Ir al contenido

Ir al índice

KIKʼASLEMAL RI E WINAQ

Xaq xiw xinbʼan ri rajawaxik kinbʼano

Xaq xiw xinbʼan ri rajawaxik kinbʼano

PA MÁS che treinta junabʼ, Donald Ridley xeʼutoʼ ri testigos rech Jehová chkiwach ri nimaʼq taq qʼatbʼal tzij. Sibʼalaj xeʼutoʼ ri e yawabʼ rech kkoj ta kikʼ chke, xchʼakan che kitoʼik ri e qachalal chuwach ri nimaʼq taq qʼatbʼal tzij pa jalajoj taq tinamit re Estados Unidos. Ri e rachiʼl Don kkibʼij che, are jun achi che sibʼalaj kchakunik, kmachʼachʼik xuqujeʼ sibʼalaj keʼutoʼ ri e nikʼaj chik.

Pa ri 2019, xbʼix che, che xuriq jun yabʼil che kʼo ta kunabʼal che. Sibʼalaj chanim xnimatajik y pa ri 16 re agosto 2019 xkamik. Wariʼ are ri xukʼulmaj pa ri ukʼaslemal.

Xinalax pa ri junabʼ 1954 pa ri tinamit Saint Paul (Minnesota) re Estados Unidos, ri nufamilia e católicos romanos che kʼo kirajil. In are ri ukabʼ chke jobʼ akʼalabʼ. Are chiʼ in akʼal, xinbʼe pa jun tijobʼal católica xuqujeʼ kintobʼan pa ri Iglesia, are kʼu kʼo ta wetaʼmabʼal chrij ri Biblia. Paneʼ kinkojo che kʼo jun Dios xbʼanow ronojel, are kʼu kʼo ta chi nukojonik chrij ri Iglesia.

XWETAʼMAJ RI QASTZIJ

Are chiʼ in kʼo pa ri nabʼe junabʼ re ri tijobʼal Facultad de Derecho William Mitchell, jun kʼulaj testigos rech Jehová xeʼopan cho wachoch. Rumal che tajin kinbʼan nuchʼajoʼn, rukʼ utz taq tzij xkibʼij chwe che kʼateʼ ketzalij loq. Are chiʼ xetzalij loq xinbʼan kebʼ preguntas chke: «¿Jasche más kkiriq utzilal ri itzel taq winaq?» xuqujeʼ «¿Jas rajawaxik kqabʼano rech kojkikotik?». Xkiya ri wuj chwe La verdad que lleva a vida eterna xuqujeʼ ri Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras, che rax rij. Xuqujeʼ xwaj xwetaʼmaj chrij ri Biblia. Sibʼalaj xinmayo are chiʼ xwetaʼmaj che are ri uQʼatbʼal tzij ri Dios ri sibʼalaj kajwataj chqe xuqujeʼ che kuqʼat na tzij pa uwiʼ ri uwach Ulew. Xwilo che ri kiqʼatbʼal tzij ri winaq kʼo ta utzilal kuyaʼo xaq xiw uyaʼom kʼax, qʼoxowem xuqujeʼ itzelal.

Are chiʼ xumaj ri junabʼ 1982 xinjach ri nukʼaslemal che ri Jehová xuqujeʼ xinbʼan ri nuqasanjaʼ pa ri Nim riqbʼal ibʼ re oxibʼ qʼij ubʼiʼ «Verdad del Reino» pa ri estadio St. Paul Civic Center. Qʼaxinaq chi jun semana, xintzalij pa ri lugar riʼ che ubʼanik jun examen rech kinkunik kinchakun che abogado. Pa ri nabʼe taq qʼij re octubre xwetaʼmaj che xinchʼakanik.

Pa ri nim riqbʼal ibʼ riʼ, xwetaʼmaj uwach Mike Richardson, che kʼo pa ri Betel re Brooklyn (Nueva York) xubʼij chwe che pa ri central mundial xbʼan jun oficina re asuntos legales. Xnaʼtaj chwe ri e utzij ri eunuco etíope che kʼo pa Hechos 8:36 y xinchomaj: «¿Jas kinqʼatenik rech kinchakun pa ri Oficina re Asuntos Legales?». Rumal laʼ xinnojisaj ri nusolicitud rech kinpatanin pa Betel.

Ri nutat nunan utz ta xkilo xinux testigo rech Jehová. Ri nutat xutaʼ chwe jas tobʼanik kuya che ri nucarrera re abogado we kinchakun pa ri Watchtower. Xinbʼij che, che xa jun tobʼanik kinyaʼo xuqujeʼ che kyaʼ 75 dólares chwe ronojel taq ikʼ, che are laʼ ri kyaʼ chke ri betelitas pa ri tiempo riʼ.

