Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 25

Maqetzelaj kiwach ri «chʼutiʼq riʼ»

Maqetzelaj kiwach ri «chʼutiʼq riʼ»

«Chiwilaʼ kʼo jun chke we chʼutiʼq riʼ miwetzelaj uwach» (MAT. 18:10).

BʼIXONEM 113 Ri ujamaril ri utinamit ri Dios

RI KQETAʼMAJ NA *

1. ¿Jas ubʼanom ri Jehová qukʼ chqajujunal?

RI JEHOVÁ xraj xojqebʼ rukʼ (Juan 6:44). Chojchoman chrij jasche xraj xojqebʼ rukʼ. Are chiʼ tajin kunikʼoj ri kanimaʼ e kʼiʼalaj winaq, xril ri qanimaʼ oj che kʼo utz jastaq chupam y xrilo che kqaj kqaloqʼoqʼej (1 Crón. 28:9). ¿La mat qastzij che kukubʼsaj qakʼuʼx retaʼmaxik che ri Jehová retaʼm qawach, kuchʼobʼ ri kqanaʼo y kojraj?

2. ¿Jas xubʼan ri Jesús che ukʼutik che ri Jehová kojraj chqajujunal?

2 Ri Jehová katuloqʼoqʼej at y keʼuloqʼoqʼej ri e qachalal chkijujunal. Rech kqachʼobʼ wariʼ, ri Jesús xukoj jun kʼutbʼal. We jun ajyuqʼ e kʼo 100 uchij y ksach kan jun chke, ¿jas kubʼan riʼ? «Keʼuya kan ri jumuchʼ bʼelejlajuj (99), kbʼe pa taq ri juyubʼ che utzukuxik ri jun ri xsach kanoq». Y sibʼalaj kkikotik are chiʼ kuriqo, xa ta kpe royowal. ¿Jas kqetaʼmaj chrij wariʼ? Ri Jehová nim kojril wi chqajujunal. Ri Jesús xubʼij: «Ri iTat ri kʼo pa ri kaj man kraj taj chi ksach uwach jun chke we chʼutiʼq riʼ» (Mat. 18:12-14).

3. ¿Jas kqil na pa wajun kʼutunem riʼ?

3 Qastzij che kqaj taj kqabʼano o kqabʼij jun jastaq che kuya bʼis chke ri e qachalal. Pa wajun kʼutunem kqatzalij na kiwach ri preguntas riʼ: ¿jas rajawaxik kqabʼano rech kqabʼan ta kʼax chke ri e nikʼaj chik? y ¿jas kqabʼano we kʼo jun kubʼan jun kʼax chqe? Are kʼu nabʼe chojchʼaw chkij ri «chʼutiʼq riʼ» che kubʼij pa ri capítulo 18 re Mateo.

¿E JACHIN RIʼ RI «CHʼUTIʼQ RIʼ»?

4. ¿E jachin riʼ ri «chʼutiʼq riʼ»?

4 Ri «chʼutiʼq riʼ» are konojel ri cristianos. Apastaneʼ ri kijunabʼ kejunamataj kukʼ «ri akʼalabʼ» rumal che kkaj kkʼam kibʼe rumal ri Jesús (Mat. 18:3). Paneʼ jalajoj ri kitinamit, ri jastaq che ketaʼmam, ri utz kkilo y ri kibʼantajik, konojel kekojon chrij ri Cristo. Y ri areʼ sibʼalaj keraj (Mat. 18:6; Juan 1:12).

5. ¿Jas kunaʼ ri Jehová we kʼo jun winaq kubʼan kʼax chke ri e ralkʼwaʼl?

5 Sibʼalaj nim kibʼanik ri «chʼutiʼq riʼ» chuwach ri Jehová. Rech kqachʼobʼo jas kubʼan ri Jehová che kilixik ri «chʼutiʼq ri», chojchoman chrij ri kqabʼan oj che kilik ri alaj taq akʼalabʼ. Nim kibʼanik chqawach. Kqaj keqachajij rumal che junam ta ri kichuqʼabʼ, ri kkibʼano y ri ketaʼmabʼal kukʼ ri e nimaʼq chik. Qastzij che utz ta kqilo kbʼan kʼax che apachike winaq, are kʼu más kpe qoyowal we kqilo che kbʼan kʼax che jun akʼal. Xaq junam kkʼulmataj rukʼ ri Jehová. We krilo che kʼo jun ralkʼwaʼl kbʼan kʼax che, utz ta krilo y kpe royowal (Is. 63:9; Mar. 9:42).

