Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 11

¿Jas tobʼanik kuya ri usikʼixik uwach ri Biblia chqe rech keqachʼij ri kʼax?

¿Jas tobʼanik kuya ri usikʼixik uwach ri Biblia chqe rech keqachʼij ri kʼax?

«Dios [...] kuyaʼ chqe chi kqachʼij ri kʼax» (ROM. 15:5).

BʼIXONEM 94 Kqamaltyoxij ri Utzij ri Dios

RI KQETAʼMAJ NA *

1. ¿Jas taq kʼax kqariq ri oj upatanelabʼ ri Jehová?

¿LA TAJIN kojqʼax pa jun kʼax? Weneʼ jun qachalal pa ri congregación ubʼanom jun kʼax chqe (Sant. 3:2). O weneʼ ri e qachiʼl pa ri tijobʼal o pa ri chak kkitzeʼj qawach o kojkiyoqʼo rumal che kqapatanij ri Jehová (1 Ped. 4:3, 4). Y ¿la tajin kqariq kʼax rumal che ri e qachalaxik kkaj che kqaya kan bʼenam pa ri e riqbʼal ibʼ o kkaj che kqatzijoj ta chi ri utzij ri Dios? (Mat. 10:35, 36). We ri tajin kqakʼulmaj sibʼalaj tajin kubʼan kʼax chqe, weneʼ kpe pa qachomanik kqaya kan upatanixik ri Jehová. Are kʼu qas qetaʼm che apastaneʼ ri kʼax kqariqo, ri Jehová kuya na qanojibʼal y qachuqʼabʼ rech kqachʼijo.

2. Junam rukʼ ri kubʼij Romanos 15:4, ¿jas tobʼanik kuya chqe usikʼixik uwach ri uTzij ri Dios?

2 Ri Jehová xubʼano che xtzʼibʼax kan pa ri Biblia ri kʼax che xkiriq ri winaq ojer y ri xkibʼan che uchʼijik. Xubʼano che xtzʼibʼax kanoq rech kʼo kqetaʼmaj chrij. Are laʼ ri xutzʼibʼaj kan ri apóstol Pablo rukʼ ri utobʼanik ri Dios pa Romanos 15:4 (chasikʼij uwach). Usikʼixik kiwach ri e kʼutbʼal riʼ kkiya kubʼsal qakʼuʼx y qeyebʼal. Are kʼu, rech kqariq wariʼ xaq xiw ta kqasikʼij uwach ri Biblia. Rajawaxik kqaya bʼe che ri kqasikʼij uwach kukʼex ri qachomanik y kopan pa ri qanimaʼ. Are chiʼ kajwataj tobʼanik chqe rech kqetaʼmaj ri kqabʼan che uchʼijik jun kʼax, kojkunik kqakoj waʼ taq jastaq: 1) ri chʼawem, 2) ukojik ri chomanik o imaginación, 3) uchomaxik rij ri kqasikʼij uwach y 4) ubʼanik ri kqetaʼmaj. Chanim riʼ, kqanikʼoj ri kraj kubʼij chkijujunal ri kajibʼ jastaq riʼ. * Tekʼuriʼ, kqakoj na waʼ taq jastaq rech kʼo kqetaʼmaj chrij kebʼ kʼutbʼal re ri Biblia: ri xukʼulmaj ri qʼatal tzij David y ri xukʼulmaj ri apóstol Pablo.

1. RI CHʼAWEM

Are chiʼ majaʼ kqamajij usikʼixik uwach ri Biblia, chqataʼ tobʼanik che ri Jehová rech kqachʼobʼ ri kqasikʼij uwach. (Chawilaʼ ri párrafo 3).

3. Are chiʼ majaʼ kqasikʼij uwach ri Biblia, ¿jas rajawaxik kqabʼano y jasche?

3 1Ri chʼawem. Are chiʼ majaʼ kqamajij usikʼixik uwach ri Biblia, chqataʼ tobʼanik che ri Jehová rech kqachʼobʼ ri kqasikʼij uwach. Jun kʼutbʼal, weneʼ tajin kqatzukuj tobʼanik rech kqil ri kqabʼan chuwach jun kʼax, chqataʼ che ri Jehová che kojutoʼ rech kqariq pixabʼ pa ri uTzij (Filip. 4:6, 7; Sant. 1:5).

