1 Reyes 22:1-53
22 Siria nacionwan Israel nación kimsa watanami mana pelyapäkurqantsu.
2 Tsay kimsa wata kaqchönami Judá nacionpa mandaqnin rey Josafat aywarqan Israel nacionpa mandaqnin rey Acabta watukunanpaq.
3 Chayaykuptinmi yanapaqninkunata rey Acab kayno nirqan: “Musyashqaykinöpis Siria nacionpa mandaqnin rey kananyaqmi Galaadcho kaykaq Ramot markantsita munaynincho tsararaykan. Imanöpapis tsay markantsita shuntamushun”.
4 Tsayno wilanakurkurmi rey Josafatta Acab kayno nirqan: “¿Yanapamankimantsuraq Galaadcho kaykaq Ramot markata shuntaq aywaptï?”
Tsayno niptinmi Josafat kayno nirqan: “Soldädükunawan cawallükunawan yanapanäpaq listumi kaykä.
5 Itsanqa TAYTA DIOSTARAQ tapukushun”.
6 Tsawraqa chusku pachak (400) profëtankunata qayaykatsir rey Acab tapurqan kayno nir: “Galaadcho kaykaq Ramot markata shuntanäpaq ¿aywapäkümanku o manaku?”
Tsayno tapuptinmi kayno nipäkurqan: “Aywapäkuy. TAYTA DIOS yanapashunkimi tsay markata shuntanaykipaq”.
7 Tsawraqa Josafat kayno nirqan: “¿Manatsuraq TAYTA DIOSPA profëtan kaycho kan tapukunantsipaq?”
8 Niptinmi rey Acab kayno nirqan: “Aw, kaykanmi TAYTA DIOSPA juk profëtan. Payqa Imlapa tsurin Micaíasmi kaykan. Itsanqa payta tapukuptï imaypis mana alikuna pasamänanpaq kashqantami niman. Tsaymi paytaqa pasaypa rabyapä”.
Tsayno niptinmi rey Josafat kayno nirqan: “Ama tsaynöqa parlaytsu”.
9 Niptinmi juk capitanninta qayaykatsir rey Acab kayno nirqan: “Imlapa tsurin Micaíasta jukla pushamuy”.
10 Israel nacionpa mandaqnin rey Acabwan Judá nacionpa mandaqnin rey Josafatmi Samaria markaman yaykuna punku trönunkunacho jamarpaykarqan mandananpaq kaq röpan jatishqa. Paykunapa nawpanchömi profëtakunapis wilakurkaykarqan.
11 Quenaanapa tsurin profëta Sedequíaspis fiërrupita waqrakunata ruraykurmi kayno nirqan: “TAYTA DIOSMI kayno nin: ‘Runata töru ashtiqnömi* Siria nación runakunata ushakätsinkipaq’ ”.
12 Tsaynölami lapan profëtakunapis reyta kayno nipäkurqan: “Galaadcho kaykaq Ramot markata atacapäkuy. Tayta Diosmi yanapashunki tsay markata shuntapäkamunaykipaq”.
13 Kacha aywaq runanami Micaías kaykashqanman chayaykur kayno nirqan: “Lapan profëtakunami rey Acabta nirkaykan tsay markaman aywar soldädunkunawan vincinanpaq kashqanta. Qampis paykuna wilakushqannöla niykulay”.
14 Tsayno niptinmi Micaías kayno nirqan: “Noqaqa TAYTA DIOS nimashqalantami nishaq. Nimashqalanta mana niptïqa fiyupa castigamätsun”.
15 Tsayman Micaías chayaykuptinmi rey Acab kayno nirqan: “Galaadcho kaykaq Ramot markata shuntanäpaq ¿atacapäkümanku o manaku?”
Tsayno niptinmi Micaías kayno nirqan: “Atacanaykipaq aywapäkuy. TAYTA DIOSMI yanapashunki vincipäkunaykipaq”.
16 Lulapaykashqanta maliciarmi rey Acab kayno nirqan: “¡Ayka kutitaq nishayki TAYTA DIOSPA jutincho rasun kaqlata nimänaykipaq!”
17 Niptinmi Micaías kayno nirqan: “TAYTA DIOS revelamaptin rikashqä Israel runakuna mitsiqniynaq uyshakunano maytsaypa mashtakashqa kaykaqta.* TAYTA DIOSMI kayno nin: ‘Ämuynaq uyshano kaykarqa Israel runakuna wayinpa jawkala kutikäritsun’ ”.
