Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 50

«¿Jas ubʼanik riʼ ri kikʼastajibʼal ri kaminaqibʼ?»

«¿Jas ubʼanik riʼ ri kikʼastajibʼal ri kaminaqibʼ?»

«Kamikal, ¿jawijeʼ kʼo wi ri akunem che ubʼanik kʼax chqe? Kamikal, ¿jawijeʼ kʼo wi ri achʼakanik?» (1 COR. 15:55).

BʼIXONEM 141 Ri kʼaslemal jun utzalaj sipanik

RI KQETAʼMAJ NA *

1, 2. ¿Jasche nim ubʼanik chkiwach konojel ri cristianos ri kʼastajibʼal pa ri kaj?

QONOJEL ri upatanelabʼ ri Jehová kqaj kqetaʼmaj más chrij ri kʼastajibʼal pa ri kaj. Qastzij riʼ che ri e chaʼom kebʼe pa ri kaj che e kʼo na cho ri uwach Ulew sibʼalaj kkaj kketaʼmaj más riʼ chrij wajun kʼutunem riʼ, ¿jasche? Rumal che kchʼaw chrij ri kikʼaslemal pa ri kaj. ¿E kʼu ri kʼo keyebʼal cho ri uwach Ulew che are ri más e kʼi chke ri upatanelabʼ ri Jehová? Xuqujeʼ kkaj kketaʼmaj chrij wariʼ rumal che kkiriq na kʼi tewchibʼal rumal ri kikʼastajibʼal ri kebʼe pa ri kaj.

2 Dios xeʼukoj jujun utijoxelabʼ ri Jesús re ri nabʼe siglo rech xkitzʼibʼaj ri kʼo ubʼanik rukʼ ri kʼastajibʼal pa ri kaj. Ri apóstol Juan xubʼij: «Kimik oj ralkʼwal chik ri Dios. Kʼa majaʼ kʼu kkʼutunik jas ri kojux na. Qetaʼm kʼut chi are taq kkʼutun ri Jesucristo, kojux na junam rukʼ ri areʼ» (1 Juan 3:2). Rumal laʼ ri e chaʼom kebʼe pa ri kaj ketaʼm taj jas ubʼanik riʼ ri kʼaslemal pa ri kaj y jas ubʼanik riʼ ri cuerpo espiritual. Ri ketaʼm are che chiʼ kekʼastaj bʼik kebʼe pa ri kaj kkil na uwach ri Jehová. Ri Biblia xaq jujun jastaq kuya ubʼixik chrij ri kʼastajibʼal pa ri kaj. Jun kʼutbʼal, ri apóstol Pablo xubʼij che ri e chaʼom kekʼojiʼ rukʼ ri Cristo are chiʼ kusachisaj kiwach «konojel ri e kʼo pa kiwiʼ nikʼaj chik, konojel ri kʼo kitaqanik xuqujeʼ konojel ri kʼo kikunem», chkixoʼl wariʼ kʼo «ri kʼisbʼal kʼulel ri kamikal». Kʼisbʼal re, ri Jesús y ri keqʼatow tzij rukʼ kkiya kibʼ y kekiya ronojel ri jastaq chuxeʼ ri utaqanik ri Jehová (1 Cor. 15:24-28). ¡Are jun tiempo re kikotemal! *

3. Junam che kubʼij 1 Corintios 15:30-32, ¿jas xkunik xubʼan ri Pablo rumal ri ukojonik chrij ri kʼastajibʼal?

3 Ri ukojonik ri Pablo chrij ri kʼastajibʼal xutoʼ rech xuchʼij ronojel uwach kʼax (chasikʼij uwach 1 Corintios 15:30-32). Xubʼij chke ri cristianos re Corinto: «Qʼij chi qʼij kinkamik». Xuqujeʼ xubʼij: «Xinchʼojin kukʼ ri kʼanalaj taq awaj pa Éfeso». Weneʼ qas xchʼojin kukʼ chikop pa ri circo re ri tinamit riʼ (2 Cor. 1:8; 4:10; 11:23). O weneʼ are xchʼaw chrij ri kʼax che xkibʼan ri judíos che y nikʼaj chi ukʼulel che kejunamataj rukʼ «kʼanalaj taq awaj» (Hech. 19:26-34; 1 Cor. 16:9). Apastaneʼ chrij ri tajin kchʼaw wi, Pablo amaqʼel xkʼojiʼ utz uchomanik chrij ri petinaq paneʼ xukʼulmaj kʼi taq kʼax (2 Cor. 4:16-18).

