1 Reyes 18:1-46
18 Usya qalaykushqanpita kimsa wata pasarkuptinnami Elíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: “Rey Acab kaqman ayway kay patsaman tamyatsimunäpaq kashqanta wilanaykipaq”.
2 Tsayno niptinmi Elías aywarqan Acabta wilananpaq.
Samaria markacho pasaypa muchuy kaptin manami imapis mikunanpaq karqantsu.
3 Tsayno kaptinmi Acab qayatsirqan palaciucho yanapaqnin Abdíasta. Payqa TAYTA DIOSTA *mantsakuq runami karqan.
4 Tsaymi TAYTA DIOSPA profëtankunata Jezabel wanutsinan witsan Abdíasqa pachak (100) profëtakunata shuntarkur pitsqa chunkata (50) juk machayman pakarqan y pitsqa chunka kaqtana jukaq machayman pakarqan. Tsay machaykunalamanmi mikuyta y yakutapis apaparqan.
5 Fiyupa usya kaptinmi Abdíasta rey Acab kayno nirqan: “Maytsay raqrakunapa y oqukunapa qewa ashiq aywashun. Capazchari qewata tarimushwan cawalluntsikuna y mulantsikuna mana wanunanpaq”.
6 Tsayno wilanakurkurmi yarqupäkurqan Acab juk nänipa y Abdías juk nänipa.
7 Tsayno aywaykashqanchömi Abdías tinkurqan Elíaswan. Elías kashqanta reqirkurmi urkunpis pampaman töpashqanyaq qonqurpakuykushpan kayno nirqan: “Tayta, ¿Elíasku kaykanki o rikapakuykäku?”
8 Tsayno tapuptinmi Elías kayno nirqan: “Aw, noqami kaykä. Kananqa ayway kaycho kaykashqäta patronnikita wilanaykipaq”.
9 Tsayno niptinmi Abdías kayno nirqan: “¿Ima jutsatataq rurashqä Acabman kachamänaykipaq, tayta? Nimashqaykino wilaptï lulapaykashqäta yarpar wanutsimanqachari.
10 TAYTA DIOS musyanmi patronnï maytsay nacionpa ashiykätsishushqaykita. Mana tarishushpaykimi tsay nacionpa mandaqnin reykunatapis juratsishqa rasunpa mana rikashushqaykita.
11 ¿Tsayno mana tariykäshuptikiku kananqa niykämanki kaycho kaykashqaykita patronnïta wilanäpaq?
12 Wilaq aywaykaptilänachari TAYTA DIOSPA Espïritun maypapis apakushunki. Wamra kashqäpita patsa TAYTA DIOSTA mantsakur kawaykaptïpis Acab shamur mana tarishushpayki noqatachari wanutsimanqa.
13 ¿Manaku wilapäkushushqanki profëtakunata Jezabel wanutsinan witsan imata rurashqätapis? Pachak (100) profëtakunata ishkay machayman pitsqa chunka kama (50) pakaykurmi mikuyta y yakutapis apaparqä.
14 ¿Tsayno yanapaykaptïku kanan niykämanki Acabman aywaykur kaycho kaykashqaykita wilanäpaq? Wilaptïqa mana tarishushpayki wanutsimanqachari”.
15 Tsayno niptinmi Elías kayno nirqan: “Kanantaqmi Acabwan tinkunäpaq aywashaq. Lapanta mandaq TAYTA DIOSPA sirviqnin karmi tsayno nï”.
16 Niptinmi Abdíasqa aywarqan rey Acabta wilananpaq. Wilaykuptinmi Acab jukla aywarqan Elíaswan tinkunanpaq.
17 Elíasta rikaykurmi Acab kayno nirqan: “¡Qammi jutsayuq kaykanki Israel runakuna kayjina nakananpaq!”
18 Tsayno niptinmi Elías kayno nirqan: “Manami noqatsu jutsayuq kaykä nakananpaq, sinöqa qam y ayluykikunami jutsayuq kaykanki. Qamkunaqa TAYTA DIOSPA mandamientunkunata mana cäsushpaykimi *Baal dioskunata adorarkaykanki.
19 Carmelo jirkaman lapan Israel runakunata kanan shuntatsimuy. Tsaynöpis tsayman qayatsimuy Baalpa chusku pachak pitsqa chunka (450) profëtankunata y *Asera diösapa chusku pachak (400) profëtankunata. Tsay profëtakunatami warmiki Jezabel mikuyta kamaripaykan”.
Baalpa profëtankunata Elías manakaqman churashqan
20 Tsayno niptinmi lapan Israel runakunata y profëtakunata Carmelo jirkaman Acab shuntatsirqan.
21 Tsaychömi runakunata Elías kayno nirqan: “Qamkunaqa ¿imayyaqtaq ishkay cära kapäkunki? TAYTA DIOS rasunpa Dios kaptinqa paylata adorapäkuy. *Baal Dios kashqanta criyirqa payta adorapäkuy”.
