Ima cangancunaman yaycunapaj

Ir al índice

43 CAJ YACHACUY

Rasunpa yachayga callicunapami gaparaycan

Rasunpa yachayga callicunapami gaparaycan

“Yachayga [...] cällicunachömi, läsacunachömi sinchipa gayacuycan” (PROV. 1:20, TDI).

88 CAJ CANCIÓN Näniyquilacho purichimay Dios

IMAPITA YACHACUNAPAJ a

1. ¿Imataj nipäcun achca runacuna Bibliapa consejuncunata? (Proverbios 1:20, 21).

 MAY chaychopis achca runacuna puricushgancunacho cushishgala hermanucuna publicaciuncunata macyarcaycan. ¿Imaylapis gamga chayno predicashcanquichu? Chayno yachachicushga carga yarpanquichi rasunpa yachayta Proverbios libro tincuchishganta, yachayga wilacoj runano plazacunacho gaparaycan consejuncunata runacuna wiyacunanpaj (leiriy Proverbios 1:20, 21). Rasunpa yachayga o Jehovapa yachayninga Bibliacho y publicaciuncunachomi caycan. Runacuna chaytami musyapäcunman rasunpa cawayta tarinanpaj. Pilapis publicaciunninchita chasquicuptin alapami cushicunchi. Ichanga waquincunaga chasquicärinchu. Waquincunaga Bibliapita yachacuyta mana munanchu. Juccunaga asipämanchi, y ‘Bibliaga unay librunami’ nipäcun. Waquincunapis Bibliapa contranman rimapäcun, y Bibliata cäsucojcunapita alapa estricto cashganta yarpapäcun. Chayno captinpis lapancunatami Jehovaga cuyacuywan yachayninta musyachicun. ¿Imanotaj ruran?

2. ¿Imanotaj rasunpa yachayta canan wichan tarishwan, y imatataj achca runacuna decidipäcun?

2 Jehovaga yachayninta wiyachimanchi Palabran Bibliawanmi. Entero munduchomi cay librutaga casi lapan runacunami charan. Jina Bibliapita jorgushga publicaciunninchicuna Jehovapa bendiciunninwan 1.000 rimaycunapitapis maschomi caycan. Chaycunapita yachacojcuna y practicaman churajcunaga vidancunami aliyarcun. Ichanga chaychica runacunami rasunpa yachaypa vozninta cäsupanchu. Ima decidipäcunanpaj captenga quiquincunalaman o waquin runacuna nishganlamanmi yäracärin. Biblia nishganta cäsucushganchiraycur waquincuna chiquipämashwanmi. Cay yachachicuychomi ricashun imanirtaj runacuna chayno comportacärin. Ichanga puntata ricärishun imanotaj Jehovapa yachayninta tarishwan.

JEHOVAPITA YACHACUPTINCHEGA YACHAJMAN TICRANCHI

3. ¿Imatataj rurashwan rasunpa yachaj canapaj?

3 Yachaj cajga imatapis manaraj decidir yachacushgantami cuentaman churan. Ichanga masrämi caycan rasunpa yachayta tarinanpaj. Biblia nin: “Tantiyakuq kaytaqa qalaykunki TAYTA DIOSTA mantsakurmi. Santu Tayta Diosta reqiqkunaqa mas yachaqmi kaykan” (Prov. 9:10). Chauraga imatapis manaraj decidir santo Tayta Diospita yachacushganchita o pay imano yarpashganta cuentaman churashwan. Chaytaga lograshun Bibliapita y publicaciuncunapita yachacuptinchi. Chayno rurarga rasunpa yachaj cashganchitami ricachicushun (Prov. 2:5-7).

4. ¿Imanirtaj rasunpa yachayga Jehovalacho caycan?

