Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 53

¿Jas kkibʼan ri alabʼom rech keʼux ko pa ri kikojonik?

¿Jas kkibʼan ri alabʼom rech keʼux ko pa ri kikojonik?

«Chachajij animaʼ chatux jachaʼ jun achi» (1 REY. 2:2).

BʼIXONEM 135 Jehová kubʼij: «Chatux ajnoʼj, nukʼojol»

RI KQETAʼMAJ NA a

1. ¿Jas rajawaxik kkibʼan ri alabʼom rech kekikot pa ri kikʼaslemal?

 RI QʼATAL tzij David xubʼij wariʼ che ri Salomón: «Chachajij animaʼ chatux jachaʼ jun achi» (1 Rey. 2:1-3). Utz che konojel ri alabʼom che kkipatanij ri Jehová kkibʼan wajun pixabʼ riʼ. Rech kekikot che upatanixik ri Jehová rajawaxik keniman che ri utaqanik y kkibʼan pa ronojel ri kikʼaslemal (Luc. 2:52). ¿Jasche nim ubʼanik che ri alabʼom rajawaxik kkʼojiʼ jun ko kikojonik?

2, 3. ¿Jasche nim ubʼanik che ri alabʼom kkinimarisaj ri kikojonik?

2 Ri alabʼom kʼo kʼi kekunik kkibʼan pa ri kifamilia y pa ri congregación. We at ala qastzij riʼ che kawaj kyaʼ jun eqeleʼn chawe pa ri petinaq. Weneʼ kawaj katux precursor, aj tobʼanel y pa ri petinaq katux kʼamal bʼe. Xuqujeʼ weneʼ kawaj katkʼuliʼk y kekʼojiʼ awalkʼwal (Efes. 6:4; 1 Tim. 3:1). Rech katkunik kabʼan wariʼ y katkikotik, rajawaxik kʼo jun ko akojonik. b

3 ¿Jas kattoʼwik rech kkowir ri akojonik? ¿Jas chak rajawaxik kawetaʼmaj ubʼanik? Y ¿jas katkunik kabʼan kimik rech katkun che ubʼanik ri kawaj kabʼan pa ri petinaq? Chqilampeʼ.

JAS KATTOʼWIK RECH KKʼOJIʼ JUN KO AKOJONIK

We kawesaj uwach ri ukʼutbʼal ri Jesús katux jun cristiano che ko ukojonik. (Chawilaʼ ri párrafo 4).

4. ¿Jawiʼ katkunik kariq wi utz kʼutbʼal? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).

4 Cheʼachaʼ utz taq kʼutbʼal. Chatchoman chrij ri kikʼutbʼal ri e sukʼ taq achijabʼ che kubʼij ri Biblia y che xkiloqʼoqʼej ri Dios y jalajoj xkibʼan che uchajixik ri utinamit. Qastzij riʼ che pa ri afamilia y pa ri congregación e kʼo qachalal che kʼo jun ko kikojonik y che katkunik kawesaj kiwach (Heb. 13:7). Xuqujeʼ katkunik kawesaj uwach ri utz ukʼutbʼal ri Jesús (1 Ped. 2:21). Are chiʼ kawil konojel ri e kʼutbʼal riʼ, chatchoman chrij ri kawetaʼmaj chkij chkijujunal (Heb. 12:1, 2). Tekʼuriʼ, chawilaʼ ri kabʼano rech kawesaj kiwach.

5. ¿Jas katkunik kabʼano rech kʼo jun utz achomanik y jasche nim ubʼanik wariʼ? (Salmo 119:9).