2. UKOJIK RI CHOMANIK

Chqachomaj che jetaneʼ oj ri oj kʼo pa ulugar ri winaq che tajin kchʼaw wi ri Biblia. (Chawilaʼ ri párrafo 4).

4. ¿Jas kojtowik rech más kqachʼobʼ jun kʼutbʼal re ri Biblia?

4 2Ukojik ri chomanik. Wariʼ are jun jeʼlikalaj usipanik ri Jehová. Rech más kqachʼobʼ jun kʼutbʼal kʼo pa ri Biblia, chojchoman chrij ri tajin kkʼulmatajik y chqachomaj che jetaneʼ oj ri oj kʼo pa ulugar ri winaq che tajin kchʼaw wi ri Biblia. Chqakojoʼ qachuqʼabʼ che jetaneʼ tajin kqil ri jastaq che xril areʼ y jetaneʼ kqanaʼ ri xunaʼo.

3. UCHOMAXIK RIJ RI KQASIKʼIJ UWACH

Nojimal chojchoman chrij ri kqasikʼij uwach y chojchoman chrij ri kukʼut chqawach. (Chawilaʼ ri párrafo 5).

5. ¿Jas kraj kubʼij uchomaxik rij ri kqasikʼij uwach, y jas kojtoʼw che ubʼanik?

5 3Uchomaxik rij ri kqasikʼij uwach. Wariʼ kraj kubʼij che nojimal kojchoman chrij ri kqasikʼij uwach y kojchoman chrij ri kukʼut chqawach. Kojutoʼ che uchʼobʼik ronojel ri kʼutunem che tajin kqasikʼij uwach. We kojchoman ta chrij ri kqasikʼij uwach pa ri Biblia xaq junam rukʼ utijik jun rikil che yaʼom ta ronojel ri ukunel. Ri kojtowik rech kojchoman chrij ri kqasikʼij uwach are che kqatzukuj respuestas re ri preguntas junam rukʼ wariʼ: «¿Jas xubʼan ri winaq che usukʼumaxik ri kʼax xuriqo? ¿Jas xubʼan Jehová che utoʼik? ¿Jas kinbʼan che ukojik pa ri nukʼaslemal ri wetaʼmam chrij ri kʼutbʼal rech kinchʼij ri kʼax?».

4. UBʼANIK RI KQETAʼMAJ

Chqabʼanaʼ pa qakʼaslemal ri kqetaʼmaj rech kojkunik kqachaʼ ubʼanik utz jastaq, rech kojkʼojiʼ más pa jamaril y rech kkowir más ri qakojonik. (Chawilaʼ ri párrafo 6).

6. ¿Jasche rajawaxik kqabʼan pa ri qakʼaslemal ri kqetaʼmaj?

6 4Ubʼanik ri kqetaʼmaj. Ri Jesús xubʼij che we kqabʼan ta pa ri qakʼaslemal ri kqetaʼmaj, kojjunamataj rukʼ jun achi che kuyak ri rachoch pa uwiʼ ri sanyabʼ. Sibʼalaj kchakunik are kʼu kʼo ta kupatanij ri kubʼano. ¿Jasche? Rumal che are chiʼ kubʼan kaqiqʼ jabʼ y knimar uwach ri jaʼ ri rachoch ri achi ktzaqik (Mat. 7:24-27). Xaq junam rukʼ, we kqabʼan qachʼawem, kqakoj ri kqakoj ri qachomanik y kqachomaj rij ri kqasikʼij uwach are kʼu kqabʼan ta pa qakʼaslemal ri kqetaʼmaj, kʼo ta kupatanij riʼ ri chuqʼabʼ qakojom. Are chiʼ kqariq kʼax o kojoqotax rukʼ itzelal, kʼo ta uchuqʼabʼ riʼ ri qakojonik. Rumal laʼ, we kqanikʼoj ri Biblia y kqakoj pa ri qakʼaslemal ri kqetaʼmaj, kojkunik kqachaʼ ubʼanik utz jastaq pa ri qakʼaslemal, kojkʼojiʼ más pa jamaril y kkowir más ri qakojonik (Is. 48:17, 18). Chqakojoʼ ri kajibʼ jastaq riʼ rech kqil ri kqetaʼmaj chrij ri qʼatal tzij David.

¿JAS KOJKUNIK KQETAʼMAJ CHRIJ RI QʼATAL TZIJ DAVID?

7. ¿Jas kqanikʼoj na?

