Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 28

Tajin chi kuqʼat tzij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios

Tajin chi kuqʼat tzij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios

«Ri e ajawbʼal re ri uwach ulew e rech chik ri Qajaw xuqujeʼ e rech chik ri uCristo» (APOC. 11:15).

BʼIXONEM 22 Chpet ri Ajawbʼal che Dios ukojom chik

RI KQETAʼMAJ NA *

1. ¿Jas qas qetaʼm y jasche?

 ¿LA SIBʼALAJ kuya bʼis chawe rilik ri kʼax kʼo pa ri uwach Ulew? Pa kʼi taq familias kʼo ta chi loqʼoqʼebʼal. Ri winaq sibʼalaj e kʼaʼn, kechʼojinik xuqujeʼ kkikubʼsaj ta chi kikʼuʼx chkij ri winaq che kʼo kitaqanik pa kiwiʼ. Are kʼu wariʼ kuya kubʼsal kʼuʼx chqe, rumal che tajin chi ktzʼaqat ri profecías che kʼo pa 2 Timoteo 3:1-5 chrij ri kkʼulmataj «pa ri kʼisbʼal taq qʼijol». Y ri winaq che kʼo jun utz kanimaʼ ketaʼm che qas tajin ketzʼaqatisax ri profecías che bʼim kanoq. Rumal che kukʼutu che ri Jesús tajin chi kuqʼat tzij pa ri uQʼatbʼal tzij ri Dios. Y kʼo chi na nikʼaj che majaʼ ketzʼaqatik, chanim riʼ kqanikʼoj na nikʼaj profecías che tzʼaqatinaq chik y che kukowirisaj ri qakojonik.

Junam rukʼ ri piezas re jun rompecabezas che kkinukʼ kibʼ, ri profecías che keya ubʼixik pa ri wuj re Daniel y Apocalipsis xaq junam ri kkibʼij y wariʼ kojkitoʼ che rilik jas tiempo oj kʼo wi. (Chawilaʼ ri párrafo 2).

2. ¿Jas kqil na pa wajun kʼutunem riʼ, y jas kojutoʼ wi? (Chatchʼaw chrij ri wachbʼal re ri uwach ri wuj).

2 ¿Jas kqil na pa wajun kʼutunem riʼ? Nabʼe, kqil na jun profecía che kukʼutu jampaʼ xumaj uqʼatik tzij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios. Ukabʼ, kqil na jujun taq profecías che kukʼutu che ri Jesús are tajin kqʼatow tzij pa ri uQʼatbʼal tzij ri Dios. Y, chukʼisbʼal, kqil na jun profecía che kukʼutu jas kbʼan chke ri kkitoʼ ta uwiʼ ri uQʼatbʼal tzij ri Dios. Kqil na che ri profecías riʼ nojim kkinukʼ kibʼ junam rukʼ jun rompecabezas y wariʼ kojutoʼ rech kqilo jas tiempo oj kʼo wi.

¿JASCHE QETAʼM JAMPAʼ XUMAJIJ LO UQʼATIK TZIJ RI UQʼATBʼAL TZIJ RI DIOS?

3. ¿Jas kuqʼalajisaj Daniel 7:13, 14 chrij ri kqʼatow tzij pa ri uQʼatbʼal tzij ri Dios?

3 Ri profecía che kʼo pa Daniel 7:13, 14 kukʼut chqawach che are ri Jesús taqal che kuqʼat tzij pa ri uQʼatbʼal tzij ri Dios. Kubʼij che e kʼiʼalaj winaq re jalajoj taq tinamit kepatanin che y che kkʼojiʼ ta chi nijun qʼatbʼal tzij pa ri ulugar. ¿Jampaʼ kumajij uqʼatik tzij ri Jesús? Junam rukʼ ri kubʼij jun chi profecía rech ri wuj Daniel, wariʼ kkʼulmataj chukʼisbʼal ri siete tiempos. Chqilaʼ jampaʼ xkʼulmataj ri utzalaj jastaq riʼ.

4. ¿Jas kubʼan che qatoʼik Daniel 4:10-17 che retaʼmaxik jas junabʼ kumaj uqʼatik tzij ri Jesús? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri nota).