Tsayno niptin tsaycho kaykaq runakunaqa manami imatapis nirqantsu.
22 Tsawraqa Elías kayno nirqan: “Noqa japalänami TAYTA DIOSPA profëtan kaykä. Baalpa profëtankunami itsanqa chusku pachak pitsqa chunka (450) karkaykan.
23 Kanan ishkay turitukunata apapäkamuy. Puntataqa Baalpa profëtankuna juk turituta pishtarkur yanta jananman churatsun. Itsanqa tsay yantaman ninata ama ratatsitsuntsu. Noqapis tsaynölami jukaq turituta pishtarkur yanta jananman churashaq. Noqapis manami yantaman ninata ratatsishaqtsu.
24 Nirkurna diosnikikunata manakärinki. Tsaynölami noqapis DIOSNÏTA manakushaq. Mayqanpis ninata yantaman ratatsiq kaqmi rasunpa kaq Dios kaykan”.
Tsayno niptinmi runakuna nirqan: “Nishqaykino katsun, tayta”.
25 Tsaymi Baalpa profëtankunata Elías kayno nirqan: “Atskaq kaykarqa qamkuna puntata mayqan turitutapis pishtarkur *altar jananman churapäkuy. Nirkurqa ninata mana ratatsiylapa diosnikikunata manakäriy”.
26 Tsayno niptinmi paykunaqa juk turituta pishtarkur aytsata yanta jananman churapäkurqan. Nirkurnami Baalta manakärirqan tutapita pulan junaqyaq kayno nir: “¡Ninata rataykatsilay, tayta Baal!”
Tsayno nir rurashqan altar nawpanpa qaparpar saltaykachar tumapaptinpis manami pipis contestarqantsu.
27 Pulan junaqnami Elíasqa paykunata manakaqman churashpan asipar kayno nirqan: “¡Mayashunaykipaq mas qaparpay! Baalqa ¿manaku diosniki kaykan? Capazchari imalatapis ruraykan. Tsaynöpis capazchari ishpakuykan. Capazchari ilaykanpis o punukashqapis kaykan. ¡Rikchananpaq mas qaparpay!”
28 Tsayno niptinmi mas qaparpashpan costumbrin kashqanno cuchilluwan y espädakunawan pishtaypa pishtar kutsukärirqan.
29 Tardi kaq sacrificiuta rupatsinan hörayaq* löcuno qaparpaptinpis manami pipis contestarqantsu ni imapis mayakarqantsu.
30 Tsaypitanami runakunata Elías kayno nirqan: “Kanan kaymanna lapayki shapäkamuy”.
Tsayno niptinmi nawpanman lapan juntakarqan. Elíasnami TAYTA DIOSPA altarnin juchushqa kaykaqta altsayta qalaykurqan.
31 Altsananpaqmi Jacobpa tsurinkuna chunka ishkay kashqa kaptin chunka ishkay rumikunata shuntarqan. Jacobpa jutin Israel kananpaqqa kikin TAYTA DIOSMI nirqan.*
32 Tsay shuntashqan rumikunawanmi TAYTA DIOSPA altarninta Elías altsarqan. Nirkurmi altar nawpankunapa zanjata rurarqan ishkay chunka (20) litru yaku yaykuqtano.
33 Altar jananman yantata shankarkurnami pishtashqan turitupa aytsanta cuartutsarkur yanta jananman churarqan.
34 Nirkurmi kayno nirqan: “Chusku puyñu yakuta aytsamanpis yantamanpis winapäkuy”.
Nishqanno winaptinmi “mas yakuta winapäkuy” nirqan. Yapay winaptinmi “mastapis tsaynöla winapäkuy” nirqan. Tsayno niptinmi yakuta yapay winapäkurqan.
35 Nishqanno winapäkuptinmi altarcho kaykaqta chipyaq ushmar zanjamanpis juntarqan.
36 Nirkurmi sacrificiuta rupatsinan höra TAYTA DIOSTA Elías manakurqan kayno nir: “Abraham, Isaac y Jacob yärakushqan TAYTA DIOS, kanan junaq runakuna musyatsun Israel nacioncho munayniyuq Dios kashqaykita. Tsaynöpis musyatsun profëtayki kar nimashqaykinöla lapanta ruraykashqäta.
37 TAYTA DIOS, munayniyuq kashqaykita tantiyapäkunanpaq y qamlamanna yapay yärakärimunanpaq manakushqäta mayaykalämay”.
38 Tsayno manakuyta usharkuptinmi ciëlupita nina ratamur ruparqan pishtashqan turitupa aytsanta, yantata, perqaraykaq rumikunata y alpatapis. Altar nawpan zanjaman winashqan yakutapis chipyaq tsakitsirqan.
39 Tsayta rikaykurmi runakunaqa lätakuykushpan kayno nipäkurqan: “¡Elías manakushqan kaqmi rasunpa kaq Dios kaykan!”
40 Nirkurnami Elías kayno nirqan: “Baalpa profëtankuna mana qeshpipäkunanpaq prësu jukla tsaripäkuy”.
Tsayno niptinmi runakuna tsay profëtakunata prësu tsaripäkurqan. Cisón raqraman apaykurmi lapan profëtakunapa kunkanta Elías roqurqan.