4 Jehovalachomi rasunpa yachayga caycan (Rom. 16:27). ¿Imanirtaj chayta ninchi? Puntataga, Camacojninchi captin camashgancunapita lapanta musyashganga aypala mana atipaypämi caycan (Sal. 104:24). Ishcay caj, imataj rurashganchopis yachaj cashgantami ricacämun (Rom. 11:33). Quimsa caj, ali consejuncunata wiyacushgaga imaypis yanapämäshunmi (Prov. 2:10-12). Chauraga rasunpa yachaj cayta munarga imatapis ruranapaj manaraj decidir chay quimsa yachachicuycunata yarpaycashwan.

5. ¿Imanotaj cawan Jehovapa yachayninta mana chasquicojcuna?

5 Achca runacunata yachachipäcuptinchi Jehová camashgancunata ricar ‘ali rurashga y cuyaylapaj caycan’ nipäcun, ichanga ‘juc Camacoj mana cashganta’ nir ‘evoluciunpa yurimushganta’ nipäcun. Waquincunaga ‘Diosman creïmi’ nirpis Bibliacho caycaj mandamientucunapita ‘chayga unaypämi’ nipäcun y quiquincuna yarpashganno cawapäcun. Jehovapa yachayninta juc laduman churar, ¿quiquincuna yarpashganlaman yäracur cawacäriptin cay munduga aliyaycanchuraj? ¿Rasunpacu cushishga y esperanzayoj carcaycan? Manami. Lapan ricaycashganchega ricächimanchi caytami: “TAYTA DIOSTA mana cäsukuptinqa yachaq kashqanpis, tantiyaq kashqanpis ni yätsikuq kashqanpis manami välintsu” (Prov. 21:30). Cayga shacyächimanchi rasunpa yachayta cada cadala mañacunapaj. Laquicuypämi chaychica runacuna chayta mana munanchu. ¿Imanir?

IMANIRTAJ RASUNPA YACHAYTA RUNACUNA CHASQUICUNCHU

6. Proverbios 1:22-25 textucuna wilacushganno, ¿pïcunataj Jehovapa yachayninta wiyacuyta mana munar rinrin upayashgano caycan?

6 Yachayga ‘cällicunacho sinchipa gayacuptinpis’ achcajcunami rinrin upayashgano wiyacuyta munanchu. Bibliami wilamanchi chasquicuyta mana munajcuna paycuna cashganta: “Mana tantiyakuq mözukuna”, “burlakuqkuna” y “toqshun tsakishqa runakuna” (leiriy Proverbios 1:22-25). Ricärishun imanirtaj Diospa yachayninta mana chasquicärinchu y imatataj rurashwan paycunano mana canapaj.

7. ¿Imanirtaj waquincunaga ‘mana tantiacojcunano’ cayta munapäcun?

7 ‘Mana tantiacojcunaga’ caycan imatapis rasla criejcuna (Prov. 14:15). Yachachicushganchi hora chayno runacunataga tarinchimi. Aumi, chaychica runacunatami pushacoj religiosucuna y politicucuna engañargan. Öraga waquincuna mana rasunpa cashganta cuentata gocur laquicärinmi. Ichanga Proverbios 1:22 nishganno mana tantiacojcunano jinala cananpaj munapäcun (Jer. 5:31). Munashgalanta rurayta munapäcun, ichanga Bibliapita yachacuyta y cäsucuytaga manami munapäcunchu. Achcajmi nipäcun juc religiosa warmino Quebec (Canadá) marcapita, juc Testigo watucamuptin cayno nergan: “Sacerdoticuna engañamaptinchega paycunapa juchancunami, manami nogacunapitachu”. Mana yachaycarpis ‘nogaga musyana’ nejcunano cayta manami munanchichu (Prov. 1:32; 27:12).

8. ¿Imataj yanapämäshun yachaj canapäga?