4 (Chasikʼij uwach Daniel 4:10-17). Ri siete tiempos kraj kubʼij 2,520 junabʼ. Wariʼ xmajtaj pa ri junabʼ 607 nabʼe chuwach ri qaqʼij, are chiʼ ri e babilonios xkesaj ri kʼisbʼal qʼatal tzij che ukojom ri Jehová pa Jerusalén. Y xkʼis pa ri junabʼ 1914, are chiʼ ri Jehová xukoj ri Jesús che Qʼatal tzij, che «pa uqʼabʼ kʼo wi ri ubʼanik sukʼilal» (Ezeq. 21:25-27). *

5. ¿Jas utzilal kuya chqe uchʼobʼik ri profecía re ri siete tiempos?

5 ¿Jas tobʼanik kuya wajun profecía riʼ chqe? Wajun profecía re ri siete tiempos kojutoʼ che uchʼobʼik che ri Jehová amaqʼel kubʼan ri kubʼij y che kubʼan pa ri tiempo che kajwatajik. Areʼ ubʼim kanoq che kukoj ri uQʼatbʼal tzij y are chiʼ xopan ri tiempo qas je xubʼano. Junam rukʼ wariʼ, ri Jehová qas kutzʼaqatisaj na ronojel ri profecías che ubʼim are chiʼ kopan ri tiempo. Rumal laʼ ri uqʼij ri Jehová «kopan kʼu na [pa] ri qʼijol ri rajawaxik» (Hab. 2:3).

¿JAS KQABʼAN CHE RILIK CHE RI JESÚS TAJIN CHI KUQʼAT TZIJ?

6. a) ¿Jas kkʼutuwik che ri Jesús tajin chi kuqʼat tzij pa ri kaj? b) ¿Jas kubʼan Apocalipsis 6:2-8 che ukʼutik che qastzij wariʼ?

6 Pa ri kʼisbʼal taq qʼij che ri Jesús kʼo pa ri uwach Ulew, xubʼij chke ri utijoxelabʼ jujun taq jastaq che kkʼulmataj na rech kkichʼobʼo jampaʼ kumaj uqʼatik tzij pa ri kaj. Jun kʼutbʼal, xchʼaw chrij ri chʼoj, ri wiʼjal y ri kabʼraqan. Y ri nimaʼq taq yabʼil «pa jalajoj taq kʼolbʼal», junam rukʼ ri nimalaj yabʼil COVID-19. Ronojel ri e jastaq riʼ kukʼutu che ri Jesús tajin chi kuqʼat tzij (Mat. 24:3, 7; Luc. 21:7, 10, 11). Y, are chiʼ qʼaxinaq chi 60 junabʼ che kaminaq ri Jesús y xtzalij pa ri kaj, xubʼij che ri apóstol Juan che wa taq jastaq riʼ kekʼulmataj na (chasikʼij uwach Apocalipsis 6:2-8). Ronojel ri e taq jastaq riʼ xqʼalajin más are chiʼ ri Jesús xux Qʼatal tzij pa ri uQʼatbʼal tzij ri Dios pa 1914.

7. ¿Jasche xnimataj ri kʼaxkʼolil are chiʼ ri Jesús xux Qʼatal tzij?

7 ¿Jasche xnimataj ri kʼaxkʼolil are chiʼ ri Jesús xux Qʼatal tzij? Apocalipsis 6:2 kuya ri urespuesta. Kubʼij che are chiʼ xux Qʼatal tzij ri Jesús, xubʼan jun chʼoj rukʼ ri Satanás y ri itzel taq uxlabʼal. Y pa ri capítulo 12 re Apocalipsis, kubʼij che ri Satanás y ri itzel taq uxlabʼal xechʼakan taj, rumal laʼ xekʼaq lo pa ri uwach Ulew. Y wariʼ xubʼano che ri Itzel sibʼalaj xpe royowal chkij ri e winaq. Rumal laʼ ri Biblia kubʼij: «¡Kʼax iwe ri ix ri ix kʼo cho ri uwach ulew xuqujeʼ ri e kʼo pa ri plo!» (Apoc. 12:7-12).

Ri kʼax che tajin kkʼulmataj cho ri uwach Ulew kuya bʼis chqe, are kʼu rilik che ri taq profecías tajin ktzʼaqat chik kukʼutu che ri uQʼatbʼal tzij ri Dios tajin chi kuqʼat tzij. (Chawilaʼ ri párrafo 8).

8. ¿Jas utzilal kuya chqe che tajin ketzʼaqat ri profecías che e kʼo pa ri Biblia?

