1. ¿Jas kril ri Jehová chke ri e kʼo pa ri utinamit?

¡SIBʼALAJ kojkikotik rumal che ri Jehová «loqʼ kril wi ri utinamit»! (Sal. 149:4). Areʼ kril ri utz taq qabʼantajik, ri kojkun che ubʼanik y kraj kojrachilaj. We kqaya ta kanoq, areʼ amaqʼel kʼo qukʼ (Juan 6:44).

2. ¿Jasche e jujun qachalal kkichomaj che keʼajawax ta rumal ri Jehová?

² Weneʼ kʼo jun kubʼij: «Wetaʼm che ri Jehová kuloqʼoqʼej ri utinamit, are kʼu, ¿jas kinbʼan che retaʼmaxik we kinuloqʼoqʼej in?». ¿Jasche e jujun qachalal kkichomaj wariʼ? Chqilampeʼ ri kubʼij ri qachalal Oksana, * che xuriq kʼax pa ri ukʼaslemal are chiʼ kʼa nitzʼ na: «Are chiʼ xinbʼan nuqasanjaʼ y xinux precursora, sibʼalaj xinkikotik. Are kʼu chiʼ qʼaxinaq chi 15 junabʼ, xenaʼtaj jastaq pa nujolom che sibʼalaj xuya bʼis chwe. Rumal laʼ xinchomaj che kinqaj ta chuwach ri Jehová y yaʼtal ta chwe kinuloqʼoqʼej». Xuqujeʼ jun precursora Yua ubʼiʼ che xuqujeʼ xuriq kʼax pa ri unitzʼal, kubʼij: «Xinjach ri nukʼaslemal che ri Jehová rumal che kwaj kkikot wumal, are kʼu amaqʼel xinchomaj che ri areʼ kinraj taj».

3. ¿Jas preguntas kojchʼaw na chrij pa wajun kʼutunem riʼ?

³ Junam kukʼ waʼ taq kebʼ qachalal kqaloqʼoqʼej ri Jehová, are kʼu weneʼ xuqujeʼ kqachomaj che ri Jehová qas ta kojraj. Pa wajun kʼutunem riʼ kojchʼaw na chrij we kebʼ preguntas riʼ: ¿jasche rajawaxik qas kqakojo che ri Jehová kojuloqʼoqʼej? y ¿jas rajawaxik kqabʼano are chiʼ kqachomaj che ri Jehová kojraj taj?

4. ¿Jasche kqariq kʼax we kqachomaj che kojraj ta ri Jehová?

⁴ We qas kqakojo che ri Jehová kojraj, kqakoj qachuqʼabʼ riʼ che upatanixik apastaneʼ ri kʼax kqariqo. Are kʼu, kʼo ta qachuqʼabʼ riʼ we kqakoj taj che kojuloqʼoqʼej (Prov. 24:10). Xuqujeʼ we kojbʼisonik, kʼax ta kubʼan riʼ ri Satanás che qachʼakik (Efes. 6:16).

5. ¿Jas kikʼulmam e jujun qachalal rumal che kkichomaj che keʼajawax ta rumal ri Jehová?

⁵ E kʼo jujun cristianos kkichomaj che keʼajawax ta rumal ri Jehová, rumal laʼ ri kikojonik uriqom kʼax. Jun kʼamal bʼe re jun congregación James ubʼiʼ, kubʼij: «Paneʼ in kʼo pa Betel y kintzijoj ri utzij ri Dios rukʼ jun congregación re jun chi chʼabʼal, jujun taq mul xinchomaj weneʼ ri Jehová nim ta kril wi ri tajin kinbʼano y xinchomaj weneʼ kutatabʼej ta ri nuchʼawem». Xuqujeʼ jun qachalal Eva ubʼiʼ, che kukoj ronojel ri utiempo che upatanixik ri Jehová, kubʼij: «Xwilo che kubʼan kʼax chqe we kqachomaj che ri Jehová kojraj taj, kubʼano che xa rukʼ kebʼ qakʼuʼx kqapatanij». Y jun chi qachalal Michael ubʼiʼ, che precursor regular y kʼamal bʼe re jun congregación, kubʼij: «We kakoj taj che ri Dios qas katraj, nojimal chi nojimal kaya kanoq».

6. ¿Jas rajawaxik kqabʼano are chiʼ kqachomaj che kojraj ta ri Jehová?

