Hechos libromanta wakin allin yachachiykuna
Jehová Diospa Palabranqa kawsayniyuq
Hechos libromanta wakin allin yachachiykuna
HECHOS libroqa, imaynatachus qutuchakuy qallarisqanmanta, achkhayasqankumanta ima, allinta sutʼinchan. Doctor Lucaspa qillqasqan libroqa, ñawpa tiempopi hermanos imatachus 33 watamantapacha, 61 watakama ruwasqankumanta parlan.
Hechos librop qallariyninpiqa, apóstol Pedrop ruwasqanmanta parlan, tukukuyninpitaq, Pablo ruwasqanmanta parlan. Lucas “noqayku”, ‘qhawawayku’ nispaqa, imamantachus parlasqanta pay kikin rikusqanta, rikuchiwanchik. Kay librota ukhunchayqa, Bibliap atiyninta, Diospa espíritu santonta ima, astawan munakunanchikpaq yanapawasun (Heb. 4:12). Chantapis, mana ñuqanchikllapi yuyananchikpaq, Diospa Reinonpi iñiyninchikta kallpachananchikpaq ima, tanqawasun.
PEDROQA, ‘REINOP LLAVESNINWAN’ KICHARIYTA QALLARIN
Apóstoles, espíritu santota japʼiytawan, astawan willamurqanku. Pedroqa, ‘Reinop llavesninmanta’ ñawpa kaqwan yachayta kicharin, chaywantaq, ‘willasqanpi iñiq’ judiosta, judiosman kutiqkunata ima, Diospa Reinonman waqyarqa (Mat. 16:19; Hech. 2:5, 41). Discipulosta qhatiykachayta qallariptinku, paykunaqa tʼaqakuspa tukuyniqman Reinomanta willamurqanku.
Jerusalenpi kaq apóstoles, Samariapi runas Diospa Palabranta japʼikusqankuta yachaytawan, Pedrota, Juantawan chayman kacharqanku. Chaypitaq, Pedro iskay kaq llavewan, samaritanospaq Diospa Reinonta kicharin (Hech. 8:14-17). Jesús kawsarimusqanmanta, yaqha juk watanman, Tarso llaqtamanta Saulo, cristianoman tukurqa. Chantá, 36 watapitaq, Pedro, mana judío kaqkunapaq Diospa Reinonta kimsa kaq llavewan kicharin, chay runastaq, espíritu santota japʼirqanku (Hech. 10:45).
Bibliamanta tapuykunapaq, kutichiykuna:
2:44-47; 4:34, 35. ¿Imarayku cristianos kapuyninkuta vendeytawan, chay qullqita rakʼirarqanku? Diospi creeyta qallariqkunamanta, achkha karumanta jamusqankurayku, Jerusalenpi qhipakunankupaq manaña mikhunanku karqachu. Chaywanpis, chay musuq yachachiykunamanta astawan yachakunankupaq, willanankupaq ima, qhipakuytaraq munarqanku. Paykunata yanapanankuraykutaq, wakin cristianos kapuyninkuta venderqanku.
4:13. Pedro, Juan ima, ¿manachu ñawiriyta, qillqayta ima, yacharqanku? Mana, judiospa jatuchaq yachay wasisninkuman mana yaykusqankurayku, “mana yachakuyniyoj runaslla” kasqankuta nirqanku.
5:34-39. ¿Imaynapí Lucas yacharqa imatachus Gamaliel Jatun Juntapi nisqanta, pay mana chaypi kaptinpis? Ichapis: 1) Gamalielpa yachachisqan Pablo, Lucasman willanman karqa; 2) Chay Juntamanta cristianoswan allinta apanakuq runa, ichapis Nicodemo willanman karqa, chayri 3) Dios payman willasqanrayku chayta yachanman karqa.
7:59, Qheshwa Biblia. ¿Jesusmantachu Esteban mañakurqa? Mana. Jehovallata yupaychana chayrayku payllamanta mañakuna tiyan (Luc. 4:8; 6:12). Estebanqa, Jesuspa sutinpi, Jehovallamanta mañakuna kasqanta, yacharqa (Juan 15:16). Chaywanpis chay kutipiqa, musquypijina ‘Runap churinta, Diospa pañanpi sayachkaqta’ rikurqa (Hech. 7:56). Chantapis, Jesús wañusqasta kawsarichimunanpaq atiyta japʼisqanta yacharqa, chayrayku, Estebanqa, kikin Jesuswan, espiritunta jarkʼananpaq parlachkarqa, chaywanpis Estebanqa, mana Jesusmantachu mañakuchkarqa (Juan 5:27-29).