Pa jun tinamit che qʼatem wi uwach ri qachak che ri Dios, jun familia uyaʼom ta kan uqʼijilaxik ri Dios rukʼ nimalaj kojonik keyem ri utzalaj taq jastaq che kyaʼ na chke rumal ri Dios. (Chawilaʼ ri párrafo 4).

4. ¿Jas kubʼan che uyaʼik kichuqʼabʼ ri cristianos re kimik ri eyebʼal re ri kʼastajibʼal? (Chawilaʼ ri wachbʼal re ri uwach ri wuj).

4 Oj xuqujeʼ oj kʼo pa kʼaxalaj taq tiempos. Jujun chke ri e qachalal kiriqom kʼax kumal ri e winaq che kkibʼan itzelal. E nikʼaj chik e kʼo pa lugares jachiʼ kʼo ta jamaril rumal che kʼo chʼoj. Y, pa jujun lugares kuya taj ktzijox ri utzij ri Dios rumal che qʼatem uwach, y ri e qachalal kkipatanij ri Jehová paneʼ kekʼam bʼi pa cárcel o kekamisaxik. Paneʼ jeʼ kkʼulmataj wariʼ, konojel ri cristianos riʼ kiyaʼom ta kan upatanexik ri Jehová y e jun utzalaj kʼutbʼal chqawach oj. Kkixeʼj ta kibʼ rumal che ketaʼm che, paneʼ kekamik, Jehová utzujum jun utzalaj kʼaslemal chke.

5. ¿Jas chomanik weneʼ kubʼano che kubʼan kebʼ qakʼuʼx chrij ri kʼastajibʼal?

5 Ri Pablo xubʼij chke ri e rachalal che kkichajij kibʼ chkiwach ri cristianos che utz ta ri kichomanik: «We man kekʼastaj ri kaminaqibʼ, ‹chujwoqoq, chojukʼiʼanoq, chweʼq kʼut kojkamik›». Wajun chomanik riʼ ojer chi kʼolik. Xuqujeʼ weneʼ ri Pablo are xubʼij ri kʼo pa Isaías 22:13, jachiʼ kubʼij wi che ri israelitas are xkikoj ri kikʼaslemal che ubʼanik ri kirayibʼal y are ta xeqebʼ más rukʼ ri Dios. Junam che kkichomaj e kʼi winaq kimik, ri israelitas jeʼ waʼ xkibʼij: «Chojkikotoq, rumal che qetaʼm taj jas kqakʼulmaj chweʼq kabʼij». Are kʼu qetaʼm chik che kʼo ta utzilal xkiriq ri israelitas (2 Crón. 36:15-20).

6. ¿Jasche rajawaxik che are ri qakojonik chrij ri kʼastajibʼal ri kkʼamow qabʼe are chiʼ keqatzukuj qachiʼl?

6 Rajawaxik che are ri qakojonik chrij ri kʼastajibʼal ri kkʼamow qabʼe are chiʼ keqatzukuj qachiʼl. Ri cristianos re Corinto xajwatajik che xkixutuj ri kachilanik ri e winaq che kekojon ta chrij ri kʼastajibʼal. ¿Jas kukʼut wariʼ chqawach? Utz ta kachilaxik ri e winaq che xaq xiw kechoman chrij ri kikʼaslemal kimik. Ri kachilanik kubʼano che kqanimaj ta ri upixabʼ ri Dios y kqatzaq ri utzalaj taq naqʼatisanik. Weneʼ kubʼano che kqabʼan jastaq che itzel kril ri Dios. Rumal laʼ, ri Pablo xuya wajun pixabʼ riʼ: «Qas chichomaj na jas ri kibʼano, chibʼanaʼ ri sukʼil, mixmakunik» (1 Cor. 15:33, 34).

¿JAS UBʼANIK RI KICUERPO ARE CHIʼ KEKʼASTAJIK?

