CHUPAM ta ri Biblia xepe wi ubʼanik ri e nimaqʼij che kkibʼan kʼi chke ri winaq pa jalajoj taq kojonem kimik xuqujeʼ ri nikʼaj chik winaq pa kʼi taq tinamit cho ri uwach Ulew. Tekʼuriʼ, ¿jachiʼ xepe wi? We katkunik kasikʼij uwach nikʼaj wuj chik kawilo che kchʼaw  chrij ri e nimaqʼij che kbʼan pa ri atinamit. Chqilampeʼ nikʼaj kʼutbʼal re.

Awas Qʼij. Ri winaq kkichomaj che xa tajin kkinaʼtasaj ri ukamikal ri Jesús xuqujeʼ ri ukʼastajibʼal, tekʼuriʼ chupam kbʼan kʼi taq jastaq rech ri e qastzij taj kojonik, jun kʼutbʼal re, are ri e procesiones. Junam che kubʼij ri wuj ubʼiʼ Las Grandes Religiones Ilustradas, chiʼ majaʼ kpe ri Cristo, ri babilonios «kkikoj kʼi taq jastaq chkij ri e tyox [...]. Kkikoj atzʼyaq nim rajil chke ri e tyox, xuqujeʼ chachal, mulqʼabʼ xuqujeʼ kkiqʼoybʼaʼ ri e tyox pa taq koxon nim rajil tekʼuriʼ kkesaj bʼi pa wakatem».

Kʼakʼ Junabʼ. Ri qʼij rech ri Kʼakʼ Junabʼ e jalajoj ubʼanik pa taq ri tinamit. Chqasikʼij wariʼ chrij jachiʼ xpe wi: «Ri ajkʼamal bʼe rech Roma ubʼiʼ Julio Cesar xukoj ri 1 rech enero rech kbʼan ri Kʼakʼ Junabʼ pa ri junabʼ 46 chiʼ majaʼ kpe ri Cristo. Ri romanos xkiya wajun qʼij riʼ che ri Jano, ri tyox kech ri uchiʼ ja xuqujeʼ ri umajibʼal ri jastaq. Ri ikʼ enero [pa latín, kbʼix Januarius che] xkoj Jano che ubʼiʼ, che kʼo kebʼ upalaj: jun tajin kkaʼy chuwach tekʼuriʼ jun chik tajin kkaʼy chrij» (The World Book Encyclopedia). Rumal laʼ, ri e nimaqʼij rech ri Kʼakʼ Junabʼ kech ri e qastzij taj kojonik.

Kiqʼij ri Kaminaqibʼ. Ri wuj rech ri junabʼ 1910 rech The Encyclopedia Britannica kubʼij: «Ri Iglesia Católica Romana xkikoj wajun qʼij riʼ rech kkinaʼtasaj ri e sukʼ taq kaminaqibʼ. [...] Jujun taq kojonik rech ri Kiqʼij Kaminaqibʼ kʼo kraj kubʼij chrij ri kojonem che qastzij taj xuqujeʼ che ri ojer taq naʼtasabʼal. Xuqujeʼ ri e winaq che kepe pa taq juyubʼ rech ri tinamit católicos kkichomaj che pa ri chaqʼabʼ kech ri Kaminaqibʼ ri e kaminaqibʼ ketzalij pa taq kachoch che e kʼo wi ojer xuqujeʼ kekʼojiʼ pa ri waʼim kkibʼan ri winaq e kʼaslik» (tomo I, pág. 709).

Nikʼaj chik nimaqʼij. Kojkun taj kojchʼaw chrij konojel ri e nimaqʼij che kbʼan pa ronojel uwach Ulew. Tekʼuriʼ, Jehová utz ta kril nijun chke ri nimaqʼij che kuya kiqʼij ri winaq o chke ri jastaq kibʼanom ri winaq (Jeremías 17:5-7; Hechos 10:25, 26). Xuqujeʼ jun chik retaʼmaxik rech kqilo we jun nimaqʼij utz kril ri Dios o utz taj, are kqilo jachiʼ petinaq wi (Isaías 52:11; Apocalipsis 18:4). Ri e pixabʼ rech ri Utzij ri Dios che xyaʼ pa ri kʼutunem 16 rech wajun wuj riʼ katutoʼ che retaʼmaxik ri kuchomaj ri Dios chrij ri nikʼaj chik nimaqʼij.