Nabʼe xinkʼis kan ubʼanik jujun taq chak pa jun tribunal, tekʼuriʼ pa 1984 xinbʼe pa Betel re Brooklyn. Xinchakun pa ri Oficina re Asuntos Legales. Ri xwetaʼmaj pa ri tribunal che xinchakun wi ojer sibʼalaj xinutoʼ.

XSUKʼUMAX RI TEATRO STANLEY

Are chiʼ xloqʼ ri Teatro Stanley.

Pa noviembre 1983, ri testigos rech Jehová kiloqʼom chi ri Teatro Stanley, re Jersey City (Nueva Jersey). Ri e qachalal kitoʼm chi permiso rech kkisukʼumaj ri luz xuqujeʼ ri joron pa ri edificio riʼ. Are chiʼ xkimulij kibʼ kukʼ ri e kʼamal bʼe re ri lugar riʼ, xkibʼij chke che kkaj kkikoj ri teatro che ubʼanik ri nim kiriqbʼal ibʼ. Are kʼu kʼo jun kʼax. Ri e taqanik re ri tinamit, kubʼij che kuya taj kbʼan nim riqbʼal ibʼ pa ri lugar riʼ. Rumal che ri teatro kʼo pa ri centro re ri lugar jawiʼ kbʼan wi kʼayij, rumal laʼ xyaʼ ta bʼe chqe. Ri e qachalal xkikoj kichuqʼabʼ rech kyaʼ permiso chqe are kʼu xekun taj.

Pa ri nabʼe semana che in kʼo pa Betel, xojtzijon chuwach ri tribunal federal re distrito rech kyaʼ bʼe chqe. Rumal che xinchakun kebʼ junabʼ pa ri tribunal federal re distrito re Saint Paul (Minnesota), wetaʼm ri kbʼan che ri chak riʼ. Jun chke ri qabogados xubʼij che ri Teatro kojom che jalajoj taq jastaq, ilom películas xuqujeʼ bʼanom conciertos re rock chupam. Rumal laʼ, ¿jasche yaʼtal taj kbʼan jun nim riqbʼal ibʼ chilaʼ? Ri tribunal xchoman chrij ri xqabʼij che, rumal laʼ xuchʼobʼo che ri tajin kubʼan ri tinamit Jersey City utz taj xuqujeʼ xubʼij chke ri kʼo kitaqanik pa ri tinamit che kkiya bʼe chke ri Testigos. Rukʼ wariʼ xwilo che Jehová tajin kutewchij ri chak che kkibʼan ri winaq che kʼo ketaʼmabʼal chrij ri leyes rech kbʼan ri kraj areʼ. Sibʼalaj kuya kikotemal chwe che tajin kintobʼan jubʼiqʼ.

Ri qachalal xkimaj usukʼumaxik ri edificio, jubʼiqʼ xraj jun junabʼ xkikʼis usukʼumaxik. Pa ri 8 re septiembre 1985, xbʼan ri graduación re ri clase 79 re Galaad pa ri lugar riʼ, chiʼ xqʼax ri tiempo xbʼix Ja rech Nim riqbʼal ibʼ Jersey City che. Sibʼalaj nim xwilo xinchakun kukʼ ri abogados che kkitoʼ uwiʼ ri utinamit ri Jehová, wariʼ xuya más kikotemal chwe chuwach ri chak che xinbʼan nabʼe chiʼ majaʼ kinpe pa Betel. Xinchomaj taj che Jehová kinukoj che ubʼanik kʼi chak.

KEʼENTOʼ RI E QACHALAL RECH KEKUNIK KKICHA JUN KUNABʼAL CHE KʼO TA KIKʼ CHUPAM

Pa taq ri junabʼ ochenta, kʼi chke ri kunanelabʼ xuqujeʼ hospitales kkita ta ri kkibʼij ri Testigos che kkaj taj kkoj kikʼ chke. Ri ixoqibʼ che kkʼojiʼ kal kkiriq más kʼax, rumal che ri e qʼatal taq tzij kkibʼij che yaʼtal ta chke kkixutuj ri ukojik kikʼ, rumal che we ri ixoq kkamik kkanaj utukel ri alaj neʼ.

Pa ri 29 re diciembre 1988, ri qachalal Denise Nicoleau sibʼalaj xutzaq kikʼ are chiʼ xalax ri ral. Sibʼalaj xqaj uchuqʼabʼ ri hemoglobina kopan ta che ri 5.0, rumal laʼ ri ajkun xubʼij che, che rajawaxik kukoj kikʼ. Are kʼu, areʼ xraj taj. Chukabʼ qʼij, ri ajkun xuchʼabʼej jun juez rech kuya bʼe che kkoj kikʼ che ri qachalal. Are xbʼan re ri juez che kkoj kikʼ che ri qachalal, xutaʼ ta che ri qachalal Nicoleau xuqujeʼ che ri rachajil.