7 ¿La kʼo jun qachiʼl o jun qafamiliar xubʼan jun kʼax chqe rumal laʼ kqakubʼsaj ta chi qakʼuʼx chrij? We kʼolik, utz riʼ che kqanikʼoj ri xubʼan ri Absalón, ri ukʼojol ri qʼatal tzij David. ¿Jas xkʼulmatajik? Xubʼan kʼax che ri utat y xraj xutoqij ri qʼatbʼal tzij pa uqʼabʼ (2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14).

8. ¿Jas kqabʼano rech ri Jehová kojutoʼo?

8 1Ri chʼawem. Are chiʼ majaʼ kqasikʼij uwach ri bʼantajik, chqabʼij che ri Jehová ri qas kqanaʼo rumal ri kʼax che xbʼan chqe (Sal. 6:6-9). Tekʼuriʼ, chqataʼ che rech kojutoʼ che uriqik ri pixabʼ che kojutoʼ chuwach ri kʼax.

9. ¿Jas kabʼan che ubʼixik pa kebʼ oxibʼ tzij ri xkʼulmataj chkixoʼl ri Absalón rukʼ ri David?

9 2Ukojik ri chomanik. Chojchoman chrij ri kukʼut ri bʼantajik chqawach y chqakojoʼ ri qachomanik che uchʼobʼik ri kʼax xunaʼ ri qʼatal tzij David. Absalón, ri ukʼojol, pa kʼi junabʼ xukoj uchuqʼabʼ che kichʼakik ri e winaq rech xloqʼoqʼex kumal (2 Sam. 15:7). Are chiʼ xrilo che xopan ri qʼij che ubʼanik ri uchomam ubʼanik, xeʼutaq bʼi alwachinelabʼ pa ronojel ri tinamit Israel rech kekibʼanaʼ che ri e winaq kkaj are ri Absalón kok qʼatal tzij pa kiwiʼ. Xeʼutzukuj rachiʼl che utoqixik ri qʼatbʼal tzij, junam rukʼ ri xubʼan che ukojik ukʼuʼx o ukojik upam ri Ahitofel, ri utzalaj rachiʼl y yaʼol unoʼj ri David. Rumal laʼ Absalón xubʼan qʼatal tzij che ribʼ y xraj xuchapo y xukamisaj ri David, weneʼ sibʼalaj yawabʼ ri David are chiʼ xkʼulmataj wariʼ (Sal. 41:1-9). Are chiʼ David xretaʼmaj ronojel, xel bʼi pa Jerusalén. Chukʼisbʼal, ri rajchʼojabʼ ri Absalón xechʼojin kukʼ ri rajchʼojabʼ ri David. Ri itzel taq rajchʼojabʼ ri Absalón xechʼakan taj y ri areʼ xkamisaxik.

10. ¿Jas xkun ta riʼ xubʼan ri qʼatal tzij David?

10 Chanim riʼ, chqakojompeʼ ri qachomanik che uchʼobʼik ri xunaʼ ri David. Sibʼalaj kuloqʼoqʼej ri Absalón y kukubʼsaj ukʼuʼx chrij ri Ahitofel. Paneʼ jeriʼ, ri e kebʼ xkibʼan kʼax che. Xkiya bʼis che ri ranimaʼ y xkaj ta neʼ xkikamisaj. Xkun ta riʼ ri David xuchomaj che ri e nikʼaj chi rachiʼl e jun rukʼ ri Absalón y kuya kan ukubʼsaxik ukʼuʼx chkij. Xkun ta riʼ xaq xiw xchoman chrij ri kunaʼo y utukel kel bʼi pa ri tinamit. O, rumal che ubʼanom kebʼ ukʼuʼx, xuchomaj ta riʼ che kʼo ta chi kkun che ubʼanik. Are kʼu kʼo ta jun chke ri jastaq riʼ xubʼano. Xaneʼ xkunik xuchʼij wajun kʼax. ¿Jas xtoʼwik?

11. ¿Jas xubʼan ri David chuwach ri kʼax xuriqo?

