Ir al contenido

Ir al índice

TAPANMANTA | BIBLIATAQA TUKUY ENTIENDESUNMAN

Bibliaqa entiendenapaj jinalla

Bibliaqa entiendenapaj jinalla

Bibliataqa unayña qhelqakorqa. Chaymantapachataj 3.500 watas jinaña pasan. Bibliata qhelqayta qallarikushajtenqa China suyupi Shang familiamanta ujnin kamachisharqa, chay familia kasqantapuni librospi willashan. Waranqa watasninman jinataj budismo religión India suyupi qallarerqa. (“ Bibliata rejsinapaj” nisqa recuadrota leey.)

Runa imatachus yachayta munasqanqa Bibliapi kashan

Bibliaqa uj sumaj libro, imajtinchus runasta yanapan, sumajtataj yuyaychan. Chantapis runa imatachus yachayta munasqanqa Bibliapi kashan.

Wakin runasqa mana sutʼita yachankuchu imapajchus kausasqanchejta. Chaywanpis Bibliaqa chaymanta parlan Génesis libroj 1, 2 capitulosninpi. Chaypitaj nin, “qallariypeqa” nisunman waranqa waranqa watas ñaupajta cielo, chʼaskas, Jallpʼa ima ruwasqa kasqanta (Génesis 1:1). Chantapis nillantaj pisimanta pisi Jallpʼaqa kausakunapaj jina kasqanta. Chantá animales, plantas, runataj ruwasqa kasqanta. Chantapis nillantaj imapajchus chay tukuy ima ruwasqa kasqanta.

ENTIENDENAPAJ JINALLA

Bibliaqa kausayninchejpi chʼampaykunata allinchanapaj yuyaychawanchej. Chaytataj entiendeyta atillanchej. Chayta qhawarina.

Bibliaj yuyaychasqanqa sutʼi, juntʼayta atinapaj jinallataj. Bibliapeqa ni ima pakasqachu, entiendenapaj jinallataj qhelqasqa kashan. Mana entiendenapaj jina kaj imastapis parlasqanchejman jinalla sutʼinchashan.

Jesuspis runasta entiendechinanpajqa imastachus runas rejsej kanku, chaykunawan yachachej. Chayta reparasunman Orqopi yachachisqanpi, mayqenmantachus Mateo libroj 5, 6, 7 capitulosninpi parlan. Bibliata ukhunchaj runa nisqanman jina, Jesuspa “parlasqanqa runasta yanapananpaj jina”, “mana yachanallapajchu, astawanqa allinta kausanapaj yanapawanchej”. Chay capitulosta 15 chayri 20 minutospi leespapis, Jesuspa nisqanqa tʼukunapaj jinapuni.

Chantapis Biblia imamantachus parlasqantaqa entiendeyta atillanchej. Bibliaqa mana llulla cuentosmantachu parlan. Uj libro nin: “Tukuy laya runasmanta parlan, paykuna imaspichus rikukusqankumanta, imaspichus pantasqankumanta ima” (The World Book Encyclopedia). Bibliapi chay runasmanta, imaschus kasqanmantataj parlasqanqa yanapawasunman. Chantapis entiendenapaj jinalla, kausayninchejpitaj yanapawanchej (Romanos 15:4).

TUKUYPAJ

Parlayninchejpi kaj librostaqa allinta entiendenchej. Bibliataj maypi tiyakojtinchejpis parlayninchejpi tiyan. ¿Imaraykú?

Tijrachikusqan. Bibliaqa qhelqasqa karqa hebreo, arameo, griego parlaykunapi. Chayrayku pisi runaslla leeyta atej kanku. Biblia waj parlaykunapiwan kananpajqa ashkha runas tijrachinankupaj kallpachakorqanku. Chayrayku Bibliaqa tukuynin chayri wakin librosnillanpis 2.700 parlaykunapi jina tiyan. Ajina kasqanraykutaj casi tukuy runas Bibliata parlayninkupi leeyta atinku.

Imprimikusqan. Bibliataqa papiro nisqapi, qarapi ima qhelqakorqa. Chaykunaqa mana unaytachu aguantaj kanku, chayrayku sapa kuti wajta ruwaj kanku. Chay copiasqa valesqa karqa, chayrayku pisi runaslla rantiyta atej kanku. Jinapis Johannes Gutenberg impriminapaj imprentata rikhurichisqanmantapachataj 550 watasña pasan. Chaymantapachataj Bibliataqa tukuy runas rantikuyta aterqanku. Kunankamataj 5 mil millones Bibliasta jinaña imprimikun.

Bibliallata ashkha parlaykunaman tijrachikun, tukuypatataj tiyan. Tukuytaj entiendeyta atinkuman. Bibliata entiendenapajqa ashkha yanapas tiyan. Qhepan yachaqanapitaj chaymanta parlarisun.