Ri xutzʼibʼaj Mateo 13:1-58

  • RI EJEMPLOS RE RI UQʼATBʼAL TZIJ RI DIOS (1-52)

    • Ri tikonel (1-9)

    • Ri Jesús kukoj ejemplos are chiʼ ktzijon kukʼ ri winaq (10-17)

    • Ri kraj kubʼij ri ejemplo chrij ri tikonel (18-23)

    • Ri triko y ri itzel qʼayes (24-30)

    • Ri semilla re mostaza; ri levadura (31-33)

    • Xtzʼaqat ri kubʼij jun profecía are chiʼ ri Jesús xukoj ejemplos (34, 35)

    • Ri kel kubʼij ri ejemplo re ri triko y ri itzel qʼayes (36-43)

    • Ri tesoro muqutalik; ri perla paqal rajil (44-46)

    • Ri nimalaj kʼat chapbʼal kar (47-50)

    • Kʼakʼ y qʼeʼl taq jastaq (51, 52)

  • Kxutux ri Jesús pa ri utinamit (53-58)

13  Pa ri qʼij riʼ ri Jesús xel bʼi pa ri ja y xtʼuyiʼ chuchiʼ ri lago.  Sibʼalaj kʼu e kʼi ri winaq xeʼopan rukʼ. Rumal laʼ ri areʼ xaqʼan pa jun alaj barco y xtʼuyiʼ chupam y juntir ri e winaq e takʼatoj chuchiʼ ri jaʼ.  Tekʼuriʼ xukoj kʼi ejemplos che ukʼutik kʼi jastaq chkiwach. Xubʼij chke: «¡Chitampeʼ! Xel bʼi jun tikonel che ubʼanik ri utikoʼn.  Y are chiʼ tajin keʼutik ri semilla, xetzaq apan jujun chuchiʼ ri bʼe, xepe kʼu ri chikop kʼo kixikʼ y xekitij bʼik.  Nikʼaj chi semilla xetzaq chuxoʼl taq abʼaj jawiʼ qas ta kʼo wi ulew y aninaq xeʼel loq rumal che qas ta pim ri ulew.  Pero are chiʼ xel lo ri qʼij, xekʼat ri tikoʼn, tekʼuriʼ xekamik rumal che qas ta nim bʼenaq ri uraʼbʼ* pa ri ulew.  Nikʼaj chik xeqaj chuxoʼl taq kʼix y are chiʼ sibʼalaj xekʼiy ri kʼix xekijiqʼsaj.  Nikʼaj chik xetzaq pa ri utzalaj ulew y xkimaj uyaʼik kiwach. Kʼo xuya 100 uwach; kʼo xuya 60 y kʼo xuya 30.  Ri kʼo uxikin qas bʼaʼ chtatabʼenoq». 10  Rumal riʼ ri u discípulos xeqebʼ rukʼ y xkitaʼ che: «¿Jasche kakoj ejemplos are chiʼ kattzijon kukʼ?». 11  Ri Jesús xubʼij chke: «Yaʼtal chiwe kichʼobʼ rij ri jastaq re ri Qʼatbʼal tzij re ri kaj* ri etaʼmatal ta nabʼe kanoq, pero ri e areʼ yaʼtal ta chke. 12  Rumal che ri winaq ri kʼo kʼo rukʼ kyaʼtaj na más che, y kkʼiyar kʼu na ri kʼo rukʼ; pero ri winaq ri kʼo ta kʼo rukʼ xuqujeʼ ne ri jubʼiqʼ ri kʼo rukʼ ktoqix na che. 13  Rumal riʼ, kinkoj ejemplos are chiʼ kintzijon kukʼ. Rumal che paneʼ kekaʼyik kkil ta kʼut y paneʼ kkito kkita ta kʼut, mawi kʼo kkichʼobʼo. 