Tamyamunanpaq Tayta Diosta Elías manakushqan
41 Tsaypitanami Acabta Elías kayno nirqan: “Wayikimanna aywakuy mikunaykipaq y upunaykipaq. Löcu tamya qalaykunanpaqnami kaykan”.
42 Elías tsayno niptinmi Acab aywakurqan mikunanpaq y upunanpaq. Elíasmi itsanqa Carmelo jirkaman witsarkur qonqurpakuykurqan qaqlanpis qonqurninman töpashqanyaq.
43 Nirkurnami ashmayninta Elías kayno nirqan: “Aywaykur rikachakamuy lamar lädupa”.
Tsayno niptinmi ashmayninqa aywaykur lamar lädupa rikachakurqan. Kutiykurmi nirqan: “Imapis manami kantsu, tayta”.
Tsayno niptinmi ashmayninta Elías nirqan qanchis kuti rikachakamunanpaq.
44 Qanchis kaq rikachakamuyninchömi kayno nirqan: “Maki paltanölami lamarpita pukutay yarqaykämun”.
Tsayno niptinmi Elías kayno nirqan: “Aywaykur Acabta ninki tamya manaraq tsariptin carrëtaman witsarkur wayinpa jukla kutikunanpaq”.
45 Aywar wilaykuptinmi Acabqa carrëtaman jukla witsarkur Jezreelman aywakurqan. Tsaymi ciëlu pasaypa yanawyakarkamuptin wayrantin löcu tamya qalakuykurqan.
46 Elíasnami TAYTA DIOS yanapaptin röpanta shumaq chanaq watakurkur Jezreelman warakayla aywar Acabpa puntanta chayarqan.*
Ichic wilacuycuna
^ mantsakuy, Diosta mantsakuy Tayta Diosta mantsakurqa tantiyantsi kuyakuq y perdonakuq karpis jutsa rurayta mana kachariqkunata castigashqantami (Éxo. 34.6; Heb. 10.31). Tayta Dios munayniyuq kashqanta rikar Israel runakunapis payta mantsakurqanmi (Éxo. 14.31; Jos. 4.24; 1Sam. 12.18). Tsaymi Tayta Diosta mantsakur payta adorar cäsukuntsi (Deut. 5.29; 10.12-13; Jos. 24.14) y runa mayintsiwan ali kawantsi (Lev. 25.17, 36, 43). Tayta Diosqa payta mantsakuqkunapa amïgunmi kaykan (Sal. 25.14).
^ Baal Baalqa cananeo runakuna adorashqan diosmi karqan. Juk dios kashqanta yarpaptinpis manami rasunpatsu dios karqan. Cananeo runakuna yarpapäkurqan tsay diosta adoraptin uywankuna mirananpaq kashqanta y chakrankuna ali wayunanpaq kashqantami. Tsaynöpis yarpapäkurqan löcu tamyata y ali tamyatapis kachamushqantami.
^ Asera Aseraqa cananeo runakuna adorashqan diösami karqan. Paykunaqa yarpapäkurqan tsay diösa imatapis miratsiq kashqantami. Aserata adorananpaqmi raku qerukunata jawipäkuq. Cananeo runakunaqa yarpapäkurqan tsay jawishqan qerukunacho Asera kashqantami (Éxo. 34.13; Deut. 7.5; 12.3; 16.21; 1Rey. 16.33; 18.19; 2Rey. 13.6).
^ Baal Baalqa cananeo runakuna adorashqan diosmi karqan. Juk dios kashqanta yarpaptinpis manami rasunpatsu dios karqan. Cananeo runakuna yarpapäkurqan tsay diosta adoraptin uywankuna mirananpaq kashqanta y chakrankuna ali wayunanpaq kashqantami. Tsaynöpis yarpapäkurqan löcu tamyata y ali tamyatapis kachamushqantami.
^ altar Altarkunaqa karqan rumiwan perqashqa y qerupita ruraykur jananpa y rurinpa bronciwan enchapashqami. Tsay altarkunachömi uywakunata rupatsir runakuna jutsankunapita perdonashqa kananpaq cürakuna Tayta Diosta manakäriq. Tsaynölami templu rurincho qoripita rurashqa taksha altarpis karqan. Tsaychömi cürakuna inciensuwan qoshtatsiq. Rumipita perqashqa altar imano kashqanta musyanaykipaq rikanki 2Sam. 24.18-cho kaq dibüjuta. Tayta Diosta mana cäsukuq runakunapis altarkunata ruraykurmi ïdulukunata adorapäkuq (Éxo. 30.1-10; Deut. 27.5-6; 2Rey. 16.10-16; 2Crón. 4.1).
^ 18.31 Gén. 32.28.
^ 18.46 Carmelo jirkapita Jezreelmanqa pitsqa lëwapita masmi kaykan.