11 3Uchomaxik rij ri kqasikʼij uwach. ¿Jas kqetaʼmaj chrij wajun kʼutbʼal riʼ? Chojchoman chrij wajun pregunta riʼ: «¿Jas xubʼan ri David che utoʼik ribʼ?». Paneʼ xuxibʼij ribʼ, nojimal y rukʼ noʼj xuchaʼ ubʼanik ri jastaq y xuya ta bʼe che ri xibʼin ibʼ mat kʼo chi xubʼano. Ri xubʼano are xutaʼ ri utobʼanik ri Jehová. Xuqujeʼ xutaʼ ri kitobʼanik ri e rachiʼl. Y, are chiʼ xuchaʼ ubʼanik jun jastaq, qas xubʼano y xaq ta xukʼexelaʼ ri qʼij che ubʼanik. Paneʼ sibʼalaj kʼax xunaʼ pa ranimaʼ, xukʼut taj che xaq royowal chke ri e nikʼaj chik o mat neʼ xukubʼsaj chi ukʼuʼx chrij ri Jehová y chkij ri e rachiʼl.

12. ¿Jas xubʼan Jehová che utoʼik ri David?

12 ¿Jas xubʼan ri Jehová che utoʼik ri David? We kqanikʼoj más, kqetaʼmaj che ri Jehová xuya ri chuqʼabʼ che xajwataj che David rech xuchʼij ri kʼax (Sal. 3:1-8; encabezamiento). Ri Jehová xutewchiʼj ri jastaq xuchaʼ ubʼanik ri qʼatal tzij David y xeʼutoʼ ri e rachiʼl ri xechajin re.

13. ¿Jas kqabʼan che resaxik uwach ri ukʼutbʼal ri David we kʼo jun kubʼan kʼax chqe? (Mateo 18:15-17).

13 4Ubʼanik ri kqetaʼmaj. Chqabʼanaʼ wajun pregunta riʼ: «¿Jas kinbʼan che resaxik uwach ri ukʼutbʼal ri David?». Kojbʼeyetaj ta che rilik ri kqabʼan che usukʼumaxik ri kʼax. Rukʼ ri kojriqitaj wi, kojkunik kqabʼan ri pixabʼ xuya kan ri Jesús pa ri capítulo 18 re Mateo (chasikʼij uwach Mateo 18:15-17). Are kʼu aninaq ta kqachaʼ ubʼanik jun jastaq are chiʼ petinaq qoyowal. Chqataʼ che ri Jehová che kuya jamaril pa qanimaʼ y kuya qanojibʼal rech kqachʼobʼ ri kqabʼan chuwach ri kʼax. Maqayaʼ kan ukubʼsaxik qakʼuʼx chkij ri e qachiʼl y chqakʼamaʼ ri tobʼanik kkiya chqe (Prov. 17:17). Y, ri más nim ubʼanik, chqanimaj ri pixabʼ che kuya ri Jehová chqe pa ri Biblia (Prov. 3:5, 6).

¿JAS KOJKUNIK KQETAʼMAJ CHRIJ RI PABLO?

14. ¿Jas chuwach kuya wi qachuqʼabʼ ri kubʼij 2 Timoteo 1:12-16 y 4:6-11, 17-22?

14 ¿La itzel kkil ri qafamilia che kqapatanij ri Jehová? O ¿la oj kʼo pa jun tinamit che qʼatem uwach jujun jastaq o ronojel ri kʼo ubʼanik rukʼ ri qaqʼijilanik che ri Jehová? We jeriʼ tajin kqakʼulmaj, kuya qachuqʼabʼ riʼ ri kubʼij 2 Timoteo 1:12-16 y 4:6-11, 17-22. * Ri Pablo xutzʼibʼaj ri e tzij riʼ are chiʼ kʼo pa cárcel.

15. ¿Jas kojkunik kqataʼ che ri Jehová?

15 1Ri chʼawem. Are chiʼ majaʼ kqasikʼij ri versiculos riʼ, chqabʼij che ri Jehová ri kʼax tajin kqakʼulmaj y ri kqanaʼo. Chqabʼij che ri qas kajwataj chqe. Tekʼuriʼ, chqataʼ che ri Jehová che kojutoʼo rech kqariq ri pixabʼ che kajwataj chqe pa ri kʼutbʼal che kchʼaw chrij ri kʼax che xuriq ri Pablo.

16. ¿Jas xriqitaj wi ri Pablo?

16 2Ukojik ri chomanik. Chqachomaj che jetaneʼ oj ri oj kʼo pa ulugar ri Pablo. Pa cárcel kʼo wi pa Roma. Paneʼ kʼi mul tzʼapim pa cárcel nabʼe kanoq, che waʼ jumul riʼ qas retaʼm che kkamisaxik. Sibʼalaj kosinaq y xwonobʼax kan kumal e jujun rachiʼl (2 Tim. 1:15).

