Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 33

«Ri katkitatabʼej» kekolotaj na

«Ri katkitatabʼej» kekolotaj na

«Chawilaʼ awibʼ, xuqujeʼ chawilij ri atijonik, mayaʼ kanoq. We kabʼan kʼu waʼ, kakol na awibʼ, xuqujeʼ keʼakol ri katkitatabʼej» (1 TIM. 4:16).

BʼIXONEM 67 Kqatzijoj utz taq tzij

RI KQETAʼMAJ NA *

1. ¿Jas kqaj che kkibʼan ri qafamiliares?

JUN qachalal ubʼiʼ Pauline * kubʼij: «Are chiʼ xwetaʼmaj ri qastzij, xwaj che konojel ri nufamilia kekʼojiʼ wukʼ pa ri Kotzʼiʼjalaj Ulew. Ri más kwaj are che ri wachajil Wayne xuqujeʼ ri alaj qalkʼwal kwaj kkipatanij ri Jehová wukʼ». We e kʼo qafamiliares che majaʼ kketaʼmaj uwach xuqujeʼ kkiloqʼoqʼej ta ri Dios, weneʼ junam kqachomaj rukʼ Pauline.

2. ¿Jas pregunta kqil na ri urespuesta pa wajun kʼutunem riʼ?

2 Kojkun taj keqataqchiʼj ri qafamiliares rech kketaʼmaj ri qastzij. Are kʼu kojkunik kqatzijoj chke ri kubʼij ri Biblia (2 Tim. 3:14, 15). ¿Jasche rajawaxik kqatzijoj ri utzij ri Dios chke ri qafamiliares? ¿Jasche rajawaxik kqakʼutu che kqanaʼ ri kkinaʼ? ¿Jas kqabʼano rech kkiloqʼoqʼej ri Jehová junam qukʼ oj? Xuqujeʼ ¿jas kekunik kkibʼan ri e qachalal pa ri congregación che qatoʼik?

¿JASCHE RAJAWAXIK KQATZIJOJ RI UTZIJ RI DIOS CHKE RI QAFAMILIARES?

3. Junam rukʼ ri kubʼij 2 Pedro 3:9, ¿jasche rajawaxik kqatzijoj ri utzij ri Dios chke ri qafamiliares?

3 Xa jubʼiqʼ chi kraj, Jehová kusachisaj kiwach ri itzel taq winaq. Xaq xiw kekolotaj kan ri winaq che kkaj kkiriq ri kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik (Hech. 13:48). Kqakoj kʼi tiempo xuqujeʼ chuqʼabʼ che utzijoxik ri utzalaj tzij chke ri e winaq pa ri qatinamit, rumal laʼ qas kqaj che ri qafamiliares che sibʼalaj keqaloqʼoqʼej xuqujeʼ kkipatanij ri Jehová. Ri loqʼalaj qaTat che kʼo pa ri kaj «man kraj taj chi kʼo jun ksach uwach, xaneʼ are kraj chi konojel kkikʼex na kikʼuʼx» (chasikʼij uwach 2 Pedro 3:9).

4. ¿Jas weneʼ utz ta kqabʼano are chiʼ kqatzijoj ri utzij ri Dios che jun qafamiliar?

4 Rajawaxik knaʼtaj chqe che ri ubʼixik ri e tzij re kolobʼal weneʼ utz o utz ta kqabʼan che. Are chiʼ kqatzijoj che jun winaq che qetaʼm ta uwach weneʼ qas kqachomaj na ri kqabʼan che ubʼixik che, are kʼu rukʼ jun qafamiliar weneʼ kqachomaj ta na ri kqabʼan che ubʼixik chke.

5. ¿Jas rajawaxik knaʼtaj chqe are chiʼ kqatzijoj ri utzij ri Dios chke ri qafamiliares?

5 Are chiʼ knaʼtaj chqe ri nabʼe mul che xqatzijoj ri utzij ri Dios chke ri qafamiliares, e kʼi chqe weneʼ kojbʼison rumal ri xqabʼan che ubʼixik tekʼuriʼ kqachomaj che qas taneʼ utz riʼ xqabʼan che ubʼixik. Ri Pablo xuya wajun pixabʼ riʼ chke ri e cristianos: «Qas chinaʼ na ri kixchʼawik, rajawaxik kiwetaʼmaj jas kibʼan che utzelexik uwach kitzij ri winaq chkijujunal» (Col. 4:5, 6). Utz che knaʼtaj we pixabʼ riʼ chqe are chiʼ kojchʼaw kukʼ ri qafamiliares chrij ri Biblia. We utz ta kqabʼan che ubʼixik, kubʼano che kkaj ta chik kketaʼmaj chrij ri Dios.