8 Chaymi Bibliaga animamanchi mana tantiacoj runacunano mana canapaj. Chaypa trucan caytami consejamanchi: “Awkis runakunano shumaq tantiyaykur yarpachakäriy” (1 Cor. 14:20). Yachaj canapäga Bibliapa tantiachicuynincunatami cawayninchicho practicaman churananchi. Ichic ichiclapa cawayninchicho ricanchi imano yanapaycämashganchita ali decidinapaj y problemacunaman mana jaticänapaj. Imano caycashganchita musyanapäga alichi canman juc ishcay tapucuycunata ruracuptinchi. Achca tiempuna Bibliata estudiaycanquiman y reuniuncunamanpis aywaycanquimanna, ichanga manaraj dedicacushcanqui ni bautizacushcanquipischu, chaymi cayno tapucunquiman: ¿Imanirtaj manaraj bautizacushcächu? O bautizacushgana caycarga, ¿shumajnacu ali wilacuycunapita yachachicuycanqui? ¿Decidishgayquega ricachicuncu Biblia nishganno ruraycashgayquita? ¿Waquincunata Jesús tratashgannocu gampis trataycanqui? Mayganlachopis mejoranapaj caycaptenga, más alirajmi wiyacunanchi Jehovapa yachachicuyninta ‘yachaj canapaj’ (Sal. 19:7).

9. ¿Imanotaj ‘burlacojcunaga’ ricachicun yachayta mana chasquicushganta?

9 Cananga parlarcushun ‘burlacojcunapita’, paycunapis Bibliapa yachachicuynintaga manami cäsupanchu. Yachachicuptinchi öraga chayno runacunawan tincunchi. Waquincunapita burlacur cushicärin (Sal. 123:4). Bibliaga wilacurganmi ushanan junajcunacho achca burlacojcuna cananpaj (2 Ped. 3:3, 4). Canan wichanpis Lotpa mashancunano Diospa wilacuyninta wiyacärinchu (Gén. 19:14). Achcajmi Jehová munashganno cawajcunata asipan. Chay burlacojcunaga “kikinkuna munashqannömi jutsata ruralar kawapäkunqa” (Jud. 7, 17, 18). Burlacojcunapita Biblia nishganga, apostatacunawan y Jehovata mana chasquejcunawan tincun ¿au?

10. Salmo 1:1 texto nishganno, ¿imataraj rurashwan burlacoj runacunano mana canapaj?

10 ¿Imataraj rurashwan burlacoj runacunano mana canapaj? Chaypäga imaycapitapis quejacojcunawan mana juntacashwanchu (leiriy Salmo 1:1). Tantiarinapaj, apostatacuna nishganta manami wiyanchichu ni ima jorgushganta leinchichu. Mana cuidacurga ichic ichiclapa Jehovapita y marcanpitapis jamurpashwan y rasunpano mana cashganta yarpayta galaycushwan. Chayta mana ruranapäga tapucunanchi: “¿Mushoj tantiachicuycuna o instrucciuncuna chasquiptinchi, imaypis quejacuycä y imapitapis contrancho imaypis parlaycä? ¿Pushacoj hermanunchicunapita pantashgancunalatachu ricaycä?”. Chayno mana canapaj rasla corregicuptinchega, Jehová cushishgami caycanga noganchiwan (Prov. 3:34, 35).

11. ¿Imanotaj ‘upacunaga’ Jehovapa mandamientuncunata rican?

11 Jina parlarcushun ‘tojshun chaquishga’ o upa runacunapita. ¿Imanirtaj ‘upa runacunano’ cashganta Biblia nin? Paycunaga Biblia yachachicushganno cawayta munanchu y quiquincunala yarpashganta ali cashgantano ruran (Prov. 12:15). Pipitapis más yachaj Jehová Diosta wiyacunchu (Sal. 53:1). Paycunawan predicaciuncho tincurir rabiacur-raj rimamanchi Biblia nishganno cawacuptinchi, ichanga noganchipitapis peor-raj cawacun. Bibliaga nin: “Mana tantiyacoj upaga yachayta manami tarinchu. Chaymi autoridäpa ñaupancho ima rimaytapis mana camäpacunchu” (Prov. 24:7). Upacunaga ima alitapis parlayta yachanchu. Chaymi Jehová consejamanchi: “Mana tantiyacoj runataga ama gotuparaychu” (Prov. 14:7).

