Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 19

Ri kubʼij ri wuj re Apocalipsis chawe kimik

Ri kubʼij ri wuj re Apocalipsis chawe kimik

«Utz re ri kusikʼij […] we tzijol riʼ ri kʼamom che ri Dios» (APOC. 1:3).

BʼIXONEM 15 Nim chqilaʼ wi ri uKʼojol ri Jehová

RI KQETAʼMAJ NA a

1, 2. ¿Jas jun rumal che kqaj kqetaʼmaj ri kraj kubʼij ri wuj re Apocalipsis?

 CHACHOMAJAMPEʼ che kariq jun wuj che kʼo kʼi fotos chupam. Xaq kʼateʼ kawilo che kʼo jun foto che katriqitaj at chupam, ¡sibʼalaj kamayo! Y kachomaj e jachin taq e kʼo iwukʼ, jampaʼ xiwesaj ri foto y jawiʼ xiwesaj wi. Sibʼalaj nim ubʼanik chawach rumal che at kʼo chupam ri foto.

2 Ri wuj rech Apocalipsis kjunamataj rukʼ wajun foto riʼ. ¿Jasche? Rumal kebʼ jastaq. Ri nabʼe, are che kʼo ubʼanik qukʼ oj. Pa ri nabʼe taq tzij re ri wuj kubʼij wariʼ: «Are waʼ ri qʼalajisanik re ri Jesucristo ri xuya ri Dios che, rech kuqʼalajisaj chkiwach ri e pataninel taq rech ri [jastaq che] xa kol man kekʼulmatajoq» (Apoc. 1:1). Wajun wuj re Apocalipsis xaq xiw chkij ri upatanelabʼ ri Jehová kchʼaw wi. Rumal laʼ kqamay taj che oj jun che utzʼaqatisaxik ri taq profecías kʼo chupam.

3, 4. Junam rukʼ ri kubʼij ri wuj re Apocalipsis, ¿jampaʼ ketzʼaqat waʼ taq profecías y jas kubʼan pa ri qakʼaslemal?

3 Ri ukabʼ, are che kʼo ubʼanik rukʼ ri tiempo che ketzʼaqat waʼ taq profecías riʼ. Ri apóstol Juan xchʼaw chrij wajun tiempo riʼ are chiʼ xubʼij: «Xkʼulmataj kʼut chi pa ri qʼij re ri Ajawaxel, in kʼo pa ri uxlabʼaxel» (Apoc. 1:10). Ri Juan xutzʼibʼaj waʼ taq tzij riʼ chunaqaj ri junabʼ 96, are chiʼ majaʼ kopan «ri qʼij re ri Ajawaxel» (Mat. 25:14, 19; Luc. 19:12). Wajun tiempo riʼ xumaj lo pa ri 1914, are chiʼ ri Jesús xux Qʼatal tzij pa ri kaj. Y chilaʼ xmajtaj wi utzʼaqatisaxik ri profecías re ri wuj re Apocalipsis che kʼo ubʼanik kukʼ ri upatanelabʼ ri Jehová. Rumal laʼ, kimik oj kʼo chi pa ri uqʼij «ri Ajawaxel».

4 Rumal che oj kʼo chi pa ri uqʼij «ri Ajawaxel», rajawaxik kqanimaj ri pixabʼ che xtzʼibʼax kan rukʼ loqʼoqʼebʼal pa Apocalipsis 1:3, kubʼij: «Utz re ri kusikʼij xuqujeʼ utz ke ri kkitatabʼej ri usikʼibʼalil we tzijol riʼ ri kʼamom che ri Dios, xuqujeʼ kkinimaj ri tzʼibʼatal cho we wuj riʼ, knaqajin chi kʼut ri qʼijol». Rajawaxik che rukʼ ko chʼabʼal kqasikʼij uwach ri «tzijol riʼ», kqatatabʼej y kqanimaj ri kubʼij. ¿Jas jujun jastaq re ri «tzijol riʼ» rajawaxik kqanimaj?

