Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 31

«Qas ko chixtakʼaloq, man kʼo ta kixslabʼsanik»

«Qas ko chixtakʼaloq, man kʼo ta kixslabʼsanik»

«Qas ko chixtakʼaloq, man kʼo ta kixslabʼsanik» (1 COR. 15:58).

BʼIXONEM 122 Ko chojtakʼaloq, kʼo ta kojsilabʼanik

RI KQETAʼMAJ NA a

1, 2. ¿Jas kojjunamataj wi ri oj cristianos rukʼ ri takʼatikalaj ja che xbʼan pa Tokio? (1 Corintios 15:58).

 PA RI junabʼ 1978, xbʼan jun takʼatikalaj ja re 60 pisos pa Tokio (Japón). Are chiʼ ri winaq xkil wajun ja riʼ xkichomaj we kuchʼijo are chiʼ kubʼan jun nimalaj kabʼraqan. ¿Jas xkibʼan ri ingenieros rech ri takʼatikalaj ja re 60 pisos kuchʼijo are chiʼ kpe nimaʼq taq kabʼraqan? Qas utz xbʼan che ubʼanik rech ko ktakʼik y kuchʼij ri kʼax che kuriqo. Ri oj cristianos kojjunamataj rukʼ wajun takʼatikalaj ja riʼ, ¿jasche?

2 Ri oj upatanel ri Jehová rajawaxik qas utz ri kqachomaj y ko kojtakʼiʼk. Ko kojtakʼiʼk are chiʼ are kqanimaj ri utaqanik ri Jehová (chasikʼij uwach 1 Corintios 15:58). Rajawaxik che «are nabʼe kqanimaj ri kubʼij ri Dios chqe» (Hch. 5:29). Xuqujeʼ rajawaxik oj «utz kukʼ ri winaq», paneʼ jujun taq mul kʼax ubʼanik (Sant. 3:17). Rajawaxik kqaya ta uwiʼ ri kqabʼano. Pa wajun kʼutunem kqil na jas chuwach rajawaxik ko kojtakʼiʼ wi. Y kqil na jobʼ jastaq che kukoj ri Satanás rech kojqaj pa uqʼabʼ y kqil na ri kqabʼan chuwach.

¿JAS CHUWACH RAJAWAXIK KO KOJTAKʼIʼ WI?

3. ¿Jas taqanik kuya Jehová chqe pa Hechos 15:28, 29?

3 Ri Jehová are ri nimalaj Qʼatal tzij, rumal laʼ uyaʼom taqanik che ri utinamit (Is. 33:22). Ri Jupuq Ajkʼamal bʼe cho ronojel uwach Ulew re ri nabʼe siglo, xuya kan oxibʼ pixabʼ che rajawaxik kqachajij qibʼ chuwach 1) uxutuxik ri kiqʼijilaxik taq tyox rech xaq xiw ri Jehová kqaqʼijilaj, 2) nim kqil wi ri kikʼ y 3) kqanimaj ri taqanik che uyaʼom ri Dios chrij ri inmoralidad sexual (chasikʼij uwach Hechos 15:28, 29). ¿Jas rajawaxik kqabʼan kimik rech kqanimaj ri taqanik che yaʼom chrij ri oxibʼ jastaq riʼ?

4. ¿Jas kraj kubʼij che xaq xiw ri Jehová kqaqʼijilaj? (Apocalipsis 4:11).

4 Kqaxutuj kiqʼijilaxik tyox rech xaq xiw ri Jehová kqaqʼijilaj. Ri Jehová xubʼij chke ri israelitas che xaq xiw ri areʼ kkiqʼijilaj (Deut. 5:6-10). Y, are chiʼ ri Satanás xraj che xxukiʼ ri Jesús chuwach, ri Jesús xubʼij che che xaq xiw ri Jehová kuqʼijilaj (Mat. 4:8-10). Rumal laʼ, ri oj keqaqʼijilaj ta tyox ni winaq; junam rukʼ jun qʼatal tzij, jun kʼamal bʼe re jun kojonem, jun cantante, jun futbolista o nikʼaj chik. Xaq xiw ri Jehová kqaqʼijilaj, rumal che are xbʼanow ronojel ri jastaq (chasikʼij uwach Apocalipsis 4:11).