Pa ri viernes 30 re diciembre, ri kunanelabʼ xkikoj kikʼ che ri qachalal paneʼ ri rachajil xuqujeʼ ri ufamiliares xkikoj kichuqʼabʼ che ubʼixik che kkoj taj. Xuqujeʼ, pa ri bʼenaqʼij xetzʼapix pa cárcel jujun chke ri ufamiliares xuqujeʼ ri e kʼamal bʼe. Xqʼabʼax chkij che xkiqʼatej ri kunanelabʼ rech kkikoj ta ri kikʼ. Pa ri aqʼabʼil re ri sábado 31 re diciembre, ri xkʼulmatajik xel pa ri noticias re ri tinamit Nueva York xuqujeʼ pa ri e tinamit che e kʼo naqaj che.

Rukʼ Philip Brumley are chiʼ majaʼ más nim qajunabʼ.

Xojchʼaw rukʼ jun qʼatal tzij chik che más nim ubʼanik, pa ri lunes aqʼabʼil xinchʼaw rukʼ ri juez ubʼiʼ Milton Mollen che are kilow ri tajin kqakʼulmaj. Xinya ubʼixik ri xkʼulmatajik xuqujeʼ xinbʼij ri xubʼan ri jun juez chik che xuya bʼe kkoj kikʼ are kʼu kʼo ta che nijun xutaʼ wi. Ri juez Mollen xubʼij chwe che kinqʼatan bʼi rukʼ bʼenaqʼij rech kinya ubʼixik che ronojel ri xkʼulmatajik xuqujeʼ ri taqanik che kchʼaw chrij wariʼ. Xbʼe ri qachalal Philip Brumley wukʼ. Ri juez xuqujeʼ xusikʼij ri abogado re ri hospital. Sibʼalaj xpe qoyowal. Rumal laʼ, ri qachalal Brumley xuya jun nota chwe che kubʼij: «Ko ta katchʼawik». Are jun utz pixabʼ, rumal che rukʼ woyowal tajin kinkoj nuchuqʼabʼ che ukʼutik che qastzij ta ri kubʼij ri abogado.

Kumaj pa umoxqʼabʼ kkʼis pa uwikiqʼabʼ: Richard Moake, Gregory Olds, Paul Polidoro, Philip Brumley, in xuqujeʼ ri Mario Moreno are chiʼ xojopan pa ri Tribunal Supremo re Estados Unidos rech kqatoʼ uwiʼ ri utinamit ri Jehová chuwach ri tinamit Stratton (chawilaʼ ri wuj ¡Despertad! 8 re enero 2003 (k’utunem 1, k’utunem 2, k’utunem 3)).

Are chiʼ qʼaxinaq chi jun hora che tajin kojtzijonik, ri juez Mollen xubʼij che xaq ksaqar che ri jun qʼij chik nabʼe kril ri xqaya ubʼixik oj che. Are chiʼ xojel lo rukʼ ri juez, xubʼij chqe che ri abogado rech ri hospital kkun taj kutoʼ ribʼ. Xinnaʼo che ri Jehová tajin taneʼ kubʼij chwe che kojkunik kojchʼakanik. Sibʼalaj mayibʼal rilik che ri Dios tajin kojukojo rech ktzʼaqat ri urayibʼal.

Sibʼalaj matam xojwarik rech kqatijoj qibʼ che ri kqabʼij che ri juez. Ri tribunal naqaj kʼo wi che ri Betel re Brooklyn, rumal laʼ kʼi chke ri e qachiʼl re ri Oficina re Asuntos Legales chkaqan xebʼek. Are chiʼ xketaʼmaj ri kajibʼ jueces ri xkʼulmatajik xkichup ri taqanik kojom chkij ri qachalal. Ri tribunal kʼo ta xuriqo che kukʼutu che utz ta ri xubʼan ri qachalal Nicoleau, rumal laʼ xubʼij che we kbʼan firmar jun wuj are chiʼ ri yawabʼ ubʼim ta ri kraj kubʼan rukʼ ri ukʼaslemal tajin ta knimax riʼ ri taqanik.