17. ¿Jas xkun ta riʼ ri Pablo xubʼano?

17 Xkun ta riʼ ri Pablo xuchomaj che wet are xuchaʼ ubʼanik nikʼaj chi jastaq pa ri ukʼaslemal ojer kanoq, weneʼ mat xtzʼapix riʼ pa cárcel. Xkun ta riʼ xpe royowal kukʼ ri achijabʼ re ri tinamit re Asia rumal che xkiwonobʼa kanoq y che kukubʼsaj ta chi ukʼuʼx chkij ri e nikʼaj chi rachiʼl. Are kʼu kʼo ta jun chke ri jastaq riʼ xubʼano. ¿Jasche xuya ta kan ukubʼsaxik ukʼuʼx chkij ri e rachiʼl y chrij ri Jehová?

18. ¿Jas bʼantajik xukʼut ri Pablo?

18 3Uchomaxik rij ri kqasikʼij uwach. Chojchoman chrij wajun pregunta riʼ: «¿Jas xubʼan ri Pablo che utoʼik ribʼ?». Paneʼ xretaʼmaj che xa jubʼiqʼ chi kraj kkamisaxik are xchoman chrij ri más nim ubʼanik, ri uyaʼik uqʼij ri Jehová. Xuqujeʼ, xutzukuj ri xubʼan che kitoʼik ri e nikʼaj chik y rukʼ kubʼsal ukʼuʼx xuya ta kan ubʼanik uchʼawem che ri Jehová (2 Tim. 1:3). Xaq xiw ta xchoman chrij ri xkibʼan ri e nikʼaj rachiʼl che xkiwonobʼa kanoq, xaneʼ sibʼalaj xmaltyoxinik rumal ri nimalaj kiloqʼoqʼebʼal y ri kitobʼanik ri e sukʼalaj taq rachiʼl. Xuqujeʼ xuya ta kan unikʼoxik ri uTzij ri Dios (2 Tim. 3:16, 17; 4:13). Y ri más nim ubʼanik, are che qas xretaʼmaj che sibʼalaj kloqʼoqʼexik, kwonobʼax ta kanoq y ktewchiʼx ri usukʼilal rumal ri Jehová y ri Jesús.

19. ¿Jas xubʼan ri Jehová che utoʼik ri Pablo?

19 Jehová ubʼim chi che ri Pablo che koqotax rukʼ itzelal rumal che xux cristiano (Hech. 21:11-13). ¿Jas xubʼan ri Jehová che utoʼik ri Pablo? Xuya ri xutaʼ che y xuya uchuqʼabʼ (2 Tim. 4:17). Xuqujeʼ xubʼij che ri Pablo che qas kuriq ri tewchibʼal che sibʼalaj xukoj uchuqʼabʼ che uriqik y xeʼukoj ri sukʼalaj taq rachiʼl che uyaʼik tobʼanik che.

20. ¿Jas kqabʼan che resaxik uwach ri kojonik che xchʼaw ri Pablo chrij pa Romanos 8:38, 39?

20 4Ubʼanik ri kqetaʼmaj. Chqabʼanaʼ wajun pregunta riʼ: «¿Jas kinbʼan che resaxik uwach ri ukʼutbʼal ri Pablo?». Junam rukʼ ri Pablo, qetaʼm che kojoqotax na rukʼ itzelal rumal ri qakojonik (Mar. 10:29, 30). Rech rukʼ sukʼilal kqaqʼaxej ri kʼax, rajawaxik rukʼ ronojel qanimaʼ kqabʼan qachʼawem che ri Jehová y utz unikʼoxik ri Biblia kqabʼan ronojel qʼij. Rajawaxik ksach ta chqe che ri jastaq más nim ubʼanik kqabʼano, are uyaʼik uqʼij ri Jehová. Qas qetaʼm che areʼ kojuya ta kan qatukel y kʼo ta jun jastaq kbʼanowik che mat kojraj chik (chasikʼij uwach Romanos 8:38, 39; Heb. 13:5, 6).

RI KQETAʼMAJ CHKIJ E NIKʼAJ CHI ACHIJABʼ IXOQIBʼ CHE KUTZIJOJ RI BIBLIA

21. ¿Jas xetoʼw Aya y Hector chuwach ri kʼax?