5. ¿Jasche sibʼalaj nim kqil wi ri kikʼ?

5 Nim kqil wi ri k’aslemal y ri kikʼ. ¿Jasche? Rumal che ri Jehová sibʼalaj nim kril wi ri kʼaslemal, y rumal ri kikʼ oj kʼaslik (Lev. 17:14). Are chiʼ ri Jehová xuya bʼe chke ri winaq kekitij ri chikop, xubʼij chke che kkitij ta ri kikikʼel (Gén. 9:4). Are chiʼ xyaʼ ri Taqanik che ri Moisés, ri Jehová xukamulij chi ubʼixik chke ri israelitas (Lev. 17:10). Xuqujeʼ ri jupuq aj kʼamal bʼe cho ronojel uwach Ulew, re ri nabʼe siglo, xubʼij chke ri cristianos che makitij kikʼ (Hech. 15:28, 29). Rumal laʼ, ri oj kqakoj ta kikʼ we ri kunanel kubʼij chqe che rajawaxik kqakojo. b

6. ¿Jas kojtoʼwik rech kqanimaj ri utaqanik ri Jehová?

6 Nim kqil wi ri utaqanik ri Jehová chrij ri inmoralidad sexual (Heb. 13:4). Ri apóstol Pablo xuya wajun pixabʼ riʼ chqe: «Chibʼanaʼ bʼaʼ chi kkam ronojel ri kech ri e utzʼaqatil ri e itzel taq e irayinik». Wariʼ kojutoʼo rech rukʼ kowil keqaxutuj ri itzel taq rayinik. Rumal laʼ, kqaxutuj rilik o ubʼanik apachike jastaq che kojukʼam bʼi che ubʼanik ri inmoralidad sexual (Col. 3:5; Job 31:1). Y, kqaxutuj chomanik o bʼantajik che kubʼan kʼax che ri qachilanik rukʼ ri Dios.

7. ¿Jas kqaj kqabʼano y jasche?

7 Ri Jehová kraj che kojniman rukʼ ronojel qanimaʼ (Rom. 6:17). Ri utaqanik ri Jehová kuya utzilal chqe (Is. 48:17, 18; 1 Cor. 6:9, 10). Rumal laʼ, rajawaxik kqakoj qachuqʼabʼ che ubʼanik ri kqaj chuwach ri Jehová y kqabʼan qe junam rukʼ ri salmista che xubʼij: «Rukʼ ronojel wanimaʼ e nuyoʼm nutzij che kibʼanik ri kkibʼij ri e pixabʼ la, xa jumul chbʼe qʼij saq» (Sal. 119:112). Ri Satanás kukoj uchuqʼabʼ rech kqanimaj ta ri utaqanik ri Jehová. Rumal laʼ, rajawaxik kqetaʼmaj jas taq kukojo rech kojqaj ta pa uqʼabʼ.

¿JAS KUBʼAN RI SATANÁS RECH KO TA KOJTAKʼIʼ PA RI QAKOJONIK?

8. ¿Jas kraj ri Satanás che kqabʼano are chiʼ kqariq kʼax?