6. Junam rukʼ ri kubʼij 1 Corintios 1:26-29, ¿jas kibʼanik ri cristianos chkiwach ri e winaq che kkiya ta uqʼij ri Dios?

6 ¿Jas jun chi rumal che ri cristianos kejunamax kukʼ «chʼutiʼq»? Ri e winaq che kkiya ta uqʼij ri Jehová, are más nim kekil wi ri e qʼinomabʼ y ri nim keʼil wi pa ronojel ri uwach Ulew. Are kʼu ri cristianos je ta kkibʼano, rumal laʼ nim ta keʼil wi y kʼo ta kipatan chkiwach ri e winaq che kkiya ta uqʼij ri Dios (chasikʼij uwach 1 Corintios 1:26-29). Are kʼu sibʼalaj nim kibʼanik chuwach ri Jehová.

7. ¿Jas kraj ri Jehová kqabʼan che kilik ri e qachalal?

7 Ri Jehová sibʼalaj nim keril wi konojel ri tajin kepatanin che, apastane ri tiempo e kʼo pa ri utinamit. We nim keʼil wi ri e qachalal rumal ri Jehová, xuqujeʼ oj rajawaxik nim keqil wi. Kqaj kqabʼan ri kukʼut 1 Pedro 2:17, kubʼij: «Cheʼiloqʼoqʼej ri qachalal», wariʼ kraj kubʼij che konojel keqaloqʼoqʼej. Rajawaxik rukʼ ronojel qanimaʼ keqachajij y keqatoʼ ri e qachalal. We kqetaʼmaj che xqabʼan kʼax che jun qachalal rajawaxik che xaq ta kqaya kan jeriʼ y kqabʼij taj che xa más chʼin o más kuya uwiʼ ri kubʼano. ¿Jasche weneʼ jujun aninaq kubʼan kʼax chke ri kqabʼij o ri kqabʼano? Weneʼ rumal ri xbʼan che kikʼiyisaxik o weneʼ kʼo jujun kʼate xeʼok pa ri utinamit ri Jehová rumal laʼ kʼa majaʼ kkichʼobʼo che qonojel xa oj ajmakibʼ. Apastaneʼ ri kbʼanowik che aninaq kubʼan kʼax che jun qachalal ri kqabʼij o ri kqabʼano, rajawaxik kqata kuybʼal qamak che rech kkʼojiʼ jamaril chqaxoʼl. Are kʼu, xuqujeʼ ri winaq che xa rukʼ jun nitzʼ jastaq aninaq koyowarik, rajawaxik kuchʼobʼo che utz ta wajun bʼantajik riʼ. Nim ubʼanik kretaʼmaj che qonojel rajawaxik xa kqakuyulaʼ qamak y kqabʼan utzilal chbʼil taq qibʼ.

CHQACHʼOBʼOʼ CHE RI E QACHALAL MÁS NIM KIBʼANIK CHQAWACH

8. ¿Jasche ri utijoxelabʼ ri Jesús xkita jachin ri nim uqʼij pa ri Rajawbʼal ri Dios?

8 ¿Jasche ri Jesús xchʼaw chkij ri e «chʼutiʼq»? Rumal che ri utijoxelabʼ kitom chi wariʼ che: «¿Jachin ri nim na uqʼij pa ri Rajawbʼal ri Dios?» (Mat. 18:1). Y, ¿jasche xkita wariʼ che? Rumal che pa ri uqʼij ri Jesús e kʼi judíos sibʼalaj kkaj nim keʼil wi kumal konojel ri winaq. Jun achi kʼo nim retaʼmabʼal xubʼij: «Ri winaq sibʼalaj kkirayij kya kiqʼij y keʼux nim kibʼanik chkiwach ri e nikʼaj chik».

9. ¿Jas rajawaxik riʼ xkibʼan ri utijoxelabʼ ri Jesús?

9 Ri Jesús retaʼm che ri utijoxelabʼ rajawaxik kkikoj kichuqʼabʼ che uxutuxik wajun chomanik re unimarisaxik ibʼ che utz kkil ri judíos. Xubʼij chke: «Ri nabʼeʼal chixoʼl chux jetaneʼ ri sibʼalaj akʼal na. Ri ktaqanik chux pataninel iwech» (Luc. 22:26). Rech kojux junam rukʼ ri «sibʼalaj akʼal na», rajawaxik kqachomaj che ri e nikʼaj chik más nim kibʼanik chqawach (Filip. 2:3). We jewaʼ ri qachomanik, kqabʼan ta kʼax riʼ chke ri e nikʼaj chik.