¿JAS KQABʼANO RECH KEQATOʼ RI QAFAMILIARES?

Kuya uqʼij ri Jehová are chiʼ kqakʼut utz bʼantajik xuqujeʼ kqanaʼ ri kkinaʼ ri e nikʼaj chik. (Chawilaʼ ri párrafos 6 kopan 8). *

6, 7. Chayaʼ jun kʼutbʼal che kukʼutu che rajawaxik jun Testigo kok il che ri kunaʼ ri ukʼulaj che Testigo taj.

6 Chqakʼutuʼ che kqanaʼ ri kkinaʼ ri e nikʼaj chik. Pauline, ri xqatzijoj kan nabʼe, kubʼij: «Nabʼe, xaq xiw kwaj kinchʼaw rukʼ ri wachajil chrij ri nukojonik. Kojchʼaw ta chrij jastaq re ri qakʼaslemal». Are kʼu, Wayne qas ta retaʼm chrij ri Biblia rumal laʼ kuchʼobʼ ta ri kubʼij ri rixoqil che. Wayne xuchomaj che Pauline xaq xiw kchoman chrij ri ukojonem. Xuchomaj che utz ta ri kojonem kʼo wi xuqujeʼ che xa tajin ksubʼik.

7 Pauline kuchʼobʼo che nim tiempo kkʼojiʼ kukʼ ri e qachalal, pa ronojel bʼenaq qʼij xuqujeʼ pa taq sábados y domingos, are chiʼ kbʼe pa ri e riqbʼal ibʼ, che utzijoxik ri utzij ri Dios xuqujeʼ are chiʼ kkibʼan e nikʼaj chi jastaq. Areʼ kubʼij: «Jujun taq mul, are chiʼ Wayne kopan cho ja, kʼo ta jun chqe, rumal laʼ kunaʼo che xaq utukel». Wayne, keʼubʼisoj ri rixoqil xuqujeʼ ri ukʼojol. Retaʼm ta kiwach ri winaq che e kʼo wi ri Pauline, rumal laʼ xuchomaj che Pauline más nim keril wi ri e rachiʼl chuwach areʼ. Rumal laʼ xubʼij che, che kkichup ri kikʼulanem pa ri qʼatbʼal tzij. Qastzij che Pauline rajawaxik riʼ kukʼutu che kok il che ri kunaʼ ri rachajil.

8. Junam rukʼ ri kubʼij 1 Pedro 3:1, 2, ¿jas ri más kkil ri qafamiliares?

8 Chkʼol jun utz qabʼantajik. Kʼi mul, ri qafamiliares are más kkil ri kqabʼano chuwach ri kqabʼij (chasikʼij uwach 1 Pedro 3:1, 2). Are chiʼ xqʼax ri qʼij Pauline xuchʼobʼ wariʼ. Kubʼij: «Wetaʼm che Wayne qas kojraj xuqujeʼ kraj taj kqachup ri qakʼulanem. Are kʼu, ri xubʼij chwe xukʼut chnuwach che rajawaxik kinbʼan ri jastaq junam rukʼ ri ktaqan wi ri Jehová. Rajawaxik taj che xaq xiw kinchʼawik xaneʼ xuqujeʼ kinya jun utz kʼutbʼal». Rumal laʼ xukoj ta chi chuqʼabʼ rech xaq xiw kchʼaw chrij ri Biblia rukʼ ri rachajil xaneʼ xtzijon rukʼ chrij jastaq che kukʼulmaj ronojel taq qʼij. Wayne xrilo che ri rixoqil xuqujeʼ ri ukʼojol xux más utz ri kibʼantajik (Prov. 31:18, 27, 28). Are chiʼ xril ri utzilal che kuya ri Biblia pa ri familia xubʼano che kraj kretaʼmaj ri kubʼij (1 Cor. 7:12-14, 16).

9. ¿Jasche rajawaxik kkʼistaj ta qakʼuʼx?