14  Kukʼ e areʼ kbʼantaj wi wajun profecía re ri Isaías: ‹Ri ix kita na rukʼ ri ixikin pero kichʼobʼ ta wi na. Kixkaʼy na rukʼ taq ri ibʼaqʼwach pero kiwil ta wi na. 15  Rumal che kowirnaq ri kanimaʼ we e winaq riʼ. Kitzʼapim taq ri kixikin y kitzʼapim taq ri kibʼaqʼwach rech kkil ta wi rukʼ ri kibʼaqʼwach ni kkita rukʼ taq ri kixikin, kkichʼobʼ ta pa kanimaʼ y ni ketzalij rukʼ ri Dios rech keʼinkunaj›. 16  »Pero utz kʼu kech ri ibʼaqʼwach ix rumal che kkilo, y ri ixikin rumal che kkito. 17  Qas kʼu kinbʼij chiwe, e kʼi profetas y e utz taq winaq* xkaj xkil ri jastaq ri tajin kiwil ix pero xkil taj, y xkaj xkita ri jastaq ri tajin kita ix pero xkita taj. 18  »Rumal riʼ chitatabʼej ri kraj kubʼij ri ejemplo chrij ri tikonel. 19  Are chiʼ jun winaq kuta ri tzij re ri Uqʼatbʼal tzij ri Dios* pero kuchʼobʼ taj, kpe ri Bʼanal kʼax y kubʼoq bʼi ri xtik pa ranimaʼ. Are riʼ ri semilla ri xeqaj chuchiʼ ri bʼe. 20  Ri semilla ri xeqaj chuxoʼl taq abʼaj are ri winaq ri kuta ri tzij y rukʼ kikotemal aninaq kukʼamo. 21  Pero qas ta nim qajinaq bʼi ri uraʼbʼ ri semilla pa ranimaʼ y xa jubʼiqʼ tiempo kuchʼijo. Are chiʼ kumaj uriqik kʼax o kmajix ubʼanik kʼax che rumal rech ri tzij, aninaq ktzaq kanoq.* 22  Ri semilla ri xeqaj kan chuxoʼl taq ri kʼix are ri winaq ri kutatabʼej ri tzij, pero más ksach ukʼuʼx chrij ri jastaq re taq ri e qʼij riʼ y kbʼan engañar rumal ri uchuqʼabʼ taq ri qʼinomal,* rumal riʼ kajiqʼ ri tzij ri kʼo rukʼ y kwachin ta chik. 23  Y ri semilla ri xeqaj kan pa ri utzalaj ulew are ri winaq ri kkitatabʼej ri tzij y kkichʼobʼ ri kraj kubʼij. Ri e semilla riʼ kewachinik. Jujun kkiya 100 kiwach, nikʼaj chik 60, y nikʼaj chik 30». 24  Tekʼuriʼ xukoj chi wajun ejemplo chkiwach: «Ri Qʼatbʼal tzij re ri kaj kjunamataj rukʼ jun achi ri xutik utzalaj semilla pa ri rulew. 25  Are taq chiʼ e qajinaq ri winaq che waram, xul ri ukʼulel, xutik kan itzel qʼayes chuxoʼl ri triko tekʼuriʼ xbʼek. 26  Are taq chiʼ xekʼiy lo ri triko y xewachinik, xuqujeʼ xkʼiy lo ri itzel qʼayes. 27  Rumal riʼ xepe ri ajchakibʼ re ri ajchaqʼe ri ja y xkibʼij che: ‹Qajaw, ¿la ma ta utz taq semilla xatik pa ri awulew? ¿Jasche kʼo itzel qʼayes chupam?›. 28  Ri areʼ xubʼij chke: ‹Jun kʼulel xbʼanowik›. Ri ajchakibʼ xkitaʼ che: ‹¿La kawaj kojbʼek y keqabʼoqo kanoq?›. 29  Ri areʼ xubʼij chke: ‹Kixbʼe taj, weneʼ xuqujeʼ kibʼoq bʼi ri triko are taq chiʼ kibʼoq bʼi ri itzel qʼayes. 