8 ¿Jas tobʼanik kuya ri profecías riʼ chqe? Ri jastaq che tajin kkʼulmataj pa ri uwach Ulew y ri kibʼantajik ri e winaq kukʼutu che ri Jesús tajin chi kuqʼat tzij. Rumal laʼ kqaxibʼij ta qibʼ we kqilo che ri e winaq sibʼalaj itzel kekil ri e nikʼaj chik y che xaq xiw chkij areʼ kechoman wi. Rumal che rukʼ ri kkibʼano tajin ktzʼaqat ri profecía re ri Biblia. ¡Rumal laʼ qas qetaʼm che tajin chi kuqʼat tzij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios! (Sal. 37:1). Xuqujeʼ qetaʼm che are chiʼ knaqajin ri Armagedón más knimataj na ri itzelal cho ri uwach Ulew (Mar. 13:8; 2 Tim. 3:13). Ri qaTat Jehová sibʼalaj kojraj rumal laʼ kojutoʼ che uchʼobʼik jasche tajin kqariq kʼax pa waʼ taq qʼij riʼ. Rumal laʼ kqamaltyoxij che.

¿JAS KBʼAN CHKE RI KKITOʼ TA UWIʼ RI UQʼATBʼAL TZIJ RI DIOS?

9. Junam rukʼ ri kubʼij Daniel 2:28, 31-35, ¿jas ubʼanik ri kʼisbʼal potencia mundial y jampaʼ xmajtajik?

9 (Chasikʼij uwach Daniel 2:28, 31-35). Tajin chi kqil ri tajin kbʼan che utzʼaqatisaxik wajun profecía riʼ. Ri Nabucodonosor xrachikʼaj ri kkʼulmataj pa ri kʼisbʼal taq qʼij, are chiʼ ri Jesús umajim chi uqʼatik tzij. Ri kʼisbʼal potencia mundial che ri Biblia kchʼaw chrij are jun chke ri ukʼulel ri Jesús che kʼo pa ri uwach Ulew. Wajun potencia ya kʼo chik, are ri raqan ri wachbʼal che bʼanom che «rax chʼichʼ, ri chʼaqap chik re tʼak» o kachʼ ulew. Y xmajtaj lo pa ri Primera Guerra Mundial, are chiʼ ri Reino Unido y Estados Unidos junam xechakunik. Y ri nimalaj wachbʼal che xrachikʼaj ri Nabucodonosor kojutoʼ che uchʼobʼik kebʼ jastaq chrij wajun potencia mundial riʼ, che kubʼano che junam ta kukʼ ri e nikʼaj chi potencias.

10. a) ¿Jas kubʼan ri profecía re Daniel che uqʼalajisaxik ri ubʼanik ri potencia mundial bʼanom kumal ri Reino Unido y Estados Unidos? b) ¿Jas chuwach kqachajij wi qibʼ? (Chawilaʼ ri recuadro « ¡Chqachajij qibʼ chuwach ri kachʼ ulew!»).

10 Chqilampeʼ ri nabʼe jastaq che kubʼano che jalan ubʼanik wajun potencia riʼ. Ri kubʼano che junam taj are che xa ta rukʼ jun jastaq bʼanom wi, junam rukʼ ri qʼan pwaq o saq pwaq, xaneʼ kebʼ jastaq kojom che, chʼichʼ rukʼ kachʼ ulew. Ri kachʼ ulew kraj kubʼij ri e winaq (Dan. 2:43). Wariʼ kubʼano che wajun potencia riʼ kkun taj kubʼan ri kraj rumal che are ri e winaq kechaʼow ri keqʼatow tzij pa kiwiʼ, kkibʼan campañas rech kkitoʼ uwiʼ ri e winaq y kkibʼan manifestaciones.

11. ¿Jas chi jun jastaq kojtoʼw che uchʼobʼik che oj kʼo chi pa ri kʼisbʼal taq qʼij?

11 Ri ukabʼ, are che wajun potencia riʼ are ri raqan ri wachbʼal. Ri potencia re Reino Unido y Estados Unidos, are ri kʼisbʼal che xuya ubʼixik ri Biblia. Wariʼ kraj kubʼij che kʼo ta chi jun potencia chrij wariʼ. Rumal laʼ, ri areʼ xuqujeʼ konojel ri qʼatbʼal taq tzij ke ri winaq ksachisax na kiwach rumal ri uQʼatbʼal tzij ri Dios pa ri Armagedón (Apoc. 16:13, 14, 16; 19:19, 20). *

12. ¿Jas nikʼaj chi jastaq kubʼij ri profecía re Daniel, y jas kubʼan che ukubʼsaxik qakʼuʼx?