18 Tsaymi Josafatta rey Acab kayno nirqan: “¿Manaku nirqä desgracia pasamänanpaq kaqlata kay runa imaypis nimashqanta?”
19 Tsaymi Micaías nirqan: “Kanan wiyay TAYTA DIOS imata nishqantapis. Revelacionchömi rikashqä trönuncho TAYTA DIOS jamaraykaqta. Tsaynöpis rikashqä lapan *angilninkuna itsuq kaq nawpancho y alawqa kaq nawpancho tsaytsika ichirpaykaqta.
20 Tsaychömi TAYTA DIOS kayno nirqan: ‘¿Piraq rey Acabta yarpayta qoykunman höralan atipashqa Galaadcho kaykaq Ramot markata atacaq aywananpaq?’ ”
“Tsayno niptinmi angilkuna wakin jukno nirqan y wakinnami jukno nirqan.
21 Tsayno nirkaykaptinmi juk espíritu TAYTA DIOSPA nawpanman aywaykur kayno nirqan: ‘Noqami yarpayta qoshaq’.
“Tsaymi TAYTA DIOS kayno tapurqan: ‘¿Imanöpataq yarpayta qonkipaq?’
22 “Tsayno tapuptinmi nirqan: ‘Acabpa lapan profëtankunatami lulakunanpaq yarpayta qoshaq’.
“Tsayno niptinmi TAYTA DIOS kayno nirqan: ‘Yarpashqaykino ruraptiki alimi kanqa. Tsayno ruranaykipaq jukla ayway’ ”.
23 Tsayno nirkushpanmi rey Acabta profëta Micaías kayno nirqan: “TAYTA DIOS tsayno kachamuptinmi tsay espíritu shamur lapan profëtaykikuna lulakunanpaq yarpayta qoshqa. Paykuna lulapaykäshunki wanutsishunaykipaq hörayki aypämushqana kaptinmi”.
24 Tsayno niptinmi Quenaanapa tsurin Sedequías Micaíasta laqyaykushpan kayno nirqan: “¡Imanirtaq yarpaykanki TAYTA DIOSPA Espïritun noqata kachariykamar qamlatana parlapäshushqaykita!”
25 Niptinmi Micaías kayno nirqan: “Wayin wayin pakakur purishqayki hörami musyankipaq rasun kaqta niykashqäta”.
26 Tsayno niptinmi rey Acab yanapaqninkunata kayno nirqan: “Micaíasta prësu tsarirkur markapa gobernadornin Amónpa y tsurï Joáspa despächunman apapäkuy.
27 Paykunata wilapäkunki carcilman wichqaykur kaway tsariqlanpaq yakutapis mikuytapis qarananpaq. Tsaycho wichqarätsun lapantapis vincirkur kutimunäyaq”.
28 Niptinmi Micaías kayno nirqan: “Vincirkur kutimunaykipaq kashqanta yarpaptikipis TAYTA DIOSQA niykan wanunaykipaq kashqantami. Tsay nishqätaqa lapayki tantiyakäriy”.
Ramot markacho Acab wanushqan
2 Crónicas 18.28-34
29 Tsawraqa Israel nacionpa mandaqnin rey Acab y Judá nacionpa mandaqnin rey Josafat Galaadcho kaykaq Ramot markata atacaq aywapäkurqan.
30 Manaraq atacarmi rey Acab kayno nirqan: “Contrantsi soldädukuna mana reqimänanpaq noqaqa pelyakuna röpata jatikurkur pelyashaq. Qam itsanqa mandanaykipaq kaq röpalaykiwan pelyanki”.
Tsayno nirmi Acabqa pelyakunan röpata jatikurkur pelyaq yaykurqan.
31 Siria nacionpa mandaqnin reynami carrëtakunawan aywaq kimsa chunka ishkay (32) capitanninkunata yätsirqan kayno nir: “Soldädukunata wanutsinaykipa trukanqa rey Acablata imanöpapis wanutsinki”.
32 Tsayno niptinmi tsay capitankuna pelyaman yaykur Josafatta rikaykushpan yaparqan Israel nacionpa mandaqnin rey Acab kashqanta. Atacananpaq tumariq juntapaykuptinmi Josafatqa ausiliuta manakur qapararqan.
