Jehovaqa mañakuyninchikta uyarin

“[Jehovap] ñawisnenqa cheqan kawsayniyoj runasta qhawashan, ninrisnimpis paykunaj mañakusqankuta uyarishan.” (1 PED. 3:12.)

1, 2. a) ¿Imayna kachkanku may chhika runas kay pʼunchaykunapi? b) ¿Imaptin ñuqanchik mana mancharikunchikchu?

¿QAM may llakisqachu kachkanki? Ajina kaptinqa, mana qamllachu kanki. May chhika runas sapa pʼunchay kay saqra pachapi chʼampaykunata muchunanku tiyan. Wakinpaqqa, chay chʼampaykuna mana atipayta atinapaqjina kanku. Salmosta qillqaq Davidjina llakiywan ninku: “Mana kallpayoj tukuy ukhuy tʼuna kashan. Sonqoy wawayasqanmanta waqani. Sonqoyqa phataj jinaña kashan, kallpaytaj pisiyarparin, ñawisniypis chharpuyapun”, nispa (Sal. 38:8, 10).

² Jehovamanta sutʼinchaqkuna mana kay ñakʼariykunamanta mancharikunkuchu, imaraykuchus Jesuspa kutimuyninpiqa “nacechikoj warmej nanayni[njina]” rikukunan karqa (Mar. 13:8; Mat. 24:3). Kay “nacechikoj warmej nanaynin” griegopi simipiqa, warmi maytapuni ñakʼarisqanta rikuchin. Kay kikinchayqa, sutʼinta qhawachiwanchik imaynatachus tukuy runas kay “manchay sajra pʼunchaykunapi” ñakʼarichkasqankuta (2 Tim. 3:1).

Jehovaqa llakiyninchikta allinta yachan

3. ¿Imatataq Diospa kamachisnin allinta yachanku?

³ Jehovamanta sutʼinchaqkunamanpis kay pachap chʼampayninqa chayallawanchiktaq, chantapis kay ñakʼariykunaqa astawanraq rikukunqa. Tukuy runajina ñakʼarispapis, ñuqanchikpa “Kuraj Supay” enemigonchik kapuwanchik, paytaq iñiyninchikta saqipunanchikta munan (1 Ped. 5:8). Davidjina ichapis nisunman: “Chejnikuwaspa, alqochakuwasqankumanta sonqoy pʼakisqa kashan. Mana kallpayoj, uj jinayasqa kashani. Qhasillata maskʼarqani sonqochawajta, noqamanta khuyakojta ima, manataj tarerqanichu”, nispa (Sal. 69:20).

4. ¿Imataq ñakʼarichkaptinchik kallpachawasunman?

⁴ Qhasilla imatapis maskʼani nispa, ¿David manaña suyakuyniyuq kasqantachu nichkarqa? Mana. Imatachus aswan qhipaman chay salmollapitaq nisqanta qhawarina: “Tata Diosqa wajchakunata uyarin, manataj qhesachanchu presochasqa runasta” (Sal. 69:33). Ichapis wakin kutiqa llakiyninchikwan, phutiyninchikwan ima, juk presochasqa runajina tarikusunman. Ichapis, mana pipis imaynatachus ñakʼarisqanchikta entiendesqanta nisunman. Chaywanpis, Jehová llakiyninchikta sumaqta entiendesqanta yachayqa, Davidtajina, ñuqanchiktapis, mayta sunquchawasunchik (1 Ped. 3:12).

5. ¿Imatá rey Salomón sumaqta yacharqa?

⁵ Davidpa churin Salomonqa, chayta sumaqta sutʼincharqa Jerusalén templota Diosman jaywachkaptin (2 Crónicas 6:29-31, ñawiriy). Payqa, Jehovamanta, tukuy allin runap ‘ima llakiynintapis, ima unquynintapis’ uyarinanta anchatapuni mañakurqa. ¿Imatá Diosninchik chay mañakusqanmanta ninman karqa? Salomonqa, Jehová mana chay ñakʼariqkunata uyarinallantachu yacharqa, manaqa kutichinanta ima, sumaqta yacharqa. ¿Imaptin? Imaraykuchus Jehovaqa, “runaj yuyayninta, sonqontapis” sumaqta riqsin.