21 Apastaneʼ ri kojriqitaj wi, ri xkibʼan ri e winaq che tzʼibʼam kan kibʼiʼ pa ri Biblia kukowirisaj ri qakojonik. Jun kʼutbʼal, jun precursora re Japón, Aya ubʼiʼ, xubʼij che ri xukʼulmaj ri Jonás xuya tobʼanik che rech kuxibʼij ta chi ribʼ kbʼe che utzijoxik ri utzij ri Dios. Hector, jun ala re Indonesia che kupatanij ri Jehová paneʼ ri utat unan e Testigos taj, xubʼij che ri ukʼutbʼal ri Rut kuya tobʼanik che rech kraj kretaʼmaj más chrij ri Jehová y kupatanij.

22. ¿Jas kqabʼano rech más kqachʼobʼ ri e kʼutbʼal e kʼo pa ri videos, audios y ri sección «Ejemplos de fe»?

22 ¿Jachiʼ kqetaʼmaj wi más chkij ri e winaq re ri Biblia che kuya qachuqʼabʼ? Ri videos, ri obras teatrales pa audio y ri e kʼutunem re ri sección «Ejemplos de fe» kojkitoʼ che kichʼobʼik más ri e kʼutbʼal. * Are chiʼ majaʼ kqilo, kqato o kqasikʼij uwach ri e kʼutbʼal riʼ che sibʼalaj utz bʼanom che ubʼanik, chqataʼ che ri Jehová che kojutoʼ che kiriqik ri e kʼutunem rech keqakoj pa ri qakʼaslemal. Chqachomaj che jetaneʼ oj ri oj kʼo pa ulugar ri winaq che tajin kchʼaw wi ri Biblia. Chojchoman chrij ri xubʼano y jas xubʼan ri Jehová che utoʼik ri winaq che tajin kchʼaw wi ri Biblia rech xuchʼij ri kʼax. Tekʼuriʼ, chqabʼanaʼ pa ri qakʼaslemal ri xqetaʼmaj pa ri kʼutbʼal. Chukʼisbʼal, chqamaltyoxij che ri Jehová ri tobʼanik uyaʼom chi chqe y chqakʼutuʼ che kojmaltyoxinik rukʼ ri kqabʼan che uyaʼik kichuqʼabʼ ri e nikʼaj chik.

23. ¿Jas kubʼij ri Jehová chqe pa Isaías 41:10, 13?

23 Sibʼalaj kqariq kʼax pa wajun uwach Ulew kʼo pa uqʼabʼ ri Satanás y weneʼ jujun mul kqanaʼo che kqariq taj jas kqabʼano (2 Tim. 3:1). Are kʼu rajawaxik taj che kojel chʼuʼj chuwach jun jastaq o kqaxibʼij qibʼ. Ri Jehová retaʼm jas tajin kqakʼulmaj. Are chiʼ kajwataj tobʼanik chqe kraj kojutoʼo (chasikʼij uwach Isaías 41:10, 13). Qetaʼm che ri Jehová kojutoʼ na y rukʼ ri pixabʼ re ri Biblia kqachʼij apastaneʼ uwach kʼax.

BʼIXONEM 96 Ri Utzij ri Dios are jun qʼinomal

^ párr. 5 E kʼo kʼi kʼutbʼal o relatos pa ri Biblia che kkikʼutu che ri Jehová keʼuloqʼoqʼej ri upatanelabʼ y keʼutoʼ na che uchʼijik apachike uwach kʼax. Pa wajun kʼutunem riʼ kojchʼaw na chrij jujun jastaq ri keyaʼow tobʼanik chqe rech qas kqachʼobʼ ri kqasikʼij y ri kqanikʼoj uwach pa ri Biblia.

^ párr. 2 Wariʼ xa jun chke ri tobʼanik. Kariq chi nikʼaj pa ri wuj ubʼiʼ Tobʼanik chike ri testigos rech Jehová rech kketaʼmaj más, chuxeʼ ri kʼutunem «Ri Biblia», pa ri sección «Usikʼixik xuqujeʼ uchʼobʼik ri kubʼij ri Biblia».

^ párr. 14 Waʼ taq versiculos ksikʼix ta uwach are chiʼ tajin kbʼan ri Etaʼmanik re Ri Chajinel.

^ párr. 22 Chawilaʼ ri sección re jw.org «Ejemplos de fe: Personajes de la Biblia». (Chawilaʼ ENSEÑANZAS BÍBLICAS > FE EN DIOS).