Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 3

BʼIXONEM 35 Chqilaʼ ri más nim ubʼanik

Chakojoʼ achuqʼabʼ rech ri kachaʼ ubʼanik kqaj chuwach ri Dios

Chakojoʼ achuqʼabʼ rech ri kachaʼ ubʼanik kqaj chuwach ri Dios

«Ri noʼj kachapletajik rumal ri uyaʼik uqʼij ri Ajawaxel; ri retaʼmaxik uwach ri sibʼalaj tastalik are waʼ ri kʼo kʼoxomanik» (PROV. 9:10).

KYA UBʼIXIK

Chakojoʼ ri anoʼj y ri awetaʼmabʼal rech utz ri kachaʼ ubʼanik.

1. ¿Jas rajawaxik kqabʼan qonojel y jasche jujun taq mul kʼax ubʼanik?

 RONOJEL taq qʼij kʼi ri kqachaʼ ubʼanik. Jujun chke kʼax ta ubʼanik, junam rukʼ ¿jas ri kqatijo y jas hora kojwarik? Pero e kʼo jujun che kʼax kibʼanik. Junam rukʼ ri kʼo ubʼanik rukʼ ri qa familia, ri kuya kikotemal chqe, ri qaqʼijilanik che ri Jehová o are chiʼ oj yawabʼ. Kqaj che ri kqachaʼ ubʼanik kuya kikotemal chqe, che ri qa familia, pero ri más kqaj are che ri kqachaʼ ubʼanik kqaj chuwach ri Dios (Rom. 12:1, 2).

2. ¿Jas kattoʼwik rech utz ri kachaʼ ubʼanik?

2 Pa wajun kʼutunem riʼ kqil na ri kojkunik kqabʼan qonojel rech utz ri kqachaʼ ubʼanik: 1) chqachʼobʼoʼ ronojel ri información, 2) jas kuchomaj ri Dios chrij ri kqachaʼ ubʼanik y 3) chqilaʼ we kuya utzilal o kuya taj ri kqachaʼ ubʼanik. Y kqil na ri kojkunik kqabʼano rech kqetaʼmaj ri utz y ri utz taj (Prov. 2:11).

CHACHʼOBʼOʼ RONOJEL RI INFORMACIÓN

3. Chayaʼ jun ejemplo che kukʼutu jasche rajawaxik kawetaʼmaj ronojel ri información are chiʼ kʼo kawaj kachaʼ ubʼanik.

3 Rech utz kabʼan che uchaʼik ri kabʼano rajawaxik kawetaʼmaj ronojel ri información. ¿Jasche nim ubʼanik wariʼ? Chatchoman chrij jun winaq che kbʼe rukʼ jun doctor rumal che uriqom jun kʼaxalaj yabʼil. ¿La aninaq kubʼij ri doctor che jas kunabʼal kutijo we majaʼ kutaʼ jas ri kʼax che? Qastzij riʼ che kubʼan ta wariʼ. Xaq junam, utz ri kachaʼ ubʼanik we nabʼe kachomaj na ri kachaʼ ubʼanik. ¿Jas kattoʼwik?

4. Junam rukʼ ri kubʼij Proverbios 18:13, ¿jas katkunik kabʼano rech kawetaʼmaj ronojel ri información? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).

4 Chabʼanaʼ preguntas rech kʼo ri información che kawaj kawetaʼmaj. Chachomaj che katbʼan invitar rech katbʼe pa jun fiesta. ¿La katbʼek? We qas ta awetaʼm uwach ri tajin kbʼanow organizar o jas ri kbʼan chilaʼ, weneʼ rajawaxik kabʼan ri preguntas riʼ che: «¿Jampaʼ y jawiʼ kbʼan wi ri fiesta? ¿Jampaʼ winaq kebʼe chilaʼ? ¿Jachin ri encargado pa ri fiesta? ¿E jachin taq keʼopanik? ¿Jas taq kbʼanik? ¿La kyaʼ tzam?». Ri u respuestas ri preguntas riʼ katutoʼo rech kachʼobʼo we katbʼek o katbʼe taj (chasikʼij Proverbios 18:13).

Chabʼanaʼ preguntas rech kachʼobʼ ronojel ri información. (Chawilaʼ ri párrafo 4). a


5. ¿Jas rajawaxik kabʼano are chiʼ kʼo chi ronojel ri información awukʼ?