8 Are chiʼ ri winaq itzel kojkilo. Ri Satanás kubʼan kʼax chqe rech ko ta kojtakʼiʼ pa ri qakojonik y kukoj chomanik pa qajolom che kuqasaj qachuqʼabʼ, rech kuriq kʼax ri qachilanik rukʼ ri Jehová (1 Ped. 5:8). Ri cristianos re ri nabʼe siglo, xbʼan kʼax chke, xechʼayik y xekamisaxik rumal che xkinimaj ri utaqanik ri Dios (Hech. 5:27, 28, 40; 7:54-60). Are waʼ ri tajin kubʼan ri Satanás che ri utinamit ri Jehová kimik. Junam rukʼ ri kʼax che tajin kbʼan chke ri qachalal pa Rusia y pa nikʼaj chi tinamit che qʼatem wi uwach ri qachak che ri Dios. Y e kʼi qachalal kkiriq nikʼaj chi kʼax.

9. Chabʼij jasche rajawaxik ko kojtakʼiʼ chuwach ri kojkitaqchiʼj wi ri winaq.

9 Are chiʼ ri winaq kojkitaqchiʼj che ubʼanik ri utz taj. Ri Satanás kojusubʼ rukʼ ri itzel taq unoʼj (Efes. 6:11). Chqilampeʼ ri xukʼulmaj ri qachalal Bob che xkʼam bʼi pa hospital rumal che rajawaxik kbʼan operar. Xubʼij che ri doctor che kraj taj kukoj kikʼ. Ri kunanel xubʼij che kunimaj ri kuchaʼ ubʼanik. Are kʼu are chiʼ xebʼe ri ufamilia, ri kkojow ri anestesia, xubʼij che che xaq kukʼam bʼi ri kikʼ we kajwatajik. Are kʼu ri qachalal Bob xubʼij che kraj ta wi kukoj kikʼ apastaneʼ ri kukʼulmaj.

10. ¿Jasche utz taj kqatatabʼej ri kkibʼij ri winaq che kkipatanij ta ri Jehová? (1 Corintios 3:19, 20).

10 Ri kichomanik ri winaq. We xaq junam ri qachomanik kukʼ ri winaq, kqaxutuj kan riʼ ri Jehová y kqanimaj ta chi riʼ ri utaqanik (chasikʼij uwach 1 Corintios 3:19, 20). «Ri kinoʼj kʼut ri winaq cho ri uwach ulew» kojutaqchiʼj rech are kqabʼan ri qarayibʼal. Chqilampeʼ ri xkʼulmataj pa ri congregaciones re Pérgamo y Tiatira. E jujun cristianos xekiqʼijilaj tyox y xemakun kukʼ achijabʼ ixoqibʼ. Rumal laʼ ri Jesús ko xeʼuchʼabʼej ri kebʼ congregaciones riʼ (Apoc. 2:14, 20). Kimik xuqujeʼ ri winaq kojkitaqchiʼj rech junam kojchoman kukʼ. Weneʼ ri qafamiliares kkibʼij chqe che kqabʼan ri kqaj y are ta kqanimaj ri Jehová. O weneʼ kkibʼij chqe che kʼo ta kubʼano kqabʼan ri kqarayij oj y kʼo ta chi upatan ri kubʼij ri Biblia.

11. ¿Jas utz taj kqabʼano?

11 Weneʼ jujun taq mul kqachomaj che ri taqanik che kuya ri Jehová qas ta qʼalaj. O weneʼ kqachomaj «jastaq ri kʼo na chuwach ri tzʼibʼatalik» (1 Cor. 4:6). Pa taq ri uqʼij ri Jesús, ri kʼamal taq bʼe xkiya taqanik che xaq xiw ri e areʼ xebʼinik che kubʼij ta ri uTzij ri Dios, rumal laʼ ri winaq kʼax xkibʼan che unimaxik (Mat. 23:4). Are kʼu qas qʼalaj ri utaqanik ri Jehová che uyaʼom pa ri uTzij y pa ri utinamit. Rajawaxik taj kqaya uwiʼ ri taqanik (Prov. 3:5-7). Rumal laʼ, kqaya ta uwiʼ ri tzʼibʼatal pa ri Biblia y kqaya ta taqanik chke nikʼaj chik che xaq qachomanik oj.