⁶ Ri xkibʼij ri e qachalal riʼ kojutoʼ che uchʼobʼik che kqariq kʼax we kqachomaj che kojraj ta ri Dios. ¿Jas rajawaxik kqabʼano we kpe chomanik pa qajolom che utz taj? Rajawaxik kqesaj pa ri qachomanik. Chqataʼ che ri Jehová che kuya jamaril pa qanimaʼ y kuchajij ri qachomanik rech kojbʼison taj (Sal. 139:23; Filip. 4:6, 7). Y ksach ta chqe che xaq xiw ta ri oj kqachomaj wariʼ xaneʼ xuqujeʼ e kʼo nikʼaj chi cristianos je kkinaʼo paneʼ ko ri kikojonik. Xuqujeʼ e jujun upatanelabʼ ri Dios ojer je xkichomaj. Chqilampeʼ ri kqetaʼmaj chrij ri apóstol Pablo.

7. ¿Jas kʼax xuriq ri Pablo?

⁷ ¿La kʼo kʼi eqeleʼn yaʼom chqe y kqanaʼo che kojkun ta che ubʼanik ronojel? Are jelaʼ ri xunaʼ ri apóstol Pablo. Areʼ xubʼij che xok il «chke konojel ri» congregaciones, xa ta che jun (2 Cor. 11:23-28). ¿La kojbʼisonik rumal che qariqom jun  nimalaj yabʼil? Ri Pablo xbʼisonik rumal che kkun ta che resaxik jun kʼax che jetaneʼ «jun kʼix» pa ri ucuerpo, weneʼ jun yabʼil (2 Cor. 12:7-10). ¿La kojbʼisonik rumal che oj ajmakibʼ? Pablo jujun mul je xunaʼo, rumal laʼ xubʼij che sibʼalaj kbʼisonik rumal che amaqʼel kukoj uchuqʼabʼ che ubʼanik ri utz y are ri utz taj kuya ribʼ chuwach (Rom. 7:21-24).

8. ¿Jas xtoʼw ri Pablo rech xuya ta kan upatanixik ri Jehová paneʼ xuriq kʼax?

⁸ Paneʼ ri Pablo xuriq kʼi kʼax, xuya ta kan upatanixik ri Jehová. ¿Jachin xyaʼow uchuqʼabʼ? Paneʼ retaʼm che kʼo jastaq utz taj kubʼano, are kʼu kʼo jun nimalaj ukojonik chrij ri ukamikal ri Jesús. Xuqujeʼ retaʼm ri utzujunik ri Jesús ri kubʼij: «Rech konojel ri kekojon che, man ksach ta kiwach» xaneʼ kkʼojiʼ na kikʼaslemal kʼo ta ukʼisik (Juan 3:16; Rom. 6:23). Wariʼ kukʼutu che ri Pablo qas kkojon chrij ri ukamikal ri Jesús. Xuqujeʼ retaʼm che ri Jehová kukuy kimak ri kibʼanom jun nimalaj makaj we qas kkaj kkikʼex ri kikʼaslemal (Sal. 86:5).

9. ¿Jas kukʼut chqawach ri utzij ri Pablo kʼo pa Gálatas 2:20?

⁹ Ri Pablo qas retaʼm che kloqʼoqʼex rumal ri Dios rumal che xutaq lo ri Jesús rumal rech. Chojchoman chrij ri kʼisbʼal taq tzij che kubʼij pa Gálatas 2:20 (chasikʼij uwach). Ri Pablo xubʼij: «Ri uKʼojol ri Dios, [...] xinuloqʼoqʼej xuqujeʼ xuya ri ukʼaslemal rumal wech». Ri Pablo xuchomaj taj che xa jubʼiqʼ kajawax rumal ri Dios, jetaneʼ che kubʼij: «Wetaʼm che ri Jehová keʼuloqʼoqʼej ri e qachalal, are kʼu ri in kinraj taj». Xaneʼ xunaʼtajisaj wariʼ chke ri cristianos re Roma: «Are taq kʼa uj ajmakibʼ, ri Cristo xkam rumal qech» (Rom. 5:8). Ri uloqʼoqʼebʼal ri Dios kkʼis taj.

10. ¿Jas kukʼut chqawach Romanos 8:38, 39?

¹⁰ (Chasikʼij uwach Romanos 8:38, 39). Ri Pablo qas retaʼm che nim ri uloqʼoqʼebʼal ri Dios. Rumal riʼ xutzʼibʼaj: «Kʼo ta jas kkun che qatasik chrij ri loqʼoqʼebʼal ukʼuʼx ri Dios». Y retaʼm che ri Jehová sibʼalaj xkʼojiʼ ukochʼonik kukʼ ri israelitas, ri utinamit. Xuqujeʼ retaʼm che xtoqʼobʼisax uwach rumal. Pa kebʼ oxibʼ tzij ri Pablo tajin kubʼij: «We ri Jehová xutaq lo ri uKʼojol rech xkam rumal wech, jasche kubʼan kebʼ nukʼuʼx che kinraj taj» (Rom. 8:32).

11. Junam rukʼ ri kubʼij 1 Timoteo 1:12-15, paneʼ ri Pablo kʼi mak xubʼano, ¿jasche qas xuchʼobʼo che kajawax rumal ri Dios?

