Lucas 1:1-80
1 Tayta Teófilo, atska runakunami qelqapäkushqa Jesucristo kay patsacho imata rurashqantapis.
2 Jesucristuwan qalaykushqanpita patsa puriqkuna wilakushqannölami qelqapäkushqa. Paywan puriqkuna imata rurashqantapis rikashqa kaptinmi wilakärinanpaq Jesucristo kacharqan.
3 Tsaymi noqapis qalaykushqanpita patsa imano kashqantapis shumaq tapupakuykur lapanta qampaq qelqaykämü.
4 Tsaymi qampis kayta liyir musyankipaq Jesucristupita wilapäshushqayki rasunpa kashqanta.
Bautizaq Juan yurinanpaq kashqanta ángel wilakushqan
5 Judeacho Herodes rey kaykashqan witsanmi juk cüra karqan Zacarías jutiyuq. Payqa Abías cürapita miraq karmi tsay aylu cürakunawan Tayta Diosta templucho sirvipäkuq.
Zacaríaspa warminpa jutinmi karqan Elisabet*. Paypis karqan cüra Aarónpita miraqmi.
6 Paykunaqa Tayta Dios munashqanno kawarmi mandamientunkunata y leyninkunata imaypis cumplipäkuq.
7 Elisabet qoluq kaptinmi wawan mana karqantsu. Paykunaqa ishkanpis chachanami karqan.
8 Juk kutimi Zacaríasta y paywan aruq cüra mayinkunata turnun töcarqan templucho Tayta Diosta sirvinanpaq.
9 Costumbrinkuna kashqannömi cürakuna suertita jitapäkuq. Tsaymi Zacaríaspaq suerti yarqamurqan templuman yaykur inciensuwan qoshtatsinanpaq.*
10 Templucho inciensuwan qoshtatsishqanyaqmi waqtacho runakuna Tayta Diosta manakurkaykarqan.
11 Inciensuwan qoshtaykätsiptinmi *altarpa alawqa kaq nawpancho Tayta Diospa *angilnin Zacaríasta yuriparqan.
12 Angilta rikaykurmi Zacarías fiyupa mantsakar ima ruraytapis kamäpakurqantsu.
13 Tsawraqa ángel kayno nirqan: “Zacarías, ama mantsakuytsu. Manakushqaykitami Tayta Dios mayashushqanki. Tsaymi warmiki Elisabet olqu wamrata wachakunqa. Paypa jutinta churapanki Juan kananpaq.
14 Tsuriki yuriptinmi pasaypa kushikunkipaq. Tsaynölami pïmay runakunapis kushikärinqa.
15 “Tayta Dios munashqannömi tsuriki kawanqa. Payqa manami vïnuta ni ima shinkatsikuqtapis upunqatsu.* Mamanpa pachancho kashqanpita patsami Espíritu Santupa munaynincho kanqa.
16 Diospa wilakuyninta wilakuptinmi Israel runakuna jutsankunata kacharir Tayta Dios munashqannöna kawapäkunqa.
17 Tayta Diospa munayninwan profëta Elías wilakushqannömi paypis wilakunqa.* Wilakuptinmi warmikunapis wawankunawan y runakunapis tsurinkunawan kuyanakunqa. Mana cäsukuqkunatapis Tayta Dios munashqannöna kawapäkunanpaqmi tantiyatsinqa. Tsaynöpami runakunata yachatsinqa Tayta Dios kachamushqan Cristo shamuptin chaskikärinanpaq”.
18 Niptinmi Zacarías kayno nirqan: “¿Imanöpataq musyäman nimashqaykino kananpaq kashqanta? Noqaqa awkinnami kä. Warmïpis chakwannami”.
19 Tsaymi ángel kayno nirqan: “Noqaqa Tayta Diospa nawpancho sirviqnin Gabrielmi kaykä. Paymi kachamashqa kay ali wilakuyta qamta wilanäpaq.
20 Qamta wilashqäkuna lapanmi cumplikanqa. Nishqäkunata mana criyishqaykipitami kananqa tsuriki yurinanyaq shimiki pashtanqatsu”.
21 Tsayyaqmi waqtacho kaqkuna shuyarpaykarqan kayno ninakushpan: “¿Imanirraq kay hörayaq Zacarías mana yarqamuntsu?”
22 Templupita yarqarkamurnami shimin mana pashtaptin shuyarpaykaq runakunata sëñalapana parlaparqan. Tsawraqa paykuna yarpapäkurqan templu rurincho imapis yuripashqanta.