33 Tsayno qaparaptinmi Acab mana kashqanta tantiyashpan mana wanutsirqantsu.
34 Tsaypita pelyaykashqanchömi juk soldädu lutala flëchaykuptin rey Acabpa bronci chalëcun tinkuraqpa flëcha yaykurqan. Tsaymi carrëta manijaqninta Acab kayno nirqan: “Kaypita jukla jorqamay. Flëchawanchaq qoriykamashqa”.
35 Pasaypa mantsariypaqmi qoyaylata tsay junaq pelyapäkurqan. Rey Acabtami antsa kaykaqta carrëtanman soldädunkuna ichitsirqan pelyaykaqta rikananpaq. Yawarninpis carrëtaman liwashqanyaq mana chawaypa aywaptinmi tsay tardila wanurqan.
36 Inti jeqaykaptinmi rey Acab wanushqanta musyaykur soldädunkunata kayno nir wilarqan: “Kananqa cada ünuntsi markantsipana kutikushun.
37 Mandamaqnintsi rey wanushqanami kaykan”.
Tsaypitanami rey Acabpa ayanta Samariaman apaykur pampapäkurqan.
38 Acabpa carrëtanta maylapäkunanpaqmi *wayrapakuq warmikuna armakunan Samaria pözuman apapäkurqan. Tsaycho maylapäkuptinmi Acabpa yawarninta alqukuna laqwapäkurqan. Lapanpis tsayno pasarqan TAYTA DIOS nishqannölami.*
39 Acab rurashqankuna, *marfilwan adornashqan palaciuta sharkatsishqan y markakunata sharkatsishqankunapis lapanmi qelqaraykan Israel nacionpa mandaqnin reykunapa acta libruncho.
40 Acab wanuykuptinnami tsurin Ocozíasna Israel nacionpa mandaqnin rey karqan.
Judá nacioncho Josafat rey kashqan
2 Crónicas 20.31-37
41 Israel nacioncho chusku watana Acab rey kaykaptinmi Asapa tsurin Josafat Judá nacioncho rey kayta qalaykurqan.
42 Mandayta qalaykushqan witsan kimsa chunka pitsqa (35) watayuqmi kaykarqan. Payqa ishkay chunka pitsqa (25) watami Jerusalénpita mandarqan. Mamanmi karqan Silhipa tsurin Azuba.
43 Payqa taytan Asanölami TAYTA DIOS munashqanta rurar kawargan.(44) Itsanqa templupita juk läducho kaykaq *altarkunata manami juchutsirqantsu. Tsaymi tsay altarkunacho imaypis sacrificiukunata rupatsipäkurqan y inciensuwan qoshtatsipäkurqan.
44 (45) Israel nacionpa mandaqnin reywan amistäta rurashqa karmi Josafatqa paywan mana chikinakuypa kawarqan.
45 (46) Josafat rurashqankuna y guërrakunacho vincishqankuna lapanmi qelqaraykan Judá nacionpa mandaqnin reykunapa acta libruncho.
46 (47) Tsay witsanmi wakin runakuna y warmikuna diosninkunata adorar altarkuna kashqancho jukwan jukwan kakuq. Lapan tsay runakunata y warmikunatami Judá nacionpita rey Josafat qarqurqan. Paykunaqa Josafatpa taytan Asa kawashqan witsanpita patsami diosninkunata tsaycho adorapäkurqan.
47 (48) Josafat mandashqan witsanqa Edom nacioncho manami rey karqantsu, sinöqa gobernadorlami karqan.
48 (49) Josafatqa qorita Ofirpita apamunanpaqmi *büquikunata ruratsirqan. Tsay büquikunaqa Tarsispa aywaq büquikunanömi karqan. Tsay büquikuna Ezión-gebercho pakir talpukaptinmi manana aywapäkurqantsu.
49 (50) Juk kutimi Acabpa tsurin Ocozías Josafatta kayno nirqan: “Büquikikunata manijäshinanpaq ashmaynïkunapis aywaykulätsun”.
Tsayno niptinpis Josafatqa paykuna aywananta manami munarqantsu.
50 (51) Josafat wanuykuptinmi *Davidpa Markancho unay aylunkuna pamparaykashqan kaqman pampapäkurqan. Paypa trukannami tsurin Joramna rey karqan.