5 Are chiʼ kʼo chi ronojel ri información awukʼ, qas chachomaj rij. Por ejemplo, we xawetaʼmaj che pa ri fiesta keʼopan winaq che e Testigos taj o che kyaʼ tzam. ¿La utz kel riʼ ronojel o kkimaj utijik tzam y kkibʼan jastaq che utz taj? (1 Ped. 4:3). Y ¿jas kabʼano we pa ri qʼij che xatbʼan invitar are kuriq ri qʼij re ri riqbʼal ibʼ o ri utzijoxik ri utzij ri Dios? Are chiʼ katchoman chrij ronojel wariʼ katutoʼo rech utz ri kachaʼ ubʼanik. Are kʼu xaq xiw ta wariʼ rajawaxik kabʼano. Chqilampeʼ jas más katkunik kabʼano. Ya xawetaʼmaj ri rajawaxik kabʼano; pero chanim riʼ chatchoman chrij ¿jas kuchomaj ri Jehová chrij ri kachaʼ ubʼanik? (Prov. 2:6).

CHATCHOMAN CHRIJ RI KUCHOMAJ RI JEHOVÁ

6. Junam rukʼ ri kubʼij Santiago 1:5, ¿jasche rajawaxik kataʼ ri utobʼanik ri Jehová?

6 Chataʼ ri utobʼanik ri Jehová rech kawetaʼmaj ri kuchomaj. Ri areʼ ubʼim che kuya kinojibʼal «konojel, man xaq ta jubʼiqʼ kuyaʼo, xuqujeʼ are taq kyataj rumal, man kyoqʼon taj» (chasikʼij Santiago 1:5). Ri nojibʼal che kuyaʼo ktobʼanik rech kachʼobʼ ri kuchomaj chrij ri kachaʼ ubʼanik.

7. ¿Jas katutoʼo rech kachʼobʼ ri kuchomaj ri Jehová? Chayaʼ jun ejemplo.

7 Are chiʼ atom chi ri utobʼanik ri Jehová, qas chawilaʼ ri kubʼan che atoʼik. Chatchoman chrij wariʼ. Weneʼ katbʼe pa jun chi lugar are kʼu katsachik, qastzij riʼ che kataʼ tobʼanik che jun winaq che kel pa ri tinamit riʼ. ¿La ma ta qastzij che aninaq ta ri katbʼek?, xaneʼ qas katatabʼej na ri kubʼij chawe. Xaq junam, are chi kataʼ tobʼanik che ri Jehová qas «chatatabʼej» ri kubʼij chawe are chiʼ kasikʼij pa ri Biblia ri kʼo ubʼanik rukʼ ri kachaʼ ubʼanik. Chojchoman chi jumul chrij ri invitación che xyaʼ chawe rech katbʼe pa jun fiesta. We kachomaj katbʼe pa ri fiesta, utz che katchoman chrij ri kubʼij ri Biblia chrij ri utz taj, chrij ri itzel taq achilanik y che are más nim ubʼanik kaya ri atobʼanik che ri Uqʼatbʼal tzij ri Dios y are ta kabʼan ri kawaj at (Mat. 6:33; Rom. 13:13; 1 Cor. 15:33).

8. ¿Jas katkunik kabʼano rech kariq ri información che kawaj kawetaʼmaj? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).

8 Weneʼ rajawaxik tobʼanik chawe rech kariq ri información che kawaj. Ri e qachalal che ko ri kikojonik kekunik katkitoʼo. Pero utz che at mismo kabʼan investigar. Kʼo kʼi tobʼanik pa ri e qachakubʼal, junam rukʼ ri Tobʼanik chike ri testigos rech Jehová rech kketaʼmaj más y ri libro Textos bíblicos para la vida cristiana. Chnaʼtaj chawe che ri kawaj are che ri kachaʼ ubʼanik kqaj chuwach ri Dios.

Chatchoman chrij ri kuchomaj ri Jehová. (Chawilaʼ ri párrafo 8). b


9. ¿Jas kabʼan che retaʼmaxik che ri kachaʼ ubʼanik kqaj chuwach ri Dios? (Efesios 5:17).