7. Junam che kubʼij 1 Corintios 15:35-38, ¿jas pregunta weneʼ kkibʼan jujun winaq chrij ri kʼastajibʼal?

7 (Chasikʼij uwach 1 Corintios 15:35-38). Jun winaq che kraj kubʼan kebʼ qakʼuʼx chrij ri kʼastajibʼal weneʼ kubʼan wajun pregunta chqe: «¿Jas lo ri kikʼastajik ri kaminaqibʼ? ¿Jas lo ri kicuerpo are taq kewalijik?». Utz che kojchoman chrij ri respuesta che xuya ri Pablo, rumal che ri e winaq jalajoj ri kichomanik chrij ri kkʼulmatajik are chiʼ kaminaq chi jun winaq. Are kʼu ¿jas kukʼut ri Biblia?

Pablo xukoj ri kʼutbʼal re ri ijaʼ y re ri tikoʼn rech xuqʼalajisaj che ri Dios kkunik kuya ri cuerpo che kajwataj chke ri keʼukʼastajisaj. (Chawilaʼ ri párrafo 8).

8. ¿Jas kʼutbʼal kojutoʼ che uchʼobʼik más ri kʼastajibʼal pa ri kaj?

8 Are chiʼ jun winaq kkamik, ri ucuerpo kqʼayik. Are kʼu ri Jehová, che are xbʼanow ri kajulew, kkunik kukʼastajisaj ri winaq y kuya ri cuerpo che, che kajwatajik (Gén. 1:1; 2:7). Pablo xukoj jun kʼutbʼal rech xuqʼalajisaj che ri Dios jun chi wi ri cuerpo kuya che jun winaq are chiʼ kkʼastajik, kkunik kuya ri cuerpo che «jas ri xraj». Areʼ xchʼaw chrij jun «ijaʼ» che ktik pa ri ulew y kkʼiy loq. Are chiʼ kʼiyinaq chi ri tikoʼn junam ta chi rukʼ ri alaj ijaʼ.

9. ¿Jas kubʼij 1 Corintios 15:39-41 chrij ri jalajoj taq uwach cuerpos che kʼolik?

9 (Chasikʼij uwach 1 Corintios 15:39-41). Pablo xchʼaw chrij ri jalajoj taq jastaq ubʼanom ri Dios. Jun kʼutbʼal, xaq ta junam ri kicuerpo ri e wakax, ri e chikop kerapanik y ri e kar. Xuqujeʼ xubʼij che ri Qʼij y ri Ikʼ xaq ta e junam, y «jun chi wi ri kijuluwem ri chʼumil». Paneʼ kqil taj, e kʼo ri chʼumil che kkibʼij ri científicos ri kbʼix estrellas rojas gigantes, enanas blancas y estrellas amarillas chke, junam rukʼ ri Qʼij. Pablo xuqujeʼ xubʼij che «e kʼo jastaq e jeʼlik pa ri kaj [...]. Xuqujeʼ e kʼo jastaq cho ri uwach Ulew ri e jeʼlik». ¿Jas xraj xubʼij? Ri oj kʼo cho ri uwach Ulew kʼo qatiʼjol, are kʼu ri kicuerpo ri e kʼo pa ri kaj are uxlabʼal, junam kukʼ ri ángeles.

10. ¿Jas ubʼanik riʼ ri kicuerpo ri kekʼastaj pa ri kaj?

10 Pablo xuqujeʼ xubʼij: «Jeriʼ xuqujeʼ ri kikʼastajik ri kaminaqibʼ. Kmuq kan jun cuerpo ri kqʼayik, kkʼastaj na jun cuerpo ri man kqʼay ta chik». Qastzij, are chiʼ kkam jun winaq, ri ucuerpo kqʼayik y kux ulew (Gén. 3:19). Are kʼu, ¿jasche ri Pablo xubʼij che «kkʼastaj na jun cuerpo ri man kqʼay ta chik»? Pablo tajin ta kchʼaw chrij jun winaq che kkʼastaj cho ri uwach Ulew, junam kukʼ ri e winaq che xekʼastajisax kumal ri Elías, Eliseo y Jesús. Xaneʼ tajin kchʼaw chkij ri kekʼastaj pa ri kaj, kraj kubʼij, rukʼ «jun cuerpo aj uxlabʼal» (1 Cor. 15:42-44).

11, 12. ¿Jas xkʼulmataj rukʼ ri ucuerpo ri Jesús are chiʼ xkʼastajisaxik y jas kkʼulmataj rukʼ ri kicuerpo ri kebʼe pa ri kaj?