23 Templucho turnunta cumplirkurnami wayinpana Zacarías kutikurqan.
24 Tsaypitanami warmin Elisabet qeshyaq rikakur wayinpita pitsqa killa mana yarqukurqantsu kayno nir:
25 “Tayta Diosmi kuyapaykalämashqa wawata tarinäpaq. Kananpitaqa manami pipis penqapämanqanatsu wawaynaq kashqäpita”.
Jesús yurinanpaq ángel wilakushqan
26 Elisabet qeshyaq rikakushqanpita soqta killatanami *ángel Gabrielta Tayta Dios kachamurqan Galileacho Nazaret markaman.
27 Tsaychömi virgen María tarqan. Payqa unay rey Davidpa aylun Joséwan tänanpaq parlakushqanami karqan.
28 Chayaykurmi ángel kayno nirqan: “¡Kushikuy, María! ¡Tayta Diosmi akrashushqanki! Payqa qamwanmi kaykan. [Wakin warmikunapitapis masmi qamta Tayta Dios kuyashunki]”.
29 Niptinnami María mantsakashqa yarpachakur kayno nirqan: “¿Imanirtaq tsayno niman?”
30 Tsawraqa ángel kayno nirqan: “María, ama mantsakuytsu. Tayta Diosmi kuyapäshushpayki akrashushqanki.
31 Kananpitami qeshyaq rikakunki. Wamrayki yuriptinna jutinta churapanki Jesús jutin kananpaq.
32 Pasaypa munayniyuq kaptinmi Tayta Diospa Tsurin kashqanta nipäkunqa. Unay aylun Davidno rey kananpaqmi Tayta Dios churanqa.
33 Paymi Jacobpita miraq runakunata imayyaqpis mandanqapaq. Pay *mandaykashqanqa imaypis manami ushakanqatsu”.
34 Tsawraqa María kayno tapurqan: “Runata manaraq reqiykarqa ¿imanöpataq qeshyaq rikaküman?”
35 Niptinmi ángel kayno nirqan: “Espíritu Santu qamman shamuptinmi Tayta Diospa munayninwan qeshyaq rikakunki. Tsaymi santu wawayki yuriptin Diospa Tsurin kashqanta nipäkunqa.
36 “Ayluyki Elisabetpis chakwanna kaykarmi qeshyaqna kaykan. Pay qoluq kashqanta nirkaykaptinpis soqta killanami qeshyaq kaykan.
37 Tayta Diospaqqa manami imapis sasatsu”.
38 Tsawraqa María kayno nirqan: “Noqaqa Tayta Diospa makinchömi kaykä. Nimashqaykino kaykulätsun”.
Tsayno nirkuptinmi ángel aywakurqan.
Elisabetta María watukushqan
39 Tsay junaqkunami María warakayla aywarqan Judea provinciapa jalqankunacho kaykaq juk markaman.
40 Chayaykurnami Zacaríaspa wayinman yaykurir Elisabetta winchikurqan.
41 Winchikuptinmi Elisabetpa pachancho wamrapis kuyurqan. Tsawraqa Espíritu Santupa munayninwanmi Elisabet
42 fuertipa kayno nirqan: “¡Lapan warmikunapitapis masmi qamtaqa Tayta Dios bendicionninta qoshushqanki! ¡Qeshyaq kaykashqayki wawaykitapis bendicionnintami qoshqa!
43 ¿Pitaq noqa kä Señornïpa maman kaykar watukaykamänaykipaq?
44 Winchikamashqaykita mayaykurmi pachächo wawäpis kushikuypita kuyushqa.
45 ¡Tayta Dios nishushqaykita cumplinanpaq kashqanta criyishqaykipitami kushishqa kaykanki!”
Tayta Diosta María alabashqan
46 Tsawraqa María kayno nirqan:“Lapan shonqüwanmi Tayta Diosta alabä.
47 Kushikuypitami salvamaqnï Tayta Diosta alabä.
48 Manakaqla kaykaptïpis kuyapämarmi akramashqa.Kananpitaqa imaypis runakunami nipäkamanqa Tayta Dios bendicionninta noqaman churamushqanta.
49 Munayniyuq Tayta Dios alimi rikamashqa.Payqa *santumi kaykan.
50 Payta *mantsakuqkunataqa imaypis kuyapanmi.
51 Pipis mana rurashqankunatami payqa ruran.Yachaq tukuqkunapa yarpayninkunatapis manakaqmanmi churan.
52 Nación mandaqkunatapis mandaq kashqanpita qarqunmi.Ali shonqukunatanami mandaq kananpaq churan.
53 Waktsakunataqa imaykatapis kamaripanmi.Rïcukunatami itsanqa waktsayätsin.
54 Sirviqnin Israel runakunataqa kuyapashpanmi imaypis mana qonqaypa yanapan.
55 Imayyaqpis tsayno yanapamänantsipaqmi unay ayluntsi Abrahamta y paypita miraqkunata promitirqan”.*
56 Elisabet kaqcho kimsa killano qoyarkurnami wayinpana María kutikurqan.
Bautizaq Juan yurishqan
57 Killan aypämushqana kaptinmi Elisabetqa olqu wamrata yuripakurqan.
58 Tsayta musyaykurmi aylunkuna y reqinakushqankuna Elisabetman aywaykur kushishqa kayno nipäkurqan: “¡Tayta Diosmi kuyapäshushpayki yanapashushqanki wawayki kananpaq!”