¹¹ (Chasikʼij uwach 1 Timoteo 1:12-15). Qastzij riʼ che Pablo xbʼison rumal  ri xubʼan ojer kanoq. Xubʼij che más nim na ri umak chkiwach konojel ri ajmakibʼ y qastzij rumal che xubʼan kʼi kʼax. Are chiʼ majaʼ kretaʼmaj uwach ri Jehová e kʼi cristianos xeʼutereneʼj rukʼ itzelal, xtobʼanik rech xetzʼapix pa cárcel y rech xekamisaxik (Hech. 26:10, 11). Chojchoman chrij wariʼ, ojer kanoq xubʼan kʼax chke jujun cristianos are kʼu chiʼ xqʼax ri tiempo xretaʼmaj kiwach ri e kalkʼwaʼl. ¿Jas xunaʼ riʼ ri Pablo? Qastzij che ri Pablo xbʼison rumal ri jastaq utz taj xubʼano, are kʼu kkun taj kukʼex ri jastaq xubʼan ojer kanoq. Xuchʼobʼo che ri Jesús xkam rumal rech, rumal laʼ xutzʼibʼaj rukʼ ronojel ranimaʼ ri e tzij riʼ: «Rumal kʼut ri utoqʼobʼ ri Dios ri in je nubʼanik waʼ kimik» (1 Cor. 15:3, 10). ¿Jas kqetaʼmaj chrij wariʼ? Rajawaxik kqakoj qachuqʼabʼ che uchʼobʼik che ri Jesús xkam rumal qech chqajujunal y xubʼano che kojkunik kqachilaj ri Jehová (Hech. 3:19). Ri más nim ubʼanik chuwach ri Dios are ri tajin kqabʼan kimik y ri kqabʼan pa ri petinaq, are ta kchoman chrij ri e jastaq xqabʼan kan ojer, paneʼ oj testigos chik o kʼa majaʼ (Is. 1:18).

12. Junam rukʼ ri kubʼij 1 Juan 3:19, 20, ¿jas rajawaxik kqabʼano we kqanaʼo che kʼo ta qapatan o taqal ta chqe che kojloqʼoqʼexik?

¹² Rumal che oj ajmakibʼ, jujun taq mul ri qanimaʼ y ri qachomanik kubʼan chqe che kʼo ta qapatan y che taqal ta chqe kojloqʼoqʼexik (chasikʼij uwach 1 Juan 3:19, 20). Rumal laʼ, weneʼ kqachomaj che ri ukamikal ri Jesús kkun taj kutoj ri qamak. Are chiʼ kqanaʼo o kqachomaj ri jastaq riʼ, chnaʼtaj chqe che más «kʼo na ri Dios chuwach ri qanimaʼ, retaʼm kʼu ronojel». Paneʼ kqanaʼo che ri qaTat pa ri kaj kojraj taj o kukuy ta qamak, ri qastzij are che sibʼalaj kojuloqʼoqʼej y kraj kukuy qamak. Rajawaxik kqakoj pa qanimaʼ y kqachʼobʼo che qas  kojraj. Rech kqabʼan wariʼ, rajawaxik kqanikʼoj ri uTzij ronojel taq qʼij, kqabʼan qachʼawem rukʼ y kojkʼojiʼ kukʼ ri e qachalal ronojel tiempo. Chqilampeʼ jasche nim kibʼanik ri oxibʼ jastaq riʼ.

13. ¿Jas kubʼan ri uTzij ri Dios che qatoʼik? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri recuadro « ¿Jas kubʼan ri uTzij ri Dios che kitoʼik?»).

¹³ Unikʼoxik ri uTzij ri Dios ronojel taq qʼij. We kqabʼan wariʼ, kqetaʼmaj chrij ri e utz taq ubʼantajik ri Jehová y kqachʼobʼo che sibʼalaj kojraj. We kojchoman chrij ri kqetaʼmaj pa ri Biblia kujaq más ri qachomanik y kojkunik keqasukʼumaj ri jastaq pa ri qachomanik y pa ri qanimaʼ (2 Tim. 3:16). Jun qachalal Kevin ubʼiʼ, kʼamal bʼe re jun congregación, che xunaʼo chi kʼo ta upatan, kubʼij: «Usikʼixik uwach ri Salmo 103 y uchomaxik rij ri kukʼutu, in utoʼm rech qas kinchʼobʼo jas ri kuchomaj ri Jehová chwij». Ri qachalal Eva ri xojchʼaw chrij pa ri párrafo 5, kubʼij: «Bʼenaqʼij kinkoj jubʼiqʼ ri nutiempo rech kinchoman chrij ri kubʼan ri Jehová che rilik ri jastaq y kinutoʼo rech kinbʼison taj y kuya más uchuqʼabʼ ri nukojonik».