12. ¿Imataj yanapämäshun ‘tojshun chaquishga’ runacunano mana canapaj?

12 Noganchega Jehovapa mandamientuncunata cuyanapämi calpachacunchi. Jehovata wiyacuyta mana munajcunami ichanga leynincunata chiquipäcun. Jehová nimashganchicunata masraj cuyanapäga yarpachacushwan imanotaj caycashwan cäsucuptinchi y mana cäsucuptinchipis. Jina yarpachacushun Jehovapa ali yachaj consejuncunata mana chasquicoj upacuna imano pasaypa nacapäcushganta. Chaymanpis yarpachacushun cäsucuptinchi ali cawacushganchiman (Sal. 32:8, 10).

13. ¿Obligamanchicu Jehová consejuncunata cäsucunapaj?

13 Jehovaga yachayninta lapanchitami gomanchi, ichanga pitapis manami obliganchu chasquicunanpaj. Chayno captinpis tantiachimanchimi mana cäsucojcunataga ima pasananpaj (Prov. 1:29-32). Jehovata mana cäsucojcunaga ‘fiyupämi nacangapaj’. Tiempuwanga pasaypa nacaycunapa y problemacunapa pasanga ushacächishgan cashgancama. Ichanga Jehovapa yachachicuyninta wiyacojcunapaj y cäsucojcunapäga cay aunicuymi caycan: “Willapashäta chasquicojcunami ichanga cushishalla goyanga. Imapitapis mana manchacuypa goyanga” (Prov. 1:33).

RASUNPA YACHAYGA YANAPÄMANCHIMI

Reuniuncunacho comentapäcuptinchega yäracuyninchitami sinchiyächin. (15 caj parrafuta ricay).

14, 15. ¿Imataj yachacunchi Proverbios 4:23 textupita?

14 Jehová yachachimashganchino cawacuptinchega imaypis alimi cawacushun. Ricashganchino Jehovaga ali consejuncunata lapanchitami gomanchi. Proverbios librucho caycaj consejucunaga unaycho cäsucojcunata yanapashgämi, canan wichanpis yanapämanchimi. Canan chuscu consejucunalata ricärishun.

15 Shongunchita cuidarcushun. Biblia nin: “Shonquyki alita yarpaptinqa alimi kawankipaq. Tsayno kaykaptinqa lutanta mana yarpänaykipaq shonquykita shumaq cuidakuy” (Prov. 4:23). Cuerpunchicho caycaj shongunchi ali caycänanpaj, ¿imataj ruranchi? Ali micuycunata micunchi, fisicata ruranchi y viciucunataga jaguiycunchi. Chaynolami rurashwan shongunchi y yarpayninchi ali caycänanpaj. Bibliatami junaj junaj leinanchi. Reuniuncunapaj preparacunanchi, mana faltaypa aywananchi y comentananchipis. Jina calpachacunanchi cada cadala predicaciuncho yanapacunapaj. Yarpayninchita mana ganratanapaj, calpachacunanchi cushicushganchi hora luta ruraycunata mana ruranapaj, y mana ali amigucunawanpis mana juntacänapaj.

Guellaylaman alapa mana yarpachacurga charashganchicunalawan cushicunchi. (16 caj parrafuta ricay).

16. ¿Imanotaj canan wichan yanapämanchi Proverbios 23:4, 5 textucuna?

16 Charashganchicunalawan cushicushun. Biblia cayno consejamanchi: “Rïcuyayllataga ama ashiychu [...] ¿Imayllaga riquësata ricashcanquichu? Riquësacunaga illajpita pärir anca aywacojnöllami, lümancuna juntarcuptin äbi aywacoj-yupayllami” (Prov. 23:4, 5). Charashganchi cosascunaga ushacajlami caycan. Chayno captinpis rico runacuna o pobre runacunapis guellaylata ashircaycan. Ichanga cada cadala mana ali comportacur galaycärin, waquincunawan mana alina apanacärin y gueshyapäcunpis (Prov. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10). Rasunpa yachayga yanapämanchi guellaylapaj mana alapa yarpachacunapaj. Jina yanapämanchi codicioso mana canapaj y charashganchicunalawan cushishga cawacunapaj (Ecl. 7:12).