6. ¿Imaynatá llakiykunata atipasunman, imaptintaq?

⁶ Ajinamanta, ñuqanchikpis Jehovaman kʼumuykukuywan qayllaykuyta atisunman, imachus phutichiwasqanchikta, llakichiwaqanchikta, tukuy ñakʼariyninchiktapis ima willakunapaq. Jehovaqa, llakiyninchikta yachan, chantapis ñuqanchikmanta llakikun, kayta  yachaytaq mayta kusichiwanchik. Apóstol Pedroqa chayta rikuchirqa jinata nispa: “Diosman saqeychej tukuy phutikuyniykichejta, imaraykuchus payqa qankunamanta dakun” (1 Ped. 5:7). Arí, Jehovaqa dakun ima llakiyninchikmantapis. Jesús imaynatachus Jehová munakuywan qhawawasqanchikta sumaqta rikuchiwanchik: “[¿]Manachu iskay pʼisqetustapis vendenku phatallapi? Chaywampis, Dios Tataykichej mana munajtenqa, ni uj pʼisqetullapis jallpʼaman urmanchu. Ajinallatataj, umaykichejpi chujchasniykichejpis tukuyninku yupasqa kashanku. Chayrayku ama manchachikuychejchu. Qankunaqa pʼisqetusmanta nisqaqa aswan valorniyoj kankichej”, nispa (Mat. 10:29-31).

Jehová yanapawasunchik

7. ¿Ima yanapataq kapuwanchik?

⁷ Kayta sutʼita yachananchik tiyan, Jehovaqa llakiyninchikta atipananchikpaq, yanapayta munawanchik, yanapaytataq atiwanchik. “Diosninchejqa jarkʼakuwajninchej, kallpanchejtaj. Phutiywan mana allin kashajtinchej, usqhayta yanapawanchej.” (Sal. 34:15-18; 46:1.) ¿Imaynatá pay yanapawanchik? Chayta 1 Corintios 10:13 rikuchiwanchik: “Diosqa cheqamin, manataj saqesonqachejchu mana sayay atinata tanqasqa kanaykichejta. Astawanqa juchaman urmanapaj tanqasqa kashajtiykichej, Diosllataj yanapasonqachej imaynatachus chay juchaman urmanamanta lluspʼinaykichejpaj”, nispa. Jehovaqa ichapis chʼampayninchikta llakiyninchikta chinkachinqa, chayri astawan kallpata quwasunchik sinchita sayanapaq. Imaynapis kachun, payqa yanapawasunchikpuni.

8. ¿Imata ruwasunman Diosninchik yanapanawanchikpaq?

⁸ ¿Imata ruwasunman Diosninchik yanapanawanchikpaq? Pedro “Diosman saqeychej tukuy phutikuyniykichejta”, nisqanta yuyarikunachik. Pedro nisqanqa, Diosninchikman chʼampayninchikta allinchananpaq, saqiy niyta munan, nisunman, mana astawan llakikunachu, manaqa Diosninchik imatachus necesitaqanchikta quwananchikta pacienciawan suyanata (Mat. 6:25-32). Chantapis, paypi atienekunanchikta niyta munan, mana yachasqallanchikpichu nitaq kallpallanchikpichu. Arí, chaypaqqa kʼumuykukuq runas kananchik tiyan. “Atiyniyoj Diospa makimpi kaspa” kʼumuykukuyqa, paymanta may urapi kasqanchikta yuyarikuy niyta munan (1 Pedro 5:6, ñawiriy). Kayta yachayqa, Jehová llakiykuna kananta saqisqanta, allinllamanta muchuyta yanapawasunchik. Chʼampayninchik usqhayllata allichakunanta munaptinchikpis, Diosninchikqa, imaynatachus yanapanawanchikta, maykʼaqchus yanapanawanchikta ima, sumaqta yachan, tukuy sunquwan chayta suyakunchik (Sal. 54:7; Isa. 41:10).

9. ¿David ima llakiynintataq Jehovaman saqirqa?