5 Chariqaʼ y chachajij «ri utzalaj chomanik» (Prov. 3:21). Ri achijabʼ che kʼo jun utz kichomanik qas kechoman chrij are chiʼ kkichaʼ ubʼanik jun jastaq pa ri kikʼaslemal. Rumal laʼ chakojoʼ achuqʼabʼ rech kkʼojiʼ wajun utzalaj chomanik awukʼ. ¿Jasche? Rumal che pa wajun uwach Ulew riʼ e kʼi alabʼom are kkaj kkibʼan ri kkichomaj y ri kkinaʼo (Prov. 7:7; 29:11). Xuqujeʼ ri televisión, ri películas, ri música, ri internet y ri redes sociales kʼo kubʼan pa ri akʼaslemal. Rumal laʼ, ¿jas rajawaxik kabʼano rech qas kakoj ri anojibʼal? Nabʼe, rajawaxik kawetaʼmaj ri kubʼij ri Biblia tekʼuriʼ katchoman chrij jas katutoʼ wi pa ri akʼaslemal ri kubʼij ri Jehová chawe. Chatchoman chrij ronojel ri awetaʼmam pa ri Biblia rech are kachaʼ ubʼanik pa ri akʼaslemal ri utz kril ri Jehová (chasikʼij uwach Salmo 119:9). Jun cristiano rajawaxik kukoj ri unojibʼal rech kukʼutu che tajin knimar ri ukojonik (Prov. 2:11, 12; Heb. 5:14). Chanim riʼ, chqilaʼ jas katutoʼ wi are chiʼ kakoj ri utz achomanik 1) ri kabʼan che kilik ri qachalal ixoqibʼ y 2) ri kachaʼ ubʼanik are chiʼ kasukʼumaj awibʼ y chrij ri awatzʼyaq.

6. ¿Jas kabʼan che ukʼutik che nim kawil wi ri qachalal ixoqibʼ?

6 Are chiʼ kakoj ri utz anojibʼal wariʼ kubʼano che nim keʼawil wi ri qachalal ixoqibʼ. Jun kʼutbʼal, weneʼ jun qachalal ala utz kril jun qachalal ali y kraj kuchʼobʼ uwach. Wariʼ kʼo ta kubʼano. Jun qachalal ala che kʼo jun utz uchomanik, kubʼij ta jastaq, kutzʼibʼaj o kubʼano rech ri qachalal ali kuchomaj che xa utz kil rumal, utz taj che kubʼan wariʼ we man uchomam kʼulanem rukʼ ri qachalal ali (1 Tim. 5:1, 2). Y we tajin kuchʼabʼej chi jun qachalal ali, kebʼe ta riʼ xaq kitukel rech kuriq ta kʼax ri ukojonik ri qachalal ali (1 Cor. 6:18).

7. Jun qachalal ala che kʼo jun utz uchomanik ¿jas jastaq rajawaxik kukojo are chiʼ kusukʼumaj ribʼ?

7 Jun chik che kubʼan jun qachalal ala che ukʼutik che retaʼm ri kuchomaj ri Jehová, are ri kubʼan che uxiyik ri uwiʼ o ratzʼyaqixik ribʼ. Ri winaq che kebʼanow ri atzʼyaq che kʼo kimik nim ta kkil ri Jehová y kʼo jun itzel kichomanik. Ri atzʼyaq che kkibʼano sibʼalaj latzʼ chke ri achijabʼ y kilitajik che e jetaneʼ ixoqibʼ. Jun qachalal ala che tajin kukoj uchuqʼabʼ rech kux ko pa ri ukojonik, nabʼe kchoman riʼ chrij ri kubʼij ri Biblia y chkij ri qachalal che nim kikojonik che e kʼo pa ri congregación are chiʼ kusukʼumaj ribʼ. Chatchoman chrij wajun pregunta riʼ: «¿La kinkʼutu che kʼo nunojibʼal rukʼ ri kinchaʼ ubʼanik y che nim kewil wi ri nikʼaj chik? ¿La kinkʼut rukʼ ri watzʼyaq che in testigo rech Jehová?» (1 Cor. 10:31-33; Tito 2:6). Ri qachalal alabʼom che kkikoj ri kinojibʼal nim keʼil wi kumal ri qachalal y ri Jehová.

8. ¿Jas rajawaxik kubʼan jun qachalal rech kkubʼsax kʼuʼx chrij?

8 Chakʼutuʼ che kuya kkubʼsax kʼuʼx chawij. Wariʼ kraj kubʼij che kabʼan ronojel ri eqeleʼn che yaʼom chawe (Luc. 16:10). Chatchoman chrij ri ukʼutbʼal ri Jesús. Ri areʼ xubʼan ronojel ri xbʼix che rumal ri Jehová paneʼ kʼax xuriq che ubʼanik. Xeʼuloqʼoqʼej ri winaq más na ri utijoxelabʼ y xuya ri ukʼaslemal che kitoʼik (Juan 13:1). Junam rukʼ ri xubʼan ri Jesús, qas chabʼanaʼ ronojel ri chak che kyaʼ chawe. We man awetaʼm jas kbʼan che ri chak, chakʼutuʼ machʼachʼem y chataʼ ri utobʼanik jun qachalal che ko pa ri ukojonik. Chabʼanaʼ más xaq ta jubʼiqʼ kabʼano (Rom. 12:11). Qas chakʼisaʼ ubʼanik ri xyaʼ chawe; chabʼanaʼ che ri «Ajawaxel, man are ta ri winaq» (Col. 3:23). Qastzij che at tzʼaqat winaq taj, rumal laʼ chawetaʼmaj che kʼo katsach wi (Prov. 11:2).