14. ¿Jas tobʼanik kuya chqe we kqabʼan qachʼawem che ri Jehová?

¹⁴ Ubʼanik chʼawem che ri Dios ronojel taq qʼij (1 Tes. 5:17). ¿Jas kbʼanowik che kʼo utzalaj achilanik chkixoʼl e kebʼ winaq? Ri kbʼanowik are che ketzijon rukʼ ronojel kanimaʼ y ronojel qʼij, wariʼ xuqujeʼ kkʼulmataj rukʼ ri Jehová. Are chiʼ kqabʼij che ri kqanaʼo, ri kqachomaj y ri kqabʼisoj tajin kqakʼutu che kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij y kqachʼobʼo che kojraj (Sal. 94:17-19; 1 Juan 5:14, 15). Ri qachalal Yua che xojchʼaw chrij pa ri ukabʼ párrafo, kubʼij: «Are chiʼ kinbʼan nuchʼawem che ri Jehová, xaq xiw ta kinbʼij che ri xinbʼan pa ri qʼij, xaneʼ kinjaq ronojel ri wanimaʼ chuwach y kinbʼij che ronojel ri kinchomaj y kinnaʼo. Ri Jehová junam ta rukʼ jun nimalaj taqanel pa jun nimalaj kʼayij, xaneʼ nuchʼobʼom che kjunamataj rukʼ jun utzalaj tat ri keʼuloqʼoqʼej ri e ralkʼwaʼl». (Chawilaʼ ri recuadro « ¿La asikʼim uwach?»).

15. ¿Jas kubʼan ri Jehová che ukʼutik che kel ukʼuʼx chqe?

¹⁵ Keqachilaj ri qachalal. Ri e qachalal are jun sipanik uyaʼom ri Jehová chqe (Sant. 1:17). Ri qaTat kʼo pa ri kaj kukʼutu che sibʼalaj kel ukʼuʼx chqe, rumal laʼ e uyaʼom ri qachalal rech kojkitoʼ pa ronojel ri kqakʼulmaj (Prov. 17:17). Pa ri carta che xutzʼibʼaj bʼi ri Pablo chke ri colosenses xubʼij che kʼo jujun cristianos xkiya tobʼanik che y xubʼij che e areʼ «xkikubʼsaj» ukʼuʼx (Col. 4:10, 11). Xuqujeʼ ri Jesús xajwataj uchuqʼabʼ y xmaltyoxin rumal ri tobʼanik xya che kumal ri e rachiʼl y ri ángeles (Luc. 22:28, 43).

16. ¿Jas kkibʼan ri e qachalal che qatoʼik rech kojqebʼ más rukʼ ri Jehová?

 ¹⁶ ¿La tajin kqatzukuj ri kitobʼanik ri e qachalal? O ¿la utz kqilo che kojkitoʼo? Are chiʼ kqabʼij ri tajin kqakʼulmaj che jun qachalal ko ukojonik xa ta rumal che kʼo ta qakojonik xaneʼ are jun nimalaj tobʼanik chqe. Chojchoman chrij ri xubʼij ri qachalal James, ri xojchʼaw chrij pa ri párrafo 5: «Ri kitobʼanik ri e qachalal nim kikojonik in utoʼom chuwach kʼi taq kʼax. Are chiʼ kinnaʼo che kʼo ta nupatan, ri e qachalal kkibʼij chwe che kinkaj y kuya nuchuqʼabʼ ri kkibʼano. Kwilo che are ri Jehová kekojowik rech kukʼut chnuwach che kinuloqʼoqʼej». ¡Sibʼalaj utz che keqachilaj ri e qachalal!

17, 18. ¿Jas chrij rajawaxik kojchoman wi y jasche?

¹⁷ Ri Satanás kraj kqakoj ta chi qachuqʼabʼ y kqabʼan ta chi ri utz taq jastaq. Kraj kqachomaj che ri Jehová kojraj taj y che taqal ta chqe kuya qakʼaslemal kʼo ta ukʼisik. Are kʼu, junam rukʼ ri qilom qastzij ta ri kubʼij ri Satanás.

¹⁸ Ri Jehová sibʼalaj kojraj y nim kojril wi pa qajujunal. We kojniman che, ronojel tiempo kojuloqʼoqʼej junam rukʼ ri kubʼan rukʼ ri Jesús (Juan 15:10). Rumal laʼ, kqaya ta bʼe che ri Satanás ni ri qanimaʼ kojkisubʼu rech kqachomaj che ri Jehová kojraj taj. Are chojchoman chrij ri kubʼan ri Jehová che qilik, are kril ri utz taq jastaq kqabʼano pa qajujunal. Qas chqetaʼmaj che areʼ sibʼalaj nim kril wi ri utinamit y pa qajujunal.