9 Kkʼistaj ta qakʼuʼx che kitoʼik ri qafamilia. Jehová kuya ri kʼutbʼal chqawach. Kʼi mul kraj che ri e winaq kkita ri utz taq tzij xuqujeʼ kkiriq ri kʼaslemal kʼo ta ukʼisik (Jer. 44:4). Ri apóstol Pablo xubʼij che ri Timoteo che kuya ta kan kitoʼik ri e nikʼaj chik rumal che ubʼanik wariʼ kukol ri ukʼaslemal areʼ xuqujeʼ ri ketatabʼenik (1 Tim. 4:16). Rumal che keqaloqʼoqʼej ri qafamiliares, kqaj che kketaʼmaj ri qastzij kʼo pa ri Biblia. Ri xubʼan Pauline, xukʼutu che ri e utzij xuqujeʼ ri utz taq ubʼantajik xuya utzilal pa ri ufamilia. Kimik kkikotik rumal che kupatanij ri Jehová rukʼ ri rachajil, e kebʼ e precursores xuqujeʼ Wayne kʼamal bʼe.

10. ¿Jasche rajawaxik kkʼojiʼ qapaciencia?

10 Chkʼol qapaciencia. Are chiʼ kqamaj ubʼanik ri e utaqanik ri Dios pa qakʼaslemal, ri qafamiliares weneʼ kʼax kkiriq che uchʼobʼik ri e jastaq re ri qakojonik xuqujeʼ ri kqabʼan pa qakʼaslemal. Kʼi mul, ri nabʼe kkilo are che kojkʼojiʼ ta chi pa ri e nimaqʼij che kkibʼan e nikʼaj chi kojonem xuqujeʼ che kqanim ta chi qibʼ pa política. Nabʼe, weneʼ jujun kpe koyowal chqe (Mat. 10:35, 36). Are kʼu kqachomaj taj che kʼo ta chi kojkunik kqabʼan che kitoʼik. We keqatoʼ ta chi che uchʼobʼik ri qakojonik, qastzij che xa tajin kqaqʼat tzij riʼ pa kiwiʼ xuqujeʼ xa kqabʼij riʼ che taqal ta chke che kkiriq ri kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik. Are kʼu ri Jehová uyaʼom ri chak re uqʼatik tzij che ri Jesús, chqe ta oj (Juan 5:22). We kkʼojiʼ qapaciencia, kubʼano che are chiʼ kqʼax ri tiempo ri qafamiliares kkaj kkita ri utzij ri Dios (chawilaʼ ri recuadro « chqakojoʼ ri qakʼolbʼal re Internet»).

11-13. ¿Jas kqetaʼmaj chrij ri xubʼan Alice kukʼ ri utat unan?

11 Utz chabʼanaʼ che ubʼixik ri akojonik are kʼu chabʼij ri qas kawaj kabʼano (Prov. 15:2). Chqilaʼ ri ukʼutbʼal Alice. Xretaʼmaj ri qastzij are chiʼ naj kʼo wi chke ri utat unan, che kkikoj taj che kʼo Dios xuqujeʼ e kʼo pa ri política. Xuchʼobʼo che rajawaxik kubʼij chke ri utz jastaq tajin kretaʼmaj. Areʼ kubʼij: «We kaya bʼe che kqʼax kʼi tiempo rech kabʼij ri akojonik xuqujeʼ ri e kʼakʼ abʼantajik chke ri afamiliares kubʼano che utz ta kkilo». Rumal laʼ xutzʼibʼaj bʼi cartas chke ri utat unan, chupam ri cartas xutaʼ ri kkichomaj chrij e kʼutunem re ri Biblia, che weneʼ utz kkilo junam rukʼ ri loqʼoqʼebʼal (1 Cor. 13:1-13). Xumaltyoxij chke rumal che kikʼiyisam xuqujeʼ kichajim xuqujeʼ kutaq bʼi e sipanik chke. Are chiʼ keʼusolij cho ja, kukoj ronojel uchuqʼabʼ rech kutoʼ ri unan pa ronojel ri kubʼano. Are kʼu, nabʼe, ri utat unan utz ta xkito are chiʼ xchʼaw chrij ri kʼakʼ ukojonik.