12. ¿Jas kubʼan ri Satanás che ujabʼuxik ri molom taq tzij?

12 Ri qastzij taj nojibʼal. Ri Satanás kukoj «ri xaq e kinoʼjibʼal taq winaq» y «ri ketaqan puwiʼ we uwach ulew riʼ» rech keʼusubʼ ri winaq y rech kʼo jachow ibʼ chkixoʼl (Col. 2:8). Chqachomaj ri xkʼulmataj pa ri nabʼe siglo, ri Satanás xukoj ri kichomanik winaq, ri xkikʼut ri judíos che kʼo ta pa ri Biblia y ri chomanik che ri cristianos rajawaxik kkinimaj ri Taqanik che xyaʼ che ri Moisés. Utz ta ri chomanik riʼ rumal che keʼuqʼatej ri winaq che utatabʼexik ri utaqanik ri Jehová. Kimik, ri Satanás xuqujeʼ kukoj ri radio, televisión y ri redes sociales che ujabʼuxik ri molom taq tzij che kkibʼij ri qʼatal taq tzij. Are chiʼ xmajtaj ri pandemia re ri COVID-19 kʼi molom taq tzij xbʼixik. c Are kʼu ri testigos rech Jehová che xkinimaj ri xubʼij ri utinamit ri Jehová y xsach ta kikʼuʼx rumal che xkitatabʼej ta ri molom taq tzij che kkibʼij ri winaq (Mat. 24:45).

13. ¿Jasche rajawaxik kqaya ta bʼe che jun jastaq kresaj qatiempo?

13 Ri jastaq che kresaj qatiempo. Ksach ta chqe «jas ri qas utz na ubʼanik» (Filip. 1:9, 10). E kʼo kʼi jastaq kresaj qatiempo we kqachajij ta qibʼ. Junam rukʼ ri kqatij ronojel qʼij, ri qachak y ri etzʼanem (Luc. 21:34, 35). Xuqujeʼ kresaj qatiempo utatabʼexik o rilik ri chʼoj che kkibʼan ri winaq pa ri tinamit o ri política. Rumal laʼ, rajawaxik kqachajij qibʼ chuwach ri jastaq riʼ. We man kqachajij qibʼ, weneʼ kqanaʼ taj tajin kqatoʼ kiwiʼ pa qanimaʼ. Are waʼ ri jobʼ jastaq che kukoj ri Satanás rech ko ta kojtakʼiʼ pa ri qakojonik. Chqilampeʼ jas ri kojtoʼwik rech ko kojtakʼiʼk.

¿JAS RAJAWAXIK KQABʼANO RECH KO KOJTAKʼIʼ PA RI QAKOJONIK?

Rech ko kojtakʼiʼ pa ri qakojonik, chqachomaj jasche xqajach qakʼaslemal che ri Jehová y xqabʼan qaqasanjaʼ, chqanikʼoj ri uTzij ri Dios chojchoman chrij, ko chojtakʼal chuwach ri kʼax y chqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri Jehová. (Chawilaʼ ri párrafos 14 kopan 18).

14. ¿Jas kojtoʼwik rech ko kojtakʼiʼ pa ri qakojonik?

14 Chnaʼtaj chqe jasche xqajach ri qakʼaslemal che ri Jehová y jasche xqabʼan qaqasanjaʼ. Xqabʼan wariʼ rumal che kqaj kqatoʼ uwiʼ ri Jehová. ¿La knaʼtaj chawe jasche xachʼobʼoʼ che xariq ri qastzij? Xawetaʼmaj uwach ri Jehová, xux aTat, nim xawilo y xaloqʼoqʼej. Xnimar ri akojonik chrij, rumal laʼ xakʼex ri akʼaslemal. Xaya kan ubʼanik ri itzel kril ri Jehová y xamaj ubʼanik ri kqaj chuwach. Sibʼalaj xatkikotik are chiʼ xawetaʼmaj che ri Jehová kukuy amak (Sal. 32:1, 2). Xamajij bʼenam pa ri e riqbʼal ibʼ y utzijoxik chke nikʼaj chik ri tajin kawetaʼmaj. Rumal laʼ, ajachom chi ri akʼaslemal che ri Jehová y abʼanom chi ri aqasanjaʼ y kawaj taj katel kan pa ri bʼe che kkʼaman bʼi pa ri kʼaslemal kʼo ta ukʼisik (Mat. 7:13, 14).