CHAWETAʼMAJ UBʼANIK JUJUN TAQ CHAK CHE KATUTOʼ PA RI AKʼASLEMAL

9. ¿Jasche nim ubʼanik che jun qachalal ala che kretaʼmaj ubʼanik jun chak?

9 Rech katux jun cristiano che kʼo nim ukojonik, rajawaxik kawetaʼmaj ubʼanik jujun taq chak. Ri e chak riʼ katutoʼo rech kabʼan ri eqeleʼn che kyaʼ chawe pa ri congregación, rech kariq ri kajwataj chawe pa ri akʼaslemal, ri kajwataj che ri afamilia y at utz kukʼ ri nikʼaj chik. Chqilaʼ jujun chke.

Are chiʼ qas kawetaʼmaj katsikʼinik y kattziʼbʼanik katutoʼ pa ri akʼaslemal y pa ri congregación. (Chawilaʼ ri párrafos 10 y 11).

10, 11. ¿Jasche utz che ri congregación y che ri qachalal ala che kretaʼmaj ktzʼibʼanik y ksikʼinik? (Salmo 1:1-3; xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).

10 Qas chawetaʼmaj kattzʼibʼanik y katsikʼinik. Ri Biblia kubʼij che ri achi che kusikʼij ri Biblia y che amaqʼel kchoman chrij, are riʼ ri kkikotik y ronojel utz kel ri kubʼano (chasikʼij uwach Salmo 1:1-3). Wariʼ ktobʼan che rech kretaʼmaj ri kuchomaj ri Jehová y kubʼano che qas utz ri kuchaʼ ubʼanik (Prov. 1:3, 4). Pa ri congregación keʼajwataj e qachalal achijabʼ che kʼo wajun bʼantajik riʼ kukʼ. ¿Jasche?

11 Ri e qachalal kajwatajik chi ketoʼik y kyaʼ utz taq pixabʼ chke (Tito 1:9). We awetaʼm katsikʼinik y kattzʼibʼanik, qas katkun riʼ katijoj awibʼ che jun discurso o kaya acomentario che kuya kichuqʼabʼ ri e qachalal. Rumal laʼ, are chiʼ kata ri e chʼabʼal che kyaʼ pa ri e riqbʼal ibʼ o nimaʼq taq riqbʼal ibʼ, utz che katzʼibʼaj ri pixabʼ che kukowirisaj ri akojonik y keʼutoʼ e nikʼaj chi qachalal.

12. ¿Jas katkunik kabʼano rech utz kabʼan che kichʼabʼexik ri nikʼaj chik?

12 Chawetaʼmaj kattzijon kukʼ nikʼaj chik. Sibʼalaj nim ubʼanik che jun ala kretaʼmaj wariʼ rumal che ktobʼan che. Rajawaxik keʼutatabʼej, kuchʼobʼ ri kkichomaj y ri kkinaʼ ri nikʼaj chik (Prov. 20:5). Chachʼobʼoʼ ri tajin kukʼulmaj jun winaq rukʼ ri kubʼan che achʼabʼexik, ri kubʼan che ri upalaj o ri ucuerpo. Katkunik kawetaʼmaj wariʼ are chiʼ kaqʼaxej tiempo kukʼ. We xaq pa teléfono o pa mensaje kachʼabʼej wi, wariʼ katutoʼ taj rech qas kachʼobʼ kiwach. Rumal laʼ chatzukuj chabʼanaʼ rech kattzijon kukʼ (2 Juan 12).

Utz kawetaʼmaj ubʼanik jun chak rech katutoʼ pa ri akʼaslemal. (Chawilaʼ ri párrafo 13).

13. ¿Jas más rajawaxik kretaʼmaj jun ala? (1 Timoteo 5:8; xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).