59 Pusaq junaqniyuq wamran kaykaptinnami Zacaríaspa wayinman aywapäkurqan wamrata *señalananpaq*. Tsaychömi taytan Zacaríaspa jutilanta churayta munapäkurqan.
60 Tsawraqa maman kayno nirqan: “¡Manami tsaynötsu jutin kanqa, sinöqa Juanmi!”
61 Tsawraqa kayno nipäkurqan: “Ayluykikuna tsay jutiyuq mana kaykaptinqa ¿imanirtaq Juan jutin kananta munaykanki?”
62 Tsawraqa ima jutita churapänanpaqpis sëñaylapa Zacaríasta tapupäkurqan.
63 Tsawraqa takshala tablata manakurir tsayman qelqarqan kayno nir: “Juanmi jutin kanqa”. Tsayta liyirmi lapanpis espantashqa rikakärirqan.
64 Tsay hörami Zacaríasqa shimin pashtarkuptin Tayta Diosta alabayta qalaykurqan.
65 Tsaykunata rikaykurmi lapan reqinakushqankuna espantashqa rikakärirqan. Tsaykuna pasashqanpitami intëru Judea jalqacho pïmaypis parlapäkurqan.
66 Tsay wamrata Tayta Dios yanapashqanta parlapäkuptinmi mayaqkuna yarpachakärirqan kayno nir: “Tsay wamra winarkurqa ¡ima munayniyuqraq kaykunqa!”
Tayta Diosta Zacarías alabashqan
67 Espíritu Santupa munayninwanmi Zacarías kayno nirqan:
68 “Israel runakunata kuyaq Tayta Dios alabashqa kaykulätsun.Payqa salvamänantsipaqmi shamushqa.
69 Sirviqnin Davidpa aylunpita munayniyuq salvamaqnintsi yurinanpaqnami kaykan.
70 Tsayno yurinanpaqmi unaypita patsa *santu profëtakunawan wilakatsirqan.
71 Contrantsikunapa makinpita y chikimaqnintsikunapa munayninpita jorqamänantsipaqmi musyatsimarqantsi.
72 “Unay ayluntsikunata kuyaparmi *sagrädu *pactuta cumplinqa.
73 Jurashpanmi unay ayluntsi Abrahamta promitirqan
74 chikimaqnintsikunapa makinpita jorqamänantsipaqy mana mantsakuypa paylatana sirvinantsipaq.
75 Tsawraqa jutsata mana ruraypa pay munashqanno waran waran imaypis kawapäkushun”.
76 Tsurintanami Zacarías kayno nirqan:“Kuyay tsurilä, salvamaqnintsi shamuptin chaskikärinanpaqmi nänita kichaqno runakunata wilapankipaq.Tsaymi munayniyuq Tayta Diospa profëtan kashqaykita nipäkunqa.
77 Tayta Dios kuyashqan runakunata perdonar salvananpaq kashqantami wilanki.
78 Tayta Diosnintsi kuyapämashpantsimi jana patsapita juk salvadorta kachamunqa.Tsayqa patsa waraqnömi kushikuypaq kanqa.
79 Atskino karmi tsakäpakushqano kawaqkunata y wanuyta mantsakuqkunata salvanqa.Tsaynöpis tantiyatsimäshun jawka kawanantsipaqmi”.
80 Zacaríaspa tsurinqa Tayta Dios munashqanno kawananpaq winaylan tupumi shumaq tantiyakurqan. Tayta Diospa wilakuyninta Israel mayinkunata wilapayta qalaykushqanyaqmi chunyaq jirkalacho tarqan.
Ichic wilacuycuna
^ 1.5 Wakin traduccionkunachöqa Isabel ninmi.
^ 1.9 Éxo. 30.7-9.