⁹ David Salmo 55:22, qillqasqanta yuyarina: “Llakiyniykita Tata Diosman saqey. Payqa sinchʼita sayachisonqa. Payqa cheqan runata ni jaykʼaj urmajta saqenqachu.” Davidqa kay salmosta anchata ñakʼarichkaspa qillqarqa (Sal. 55:4). Kay kanmanchá karqa, churin Absalón paypa contranpi uqharikuspa, kamachina tiyananta qhichuptin. Chantapis, Davidta yuyaychaq Ahitofelpis, Absalonman kʼaskakuptin. Davidqa, mana wanchinankupaq, Jerusalenmanta ayqirqa (2 Sam. 15:12-14). Chaywanpis, kayjina ñakʼariypi kachkaspapis, Davidqa Jehovapi suyakullarqapuni, Jehovataq payta yanaparqa.

10. ¿Imata ruwasunman chʼampaykuna kapuwaptinchik?

¹⁰ Davidjina, ñuqanchikpis Jehovaman, ima chʼampaykunapis, ima llakiykunapis kapuwaptinchik, willakunanchik tiyan. Qhawarina,  imatachus apóstol Pablo niwanchik (Filipenses 4:6, 7, ñawiriy). ¿Ima allinkunatataq japʼisunchik sunqumantapuni Diosmanta mañakuptinchik? “Chantá Diosqa chay mana unanchay atina sonqo tiyaykuyninta sonqosniykichejman churanqa, chaytaj sonqoykichejta, yuyayniykichejtawan waqaychanqa Cristo Jesuspi.”

11. ¿Imaynatá ‘Diospa sunqu tiyaykuynin’ sunqunchikta yuyayninchikta ima jarkʼanqa?

¹¹ ¿Diosmanta mañakuptinchik chʼampayninchik alliyanmanchu? Ichapis ajina kanman, chaywanpis Jehovaqa, mana munasqanchikmanjinachu uyariwasunchik. Mañakusunchik chayqa, mana wistʼuyasunchu nitaq llakiyninchikpis llawchʼiyachiwasunchu. ‘Diospa sunqu tiyakuyninqa’ sumaq sayayta quwasunchik, chantapis sunqunchikta yuyayninchikta jarkʼanqa, ima llakiypis kaptin imaynatachus juk tropa soldados juk llaqtata jarkʼanku, kikillantaq jarkʼawasunchik. Diospa sunqu tiyakuyninqa, ima manchaytapis, ima iskaychakuytapis, mana allin yuyaytapis, atipanapaq yanapawasunchik, chayjinamanta mana allinta tʼukurispalla imatapis mana usqhayllata ruwasunchu (Sal. 145:18).

12. Juk kikinchaymanta parlariy, sunqu tiyasqa kayta atisqanchikta rikuchinapaq.

¹² ¿Atisunmanchu chʼampayninchik llakichiwaptinchik, sunqu tiyasqa kayta? Juk kikinchayta qhawarinachik. Juk runaqa, juk saqra patronniyuq karqa. Juk kuti chay runaqa, empresap dueñonwan parlarqa, chay dueñotaq kʼacha runa karqa. Chay dueñoqa imaynatachus llakikusqanta entiendesqanta nin, chantapis chay patronnin juk chhikamantawan wikchʼuchikunanta willan. ¿Imatataq kaymanta chay runa ninman? Chay dueño paymanta khuyakusqanta rikuspa, chantapis juk chhikamantawan patroninta wikchʼunankuta yachaspa, ñawpaqllamanpuni rinanpaq kallpachakurqa, ichapis juk chhika tiempotawan wakin llakiykuna kananta yachaspapis. Kikillantaq ñuqanchikpis Jehová llakiyninchikta sumaqta entiendesqanta yachanchik. Chantapis Diosqa, juk chhikamantawan “kay pachata kamachejqa jawaman wijchʼusqa” kananta niwanchik (Juan 12:31). ¡Kayta yachaspa mayta kusikunchik!

13. Diosmanta mañakuspapis, ¿imatawan ruwananchik tiyan?

¹³ ¿Kay niyta munanmanchu Jehovaman chʼampayninchikmanta willanallanchikta? Mana; astawanraq ruwanachik tiyan. Diosmanta mañakuytawan, mañakusqanchikmanjina ruwananchik tiyan. Rey Saúl Davidta wañuchinankupaq achkha runasta kachaptin, Davidqa ajinata Diosmanta mañakurqa: “Enemigosniymanta libraway. Contraypi oqharikojkunamanta salvaway. Sajra runaspa makisninkumanta libraway. Runa wañuchismanta salvaway”, nispa (Sal. 59:1, 2). Chaywanpis Davidqa, mana Diosmanta mañakullarqachu, astawanpis warminta uyarispa ayqirqa (1 Sam. 19:11, 12). Ñuqanchikpis, yachayta qunawanchikpaq Diosmanta mañakusunman, jinamanta chʼampayninchikta atipanapaq, allinchanapaq ima (Sant. 1:5).