9 ¿Jas kabʼan che retaʼmaxik che ri kachaʼ ubʼanik kqaj chuwach ri Dios? Nabʼe, rajawaxik che qas kawetaʼmaj uwach ri Jehová. Proverbios 9:10 kubʼij: «Ri retaʼmaxik uwach ri sibʼalaj tastalik are waʼ ri kʼo kʼoxomanik». Wariʼ kraj kubʼij che rajawaxik qas kawetaʼmaj ri utz taq ubʼantajik ri Dios, ri urayibʼal, ri utz krilo y ri utz taj. Chachomaj: «Juntir ri wetaʼmam chi chrij ri Jehová, ¿jas riʼ ri kraj che kinbʼano?» (chasikʼij Efesios 5:17).

10. ¿Jasche más nim ubʼanik chqawach ri e pixabʼ che kʼo pa ri Biblia chuwach ri ki costumbres ri qa familia o ri winaq?

10 Jujun taq mul rech kqabʼan ri utz kril ri Jehová weneʼ kqabʼan jastaq che utz ta kkil ri qa familia o ri qamigos. Weneʼ jujun nan tat kkitaqchij ri kalkʼwal ali rech kkʼuliʼ rukʼ jun achi che qʼinom o rech kyaʼ kʼi pwaq chke rumal ri tzʼonoj kbʼanik, paneʼ ri achi qas ta kupatanij ri Jehová rukʼ ronojel ranimaʼ. Qastzij riʼ che ri e nan tat kkaj che ri kalkʼwal kuriq utzilal. Pero ¿jachin ktoʼwik rech más kkowir ri rachilanik rukʼ ri Jehová? ¿Jas kuchomaj riʼ ri Jehová chrij wariʼ? Chqilaʼ ri kubʼij ri Biblia pa Mateo 6:33, jawiʼ kbʼix chke ri cristianos che rajawaxik kkikoj kichuqʼabʼ che «utzukuxik nabʼe ri Uqʼatbʼal tzij ri Dios». Qastzij che nim keqil ri e qanan qatat y kqaj keqanimaj, pero ri más nim ubʼanik are che kkikot ri Jehová qumal.

QAS CHAWILAʼ WE KUYAʼ UTZILAL RI KACHAʼ UBʼANIK

11. Junam rukʼ ri kubʼij Filipenses 1:9, 10, ¿jas bʼantajik katutoʼo rech kawilo we kuya utzilal chawe ri kachaʼ ubʼanik?

11 Are chiʼ asikʼim chi jujun textos re ri Biblia che kʼo ubʼanik rukʼ ri kachaʼ ubʼanik, qas chatchoman chrij jas katutoʼ wi (chasikʼij Filipenses 1:9, 10). ¿Jas kabʼan che ubʼanik? Qas chakojoʼ ri achomanik rech kawilo we kariq utzilal rukʼ ri kachaʼ ubʼanik. Jujun taq mul kʼax ta kqabʼan che uchaʼik ri kqabʼano, are kʼu jujun taq mul chik weneʼ qetaʼm ta ri kqabʼano. Ri anojibʼal katutoʼo rech utz ri kachaʼ ubʼanik are chiʼ awetaʼm taj jas kabʼano.

12, 13. ¿Jas katutoʼ wi ri anojibʼal rech utz ri kabʼan che uchaʼik jun achak?

12 Chatchoman chrij wariʼ: Tajin katzukuj jun achak y kbʼix kebʼ chawe. Qas katchoman na chrij ¿jas chak kabʼano?, ¿jas hora rajawaxik katchakunik?, ¿la naj kʼo che ri awachoch? Y nikʼaj chik. Pa ri e chak kbʼix ta chawe che kabʼan jastaq che kubʼij ri Biblia che utz taj. Weneʼ are kachaʼ ri chak che utz kawilo y che qas nim kattojik. Pero rajawaxik katchoman chrij nikʼaj chi jastaq are chiʼ majaʼ kachaʼ jun chke ri chak.

13 ¿La kʼo jun chke ri chak che kuya ta chi bʼe chawe rech katbʼe pa ri e riqbʼal ibʼ? ¿La kuya ta chi tiempo chawe rech katkʼojiʼ rukʼ ri a familia y keʼatoʼ pa ri kikojonik? We katchoman chrij wariʼ katutoʼo rech are kachaʼ ubʼanik ri más nim upatan chuwach ri pwaq, junam rukʼ ri utoʼik ri a familia y uqʼijilaxik ri Dios. We utz ri kachaʼ ubʼanik kkikot riʼ ri Dios awukʼ.