30  Chiyaʼ bʼe chke rech junam kekʼiyik kʼa kuriqaʼ na ri tiempo kyak uwach ri tikoʼn, y are taq chiʼ kopan ri tiempo kyak uwach ri tikoʼn kinbʼij na chke ri e yakal uwach che nabʼe kkibʼoq bʼi ri itzel qʼayes, kkixim pa taq yataj* rech kporoxik tekʼuriʼ kyak uwach ri triko y kyaʼ pa taq ri ja ri kkʼol wi›». 31  Xuqujeʼ xukoj chi wajun ejemplo chkiwach: «Ri Qʼatbʼal tzij re ri kaj kjunamataj rukʼ jun semilla re mostaza ri xukʼam bʼi jun achi y xutik pa ri rulew. 32  Más nitzʼ na wajun semilla chkiwach ri e nikʼaj chi semilla, pero are taq chiʼ kkʼiyik más nim na kel chkiwach ri e nikʼaj chi tikoʼn y kux junam rukʼ jun cheʼ, rumal riʼ ri e chikop aj uwo kaj kkibʼan kisok pa taq ri uqʼabʼ». 33  Y xukoj chi jun ejemplo chkiwach: «Ri Qʼatbʼal tzij re ri kaj kjunamataj rukʼ ri levadura che jun ixoq xukʼamo y xuyujaj rukʼ oxibʼ nimaʼq taq pajbʼal* kʼaj. Rumal riʼ, xsipoj juntir ri qʼor». 34  Ri Jesús xubʼij juntir waʼ taq jastaq chke ri e winaq rukʼ taq ejemplos. Kʼo ta kʼu jumul ma ta xukoj ejemplos are chiʼ xtzijon kukʼ. 35  Jeriʼ xbʼantaj ri bʼim kan rumal ri profeta: «Kinjaq na ri nuchiʼ che ukojik taq ejemplos; kinya na ubʼixik jastaq ri qʼalajisam ta pa ri tikitajem loq».* 36  Tekʼuriʼ, are taq chiʼ e utaqom chi bʼi ri winaq, xok pa ri ja. Xeqebʼ ri u discípulos rukʼ y xkibʼij che: «Chaqʼalajisaj chqawach ri kel kubʼij ri ejemplo re ri itzel qʼayes pa ri ulew». 37  Ri Jesús xuqʼalajisaj chkiwach, xubʼij chke: «Ri xtikow ri utzalaj semilla are ri Ralkʼwal Winaq. 38  Ri ulew are ri uwach ulew. Ri utzalaj semilla are ri e ralkʼwaʼl ri Qʼatbʼal tzij re ri kaj. Ri itzel qʼayes are ri e ralkʼwaʼl ri Bʼanal kʼax 39  y ri kʼulel ri xtikowik are ri Itzel. Ri qʼij are taq kyak uwach ri tikoʼn are ri ukʼisbʼalil jun tiempo y ri e yakal uwach taq tikoʼn are ri ángeles. 40  Rumal laʼ, ri kbʼan che ubʼoqik bʼi ri itzel qʼayes y che uporoxik pa ri qʼaqʼ, je kbʼantaj na pa ri ukʼisbʼalil ri e qʼij. 41  Ri Ralkʼwaʼl Winaq keʼutaq na ri u ángeles rech kkesaj pa ri Uqʼatbʼal tzij juntir uwach jastaq ri kkʼaman bʼi pa ri makaj y ri e winaq ri kkibʼan kʼax, 42  y kekʼaq na bʼi pa ri horno re qʼaqʼ. Chilaʼ kʼut keʼoqʼ wi na y kkiquchʼuchʼej wi na ri kiware. 43  Pa riʼ ri tiempo, ri e utz taq winaq* sibʼalaj kechupchut na pa ri Uqʼatbʼal tzij ri Kitat junam rukʼ ri qʼij. Ri kʼo uxikin qas bʼaʼ chtatabʼenoq. 