Ir al contenido

Ir al índice

Kipreguntas ri sikʼinelabʼ

Kipreguntas ri sikʼinelabʼ

¿Jasche ri José y ri María xekʼojiʼ na kan jun tiempo pa Belén are chiʼ xalax ri Jesús?

Ri Biblia kuya ta ubʼixik are kʼu kubʼij jujun jastaq che weneʼ are xbʼanow chke che xekʼojiʼ kan chilaʼ.

Are chiʼ xbʼix che ri María che kkʼojiʼ na jun ral, pa Nazaret kʼo wi, jun tinamit re Galilea, jawiʼ kel wi ri José (Luc. 1:26-31; 2:4). Y are chiʼ xeʼel lo pa Egipto, pa Nazaret xetzalij wi loq, rumal laʼ kbʼix nazareno che ri Jesús (Mat. 2:19-23). Xuqujeʼ rumal laʼ amaqʼel kqabʼij che ri José, ri María y ri Jesús e aj Nazaret.

Ri María retaʼm ri tinamit Judá. ¿Jasche? Rumal che e kʼo rachalaxik chilaʼ. Chilaʼ kel wi ri Elisabet, ri rixoqil ri kojol tabʼal toqʼobʼ Zacarías che xeʼux unan utat ri Juan el Bautista (Luc. 1:5, 9, 13, 36). Ri María xopan che uchʼabʼexik ri Elisabet, y xkʼojiʼ kan oxibʼ ikʼ rukʼ tekʼuriʼ xtzalij chi bʼi pa Nazaret (Luc. 1:39, 40, 56).

Are chiʼ qʼaxinaq chi ri tiempo, ri qʼatal tzij xubʼij che rajawaxik ktzʼibʼax kibʼiʼ ri winaq pa Belén, rumal laʼ ri José xebʼe pa «ri utinamit ri David» jawiʼ bʼim wi kanoq che kkʼojiʼ wi ri Mesías (Luc. 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Miq. 5:2). Rumal laʼ, chilaʼ xkʼojiʼ wi ri Jesús, y weneʼ rumal wariʼ ri José xukʼam ta lo ri María pa Nazaret rumal che kʼateʼ xkʼojiʼ ri alaj ral. Xekanaj kan pa Belén, che kʼo chunaqaj Jerusalén, weneʼ pa 9 kilómetros (6 millas). Jeriʼ más naqaj xekʼojiʼ wi che ri templo rech kekunik kekiya ri sipanik che kubʼij pa ri Taqanik (Lev. 12:2, 6-8; Luc. 2:22-24).

Xuqujeʼ chnaʼtaj chqe ri xubʼij ri ángel che ri María che ri ral kyaʼ na «ri utem ri ajawinel David ri umam che», rumal che kux qʼatal tzij. Weneʼ ri José y ri María xkichomaj che rajawaxik kkʼiyisax ri Jesús pa ri utinamit ri David (Luc. 1:32, 33; 2:11, 17). Rumal laʼ, weneʼ xkichomaj che are más utz kekanaj kan pa Belén y kkeyeʼj na jas más kubʼij ri Dios chke.

Qetaʼm taj jampaʼ tiempo xekʼojiʼ na kan pa Belén. Rumal che are chiʼ xeʼopan ri astrólogos kukʼ, nim chi ri Jesús y kʼo chi kachoch chilaʼ (Mat. 2:11). Xebʼe ta na pa Nazaret.

Are chiʼ ri Herodes «xtaqan che kikamisaxik konojel ri akʼalabʼ alabʼom ri e kʼo pa Belén ri majaʼ ktzʼaqat kakabʼ kijunabʼ» (Mat. 2:16). Jun ángel xubʼij che ri José che keʼel bʼi pa Belén y kebʼe pa Egipto rech kʼo ta kʼax kuriq ri Jesús, rumal laʼ xekanaj kan chilaʼ kʼa are chiʼ xkam ri Herodes. Are chiʼ kaminaq chi ri Herodes xetzalij bʼi pa Nazaret. Pa Belén ta xebʼe wi, rumal che jun itzelalaj ukʼojol ri Herodes Arquelao ubʼiʼ are xkanaj kan che qʼatal tzij y jun ángel xubʼij che ri José che kebʼe ta chilaʼ. Rumal laʼ, pa Nazaret xebʼe wi rech kʼo ta kukʼulmaj ri akʼal y kʼax ta kkibʼan che ukʼiyisaxik (Mat. 2:19-22; 13:55; Luc. 2:39, 52).

Weneʼ ri José kaminaq chik are chiʼ majaʼ kuya ri ukʼaslemal ri Jesús pa kiwiʼ ri winaq rech e jujun kebʼe pa ri kaj. We jeriʼ kkʼastaj na lo riʼ ri José cho ri uwach Ulew. Jeriʼ kojkunik kqetaʼmaj uwach y kqataʼ che jasche xekʼojiʼ na kan pa Belén are chiʼ xalax ri Jesús.