10. ¿Jas tzij xubʼij ri Pablo che rajawaxik kqabʼano?

10 Konojel ri e qachalal más nim kibʼanik chqawach. ¿Jasche? Rumal che kʼo jun jastaq kekun e areʼ che ubʼanik ri kojkun ta oj che. Wariʼ qas kqʼalajinik are chiʼ kojchoman chrij ri utz taq jastaq kkibʼano. Rajawaxik kqabʼan ri xubʼij ri apóstol Pablo chke ri cristianos re ri tinamit Corinto: «¿Jachin ta nim katilowik o jas ri kʼo awukʼ ri ma ta yoʼm chawe? We yoʼm chawe, ¿jasche kanimarisaj awibʼ jetaneʼ ri xa at ta xatriqowik?» (1 Cor. 4:7). Rumal laʼ, chqakojoʼ qachuqʼabʼ rech oj ta kya qaqʼij o kqachomaj taj che más nim qabʼanik chkiwach ri e nikʼaj chik. We kʼo jun qachalal sibʼalaj utz kubʼan che uyaʼik ri chʼabʼal o jun qachalal ixoq kumaj uyaʼik kʼi etaʼmanik, rajawaxik che are ri Jehová kya uqʼij.

RUKʼ RONOJEL QANIMAʼ CHQAKUYU KIMAK RI E NIKAJ CHIK

11. ¿Jas kqetaʼmaj chrij ri kʼutbʼal xukoj ri Jesús chrij ri qʼatal tzij y ri pataninel?

11 Are chiʼ ri Jesús ubʼim chi chke ri utijoxelabʼ che kkibʼan ta jun jastaq chke ri e nikʼaj chik che kubʼan kʼax chke, xutzijoj jun kʼutbʼal chrij jun qʼatal tzij y jun chke ri upataninel. Ri qʼatal tzij xusach umak ri upataninel rech kutoj ta chi ri ukʼas che, rumal che sibʼalaj nim ri ukʼas. Are kʼu wajun pataninel riʼ xukuy ta umak jun rach pataninel rumal jubʼiqʼ kʼasaj. Kʼisbʼal re, ri qʼatal tzij xutzʼapij pa cheʼ ri itzel pataninel rumal che xutoqʼobʼisaj ta uwach ri rach pataninel. ¿Jas kqetaʼmaj chrij wariʼ? Ri Jesús xubʼij: «Je kʼu riʼ xuqujeʼ kubʼan na ri nuTat chiwe we man kisach chijujunal ri umak ri iwachalal rukʼ ronojel iwanimaʼ» (Mat. 18:21-35).

12. ¿Jas kkʼulmatajik we kqakuy ta kimak ri e nikʼaj chik?

12 Ri xubʼan ri pataninel xaq xiw ta xubʼan kʼax che areʼ, xaneʼ xubʼan kʼax chke ri e nikʼaj chik. Xutoqʼobʼisaj ta uwach ri rach pataninel y «xukoj [...] pa cheʼ kʼa kutoj na ri ukʼas». Xuqujeʼ ri nikʼaj chi rach taq pataninelabʼ utz ta xkil ri xubʼano. Ri Jesús xubʼij: «Ri e rach taq pataninelabʼ, are taq xkil ri xbʼantajik, sibʼalaj xebʼisonik» o xpe koyowal. Xaq junam kkʼulmataj qukʼ oj, ronojel ri kqabʼano kʼo kubʼan chke ri e nikʼaj chik. We jun winaq kubʼan jun kʼax chqe y kqasach ta umak. ¿Jas kkʼulmatajik? Kqaya bʼis che ri qachalal, rumal che weneʼ krilo che xaq kqabʼan chi qapalaj che o kqaj ta chik kqil uwach. Xuqujeʼ weneʼ ri e qachalal utz ta kkinaʼo che kʼo chʼoʼj chqaxoʼl rukʼ jun chi qachalal.

¿La rukʼ ronojel qanimaʼ kqakuy kimak ri e nikʼaj chik? (Chawilaʼ ri párrafos 13 y 14). *

13. ¿Jas kawetaʼmaj chrij ri xukʼulmaj jun precursora?