44  »Ri Qʼatbʼal tzij re ri kaj kjunamataj rukʼ jun tesoro muqum* kan pa jun ulew y xriqitaj rumal jun achi. Ri achi xumuq chi kan jumul, y rumal ri kikotemal xunaʼo, xbʼek, xukʼayij kan juntir ri jastaq rech y xuloqʼ ri ulew. 45  »Ri Qʼatbʼal tzij re ri kaj xuqujeʼ kjunamataj rukʼ jun ajkʼay ri kutzukuj perlas paqal rajil. 46  Are taq chiʼ xuriq jun perla paqal rajil, xbʼe kʼut y xukʼayilaʼ kan juntir ri jastaq rech, xuloqʼ kʼu ri perla. 47  »Ri Qʼatbʼal tzij re ri kaj xuqujeʼ kjunamataj rukʼ jun nimalaj kʼat chapbʼal kar ri xkʼaq bʼi pa ri mar, xeʼumulij kʼu lo juntir kiwach kar. 48  Are taq chiʼ xnojik, xchararex kʼu bʼi chuchiʼ ri jaʼ kumal ri chapal taq kar, xetʼuyiʼ kʼu che uyaʼik ri utz taq kar pa taq kʼolbʼal, pero ri e utz taj xekikʼaq bʼik. 49  Are waʼ ri kbʼantaj na pa ri ukʼisbʼalil ri e qʼij. Kepe na ri ángeles, kekitas na ri itzel taq winaq chkixoʼl ri e utz* 50  y kekikʼaq na bʼi pa ri horno re qʼaqʼ. Chilaʼ kʼu keʼoqʼ wi na y kkiquchʼuchʼej wi na ri kiware. 51  »¿La xichʼobʼ ix ri kel kubʼij juntir wariʼ?». «Xqachʼobʼo» xecha che. 52  Tekʼuriʼ xubʼij chi chke: «We jekʼuriʼ, chiwetaʼmaj wariʼ: ronojel maestro ri kretaʼmaj chrij ri Qʼatbʼal tzij re ri kaj kjunamataj rukʼ jun achi, ri rajaw ri ja, ri kresaj lo kʼakʼ y qʼeʼl taq jastaq pa ri kʼolbʼal ujastaq». 53  Are taq chiʼ ri Jesús ubʼim chi ri ejemplos riʼ, xel bʼi chilaʼ. 54  Are chiʼ xopan pa ri utinamit, xumaj kitijoxik ri winaq pa ri ki sinagoga, y e areʼ xemayinik. Xkibʼij: «¿Jawiʼ xukʼama wi ri unojibʼal wajun achi? Y ¿jasche kkowinik kubʼan waʼ taq milagros? 55  ¿La ma ta are waʼ ri ukʼojol ri carpintero? ¿La ma ta are unan ri kbʼix María che? ¿La ma ta are ri Santiago, ri José, ri Simón y ri Judas ri e rachalal? 56  Y ¿la ma ta qukʼ e kʼo wi juntir ri e ranabʼ? Rumal laʼ, ¿jawiʼ kʼu xeʼukʼama wi juntir ri kkowin che ubʼanik y ri kubʼij?». 57  Rumal riʼ e kʼi xetzaq kan rumal rech.* Pero ri Jesús xubʼij chke: «Nim kil wi ri profeta apawchiʼ taneʼ kbʼe wi, pero je ta kbʼan che pa ri qas utinamit y pa ri rachoch». 58  Ri areʼ xubʼan ta kʼi milagros chilaʼ, rumal che ri winaq xkikubʼsaj ta kikʼuʼx chrij ri Dios.

Notas

O «ri raʼ».
O «ri Reino re ri kaj».
Pa ri idioma griego, «justos».
O «ri u Reino ri Dios».
O «kel kan pa ri ukojbʼal».
O «bʼiʼomal».
O «manoj».
Weneʼ jun arow kʼaj.
O weneʼ «pa ri utikitajik lo ri uwach ulew».
Pa ri idioma griego, «justos».
Pa ri idioma griego, «kʼutalik».
Pa ri idioma griego, «justos».
O «xubʼan kebʼ kikʼuʼx chrij».