¿Maymantá kallpata urqhusunman sinchita sayanapaq?

14. ¿Ñakʼariypi imataq sinchita sayananchikpaq yanapawasunchik?

¹⁴ Ichapis ñakʼariyninchikqa, mana usqhayta tukunqachu, unaytataq ñakʼarichiwasunman. Jina kaptinqa, ¿imataq yanapawasunman sinchita sayanapaq? Juknin kaq yanapaq: ñakʼarispapis Jehovata yupaychasqanchikqa, Diosta munakusqanchikta rikuchin (Hech. 14:22). Mana qunqananchikchu tiyan imatachus Satanás Diosman Jobmanta nisqanta: “Payqa qhasichu ima nisqaykitapis cheqanta ruwashan? Manachu qan payta waqaychanki tukuy imamanta, ayllunta, tukuy imasnin kajtapis? Qan bendecishanki tukuy ima ruwasqasninta; chayrayku payqa tukuy ima kapuyniyoj, manchay qhapajtaj jallpʼa patapi. Kunanqa qhechuy tukuy kapusqanta, rikunkitaj uyaykipi maldecisusqanta”, nispa (Job 1:9-11). Chaywanpis Jobqa, sinchita sayaspa, Diosta mana wasancharqachu,  jinamanta Kuraq Supay llulla kasqanta rikuchirqa. Ñuqanchikpis, ñakʼariykunapi sinchita sayaptinchik, Kuraq Supay llulla kasqanta rikuchisunchik. Chantapis, sinchita sayaptinchikqa, Diospi atienekuyninchik, suyakuyninchik ima, astawan kallpachakunku (Sant. 1:4).

15. ¿Pikunap ruwasqasninkutaq sumaqta yanapawasunman?

¹⁵ Iskay kaq yanapa: “hermanosniykichejpis tukuy kay pachapi kikillantataj” ñakʼarichkasqankuta yuyariy (1 Ped. 5:9). Arí, ‘juchaman urmanapaq tanqasqa kanchik chaypis kallpanchikman jinalla” (1 Cor. 10:13). Chayrayku, chʼampaynillanchikpi tʼukunanchikmantaqa, wak hermanos ruwasqankupi tʼukurina. Ajinamanta astawan kallpachakusunchik (1 Tes. 1:5-7; Heb. 12:1). ¿Riqsinchikchu pillapis anchata ñakʼarispa sinchita sayasqanta? Imatachus chay hermanosmanta yachakusqanchikta tʼukurina. ¿Maskʼanchikchu publicacionespi imaynatachus ñuqanchikjina wakin hermanos mayta ñakʼarisqankumanta willakusqanta? Chaymanta ñawiriyqa mayta kallpachawasunchik.

16. ¿Imaynatá Dios kallpachawanchik ñakʼariykunapi kachkaptinchik?

¹⁶ Kinsa kaq yanapa: sinchita sayanapaqqa, Jehovamanta yuyarikunanchik tiyan, “imaraykuchus payqa khuyakoj Tata, tukuy imapi sonqochaj Diostaj. Payqa sonqochawanchej tukuy llakiyninchejpi, noqanchejpis sonqochananchejpaj llakiypi, ñakʼariypi kajkunata, imaynatachus noqanchejpis sonqochasqa karqanchej Diosmanta, ajinata” (2 Cor. 1:3, 4). Ari, Jehovaqa ñuqanchikwan kachkan yanapanawanchikpaq, kallpachanawanchikpaq ima. Payqa, mana ñakʼariypi kachkallaptinchikchu, manaqa “tukuy llakiyninchejpi” ñuqanchikllawanpuni kachkan. Chantapis kayqa yanapawanchik wakkunata sunquchanapaq, “llakiypi, ñakʼariypi kajkunata”. Kaytaqa Pablo qillqarqa, paypis mayta ñakʼarirqa (2 Cor. 4:8, 9; 11:23-27).