14. ¿Jas kubʼan che qatoʼik ri nojibʼal y ri loqʼoqʼebʼal rech kqabʼan ta jastaq che kubʼan kʼax chke ri nikʼaj chik?

14 Ri nojibʼal kojutoʼo rech kqachomaj jas kubʼan pa ri kikʼaslemal ri nikʼaj chik ri kqachaʼ ubʼanik y je riʼ kqabʼan ta jastaq che kubʼan kʼax chke (Filip. 1:10). Wariʼ nim ubʼanik are chiʼ kojchoman chrij ri qatzʼyaq che kqakojo. Weneʼ utz kqil jun estilo. Pero weneʼ ri utz kqilo utz ta kkil ri qachalal pa ri congregación o ri winaq che kkipatanij ta ri Dios. Ri nojibʼal kojutoʼo rech kojchoman chrij ri kkichomaj ri nikʼaj chik. Y ri loqʼoqʼebʼal kojutoʼo rech kqatzukuj ri utzilal «che ri jun chik» (1 Cor. 10:23, 24, 32; 1 Tim. 2:9, 10). Rukʼ wariʼ kqakʼutu che nim kqil ri kkichomaj ri nikʼaj chik.

15. ¿Jas rajawaxik kachomaj na are chiʼ kʼo kachaʼ ubʼanik pa ri akʼaslemal?

15 We sibʼalaj nim upatan ri kachaʼ ubʼanik chachomaj ronojel ri rajawaxik kabʼan na rech utz kabʼan che ubʼanik. Ri Jesús xubʼij che rajawaxik kattʼuyiʼ na che rajilaxik joropaʼ ri kasach na (Luc. 14:28). Rumal laʼ chachomaj na ronojel ri rajawaxik kabʼano, ri tiempo, ri pwaq y ri chuqʼabʼ che kakojo rech kabʼan ri xachaʼ ubʼanik. Jujun taq mul rajawaxik kattzijon na kukʼ ri a familia rech kachʼobʼo jas kkichomaj chrij ri kachaʼ ubʼanik. ¿Jasche rajawaxik kabʼan ronojel wariʼ? Rumal che katutoʼo rech kawilo we kʼo rajawaxik kakʼex na o katchoman chi chrij ri más utz che kabʼano. Y we kataʼ chke ri a familia jas kkichomaj chrij ri kachaʼ ubʼanik y katatabʼej ri kkibʼij chawe, qas kkaj riʼ katkitoʼo rech qas utz kel ri kachaʼ ubʼanik (Prov. 15:22).

CHAKOJOʼ ACHUQʼABʼ RECH UTZ KEL RONOJEL RI KACHAʼ UBʼANIK

16. ¿Jas katutoʼo rech utz kel ri kachaʼ ubʼanik? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri recuadro « Jas katutoʼo rech utz ri kachaʼ ubʼanik»).

16 We kabʼan ronojel ri qilom chik, qas utz riʼ ri kachaʼ ubʼanik, awetaʼm chi ri información, anikʼom chi ri kubʼij ri Biblia. Chanim riʼ katkunik kataʼ ri utobʼanik ri Jehová rech utz kel ri kachaʼ ubʼanik.

17. ¿Jas katutoʼo rech utz ri kachaʼ ubʼanik?

17 Weneʼ ojer kanoq xachaʼ ubʼanik jujun jastaq che utz xel chawach. Chnaʼtaj chawe che are ri Jehová ri kattoʼwik, are taj che kʼo nim awetaʼmabʼal. Xaq xiw ri Jehová kyaʼow ri qastzij etaʼmanik che nim ubʼanik rech kkʼojiʼ ri qastzij anojibʼal (Prov. 2:1-5). Ri Jehová qas katutoʼo rech ri kachaʼ ubʼanik kqaj chuwach (Sal. 23:2, 3).

BʼIXONEM 28 Ri kqabʼano rech kojux rachiʼl ri Jehová

a RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Nikʼaj qachalal tajin ketzijon chrij ri invitación che xtaq chke pa ri ki teléfono.

b RI KUKʼUT RI WACHBʼAL: Jun chke ri qachalal kutzukuj información rech krilo la kbʼe pa ri fiesta.