Ñuqanchikpaq allin yachachiykuna:
1:8. Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa, pachantinpi Diospa Reinonmanta willachkanku, espíritu santop yanapayninwan.
4:36–5:11. Chipre llaqtamanta Joseta, Bernabé sutiwan riqsikullarqataq, chay sutitaq “sunquchay” ninayan. Ichapis apóstoles jinata suticharqanku, kʼacha, munakuyniyuq, yanapakuq ima, kasqanrayku. Ananías, Safira ima, puraq uyas kaspa hermanosta chʼawkiyarqanku. Ñuqanchikqa mana paykunajina kanachu, manaqa Bernabejina kana tiyan.
9:23-25. Willamunanchikpaq, enemigosninchikmanta ayqikuyqa, mana manchali kasqanchiktachu ninayan.
9:28-30. Wakin lugarespi willayqa, ichapis kawsayninchikta wañuy pataman churanman chayri Diosta yupaychayninchikta urmachinman, chayrayku allin yuyaywan tʼukurina, maypichus, maykʼaqchus, pimanchus willamusun chayta.
9:31. Manaraq qhatiykachay kachkaptin, iñiyninchikta kallpachana tiyan, Bibliamanta yachakuspa, tʼukurispa ima. Chayta ruwaptinchikqa, Jehovap munayninmanjina kawsasun, imaptinchus yachakusqanchikmanjina ruwaspa, kʼajaywan runaman willamusun.
PABLO KʼAJAYWAN RUNAMAN WILLAMUQ
Saulo, Bernabewan ima, “uj wata juntʼata” Atioquiapi willaspa karqanku, Agabotaq, 44 wata chayniqpi chayarqa. Payqa, “manchay jatun yarqhay” kananta nirqa, chay yarqhaytaq, nisqanmanta iskay watanman chayamurqa (Hech. 11:26-28). Chaymanta, Bernabé, Saulo ima, hermanosta yanapaspa, “ruwanankuta tukuspa” Antioquiaman kutipurqanku (Hech. 12:25; 11:29, 30). Espíritu santoqa, Bernabeta, Saulotawan 47 kaq watapi —Saulo cristianoman tukusqanmanta 12 watasninman—, tukuyniqman willaq rinankupaq kamachin (Hech. 13:1-4). Chantá, 48 watapitaq, Antioquiaman kutipurqanku, “maypichus Diospa kʼacha khuyakuyninman churasqa karqanku” (Hech. 14:26).
Chaymanta, 9 killanmantaq, Pabloqa (Saulo sutiwan riqsikullantaq) Silasta akllan, iskay kaq kutita misionerojina paywan willaq rinanpaq (Hech. 15:40). Timoteo, Lucas ima, paywan rillarqankutaq. Lucasqa, Filipos llaqtapi qhiparikun, Pablotaq Atenasman, chaymanta Corintoman rin, chaypitaq Aquilata, Priscilatawan riqsin, juk wata suqta killayuqtataq chaypi qhipakun (Hech. 18:11). Chantá, 52 watap qallariyninpi Pabloqa, Timoteota, Silasta ima, Corintopi saqin, chaymantataq Aquilawan, Priscilawan ima, Siriaman ripun (Hech. 18:18), Áquila, Priscila imataq, Éfeso llaqtapi qhipakunku.
Siriamanta, Atioquía llaqtapi juk chhikanta qhipakuytawantaq, Pabloqa, kimsa kaq kutita misionerojina viajayta qallarin (Hech. 18:23). Éfeso llaqtapiqa, “Diospa Palabran tukuynejman chayasharqa, sinchʼichakusharqataj” (Hech. 19:20). Pablotaq, chaypi kimsa watajinata qhipakurqa (Hech. 20:31). Chantá 56 watamanta pentecostespiqa, Jerusalenpi Pablo kachkarqa. Wisqʼachikuptinkupis, mana manchachikuspa kamachiqkunaman Diospa Reinonmanta willan. Apóstol Pabloqa, Romapi iskay watata wasinpi presochasqa karqa (c. 59-61), wisqʼasqa kachkaspataq, tukuy imaymanamanta Reinonmanta, “Señor Jesucristomantawan” runaman willan (Hech. 28:30, 31).
