiqninchikraq chayqa, tukuy imata ruwananchik tiyan chay chiqnikuyta sunqunchikmanta urqhunapaq, jinamanta ‘espiritupi juklla kasqanchikta waqaychananchikpaq, allin kawsaypi juk sunqulla kanapaq’ ima (Efe. 4:3-6). Bibliaqa  jinata yuyaychawanchik: “munakuywan pʼachawan jina pʼachallikuychej, imaraykuchus munakoyqa chay tukuyninta ujllaman sumajta tukuchin”, nispa (Col. 3:14).

Willachkaspa Jehovajina runasta qhawanachik

16. ¿Mayqintaq Jehovap munaynin tukuy runapaq?

¹⁶ Apóstol Pablo qillqarqa: “Diosqa mana wakillantachu allimpaj qhawan”, nispa (Rom. 2:11). Jehovaqa, tukuy suyusmanta runas payta yupaychanankuta munan (1 Timoteo 2:3, 4, ñawiriy). Chayraykutaq, Jehovaqa “wiñay evangeliota [...] tukuy llaqtasman, ayllusman waj parlayniyuqkunaman, tukuy nacionesman ima”, willakunanpaq kamachin (Apo. 14:6). Chantapis, Jesús nirqa: “Jallpʼaqa kay pacha”, nispa (Mat. 13:38). Kayta yachaspa, ¿imatataq qampis, familiaykipis ruwawaqchik?

17. ¿Imaynatá tukuy laya runasta yanapasunman?

¹⁷ Mana tukuychu karu llaqtasman Diospa Reinonmanta willaq riyta atinchik. Chaywanpis, wak suyusmanta llaqtanchikpi tiyaqkunaman willasunman. ¿Tukuy laya runamanchu Diosmanta willayta munanchik, chayri unay watastaña willanchik chay runasllamanchu? ¿Manachu Diosmanta manaraq allinta uyariqkunaman willanapaq kallpachakusunman? (Rom. 15:20, 21.)

18. ¿Imaynatá Jesús tukuy runata yanapayta munasqanta rikuchirqa?

¹⁸ Jesusqa, tukuy laya runasta yanapayta munarqa, chayrayku mana juk chiqallanpichu Diosmanta willarqa. Biblia nisqanmanjina, ‘Jesusqa llaqtasman, ranchosman ima’ willamuq rirqa. “Ashkha runasta rikuspataj, paykunamanta khuyakorqa” nirqataq chay runasta yanapana tiyan, nispa (Mat. 9:35-37).

19, 20. ¿Imaynatá Jehovajina, Jesusjina tukuy laya runaman yachachiyta munasqanchikta rikuchisunman?

¹⁹ ¿Imaynatá ñuqanchikpis Jesusjina runata yanapasunman? Wakin hermanosqa, maypichá manaraq Diosmanta allinta willakunchu chayniqpi, willamuyta munanku, chayraykutaq mercadospi, parquespi, terminalespi ima, willanku. Wakin hermanosqa wak simista yachakunku, wak suyusmanta llaqtankuman jampuptinku, chay runasman Diosmanta yachachinankupaq. Kay runaspa parlayninkupi napaykusunchik chayqa, yanapayta munasqanchikta rikunqanku. Ichapis, mana tukuychu wak simita parlayta yachakusunchik, chaywanpis ¿wak simita parlayta yachakuqkunata kallpacharisunmanchu? Hermanosninchikta mana iskaychachisunchu, wak suyusmanta runasman willanankupaq atisqankuta ruwachkaptinku, nitaq paykunap allinninkuta maskʼaspa chayta ruwachkasqankuta nisunchu. Jehová Diosqa tukuypa kawsayninta jatunpaq qhawan, ñuqanchikpis kikillantataq qhawananchik tiyan (Col. 3:10, 11).

²⁰ Jehovajina runata qhawasun chayqa, tukuy runaman willasunchik, imayna runapis kachun chayri imaynatapis kawsakuchun. Mana paykunaman  willayta saqisunchu, mana wasiyuq kaptinku, mana allin pʼachallisqa kaptinku, chayri mana allinpaq qhawasqaspis kaptinku. Pillapis mana allinta parlawaptinchikrí, ¿tukuy runachu paypa suyunmanta payjina kasqankuta yuyasunchik? Apóstol Pablota wakin runas maqaptinkupis, payqa chay llaqtayuq runasman Diosmanta willallarqapuni (Hech. 14:5-7, 19-22). Payqa, chay runasmanta wakillanpis Diosmanta yachakuyta munanankuta yacharqa.

21. ¿Imaynatá Jehovajina tukuyta qhaway yanapawasunchik?

²¹ Arí, tukuy hermanosninchikta llaqtanchikmanta kachunku manapis allin kaqmanjina qhawananchik tiyan: chaytaq imaynatachus Jehová paykunata qhawan ajinallataq ñuqanchikpis paykunata qhawananchik tiyan. Astawanchus Jehovajina ruwasunchik chayqa, qutupi allinta apanakunanchikpaq chantapis jukchasqa kananchikpaq yanapasunchik. Chantapis, Diosmanta willachkaspa chay runastapis kikillantataq qhawananchik tiyan. Ajinamanta Jehovata munakunankupaq chay runasta aswan allinta yanapasunchik, imaraykuchus Diosninchikqa “mana wakillantachu allimpaj qhawan”. Payqa tukuymanta dakukun, “imaraykuchus paymin tukuyninkuta ruwarqa” (Job 34:19).

¿Imatataq kutichiwaq?

• ¿Imaynatá hermanosninchikmanta mana allin kaqta yuyayta qallarisunman?

• ¿Imaynatá hermanosninchikta Jehovajina qhawasunman?

• ¿Imaynatá wak suyusmanta hermanosninchikta qhawananchik tiyan?

• ¿Imaynatá willachkaspa Jehovajina runasta qhawasunman?

[Tapuykuna]

[28 paginapi dibujo/foto]

¿Imaynatá wak llaqtasmanta runasta aswan allinta riqsisunman?

[30 paginapi dibujos/fotos]

¿Imata ruwasunman sumaq willaykunata astawan runasman apananchikpaq?