11 Are chiʼ ri Jesús xkʼojiʼ cho ri uwach Ulew, xkʼojiʼ ucuerpo junam kukʼ ri winaq. Are kʼu, chiʼ xkʼastajisax pa ri kamikal xux «jun uxlabʼal ri kuya kʼaslemal» y xtzalij bʼi pa ri kaj. Junam kkʼulmataj kukʼ ri e chaʼom kebʼe pa ri kaj, are chiʼ kekʼastajisaxik keʼux uxlabʼal. Pablo xuya ubʼixik: «Kimik jeʼ qabʼanik jas ri nabʼe achi re ulew, kʼateʼ kʼu riʼ jeʼ kojpe na jas ri achi ajchikaj» (1 Cor. 15:45-49).

12 Rajawaxik knaʼtaj chqe che are chiʼ xkʼastaj ri Jesús are jun uxlabʼal. Are chiʼ ri Pablo ya kubʼij ri más nim ubʼanik, xubʼij jasche: «Ri cuerpo re tiʼj, re kikʼ, man kkun ta che rechbʼexik ri rajawibʼal ri Dios» (1 Cor. 15:50). Ri apóstoles y ri e nikʼaj chi e chaʼom xuqujeʼ kebʼe ta pa ri kaj rukʼ jun cuerpo re tiʼj y re kikʼ, che kqʼayik. Are kʼu, ¿jampaʼ kekʼastajisaxik? Pablo xuqʼalajisaj che wajun kʼastajibʼal riʼ kkʼulmatajik are chiʼ kqʼax ri tiempo; kkʼulmataj taj are chiʼ kʼateʼ kekamik. Are chiʼ ri Pablo xutzʼibʼaj 1 Corintios, jujun chke ri tijoxelabʼ —junam rukʼ ri apóstol Santiago— «e kaminaq chik», y are chiʼ kqʼax ri tiempo ri e nikʼaj chi apóstoles y ri e nikʼaj chik ri kebʼe pa ri kaj jeʼ kkʼulmataj kukʼ (1 Cor. 15:6; Hech. 12:1, 2).

RI CHʼAKANIK PA UWIʼ RI KAMIKAL

13. ¿Jas kkʼulmataj pa ri tiempo re «upetik» ri Jesús?

13 Ri Jesús xuqujeʼ Pablo xechʼaw kan chrij ri upetik ri Cristo, jujun chke ri jastaq che kkʼulmataj pa ri tiempo riʼ are ri chʼoj, kabʼraqan, yabʼil y nikʼaj chi jastaq. Pa wajun profecía riʼ, che xumaj lo pa 1914, kʼo chi jun jastaq nim ubʼanik. Jesús xubʼij che ri utzalaj taq tzij re ri uQʼatbʼal tzij ri Dios «ktzijox na pa ronojel ri uwach Ulew. Jeriʼ kqʼalajisax ri utzalaj taq tzij chkiwach konojel nimaʼq taq tinamit», tekʼuriʼ kpe ri kʼisbʼal (Mat. 24:3, 7-14). Pablo xubʼij che «pa ri upetik» ri Jesús ri cristianos che e chaʼom che «e kaminaq chik» kekʼastaj pa ri kaj (1 Tes. 4:14-16; 1 Cor. 15:23).

14. ¿Jas kkʼulmataj kukʼ ri kebʼe pa ri kaj are chiʼ kekam pa ri tiempo re ri upetibʼal ri Cristo?

14 Kimik, ri cristianos che kʼo keyebʼal pa ri kaj are chiʼ kekamik aninaq kekʼastajik kebʼe pa ri kaj. ¿Jasche kqabʼij wariʼ? Rumal ri xubʼij ri Pablo pa 1 Corintios 15:51, 52: «Man qonojel taj kojkam na, qonojel kʼut kojkʼextaj na. Pa jun aninaqil, pa jun jaqow bʼaqʼwachaj, are taq koqʼ ri kʼisbʼal trompeta». Ri e tzij riʼ tajin kekʼulmataj kimik. Are chiʼ kekʼastajik, ri e rachalal Cristo riʼ kkiriq ri qastzij kikotemal; Amaqʼel kekʼojiʼ rukʼ ri Jesús (1 Tes. 4:17).

Ri cristianos che kekʼastajisax «aninaqil, pa jun jaqow bʼaqʼwachaj» ketobʼan rukʼ ri Jesús che kisachisaxik ri itzel taq winaq cho ri uwach Ulew. (Chawilaʼ ri párrafo 15).