12 Are chiʼ xkʼojiʼ kukʼ ri utat unan, ronojel qʼij xusikʼij uwach ri Biblia. Alice xubʼij che wariʼ xutoʼ ri unan che uchʼobʼik che nim ubʼanik ri uTzij ri Dios chuwach. Xuqujeʼ, ri utat xraj xretaʼmaj jujun taq jastaq chrij ri Biblia rech kuchʼobʼ ri rumal che ri umiʼal ukʼexom ri uchomanik xuqujeʼ kraj kuriq jastaq rech kukʼut chuwach che utz ta ri tajin kubʼano. Alice kubʼij: «Xinya jun Biblia che xuqujeʼ xintzʼibʼaj ri kinnaʼ chkij e areʼ». ¿Jas xkʼulmatajik? Ri utat kʼo ta jun itzel jastaq xuriqo; xaneʼ, sibʼalaj xopan pa ranimaʼ ri xusikʼij uwach.

13 Rajawaxik utz kqabʼan che ubʼixik ri qakojonik, are kʼu kqabʼij ri qas kqaj kqabʼano paneʼ kqariq kʼax (1 Cor. 4:12b). Jun kʼutbʼal, Alice xuriq kʼax rumal che itzel xil rumal ri unan. Kubʼij: «Are chiʼ xinbʼan ri nuqasanjaʼ, ri nunan xubʼij chwe che in jun itzel ali». ¿Jas xubʼan Alice? Areʼ kubʼij: «Xinxibʼij ta wibʼ rumal ri xubʼij chwe, rukʼ utz taq tzij xinbʼij che, che kwaj kinux testigo rech Jehová xuqujeʼ kinkʼex ta ri nuchomanik. Xinkoj nuchuqʼabʼ rech kuchʼobʼo che sibʼalaj kinloqʼoqʼej. Ri oj kebʼ junam xojoqʼik xuqujeʼ xinbʼan jun utzalaj rikil che. Wariʼ xubʼano che ri nunan xrilo che ri Biblia xukʼex ri nukʼaslemal».

14. ¿Jasche rajawaxik kqakoj qachuqʼabʼ che ubʼanik ri kraj ri Jehová are ta ri kkibʼij ri qafamiliares?

14 Weneʼ ri qafamiliares chanim ta kkichʼobʼ ronojel ri rumal che nim kqil upatanixik ri Jehová. Jun kʼutbʼal, are chi Alice xraj xux precursora are ta xukʼam ri carrera che xyaʼ che kumal ri utat unan, ri unan jumul chik sibʼalaj xoqʼik. Are kʼu Alice xubʼan ri kraj kubʼano. Areʼ kubʼij: «We kakoj ta achuqʼabʼ che ubʼanik ri kubʼij Jehová, weneʼ kubʼano che ri afamiliares katkitaqchiʼj che ubʼanik nikʼaj chi taq jastaq. Are kʼu, we kaqʼalajisaj rukʼ kowil kʼuʼx xuqujeʼ rukʼ utz taq tzij ri kawaj kabʼano, wariʼ kubʼano che weneʼ kkaj katkitatabʼej». Areʼ waʼ ri xukʼulmaj areʼ. Kimik ri utat unan e precursores xuqujeʼ ri utat kʼamal bʼe pa ri congregación.

¿JAS KEKUNIK KKIBʼAN RI E QACHALAL PA RI CONGREGACIÓN CHE QATOʼIK?

¿Jas kkibʼan ri e qachalal re ri congregación rech kekitoʼ ri qafamiliares che e Testigos taj? (Chawilaʼ ri párrafos 15 y 16). *

15. Junam kubʼij Mateo 5:14-16 xuqujeʼ 1 Pedro 2:12, ¿jas ktobʼan wi ri utzalaj kichak ri e qachalal chke ri qafamiliares?

15 Rukʼ ri utzalaj taq kichak ri upatanelabʼ, Jehová keʼutoʼ ri winaq rech keʼok pa ri utinamit (chasikʼij uwach Mateo 5:14-16; 1 Pedro 2:12). We ri akʼulaj testigo taj, ¿la retaʼm kiwach ri qachalal re ri congregación? Pauline, ri xojchʼaw chrij nabʼe, keʼusikʼij ri e qachalal pa rachoch rech Wayne kretaʼmaj kiwach. Wayne knaʼtaj che ri xubʼan jun qachalal che utoʼik rech kukʼex ri uchomanik chkij ri testigos. Kubʼij: «Xutaʼ jun qʼij upermiso pa ri uchak rech kril ri partido wukʼ. Chilaʼ xwil wi che are jun winaq junam qukʼ».