Bibliamanta tapuykunapaq, kutichiykuna:
14:8-13. ¿Imaraykutaq Listramanta runas, “Bernabeta suticharqanku Jupiter, nispa, Pablotataj Mercurio, nispa”? Griegospa aswan jatun Diosninkuqa, Jupiter nisqa karqa, Mercuriotaq, Jupiterpa churin karqa, runap sunqunman chayananpaqjina parlasqanrayku, riqsisqa karqa. Pablo runaman willasqanrayku, Listramanta runas Mercurio nispa suticharqanku, Bernabetataq, Jupiter sutiwan suticharqanku.
16:6, 7. ¿Imaraykutaq espíritu santo Pablota, compañerosninta ima, Asiaman, Bitiniaman ima willaq rinankuta mana saqirqachu? Chaypiqa, pisi llamkʼaqkunalla karqa, chayrayku espíritu santoqa, maypichus achkha runas kanku chayman pusarqa.
18:12-17. ¿Imaraykutaq kamachiq Galión, Sostenesta maqachkaptinku qhawallarqa? Galionqa, ichapis Pablop contranpi saqra runaspa kamachiqninkuta maqachkasqankuta, yuyarqa. Chaywanpis, chay ruwayrayku Sostenesqa, aswan qhipaman cristianoman tukurqa. Chaymanta aswan unayninmantaq, Pablo ‘hermano Sóstenes’, nirqa (1 Cor. 1:1, 2).
18:18. ¿Imatataq Pablo Diospaq ruwasaq nirqa? Wakin yachayniyuq runasqa, tʼaqasqa nazareo kananta, nisqanta ninku (Núm. 6:1-21). Chaywanpis, Biblia mana sutʼinchanchu imatachus ruwananta nisqanta, nillataq willanchu cristianoman tukuspachus chayri manaraq cristianoman tukuspachus chayta nisqanta, chayri qallarichkarqachus tukuchkarqachus chaytapis. Imaynapis kachun, chayta ruwasqanqa, mana juchachu karqa.
Ñuqanchikpaq allin yachachiykuna:
12:5-11. Hermanosninchikpaq, Diosmanta mañapunanchik tiyan.
12:21-23; 14:14-18. Herodesqa, Diosta jatunchananmanta paylla jatunchachikurqa. Pablota, Bernabetawan jinata jatunchachkaptinkutaq, paykunaqa mana saqirqankuchu chayta ruwanankuta. Ima llamkʼayniyuqpis Diospa llaqtanpi kaptinchikqa, mana jatunchachikuyta maskʼananchikchu tiyan.
14:5-7. Allin yuyayniyuq kayqa, Diosta yupaychayta mana saqinapaq yanapawanchik (Mat. 10:23).
14:22. Cristianosqa, ñakʼarinankuta yachanku, chayrayku ñakʼariykuna jamuptinqa mana iñiyninkuta qhisachankuchu (2 Tim. 3:12).
16:1, 2. Diosta yupaychaq waynasqa, mayta kallpachakunanku tiyan Diospaq llamkʼanankupaq, paypa yanapantataq mañakunanku tiyan ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kanankupaq.
16:3. Tukuy atisqanchikta ruwananchik tiyan, runa allin willaykunata willaptinchik uyarinawanchikpaq (1 Cor. 9:19-23).
20:20. Wasimanta wasi runaman willaspaqa, willayninchikta juntʼachkallanchiktaq.
20:24; 21:13. Kawsayninchikta salvanamanta nisqaqa, aswan valorniyuq Diosman chiqa sunqu kay.
21:21-26. Allin yuyaychaykunata japʼikuyta, munananchik tiyan.
25:8-12. Cristianosqa, runaspa leyninkuwan “evangeliota cheqa kasqanta” rikuchinankupaq, yanapachikunanku tiyan (Fili. 1:7).
26:24, 25. Ñuqanchikqa, ‘tukuy chiqa parlaykunata’ willananchikpuni tiyan, ‘aychallamanta nacekuq runa’ wampu ruwaytajina qhawaptinkupis (1 Cor. 2:14).
[8 paginapi dibujo/foto]
¿Maykʼaqtaq Pedro ‘janaqpacha Reinop llavesninwan’ kichariyta qallarirqa?
[9 paginapi dibujo/foto]
Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa, espíritu santop yanapayninwan pachantinpi willachkanku