12 ¿Jas tobʼanik kuya wajun profecía riʼ chqe? Ri profecía che kʼo pa Daniel kuya ubʼixik nikʼaj chi jastaq che kkʼulmataj pa ri kʼisbʼal taq qʼij. 2,500 junabʼ kanoq ubʼim che are chiʼ ksachisax uwach ri Babilonia, kekʼojiʼ chik kajibʼ potencias mundiales che kkibʼan kʼax che ri utinamit ri Dios. Xuqujeʼ xubʼij che ri potencia bʼanom kumal ri Reino Unido y Estados Unidos are ri kʼisbʼal potencia. Wariʼ kukubʼsaj qakʼuʼx y kuya qeyebʼal, rumal che ri uQʼatbʼal tzij ri Dios naj ta chik kraj kusachisaj kiwach konojel ri kiqʼatbʼal tzij ri e winaq (Dan. 2:44).

13. ¿E jachin ri «uwajxaq ajawinel» y ri «lajuj ajawinelabʼ» re Apocalipsis 17:9-12, y jas xbʼan che utzʼaqatisaxik wajun profecía riʼ?

13 (Chasikʼij uwach Apocalipsis 17:9-12). Ri kʼax che xuya ri Primera Guerra Mundial, xubʼano che xtzʼaqat jun chi profecía che kubʼij ri kkʼulmataj pa ri kʼisbʼal taq qʼij. Ri e qʼatal taq tzij kkaj che kkʼojiʼ jamaril pa ronojel ri uwach Ulew, rumal laʼ pa enero re 1920 xkibʼan ri Sociedad de Naciones, tekʼuriʼ pa octubre re 1945 xkʼextaj ri ubʼiʼ y xkoj Naciones Unidas che. Ri Biblia kubʼij che wajun organización riʼ are ri «uwajxaq ajawinel». Are kʼu are ta jun potencia mundial. Rumal che are ri e qʼatal taq tzij kkiya ri uchuqʼabʼ. Ri Biblia kubʼij che waʼ taq qʼatal tzij riʼ e are ri «lajuj ajawinelabʼ».

14, 15. a) ¿Jas kubʼij Apocalipsis 17:3-5 chrij ri «Nimalaj Babilonia»? b) ¿Jas tajin kkʼulmataj rukʼ ri tobʼanik che kyaʼ chke ri kojonem che qastzij taj?

14 (Chasikʼij uwach Apocalipsis 17:3-5). Ri Jehová xubʼano che ri apóstol Juan xril pa jun visión jun ajmakalaj ixoq che kbʼix «Nimalaj Babilonia» che. Wajun ixoq riʼ kraj kubʼij konojel ri e kojonem che qastzij taj. ¿Jas kraj kubʼij wariʼ? Che konojel ri e kojonem che qastzij taj pa kʼi junabʼ junam tajin kechakun kukʼ ri e qʼatal taq tzij y kekitewchij. Are kʼu naj ta chik kraj ri Jehová kubʼano che ri e qʼatal taq tzij riʼ «kkibʼan ri uchomanik ri areʼ». ¿Y jas kkʼulmatajik? Che ri «lajuj ajawinelabʼ», kkisachisaj kiwach konojel ri e kojonem che qastzij taj che e kʼo pa ronojel ri uwach Ulew (Apoc. 17:1, 2, 16, 17).

15 ¿Jasche qetaʼm che naj ta chik kraj ksachisax uwach ri Nimalaj Babilonia? Jun jastaq che kojutoʼ che retaʼmaxik, are che we knaʼtaj chqe che ri kchajin ri tinamit Babilonia ojer are ri nimaʼ Éufrates che sutinaq chrij. Y pa Apocalipsis kubʼij che kʼi winaq che kejunamataj rukʼ ri «jaʼ» are ri kkiya ri kitobʼanik che ri Nimalaj Babilonia (Apoc. 17:15). Xuqujeʼ kubʼij che wajun jaʼ riʼ kchaqijarik, wariʼ kraj kubʼij che ri e winaq kkiya ta chi ri kitobʼanik che ri kojonem che qastzij taj (Apoc. 16:12). Wajun profecía riʼ tajin chi kkʼulmatajik, rumal che kʼi winaq e elenaq bʼi chupam y kkitzukuj chi tobʼanik pa jun chi lugar.

16. ¿Jas kojutoʼ wi retaʼmaxik ri profecías chrij ri Naciones Unidas y chrij ri usachik uwach ri Nimalaj Babilonia?