Manaraj parlar shumaj yarpachacurga waquincunata manami laquichishunchu. (17 caj parrafuta ricay).

17. Proverbios 12:18 nishganno, ¿imanotaj tantiacoj runa rimashganno parlarcushwan?

17 Shumaj yarpachacur-raj parlashun. Chayno mana rurarga waquincunata alapa laquichishwanmi. Bibliaga cayno nin: “Mana tantiyakuq runakuna rimashqanqa cuchilluwan tuksishqanömi shonqunman chayaykun. Tantiyakuq runa rimashqanmi itsanqa jampino kaykan” (Prov. 12:18). Waquincuna pantashganpita washanta mana rimaptinchega paycunawan alilami apanacärishun (Prov. 20:19). Ima rimashganchiwanpis waquincunata shacyächinapäga Bibliapitami imaypis yachacushwan y yachacushganchi shongunchicho caycanman (Luc. 6:45). Jina Biblia consejamashganchiman yarpachacuptinchega shumaj yarpachacur-raj parlashun y parlashganchega waquincunapaj shanaycho yacu japuymi canga (Prov. 18:4).

Diospa marcanta pushajcuna camacächishganno yachachicurga ali yachachicoj cashun. (18 caj parrafuta ricay).

18. ¿Imanotaj Proverbios 24:6 yanapämanchi shumaj yachachicunapaj?

18 Jehovapa marcanta pushajcunata cäsucushun. Bibliaga caytami consejamanchi: “Shumaq yarpachakuykurraqmi guërrata rurapäkun. Atska yätsikuqkuna yätsishqanno rurarraqmi guërracho vincipäkun” (Prov. 24:6). Yarpachacushun imanotaj cay tantiachicuy yanapämanchi predicanapaj y ali yachachicoj canapaj. Quiquinchi munashganchino predicanapaj trucanga pushacojcuna camacächishgannomi yachachicushwan. Chaymi reuniuncunachoga ali yachachicuycunata wiyacunchi, Bibliapita hermanucuna preparacushganta discursucunacho y demostraciuncunachopis. Chaymanpis Jehovapa marcanga videucunata y publicaciuncunatapis gomashcanchi runacunata Bibliapita shumaj tantiachinapaj. ¿Chaycunata shumaj utilizanayquipaj yachacushcanquinacu?

19. ¿Imataj ninqui Jehovapa yachachicuyninpita? (Proverbios 3:13-18).

19 (Leiriy Proverbios 3:13-18). ¡Alapa agradecicunchi Diospa Palabrancho ali yachachicuycuna cashganpita! Chaycuna mana captenga, ¿imanoraj caycashwan? Cay yachachicuychomi ricashcanchi Proverbios librupita ali yachachicuycunata practicaman churanapaj puedishganchita. Ichanga waquin librucunachopis Jehovaga yachachimanchi yachaj canapaj. Diospa yachachicuynintaga imaypis cäsucushun. Diospa yachachicuyninta wiyacuyta mana munajcuna ima nipäcushgantaga manami cäsupanchichu. Chauraga musyanchimi “pipis yachaj cäga cushishami cawanga”.

36 CAJ CANCIÓN Imataj caycan shongunchicho

a Jehová yachayta gomashganchega cay mundupa yachayninwan manami tincunchu. Proverbios librucho rasunpa yachayta tincuchin wilacoj runano plazacunacho gaparaycajwan, cay yachachicuychomi chayta ricärishun. Jina yachacushun, ¿imanotaj rasunpa yachayta tarishwan?, ¿imanirtaj waquincuna mana chasquicunchu?, y ¿imanirtaj noganchega yachayta wiyacushwan?