Qʼaxinaq jubʼiqʼ tiempo, ri tribunal más nim ubʼanik pa ri tinamit re Nueva York xubʼij che yaʼtal che ri qachalal Nicoleau kuchaʼ we kkoj kikʼ che o kkoj taj. Wariʼ are jun chke ri kajibʼ chʼakanik che kʼo ubʼanik rukʼ ri kikʼ che xqachʼak pa ri tribunales estatales re Estados Unidos che xintobʼan wi (chawilaʼ ri recuadro « Ri oj kunaq che uchʼakik pa ri nimaʼq taq tribunales»). Xuqujeʼ xinchakun pa Betel kukʼ nikʼaj chi abogados pa jalajoj taq jastaq junam rukʼ ri kichajixik ri akʼalabʼ, uchupik ri kʼulanem, ulew, ja xuqujeʼ nikʼaj chi jastaq.

RI NUKʼULANEM XUQUJEʼ RI NUKʼASLEMAL RUKʼ RI NUFAMILIA

Rukʼ ri wixoqil, Dawn

Are chiʼ xwetaʼmaj uwach Dawn, are jun ixoq jachom kanoq xuqujeʼ e kʼo e oxibʼ ral. Kchakunik xuqujeʼ precursora. Sibʼalaj kʼax uriqom pa ri ukʼaslemal, rumal laʼ sibʼalaj xinmay ri kubʼan che upatanexik ri Jehová. Pa ri 1992, xojbʼe pa ri Nim riqbʼal ibʼ re oxibʼ qʼij ubʼiʼ «Portadores de Luz» pa Nueva York y xinbʼij che, che kwaj kwetaʼmaj más uwach. Are chiʼ qʼaxinaq chi jun junabʼ xojkʼuliʼik, y xintobʼan na pa Betel. Chnuwach in ri wixoqil are jun usipanik ri Jehová rumal che are jun ixoq che sibʼalaj kʼo ukojonik xuqujeʼ sibʼalaj kkikotik. Junam rukʼ ri kubʼij Proverbios 31:12, Dawn kuya kikotemal chwe ronojel qʼij.

Are chiʼ xojkʼuliʼ, ri kijunabʼ ri e ral are 11, 13 y 16. Rumal che kwaj kinux jun utzalaj tat, xinkoj nuchuqʼabʼ che utzukuxik xuqujeʼ usikʼixik wuj che kchʼaw chkij ri tatbʼal o ri ukabʼ tat. Paneʼ qariqom jujun kʼax, are kʼu kinkikotik che ri alabʼom in kilom junam rukʼ jun tat che kloqʼoqʼenik xuqujeʼ jun kachiʼl che kkikubʼsaj kikʼuʼx chrij. Qayaʼom bʼe chke che keʼul ri e kachiʼl cho qachoch xuqujeʼ kojkikot kukʼ.

Pa ri 2013, Dawn xuqujeʼ in xojbʼe pa tinamit Wisconsin rech keqachajij ri qanan qatat. Xinmayo rumal che ri nutobʼanik pa Betel xkʼis taj. Xbʼix chwe che pa jun tiempo kinkunik kintoʼ na ri utinamit ri Jehová rukʼ ri asesoría legal.

XAQ KʼATEʼ XKʼEXTAJ RI NUKʼASLEMAL

Pa septiembre re 2018, xinnaʼ che kʼax nuqul are chiʼ kinchʼawik. Ri kunanel xuchʼobʼ taj jas ri yabʼil kʼo chwe. Tekʼuriʼ jun chi kunanel xubʼij chwe che rajawaxik kinbʼe rukʼ jun neurólogo. Pa enero re 2019, ri neurólogo xubʼij chwe che weneʼ ri yabʼil nuriqom xaq chke jujun winaq kuya wi ubʼiʼ parálisis supranuclear progresiva (PSP).

Qʼaxinaq chi oxibʼ qʼij, xintzaq pa uwiʼ ri hielo chiʼ tajin kinetzʼanik rumal laʼ xqʼaj ri uwikiqʼabʼ ri uqul ri nuqʼabʼ. Pa ronojel ri nukʼaslemal in etzʼanaq pa uwiʼ ri hielo. Rumal laʼ xwilo che kinkun ta chi más kinsilabʼisaj ri nucuerpo. Chanim tajin kinnimatajik, kinkun ta chi más kinchʼawik, kinsilabʼik xuqujeʼ tajin ktzʼapitaj ri upanuqul.

Sibʼalaj kinkikotik che xinkoj ri wetaʼmabʼal re abogado che utoʼik ri uQʼatbʼal tzij ri Dios. Xuqujeʼ che xintzʼibʼaj e wuj che kkisikʼij ri kunanelabʼ, abogados xuqujeʼ jueces y xinya chʼabʼal pa ronojel ri uwach Ulew che kitoʼik ri e qachalal che kkaj taj kkikoj kikʼ. Paneʼ xinbʼan wariʼ, junam che kubʼij Lucas 17:10, in jun ajchak che kʼo ta taqal kyaʼ chwe; xaq xiw xinbʼan ri rajawaxik kinbʼano.