16 ¿Jas tobʼanik kuya ri profecías riʼ chqe? Rumal che kʼo chi ri Naciones Unidas y ri e winaq tajin ta chi kkiya tobʼanik chke ri e kojonem che qastzij taj kukʼutu che oj kʼo chi pa ri kʼisbʼal taq qʼij. Paneʼ ri «jaʼ» che ksutin rij ri Nimalaj Babilonia tajin kchaqijarik, are kʼu are ta kbʼanowik che ksach uwach. Rumal che qilom chik che are ri Jehová kkojow pa kanimaʼ ri e «lajuj ajawinelabʼ» —kraj kubʼij ri qʼatal taq tzij che kkiya kitobʼanik che ri Naciones Unidas— «kkibʼan ri uchomanik ri areʼ». Xaq kʼateʼ ksachisax kiwach ri e kojonem che qastzij taj rumal laʼ ri winaq sibʼalaj kkimayo (Apoc. 18:8-10). * Ri e winaq kkixibʼij kibʼ are chiʼ ksachisax uwach ri Nimalaj Babilonia y rumal laʼ weneʼ kkʼulmataj taq kʼax. Are kʼu ri oj, ri kqapatanij ri Jehová kojkikot rumal kebʼ jastaq. Nabʼe, rumal che ri ukʼulel ri Jehová ksachisax na uwach chbʼe qʼij saq. Y, ukabʼ, ri qakolotajem sibʼalaj naqaj chik kʼo wi (Luc. 21:28).

CHQAKUBʼSAJ QAKʼUʼX CHRIJ RI PETINAQ

17, 18. a) ¿Jas kqabʼan che ukowirisaxik ri qakojonik? b) ¿Jas chrij kojchʼaw wi na pa ri jun chi kʼutunem?

17 Ri Daniel xubʼij che pa ri kʼisbʼal taq qʼij knimar ri qastzij etaʼmanik. Y je wariʼ kʼulmatajinaq. Rumal che kqachʼobʼ chi ri profecías chrij ri tajin kkʼulmatajik (Dan. 12:4, 9, 10). Waʼ taq profecías riʼ che qas e tzʼaqat kubʼano che nim kqil ri Jehová y ri uTzij, ri Biblia (Is. 46:10; 55:11). Rumal laʼ, amaqʼel chqakowirisaj ri qakojonik. Y, ¿jas kqabʼan che ubʼanik? Are chiʼ amaqʼel kqasikʼij ri Biblia y keqatoʼ e nikʼaj chi winaq rech keʼux rachiʼl ri Jehová. Ri Jehová keʼuchajij konojel ri kkitzukuj ri utobʼanik y amaqʼel kuya «jamaril» chke (Is. 26:3).

18 Pa ri jun chi kʼutunem kqil na jujun chi profecías che kʼo ubʼanik rukʼ ri congregación cristiana pa ri kʼisbʼal taq qʼij. Xuqujeʼ che kʼo ubʼanik rukʼ ri profecías re ri kʼisbʼal taq qʼij. Y kqil na ri kkʼutuwik che ri Jesús, ri Qʼatal tzij che kʼo pa ri kaj are tajin kkʼamow kibʼe ri e sukʼ taq upatanelabʼ.

BʼIXONEM 61 ¡Ko chixtakʼaloq, Testigos!

^ Oj kʼo pa jun tiempo che sibʼalaj nim ubʼanik. Rumal che ri uQʼatbʼal tzij ri Dios tajin chi kuqʼat tzij, junam rukʼ ri bʼim chi pa ri profecías che kʼo pa ri Biblia. Pa wajun kʼutunem riʼ kqil na jujun taq profecías che kchʼaw chrij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios, y wariʼ kojutoʼ rech kkowir ri qakojonik, rech kqaxeʼj ta qibʼ y kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri Jehová kimik y pa ri petinaq.

^ Chawilaʼ ri wuj ¡Jun kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik!, kʼutunem 32, punto 4. Xuqujeʼ chawilaʼ pa jw.org ri video Ri uQʼatbʼal tzij ri Dios xumaj uqʼatik tzij pa ri junabʼ 1914.

^ Kariq na más información chrij ri profecía re Daniel pa ri wuj La Atalaya 15 re junio 2012, uxaq 14 kopan 19.

^ Pa ri capítulo 21 re ri wuj El Reino de Dios ya está gobernando kchʼaw más chrij ri kkʼulmataj pa ri petinaq.