NIRAJ unaychu uj llajtapi iskay runas wañuchisqa kanankupaj juchachasqa karqanku. Paykunataqa runa wañuchej kasqankuta nerqanku. Nitaj sutʼitachu yachakorqa juchayojpunichus, manachus kasqankuta. Mana juchayojchu kasqankuta yachakojtintaj, abogadosqa ujnin juchachasqata ñakʼayta salvarqanku. Ujnintataj mana, imajtinchus wañuchipusqankuña.

Kunanpis juezkunaqa pantayta atillankumantaj. Chayrayku Bibliaqa nin: “Cheqan kajllatapuni ruwanaykichej tiyan”, nispa (Deuteronomio 16:20). Juezkuna cheqanta juzgajtinkoqa, paykunapi atienekunchej. Diosqa israelitasman uj cheqan Leyta qorqa. Chayta qhawarina, Diospa ‘tukuy ñankunasnin cheqanchus’ manachus kasqanta yachanapaj (Deuteronomio 32:4).

Juezkuna sumaj wakichisqa kajtinku, cheqanta ruwajtinku, nitaj llukʼichikojtinku, runasqa paykunapi atienekunku. Diospa Leynenqa ajina runasta sumajpaj qhawaj. Israelitas chʼin pampapi kashajtinku, suegron Jetro Moisesman nerqa “Diosta manchachikojkunata, imastapis cheqanta ruwajkunata, qolqeta mana munapayaj[...]” runasta maskʼamunanta (Éxodo 18:21, 22). Moisesqa 40 watasninman watejmanta nerqa “yachayniyoj runasta, umayojkunata, kamachiyta yachajkunata ima” juez kanankupaj ajllanankuta (Deuteronomio 1:13-17).

Watasninmantaj Judamanta rey Josafatqa, * juezkunata kamacherqa: “Allinta qhawarikuychej imatachus ruwanaykichejta. Manamin pi runaj sutimpichu justiciata ruwankichej, manachayqa Tata Diospa sutimpi, imaraykuchus payqa qankunawan kashan, justiciata ruwashajtiykichej. Ajinaqa, Tata Diosta manchachikuychej, allintataj imatachus ruwashasqaykichejta qhawakuychej, imaraykuchus Señorniykichej Tata Diosqa manamin mana allin kajtaqa qhawallanchu. Payqa mana ujllamanchu kutikun, nitaj llukʼichikunchu”, nispa (2 Crónicas 19:6, 7). Ajinamanta reyqa juezkunaman yuyaricherqa, sichus paykuna llukʼichikunkuman chayri ujllaman kutikunkuman chayqa, Dios paykunata juchachananta.

Juezkuna chay ley nisqanman jina ruwajtinkoqa, israelitas paykunapi atienekoj kanku. Diospa Leynenqa sumaj yuyaychaykunata qorqa, mana atikunanpaj jina kajtinpis juezkuna allin yuyaywan juzganankupaj. Chaymanta parlarina.

Juezkuna sumaj wakichisqa, yachayniyoj runastaj karqanku chaypis, Jehovaqa allinta juzganankupaj sumaj yuyaychaykunata paykunaman qorqa. Chaykunamanta parlarina:

Allintaraj yachananku karqa. Jehovaqa Moisesnejta juezkunaman kayta nerqa: “Israelita masisniykichej ukhupi tukuy quejasta uyarispa, cheqan justiciata ruwaychej”, nispa (Deuteronomio 1:16). Juezqa mana pitapis juchachanmanchu, chay runamanta mana allinta yachaspaqa. Chayrayku Diosqa juezkunaman yuyaycharqa: “Sichus  chaymanta imallatapis uyariwajchej chayqa, allinta tapurispa yacharqoychej jinachus, manachus kasqanta”, nispa. Juezkunaqa niraj juzgayta qallarishaspa, tukuy imata allinta yachananku karqa (Deuteronomio 13:14, 15; 17:4).