13 We kqakuy kimak ri e qachalal kuya utzilal chqe y kʼo kikotemal chqaxoʼl qonojel. Are riʼ ri xukʼulmaj jun precursora che kqabʼij al Crystal che ri ubʼiʼ. Knaʼtaj che che sibʼalaj kbʼisonik rumal ri xubʼan jun qachalal che. ¿Jasche? Ri areʼ kubʼij: «Sibʼalaj kʼax kubʼan ri utzij chwe xuqujeʼ utz ta krilo kinbʼe pa ri chʼichʼ ri kojkikʼam wi bʼi ri e qachalal are chiʼ kojbʼe che utzijoxik ri utzij ri Dios. Xubʼan chwe che kinkikot ta chik». Ri qachalal Crystal xuchomaj che umak ta areʼ ri xkʼulmatajik. Are kʼu xuqujeʼ xuchomaj che utz taj kukʼol oyowal pa ranimaʼ. Xukʼex ri uchomanik, xumachʼ ribʼ y xubʼan ri xretaʼmaj pa ri kʼutunem ubʼiʼ «Perdonemos de corazón», ri xel lo pa ri wuj La Atalaya 15 re octubre 1999. Rumal laʼ xukuy umak ri qachalal. Ri qachalal Crystal kubʼij: «Kimik nuchʼobʼom chik che qonojel tajin kqakoj qachuqʼabʼ rech kqakʼut utz taq bʼantajik y ri Jehová ronojel qʼij kukuy qamak rukʼ ronojel ranimaʼ. Xinnaʼo che jetaneʼ xwesaj jun nimalaj eqaʼn chwij y kimik sibʼalaj kinkikot chik».

14. a) Junam rukʼ ri kubʼij Mateo 18:21, 22, ¿jas weneʼ xukʼulmaj ri apóstol Pedro y jas kqetaʼmaj chrij ri xubʼij ri Jesús che? b) ¿Jas kojtoʼwik we je kkʼulmataj qukʼ oj?

14 Qetaʼm che rajawaxik kqakuy kimak ri e nikʼaj chik, are kʼu weneʼ kqariq kʼax che ubʼanik wariʼ. Weneʼ ri apóstol Pedro xukʼulmaj wariʼ (chasikʼij uwach Mateo 18:21, 22). ¿Jas kojtoʼwik? Nabʼe, kojchoman chrij che ri Jehová kʼi mul ukuyum qamak (Mat. 18:32, 33). Taqal ta chqe, are kʼu ri Jehová rukʼ ronojel ranimaʼ kukuy qamak (Sal. 103:8-10). Xuqujeʼ «rajawaxik kqaloqʼoqʼelaʼ qibʼ» qonojel. Rumal laʼ, ukuyik makaj are ta jun jastaq che we kqaj o kqaj taj kqabʼano; rajawaxik keqaloqʼoqʼej ri qachalal (1 Juan 4:11). Ri ukabʼ jastaq che rajawaxik kqabʼano, are che kojchoman chrij ri utzilal kuyaʼ we kqakuy kimak ri e nikʼaj chik. Kqatoʼ ri qachalal ri xubʼan kʼax chqe, kkʼojiʼ utzilal chqaxoʼl kukʼ ri e qachalal, kuriq ta kʼax ri qachilanik rukʼ ri Jehová y kojbʼison taj (2 Cor. 2:7; Col. 3:14). Ri urox jastaq are ri ubʼanik qachʼawem che ri Jehová, rumal che Areʼ ri kbʼin chqe che rajawaxik kqakuy qamak chbʼil qibʼ. Maqayaʼ bʼe che ri Satanás kubʼan kʼax che ri utzilal kʼo chqaxoʼl kukʼ ri e qachalal (Efes. 4:26, 27). Rajawaxik ri utobʼanik ri Jehová chqe rech kojqaj ta pa uqʼabʼ ri Satanás.