13 Chawetaʼmaj uchʼakik ri kajwataj chawe. Jun qachalal che kʼo jun ko ukojonik rajawaxik kretaʼmaj uchʼakik ri kajwataj che y che ri ufamilia (chasikʼij uwach 1 Timoteo 5:8). Pa jujun taq tinamit, weneʼ ri alabʼom kketaʼmaj jun chak rukʼ ri kitat, are kʼu e nikʼaj chik weneʼ kketaʼmaj pa jun curso. Rumal laʼ utz che kawetaʼmaj ubʼanik jun chak, rech kachʼak ri kajwataj chawe (Hech. 18:2, 3; 20:34; Efes. 4:28). Qas chakʼisaʼ ubʼanik ri achak che kabʼano. Rukʼ wariʼ katux jun utz winaq y kʼax ta kabʼan che uriqik achak. Ri e bʼantajik y ri katkun che ubʼanik che qilom pa wajun kʼutunem, katutoʼo rech katzʼaqatisaj ubʼanik ri eqeleʼn che kyaʼ chawe pa ri petinaq. Chqilaʼ jujun chke.

CHACHOMAJ APAN RI KABʼANO ARE CHIʼ KACHAʼ UBʼANIK JUN JASTAQ PA RI PETINAQ

14. ¿Jas rajawaxik kubʼan jun ala rech kpatanin pa tiempo completo?

14 Katkunik kapatanij ri Jehová pa tiempo completo. E kʼi qachalal che kʼo jun ko kikojonik kimik, rumal che alabʼom na are chiʼ xkimajij ri precursorado. We kabʼan ri precursorado, katkunik kawetaʼmaj chkij jalajoj qachalal y utz kabʼan che ukojik ri pwaq (Filip. 4:11-13). Chamajij ri precursorado auxiliar. Rumal che wariʼ katutoʼo rech kapatanij ri Jehová pa tiempo completo. Jun kʼutbʼal, weneʼ katpatanin che siervo de construcción o betelita.

15, 16. ¿Jas rajawaxik kubʼan jun qachalal ala rech kux tobʼanel o kʼamal bʼe?

15 Katkunik katux tobʼanel o kʼamal bʼe. Konojel ri qachalal alabʼom rajawaxik kkikoj kichuqʼabʼ rech keʼux kʼamal taq bʼe pa taq ri congregación. Ri Biblia kubʼij che ri kraj kyaʼ jun eqeleʼn che keʼupatanij ri qachalal y jun «utzalaj chak riʼ karaj» (1 Tim. 3:1). Rech keʼux kʼamal bʼe, nabʼe rajawaxik kkibʼan tobʼanelabʼ. Ri e tobʼanelabʼ rajawaxik kkitoʼ ri e kʼamal taq bʼe pa jalajoj chak. Ri e kʼamal taq bʼe y ri e tobʼanelabʼ kkipatanij ri e qachalal rukʼ kikotemal y kkitzijoj ri utzij ri Dios. Jun ala kkunik kux tobʼanel. Y jun qachalal kbʼanik kkoj che kʼamal bʼe we kʼo 20 ujunabʼ.

16 Pa ri Biblia kʼo wi ri rajawaxik kubʼan jun qachalal achi rech kux tobʼanel o kʼamal bʼe. Xuqujeʼ rajawaxik kuloqʼoqʼej ri Jehová, ri ufamilia y ri congregación (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:6-9; 1 Ped. 5:2, 3). Paneʼ kʼo ta jun taqanik chrij wariʼ, are kʼu ri kattoʼwik rech qas kachʼobʼ ri rajawaxik kabʼano, chataʼ che ri Jehová che katutoʼo. c

Ri Jehová kraj che ri achajil kuloqʼoqʼej ri rixoqil ri e ralkʼwal y kuya ri kajwataj chke pa ri kikʼaslemal xuqujeʼ pa ri kikojonik. (Chawilaʼ ri párrafo 17).

17. ¿Jas kubʼan jun qachalal ala rech kux jun utz achajil y utz kubʼan che kichajixik ri kifamilia? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).