15. ¿Jas kekibʼanaʼ ri cristianos pa ri kaj che «pa jun aninaqil, pa jun jaqow bʼaqʼwachaj» kekʼastajik?

15 Ri Biblia kuqʼalajisaj jas kekibʼanaʼ ri cristianos pa ri kaj che «pa jun aninaqil, pa jun jaqow bʼaqʼwachaj» kekʼastajik. Jesús kubʼij chke ri e chaʼom: «Apachin ri kchʼakanik, xuqujeʼ ri keʼutaqej na kibʼanik ri nuchak kʼa pa ri kʼistajik, kinya na utaqanik pa kiwiʼ ri nimaʼq taq tinamit, jas ri nuTat uyoʼm taqanik pa nuqʼabʼ, ktaqan kʼu na pa kiwiʼ ri nimaʼq taq tinamit rukʼ bʼaraʼ re rax chʼichʼ, keʼukʼajij na jetaneʼ e laq re ulew» (Apoc. 2:26, 27). Keteriʼ chrij ri Kʼamal kibʼe y ketaqan pa kiwiʼ ri e tinamit rukʼ «bʼaraʼ re rax chʼichʼ» (Apoc. 19:11-15).

16. ¿Jas kkibʼan millones winaq rech kechʼakan pa uwiʼ ri kamikal?

16 Qastzij wi, ri kebʼe pa ri kaj kechʼakan na pa uwiʼ ri kamikal (1 Cor. 15:54-57). Ri kikʼastajibʼal kubʼano che ketobʼan che resaxik bʼi ri itzelal cho ri uwach Ulew pa ri chʼoj re Armagedón che naqaj chi kʼo wi. Millones cristianos kekʼasiʼ kan pa ri nimalaj kʼax y kekʼojiʼ pa ri kʼakʼ uwach ulew (Apoc. 7:14). Ri achijabʼ ixoqibʼ riʼ kkil na jun chi chʼakanik pa uwiʼ ri kamikal: ri kikʼastajibʼal ri miles de millones winaq che xekam ojer. ¡Are jun tiempo re nimalaj kikotemal! (Hech. 24:15). Y konojel ri keʼux sukʼ che ri Jehová xuqujeʼ kechʼakan na pa uwiʼ ri kamikal che xkechbʼej rumal ri Adán y kekunik kkiriq ri kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik.

17. ¿Jas kubʼij 1 Corintios 15:58 che rajawaxik kqabʼano?

17 Qonojel ri cristianos re kimik sibʼalaj kqamaltyoxij ri e tzij che xubʼij ri Pablo chke ri cristianos re Corinto chrij ri kʼastajibʼal. Kʼo kʼi utz taq rumal che kqanimaj ri pixabʼ che xuya ri Pablo che rajawaxik amaqʼel kojok il «che ri uchak ri Ajawaxel» (chasikʼij uwach 1 Corintios 15:58). We qas kqabʼan ri kubʼij ri Dios y kqakoj qachuqʼabʼ che upatanexik, kqariq na nimalaj utzilal che kojkun taj kqachomaj kimik. Y kqil na che ronojel ri xqabʼan che upatanexik ri Jehová xaq ta loqʼ xqabʼano.

BʼIXONEM 140 ¡Kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik!

^ párr. 5 Ri nikʼaj chi jastaq che kuya ubʼixik 1 Corintios 15 xuqujeʼ kuya más ubʼixik chrij ri kʼastajibʼal, más na chrij ri kikʼastajibʼal ri e chaʼom kebʼe pa ri kaj. Are kʼu ri xutzʼibʼaj ri Pablo xuqujeʼ nim ubʼanik chke ri kʼo keyebʼal re kʼastajibʼal cho ri uwach Ulew. Wajun kʼutunem kukʼut chqawach ri kubʼan ri eyebʼal re ri kʼastajibʼal pa ri qakʼaslemal y ri tobʼanik kuya chqe rech kojchoman chrij ri petinaq rukʼ kubʼsal kʼuʼx.

^ párr. 2 Pa ri sección «Kipreguntas ri sikʼinelabʼ» re wajun wuj riʼ, kuya ubʼixik ri xraj xubʼij ri Pablo pa 1 Corintios 15:29.