MAQAYA BʼE CHE RI KKIBʼAN RI E NIKʼAJ CHIK KUBʼAN KʼAX CHQE

15. Junam rukʼ ri kubʼij Colosenses 3:13, ¿jas rajawaxik kqabʼano we kʼo jun qachalal kubʼan jun kʼax chqe?

15 Are kʼu, ¿jas kkʼulmatajik we jun qachalal kubʼan jun jastaq che kubʼan kʼax chqe? Rajawaxik kqakoj qachuqʼabʼ rech kʼo utzilal chqaxoʼl qonojel. Chqabʼana qachʼawem che ri Jehová, chqabʼij che ronojel ri kqanaʼo y ri kqachomaj. Chqataʼ che ri Jehová che kutewchij ri qachalal che xubʼan jun kʼax chqe y chqila ri utz taq ubʼantajik junam rukʼ ri kubʼan ri Jehová che rilik (Luc. 6:28). We kʼax kqariq che ukuyik umak, chqilaʼ jas kqabʼano rech kojtzijon rukʼ. Amaqʼel are utz kojchoman chrij che xa ta chubʼanik xubʼan chqe (Mat. 5:23, 24; 1 Cor. 13:7). Are kʼu, ¿jas kqabʼano we kraj taj kqasukʼumaj ri e jastaq? Ri Biblia kubʼij: «Chisachalaʼ imak chbʼil taq iwibʼ». Kqachomaj taj che ri qachalal are jun itzelalaj winaq (chasikʼij uwach Colosenses 3:13). Xuqujeʼ ri más nim ubʼanik, maqakʼol oyowal pa qanimaʼ rech kuriq ta kʼax ri qachilanik rukʼ ri Jehová. Maqayaʼ bʼe che ni jun jastaq kubʼan kʼax che ri qachilanik kukʼ ri e qachalal. Jeriʼ kqakʼutu che are sibʼalaj kqaloqʼoqʼej ri Jehová chuwach apachike jastaq (Sal. 119:165).

16. ¿Jas ri rajawaxik kqabʼan chqajujunal?

16 ¡Sibʼalaj kqamaltyoxij che ri Jehová che oj uyaʼom chkixoʼl ri «jumulaj chij» che kepatanin che pa junamam y «xa jun ajyuqʼ» kʼamowinaq kibʼe! (Juan 10:16). Ri wuj Organizados para hacer la voluntad de Jehová, pa ri uxaq 165, kubʼij: «Ri rajawaxik kqabʼano are che kkʼojiʼ utzilal chqaxoʼl y kqabʼan ta kʼax». Xuqujeʼ kutzʼaqatisaj ubʼixik: «Kkʼojiʼ nimalaj utzilal chqaxoʼl kukʼ ri e qachalal we keqilo junam rukʼ ri kubʼan ri Jehová che kilik». Ri Areʼ qonojel oj «chʼutiʼq» kojrilo y sibʼalaj nim qabʼanik chuwach. Y are jeriʼ rajawaxik kqabʼan che kilik ri e qachalal. Ri Jehová nim kril wi ri kqabʼan che kitoʼik y kichajixik (Mat. 10:42).

17. ¿Jas kqaj kqabʼano?

17 Keqaloqʼoqʼej ri e qachalal. Rumal laʼ, sibʼalaj kqakoj qachuqʼabʼ rech kqabʼan «ta chke [...] chi ketzaqik o keqaj pa mak» (Rom. 14:13). Chqachomaj che ri e qachalal más nim kibʼanik chqawach y chqakuyuʼ kimak rukʼ ronojel qanimaʼ. Maqayaʼ bʼe che ri kkibʼan ri e nikʼaj chik kubʼan kʼax chqe. Xaneʼ, are chqabʼanaʼ «ri jastaq ri kkiya jamaril chqaxoʼl xuqujeʼ ri kkiya qachuqʼabʼ pa ri qakojonik» (Rom. 14:19).

BʼIXONEM 130 Chqetaʼmaj ukuyik makaj

^ párr. 5 Rumal che xa oj ajmakibʼ, weneʼ kqabʼano o kqabʼij jastaq che kubʼan kʼax chke ri e qachalal. ¿Jas kqabʼano? ¿La kqaj kkʼojiʼ utzilal chqaxoʼl? ¿La aninaq kqata kuybʼal qamak? O ¿la are kqachomaj che kʼo ta qe chke we xpe koyowal? Y ¿jas kqabʼano we aninaq kpe qoyowal rumal ri kkibʼano o ri kkibʼij ri e nikʼaj chik? ¿La kqachomaj che are jelaʼ ri qabʼantajik? O ¿la are kqachomaj che utz ta ri tajin kqabʼano y rajawaxik kqasukʼumaj ri qabʼantajik?

^ párr. 53 RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Jun qachalal ixoq petinaq royowal rukʼ jun chi qachalal. Tekʼuriʼ xetzijonik y xkikuyulaʼ kimak chbʼil kibʼ. Chukʼisbʼal tajin kkipatanij ri Jehová rukʼ kikotemal.