15. ¿Jas tobʼanik kuya chqe are chiʼ kqanikʼoj y kojchoman chrij ri uTzij ri Dios?

15 Chqanikʼoj ri uTzij ri Dios y chojchoman chrij. Rech jun cheʼ ko ktakʼik rajawaxik nim ri urabʼ (raʼ) kok bʼi pa ri ulew. Junam qukʼ oj, rech oj ko pa ri qakojonik rajawaxik che qas kopan pa qanimaʼ ri kubʼij ri uTzij ri Dios. Are chiʼ jun cheʼ kkʼiyik xuqujeʼ kkʼiy ri urabʼ y más ko ktakʼiʼ pa ri ulew. Junam qukʼ oj, are chiʼ kqanikʼoj ri uTzij ri Dios y kojchoman chrij, más kkowir ri qakojonik y más kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri uTzij ri Dios (Col. 2:6, 7). Chojchoman chkij ri upatanelabʼ ri Dios re ojer che xkiriq utzilal rumal ri taqanik y ri pixabʼ che xuya ri Dios chke. Jun kʼutbʼal, xkowir ri ukojonik ri Ezequiel are chiʼ xril jun ángel xretaj ri templo. Y wajun visión kunaʼtaj chqe che rajawaxik nim kqil wi ri utaqanik ri Jehová (Ezeq. 40:1-4; 43:10-12). d Are laʼ ri utzilal kqariqo are chiʼ kqanikʼoj y kojchoman chrij ri uTzij ri Dios.

16. ¿Jas xtoʼw ri qachalal Bob rech ko xtakʼiʼk? (Salmo 112:7).

16 Ko chojtakʼaloq. Pa jun bʼix che xubʼan ri qʼatal tzij David xubʼij che kuya ta wi kan uloqʼoqʼexik ri Jehová. Rumal laʼ xubʼij, che ko jeqel ri ranimaʼ che ri Dios (Sal. 57:7). Ri oj xuqujeʼ rajawaxik ko kojtakʼiʼk y kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri Jehová (chasikʼij uwach Salmo 112:7). Chojchʼaw chi jumul chrij ri qachalal Bob, che xqil kan ri párrafo 9. ¿Jas xtoʼwik rech ko xtakʼiʼk? Are chiʼ xbʼix che che xaq utz kkʼam wi bʼi ri kikʼ we kajwatajik, ri are xubʼij che we jelaʼ kkibʼano kel bʼi pa ri hospital. Ri Bob kubʼij: «Xinchomaj ta na kamul ri xkibʼij chwe, apastaneʼ ri kkʼulmatajik».

We kʼo jun koʼalaj qakojonik kojutoʼo rech ko kojtakʼiʼ chuwach ri kʼax che kqariqo. (Chawilaʼ ri párrafo 17).

17. ¿Jas kqetaʼmaj chrij ri qachalal Bob? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).

17 Ri qachalal Bob kʼateʼ ta xuchomaj pa ri hospital ri kraj kubʼano, xaneʼ uchomam chik. Rumal che nabʼe xukoj pa ranimaʼ, che kraj kuya kikotemal che ri Jehová. Ukabʼ, xunikʼoj ri kubʼij ri Biblia y ri e qawuj chrij ri kikʼ. Y urox, qas retaʼm che we kunimaj ri utaqanik ri Jehová ktewchiʼx na rumal. Ri oj xuqujeʼ rajawaxik ko kojtakʼiʼ chuwach apachike kʼax junam rukʼ ri xubʼan ri qachalal Bob.