16. ¿Jasche rajawaxik keqasikʼij ri qafamiliares rech kebʼe qukʼ pa ri riqbʼal ibʼ?

16 Jun utz kitoʼik ri qafamiliares are kisikʼixik rech kebʼe qukʼ pa ri e riqbʼal ibʼ (1 Cor. 14:24, 25). Ri nabʼe riqbʼal ibʼ che xbʼe wi Wayne are ri Unaʼtabʼalil ri ukamikal ri Jesús, rumal che kʼa chaqʼabʼ xbʼanik xuqujeʼ nim ta tiempo xuchʼijo. Areʼ kubʼij: «Xinchʼobʼ ta ronojel ri xbʼixik, are kʼu ksach ta chwe ri xkibʼan che nukʼulaxik. Xeqebʼ wukʼ xuqujeʼ xkiya jun utzalaj nupetik. Xwilo che qas rukʼ kanimaʼ xkibʼano». Jun kʼulaj pa ri congregación sibʼalaj kiyaʼom tobʼanik che Pauline che rilik ri ral pa ri riqbʼal ibʼ xuqujeʼ che utzijoxik utzij ri Dios. Rumal laʼ, are chiʼ Wayne xraj xretaʼmaj chrij ri ukojonik Pauline, xraj xretaʼmaj chrij ri Biblia rukʼ ri rachajil ri qachalal che xtoʼw Pauline.

17. ¿Jas jastaq kqachomaj taj che qamak oj xuqujeʼ jasche rajawaxik kqaya ta kan kitoʼik ri qafamiliares?

17 Kqeyeʼj che pa jun qʼij konojel ri qafamilares kkipatanij ri Jehová. Qastzij che, paneʼ kqakoj qachuqʼabʼ che kitoʼik, weneʼ kkaj taj keʼok pa ri qastzij kojonem. We kkʼulmataj wariʼ, kqachomaj taj che qamak oj. Rumal che kojkun taj keqataqchiʼj rech kkikʼam ri qakojonik. Chojchoman chrij ri nim tobʼanik kuya chke are chiʼ kkilo che kojkikot che upatanixik ri Jehová. Chqabʼanaʼ qachʼawem pa kiwiʼ, rukʼ utz taq tzij chojchʼaw kukʼ xuqujeʼ kkʼistaj ta qakʼuʼx che kitoʼik (Hech. 20:20). Chqakubʼsaj qakʼuʼx che Jehová kutewchij ri chuqʼabʼ kqakojo. Xuqujeʼ we ri qafamiliares kkaj kojkitatabʼej, kekolotaj kanoq.

BʼIXONEM 57 Chqatzijoj ri utzij ri Dios chke konojel winaq

^ párr. 5 Kqaj che ri e qafamiliares kketaʼmaj uwach ri Jehová, are kʼu e areʼ kechowik we kkaj kkipatanij o kkaj taj. Pa wajun kʼutunem riʼ, kqetaʼmaj ri rajawaxik kqabʼano rech kkaj kketaʼmaj chrij ri Jehová.

^ párr. 1 Pa wajun kʼutunem riʼ, kʼexom jujun bʼiʼaj.

^ párr. 53 RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Jun qachalal ala kutoʼ ri utat Testigo taj che usukʼumaxik ri chʼichʼ. Are chiʼ krilo che kuya ktzijonik, kukʼut jun video chuwach re ri qakʼolbʼal jw.org®.

^ párr. 55 RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Jun qachalal ixoq qas kutatabʼej ri rachajil Testigo taj are chiʼ tajin kubʼij ri xukʼulmaj. Tekʼuriʼ, tajin kekikot rukʼ ri rachajil xuqujeʼ ri ral.

^ párr. 57 RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Ri qachalal ixoq e usikʼim pa rachoch ri e qachalal re jun congregación. Ri e qachalal kkaj kketaʼmaj más uwach ri rachajil ri qachalal. Qʼaxinaq chi ri e qʼij, ri rachajil xbʼe rukʼ pa ri Unaʼtabʼalil ri ukamikal ri Jesús.