^ altar Altarkunaqa karqan rumiwan perqashqa y qerupita ruraykur jananpa y rurinpa bronciwan enchapashqami. Tsay altarkunachömi uywakunata rupatsir runakuna jutsankunapita perdonashqa kananpaq cürakuna Tayta Diosta manakäriq. Tsaynölami templu rurincho qoripita rurashqa taksha altarpis karqan. Tsaychömi cürakuna inciensuwan qoshtatsiq. Rumipita perqashqa altar imano kashqanta musyanaykipaq rikanki 2Sam. 24.18-cho kaq dibüjuta. Tayta Diosta mana cäsukuq runakunapis altarkunata ruraykurmi ïdulukunata adorapäkuq (Éxo. 30.1-10; Deut. 27.5-6; 2Rey. 16.10-16; 2Crón. 4.1).
^ ángel Kay patsata manaraq kamarmi angilkunata Tayta Dios kamarqan payta sirvinanpaq. Angilkunaqa manami imaypis wanuntsu. Tayta Diospa nawpancho karmi imaypis alabarkaykan (Isa. 6.1-3; Apoc. 5.11-12).
^ 1.15 Núm. 6.1-3.
^ 1.17 Jesucristo manaraq shamuptin profëta Elíasta Tayta Dios kachamunanpaq kashqanta runakuna shuyäkurqan (Mal. 4.5-6). Elíaspita masta musyanaykipaq liyinki 1Rey. 17.1—19.21; 2Rey. 2.1-18.
^ ángel Kay patsata manaraq kamarmi angilkunata Tayta Dios kamarqan payta sirvinanpaq. Angilkunaqa manami imaypis wanuntsu. Tayta Diospa nawpancho karmi imaypis alabarkaykan (Isa. 6.1-3; Apoc. 5.11-12).
^ mandaykashqan, Tayta Dios mandaykashqan Tayta Dios mandaykashqan nishqanqa Tayta Dios shamur fiyu runakunata ushakätsinanpaq y ali kawayta apamunanpaq kashqantami niykan (Isa. 13.9-10; 65.17-25; Joel 1.14-16; Zac. 14.9). Tayta Dios mandaykashqantami Israel runakuna atska wata shuyarqan (Mar. 15.43).
^ santu; sagrädu Tayta Dios santu kashqanta nirqa jutsaynaq kashqanta y pipis ni imapis payman mana tinkushqantami niykan (Isa. 5.16; 6.3; Apoc. 4.8; 15.4).
^ mantsakuy, Diosta mantsakuy Tayta Diosta mantsakurqa tantiyantsi kuyakuq y perdonakuq karpis jutsa rurayta mana kachariqkunata castigashqantami (Éxo. 34.6; Heb. 10.31). Tayta Dios munayniyuq kashqanta rikar Israel runakunapis payta mantsakurqanmi (Éxo. 14.31; Jos. 4.24; 1Sam. 12.18). Tsaymi Tayta Diosta mantsakur payta adorar cäsukuntsi (Deut. 5.29; 10.12-13; Jos. 24.14) y runa mayintsiwan ali kawantsi (Lev. 25.17, 36, 43). Tayta Diosqa payta mantsakuqkunapa amïgunmi kaykan (Sal. 25.14).
^ 1.55 Gén. 12.1-3; 22.16-18.
^ señalakushqan Señalakuyqa chiwlakunanpa punta qaranta kutsurir jorqushqanmi kaykan. Abrahamwan Tayta Dios pactuta rurashqanta yarpashpanmi Israel runakunaqa tsayno señalakärin. Tsaymi olqu wamrakunata yurishqanpita pusaq junaqniyuq kaykaptin señalapäkun. Tsaytami castellänucho “circuncisión” nipäkun (Gén. 17.9-14; Col. 2.11; 1Cor. 7.18-20).
^ 1.59 Gén. 17.10-12; Lev. 12.3
^ santu; sagrädu Tayta Dios santu kashqanta nirqa jutsaynaq kashqanta y pipis ni imapis payman mana tinkushqantami niykan (Isa. 5.16; 6.3; Apoc. 4.8; 15.4).
^ sagrädu Liyinki santupita tantiyatsikuyta.
^ pactu Pactuqa promitinakushqanta cumplinanpaq nishqanmi kaykan. Unay Testamentuchöqa Israel runakunawanmi pactuta Tayta Dios rurarqan. Tsaymi Tayta Dios promitirqan Israel runakunapa Diosnin kar paykunata imaypis yanapananpaq. Israel runakunanami Tayta Diosta promitirqan mandamientunkunata y leyninkunata cumplipäkunanpaq (Éxo. 6.7; 19.5-6; Lev. 26.3-12). Pactuta rurarmi uywata pishtar shuntashqan yawarta Israel runakunaman Moisés tsaqtsuparqan (Éxo. 24.8). Tsaynölami Jesucristo noqantsi rayku wanur yawarninta jichashpan mushuq pactuta rurarqan payta chaskikuqkunata jutsankunapita perdonar salvananpaq (Luc. 22.20; Heb. 10.16-17).