17 Katkunik katkʼuliʼk y kakʼam bʼe pa ri familia. Are kʼu junam rukʼ ri xubʼij ri Jesús, e kʼo qachalal che kekʼuliʼ taj (Mat. 19:12). Rajawaxik kawetaʼmaj katux jun utz achajil y kakʼam bʼe pa ri afamilia (1 Cor. 11:3). Ri Jehová kraj che ri achijabʼ kekiloqʼoqʼej ri kixoqil y kkiya ri kajwataj chke pa ri kikʼaslemal y pa ri kikojonik (Efes. 5:28, 29). Ri e bʼantajik che ya xqil pa wajun kʼutunem riʼ —ukojik utz chomanik, nim keʼil wi ri ixoqibʼ y kkubʼsax kʼuʼx chkij— wariʼ katutoʼo rech at jun utz achajil y utz kabʼan che ukʼamik bʼe pa ri afamilia.

18. ¿Jas rajawaxik kubʼan jun ala rech pa ri petinaq kux jun utz tat?

18 Katkunik kekʼojiʼ awalkʼwal. We katkʼuliʼk weneʼ kekʼojiʼ awalkʼwal, kʼo kʼi kawetaʼmaj chrij ri ukʼutbʼal ri Jehová rumal che ri areʼ are jun utzalaj tat (Efes. 6:4). Ri Jehová xqaj ri Jesús chuwach, xuloqʼoqʼej y nim xril wi (Mar. 1:11). Utz che kanaqʼatisaj awibʼ rech amaqʼel kabʼij chke ri awalkʼwal che keʼawaj, nim kawil wi ri kkibʼano y kabʼij chke are chiʼ utz kkibʼan che ubʼanik jun jastaq. Ri e tat che kkesaj uwach ri ukʼutbʼal ri Jehová kekitoʼ ri kalkʼwal rech kkowir ri kikojonik. ¿Jas kabʼan kimik rech katijoj awibʼ rech katux jun utz tat pa ri petinaq? Cheʼaloqʼoqʼej ri afamilia, ri e qachalal pa ri congregación, chabʼij chke che keʼawaj y nim chawilaʼ wi ri kkibʼano (Juan 15:9). Wariʼ xaq xiw ta katutoʼo are chiʼ katkʼuliʼk y kekʼojiʼ awalkʼwal, xaneʼ katutoʼ kimik rech kawilo che nim abʼanik chuwach ri Jehová, chkiwach ri afamilia y chuwach ri congregación.

¿CHAWILAʼ JAS RI KABʼANO?

E kʼi alabʼom kibʼanom pa ri kikʼaslemal ri ketaʼmam pa ri Biblia y wariʼ e utoʼm rech uxnaq ko ri kikojonik. (Chawilaʼ ri párrafos 19 y 20).

19, 20. ¿Jas rajawaxik kubʼan jun qachalal ala rech kux ko pa ri ukojonik? (Chawilaʼ ri e wachbʼal re ri nabʼe uxaq).

19 We at ala chnaʼtaj chawe che kkowir ta ri akojonik we man kanimarisaj at pa atukel. Cheʼachaʼ utz taq kʼutbʼal, chakojoʼ utz chomanik, chabʼanaʼ che kkubʼsax kʼuʼx chawij, chawetaʼmaj ubʼanik jun chak rech katutoʼ pa ri petinaq.

20 Are chiʼ katchoman chrij ronojel ri chak che kabʼano weneʼ jujun taq mul kachomaj che katkun ta che ubʼanik. Are kʼu kubʼan ta kebʼ akʼuʼx, ¡katkunik kabʼano! Ri Jehová katutoʼo rech katkun che ubʼanik (Is. 41:10, 13). Xuqujeʼ ri qachalal rech ri congregación kkiya ri tobʼanik che kajwataj chawe. Are chiʼ kkʼojiʼ nim awetaʼmabʼal junam rukʼ ri kraj ri Jehová, katkikot riʼ rukʼ ronojel ri kabʼan pa ri akʼaslemal. Sibʼalaj katqaj y kqaj che ri Jehová katutewchiʼj pa ronojel ri chuqʼabʼ che kakojo y rech katux jun cristiano che ko ukojonik (Prov. 22:4).

BʼIXONEM 65 Chatkʼiy pa ri akojonik

a Pa taq ri congregaciones keʼajwataj qachalal achijabʼ che kʼo jun ko kikojonik. Pa wajun kʼutunem kqil na ri kkibʼan ri alabʼom rech kkʼojiʼ jun ko kikojonik.

b Chawilaʼ «Chomanik nim ubʼanik» re ri jun kʼutunem kanoq.

c Chasikʼij ri e kʼutunem 5 y 6 re ri wuj Rukʼ cholajil kqabʼan ri kraj ri Jehová.