Ri Barac y ri rajchʼojabʼ xkixeʼj ta kibʼ y xekiterenej ri rajchʼojabʼ ri Sísara. (Chawilaʼ ri párrafo 18).

18. ¿Jas kqetaʼmaj chrij ri Barac? (Chawilaʼ ri wachbʼal re ri uwach ri wuj).

18 Chqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri Jehová. Chojchoman chrij ri utzilal che xuriq ri qʼatal tzij Barac rumal che xunimaj ri Jehová. Pa ri tiempo riʼ, ri rajchʼojabʼ kʼo ta tobʼal uwo kikʼuʼx ni kichʼichʼ. Paneʼ je wariʼ, ri Jehová xubʼij che ri Barac che kechʼojin rukʼ ri Sísara y ri rajchʼojabʼ cananeos (Juec. 5:8). Ri qʼaxal tzij Débora xubʼij che ri Barac che kqaj lo pa ri juyubʼ Tabor y kbʼe pa ri liʼanik rech kechʼojin rukʼ Sísara y ri 900 carros. Weneʼ ri Barac xuchomaj che kechʼak kumal ri kikʼulel chilaʼ, are kʼu xunimaj ri xubʼij ri Jehová che. Are chiʼ kʼateʼ tajin keqaj lo ri rajchʼojabʼ ri Barac cho ri juyubʼ, ri Jehová xutaq lo jun nimalaj jabʼ. Rumal laʼ, ri carros che e kʼo chi pa ri liʼanik xechʼapi kan pa ri xaqʼoʼl, jeriʼ ri Barac xeʼuchʼak ri ukʼulel (Juec. 4:1-7, 10, 13-16). Are je kubʼan ri Jehová qukʼ oj, we kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij y kqanimaj ri taqanik che kuya ri utinamit (Deut. 31:6).

QAS KO CHOJTAKʼAL PA RI QAKOJONIK

19. ¿Jasche kawaj ko kattakʼiʼ pa ri akojonik?

19 Pa taq ri qʼij che oj kʼo wi, rajawaxik ko kojtakʼiʼ pa ri qakojonik (1 Tim. 6:11, 12; 2 Ped. 3:17). Maqayaʼ bʼe che are chiʼ ri winaq itzel kojkilo, are chiʼ kojkitaqchiʼj che ubʼanik ri utz taj, ri kichomanik ri winaq, ri qastzij taj nojibʼal y ri jastaq che kresaj qatiempo kresaj uchuqʼabʼ ri qakojonik (Efes. 4:14). Ko chojtakʼal pa ri qakojonik y qas chojchomanoq rech kqaya ta kan uloqʼoqʼexik ri Jehová y unimaxik. Pa ri jun chi kʼutunem kqil na che ri Jehová y ri Jesús are ri winaq che más kechomanik y kqil na jas kqabʼan che resaxik kiwach.

BʼIXONEM 129 Kojpatanin rukʼ kochʼonik

a Xumaj lo pa ri uqʼij ri Adán y Eva, ri Satanás xubʼij che ri oj winaq kojkunik kqachaʼ jachike ri utz y ri utz taj. Kimik kraj che je kqachomaj chrij ri e utaqanik ri Jehová y chrij ri utinamit. Kqil na, jas rajawaxik kqabʼano rech kqabʼan ta qe ri kkibʼan ri winaq che kkiqʼijilaj ta ri Jehová y kqil na jas kqabʼano rech amaqʼel kqanimaj ri Jehová.

b Rech kawetaʼmaj más chrij ri kuchomaj ri Jehová chrij ri kikʼ, chawilaʼ ri kʼutunem 39 re ri wuj ¡Jun kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik!

c Chawilaʼ ri kʼutunem «Chachajij awibʼ chuwach ri molom taq tzij» pa jw.org.