17. ¿Imaynatá Biblia kawsayninchikpi chʼampaykunata atipananchikpaq yanapawanchik?

¹⁷ Tawa kaq yanapa: Diospa Palabran kapuwanchik, Biblia, chaytaq “may sumaj kashan yachachinapaj, juchata reparachinapaj, cheqa kajman kutirichinapaj, cheqanta kawsayta yachachinapaj ima. Ajinamanta Diospa kamachenqa ruwanapaj atiyniyoj kanqa, sumaj wakichisqataj tukuy ima allin kajta ruwanampaj” (2 Tim. 3:16, 17). Diospa Palabranqa, cristianota llakiykunapi kachkaptin sumaqta yanapan, mana ‘wakichillanchu tukuy ima allin kaqta ruwananpaq’ manaqa ‘sumaqta wakichin tukuy ima allin kaqta ruwananpaq’. Kay griego simipi ‘sumaq wakichisqa’ rimayqa, tikrachikun “tukuy imayuq kasqanta’, chayri ‘imatapis ruwananpaqjinaña kasqanta’. Ñawpa tiempopiqa, kay rimayta uqhariq kanku juk barcomanta parlachkaspa, chay barco viajanapaq tukuy imayuq kasqanta ninankupaq, chayri juk máquina ruwayninta ruwananpaq wakichisqaña  kasqanta, ninankupaq. Jinallatataq, Jehovapis Palabranniqta sumaqta wakichiwanchik, ima chʼampaytapis atipanapaq. Chayrayku ajinata nisunman: “Dios ajina ruwakunanta saqiptinqa, sinchita sayayta atisaq paypa yanapayninwan”, nispa.

Tukuy llakiyninchikmanta kacharichisqas kasunchik

18. ¿Imatataq mana qunqananchikchu tiyan sinchita sayanallapaqpuni?

¹⁸ Phichqa kaq: mana jaykʼaq qunqanachu Jehová juk chhikamantawan tukuy runata llakiyninmanta kacharichinanpaq parlasqanta (Sal. 34:19; 37:9-11; 2 Ped. 2:9). Chaywanpis, mana kunan chʼampaynillanchikmantachu kacharichiwasunchik, manaqa wiñay wiñaypaq kawsananchikpaq yanapawasunchik, Jesucristowan janaqpachapi, chayri paraíso jallpʼapi.

19. ¿Imatataq ruwananchik tiyan sinchita sayanallapaqpuni?

¹⁹ ¡Maytapuni suyanchik kay saqra pachamanta millay ruwaykuna chinkananta! (Sal. 55:6-8.) Chay pʼunchay chayamunankamataq, Diosta kasukuspa sinchita sayanallanchikpuni tiyan, jinamanta Kuraq Supay llulla kasqanta rikuchisunchik. Mana saykʼuspa Diosmanta mañakuna, chantapis wak hermanosninchik ñuqanchikjina ñakʼarisqankupi tʼukurinachik, jinamanta aswan kallpata japʼisunchik. Diospa Palabranta ukhuncharinallapuni, atiyniyuq kanapaq, chantapis sumaq wakichisqas kanapaq. “Tukuy imapi sonqochaj Dios” munaykuwan jarkʼanawanchikta suyakunallapuni. Kayta mana qunqanachu: “Señorpa ñawisnenqa cheqan kawsayniyoj runasta qhawashan, ninrisnimpis paykunaj mañakusqankuta uyarishan” (1 Ped. 3:12).

¿Imaynatataq kutichiwaq?

• ¿Imaynatá David llakikurqa ñakʼariypi kachkaspa?

• ¿Imatá Salomón sutʼita yacharqa?

• ¿Imataq yanapawasunchik Jehová ñakʼarinanchikta saqiptin?

[Tapuykuna]

[19 paginapi dibujo/foto]

Salomonqa Jehová llakisqa kamachisninta yanapananta yacharqa

[21 paginapi dibujo/foto]

Davidqa mana Jehovamanta mañakullarqachu, nitaq payman llakiyninta saqillarqachu, astawanpis payqa mañakusqanmanjina ruwarqa