Israel nacioncho Ocozías rey kashqan
51 (52) Judá nacioncho chunka qanchis wata Josafat mandaq kaykaptinmi Acabpa tsurin Ocozías Israel nacioncho rey kayta qalaykurqan. Payqa ishkay watami Samariapita mandarqan.
52 (53) TAYTA DIOSTA mana cäsukurmi taytanno, mamanno y Nabatpa tsurin Jeroboamno Israel runakunata jutsata ruratsirqan.*
53 (54) Ocozíaspis taytan Acabnömi *Baal diosta adorarqan. Tsayno rurarmi Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOSTA pasaypa rabyanätsirqan.
Ichic wilacuycuna
^ 22.11 Wakin runakunaqa wishtiqnömi nipäkun.
^ 22.17 Num. 27.17; Mat. 9.36; Mar. 6.34.
^ ángel Kay patsata manaraq kamarmi angilkunata Tayta Dios kamarqan payta sirvinanpaq. Angilkunaqa manami imaypis wanuntsu. Tayta Diospa nawpancho karmi imaypis alabarkaykan (Isa. 6.1-3; Apoc. 5.11-12).
^ wayrapakuq warmi Wayrapakuq warmiqa pägupaq rayku jukwan jukwan kakuq warmimi kaykan. Tsayno warmikunata Tayta Dios imaypis mana perdonananpaq kashqanta runakuna yarpaptinpis Jesucristuqa nirqan jutsankunata kacharir Tayta Dios munashqanno kawarqa perdonashqa kananpaq kashqantami (Mat. 21.31-32; Heb. 11.31).
^ 22.38 1Rey. 21.19.
^ marfil Marfilqa elefantipa waqshunmi kaykan (\xt 1Rey. 10.18; 22.39; Sal. 45.8; Cant. 5.14; 7.4; Amós 3.15; 6.4; Apoc. 18.12).
^ altar Altarkunaqa karqan rumiwan perqashqa y qerupita ruraykur jananpa y rurinpa bronciwan enchapashqami. Tsay altarkunachömi uywakunata rupatsir runakuna jutsankunapita perdonashqa kananpaq cürakuna Tayta Diosta manakäriq. Tsaynölami templu rurincho qoripita rurashqa taksha altarpis karqan. Tsaychömi cürakuna inciensuwan qoshtatsiq. Rumipita perqashqa altar imano kashqanta musyanaykipaq rikanki 2Sam. 24.18-cho kaq dibüjuta. Tayta Diosta mana cäsukuq runakunapis altarkunata ruraykurmi ïdulukunata adorapäkuq (Éxo. 30.1-10; Deut. 27.5-6; 2Rey. 16.10-16; 2Crón. 4.1).
^ büqui Büquiqa yaku jananpa purinanpaq tablapita rurashqa jatunkaray artësanömi kaykan. Tsay büquikunawanmi lamarcho y jatun qochakunacho pescäduta tsaripäkun y juk lädu markakunapapis aywapäkun. Bibliata qelqashqan witsanqa qeruta cruztano ruraykurmi büquicho ichitsipäkurqan. Tsay cruzmanmi rakta tëlata ishkan jana kaq kuchunkunapita watarqan. Ura kaq kuchunkunatanami büquiman watapäkurqan wayraptin aywananpaq (Luc. 8.22-25; Hech. 27.17).
^ Davidpa Markan Davidpa Markanqa manami David yurishqan Belén markatsu karqan, sinöqa Sión jirkancho kaykaq Jerusalén markami. Tsayno jutin karqan jebuseo runakunata tsaypita David qarqushqa kaptinmi (2Sam. 5.6-7). Tsaychömi reypa palaciunta y templuta sharkatsipäkurqan. Jerusalén marka jatunyaptinpis Sión jirkancho kaykaq partilatami Davidpa Markan kashqanta nipäkun.
^ 22.52 1Rey. 12.28-33.
^ Baal Baalqa cananeo runakuna adorashqan diosmi karqan. Juk dios kashqanta yarpaptinpis manami rasunpatsu dios karqan. Cananeo runakuna yarpapäkurqan tsay diosta adoraptin uywankuna mirananpaq kashqanta y chakrankuna ali wayunanpaq kashqantami. Tsaynöpis yarpapäkurqan löcu tamyata y ali tamyatapis kachamushqantami.