Testigosta uyarinanku karqa. Testigospa nisqankoqa uj runa juchachasqachus manachus kananpaj yanapaj. Leyqa kamachej: “Mayqen runaj contrampi, ima laya jucharaykullapis mana uj runallachu testigo jina sayayta atin. Chay juchallikojta juchachanapajqa kanankupuni tiyan kinsa, chayri iskayllapis rikojkuna”, nispa (Deuteronomio 19:15). Leyqa testigosta kamachej: “Ama llullakuspa imatapis willankichu; ama sajra runawan yachachinakuychu mana kajta parlanaykipaj”, nispa (Éxodo 23:1).

Maychus kajta ruwananku karqa. Llulla testigosta castigakusqanqa, juiciopi kajkuna cheqanta ruwananku kasqanta yuyarichej. Ley nerqa: “Chay juezkunaqa allintapuni qhawanqanku yachanankukama imaynapunichus kasqanta. Sichus chay runaqa runa masimpa contranta llullakushan chayqa, kikillantataj payta ruwaychej, imaynatachus payqa runa masinta ruwayta munasharqa, ajinata. Ajinamanta chay jina sajra kajta qankuna ukhumanta chinkachinkichej”, nispa (Deuteronomio 19:18, 19). Sutʼincharina, uj runa, runa masinpa herencianta qhechunanpaj llullakojtenqa, chay herenciaj valesqanta paganan karqa. Pillapis mana juchayojta wañuchinankupaj llullakoj chayqa, chay llullakojta wañuchikoj. Chayta yachaspa runaqa cheqatapuni parlaj.

Mana kutikuspa juzgananku karqa. Juezkuna tukuy imata allinta yachasparaj, uj runa juchayojchus manachus kasqanta nej kanku. Chaypajqa kayta yuyarikunanku karqa: “Ama wajchaman  sayakuspa, nitaj qhapajman sayakuspa. Cheqan justiciata qanqa ruwanki”, nispa (Levítico 19:15). Juezkunaqa runasta juzgashaspa ruwasqasninkuman jina juzgananku karqa, manataj wajchachus chayri qhapajchus kasqanta qhawarispallachu.

Diosqa chay yuyaychaykunata may unayña israelitasman Leyninpi qorqa. Kunanpis juezkuna chay ley nisqanman jina ruwankuman chayqa, cheqan kajman jina juzgayta atinkuman.

Moisesqa israelitasman nerqa: “Mana mayqen jatun naciompallatapis kapunchu cheqan kamachisqasqa, yachachiykunapis, qankunaman qoykichej jinaqa”, nispa (Deuteronomio 4:8). Waj llajtaspataqa mana israelitaspata jina cheqan leyninku karqachu. Salomonqa wayna kashaspa, Jehovaj Leyninta kasukorqa. Pay kamachishajtintaj israelitasqa allinta tiyakorqanku, “mikhuspa, ujyaspa, kusikuspataj” (1 Reyes 4:20, 25).

Jinapis israelitasqa Jehovata wasancharqanku. Diostaj profeta Jeremiasnejta nerqa: “Sichus nisqasniyta qhesachanku chayqa, ima laya yachayniyoj kasqankuri?”, nispa (Jeremías 8:9). Chayrayku Jerusalenqa “millay juchawan chʼichichakus[pa]”, “runa wañuchi[man]” tukuporqa. Jinamanta thuñisqa karqa, 70 watastataj chʼinpacha qhepakorqa (Ezequiel 22:1, 2; Jeremías 25:11).

Profeta Isaiasqa Israel llajta llakiypi kashajtin kausakorqa. Payqa imaynachus chay llajta kasqanta yuyarispa Diosmanta, Leyninmantawan nerqa: “Qan kay pachapi justiciata ruwajtiykeqa, kay pachapi kaj runas yachanqanku imachus cheqan kasqanta”, nispa (Isaías 26:9).

Isaiasqa may kusiywan aswan qhepaman imaynatachus Jesucristo Rey jina kamachinanmanta kayta nerqa: “Payqa mana rikusqanman jinallachu juzganqa, nitaj uyarisqanman jinallachu justiciata ruwanqa. Manachayqa, cheqan kayman jina wajchasta juzganqa”, nispa (Isaías 11:3, 4). Diospa Reinonpi Jesucristo kamachimushajtin kay Jallpʼapi may kusiy kausay kanqa (Mateo 6:10).