¿LA KQAJ CHUWACH RI JEHOVÁ RI AQʼIJILANIK?

5. ¿Jas kubʼan ri wuj re Apocalipsis che ukʼutik che rajawaxik kqilo we utz kril ri Jehová ri qaqʼijilanik?

5 Ri kuya ubʼixik pa ri nabʼe capítulo re Apocalipsis kukʼutu che ri Jesús tajin kril ri kkʼulmataj pa taq ri congregaciones (Apoc. 1:12-16, 20; 2:1). Rumal laʼ xuya bʼi pixabʼ chke ri siete congregaciones re Asia Menor. Y ri e pixabʼ riʼ xeʼutoʼ ri cristianos re ri nabʼe siglo rech kkilo we ri kiqʼijilanik kqaj chuwach ri Jehová. Waʼ taq pixabʼ riʼ xuqujeʼ kojkitoʼ oj kimik. ¿Jas kukʼut wariʼ chqawach? Che ri Jesús, ri Kʼamal qabʼe, retaʼm ri qabʼanom pa ri qakojonik. Retaʼm ri rajawaxik kqabʼano rech amaqʼel kojqaj chuwach ri Jehová. Chqilampeʼ jujun chke ri pixabʼ che xuyaʼo y che rajawaxik keqanimaj.

6. a) Junam rukʼ ri kubʼij Apocalipsis 2:3, 4, ¿jas utz ta xkibʼan ri cristianos re Éfeso? b) ¿Jas kqetaʼmaj chrij wariʼ?

6 (Chasikʼij uwach Apocalipsis 2:3, 4). Maqayaʼ bʼe che ksach uwach ri loqʼoqʼebʼal che ri Jehová. Ri xuya ubʼixik ri Jesús chke ri cristianos re Éfeso kukʼutu che kʼo kʼax kichʼijom, are kʼu kiyaʼom ta kan upatanixik ri Jehová. Tekʼuriʼ, are chiʼ xqʼax ri tiempo xkiya bʼe che xsach uwach ri loqʼoqʼebʼal che xkinaʼ che ri Jehová nabʼe kanoq. Rumal riʼ, rajawaxik che kkiya chi jumul uchuqʼabʼ ri kiloqʼoqʼebʼal. We jeʼ kkibʼano, kkʼam riʼ ri kiqʼijilanik rumal ri Jehová. Kimik, ri oj xaq xiw ta kqachʼij ri kʼax, xaneʼ rajawaxik kojchoman chrij jasche kqaqʼijilaj ri Jehová. Rumal che chuwach ri Jehová más nim ubʼanik ri rumal che kqaqʼijilaj. Y areʼ kraj che kqaqʼijilaj rumal che kqaloqʼoqʼej y kojmaltyoxin che (Prov. 16:2; Mar. 12:29, 30).

7. a) Junam rukʼ ri kubʼij Apocalipsis 3:1-3, ¿jas jun jastaq utz taj xril ri Jesús che xkibʼan ri cristianos re Sardis? b) ¿Jas rajawaxik kqabʼan oj?

7 (Chasikʼij uwach Apocalipsis 3:1-3). Rajawaxik che kojkʼaskʼatik. Ri congregación re Sardis jalan chi ri jastaq che xkibʼano. Nabʼe kanoq sibʼalaj xkikoj kichuqʼabʼ che upatanexik ri Jehová, are kʼu are chiʼ xqʼax ri tiempo xkichomaj che rajawaxik ta chik kkikoj kichuqʼabʼ. Rumal laʼ ri Jesús xubʼij chke che rajawaxik kekʼaskʼatik, y ri xubʼij chke xuqujeʼ kojutoʼ oj kimik. Paneʼ qetaʼm che ri Jehová ksach ta pa ujolom ronojel ri qabʼanom (Heb. 6:10). Are kʼu kqachomaj taj che qabʼanom chi ronojel che upatanexik. Paneʼ kimik kojkun ta chik kqabʼan ronojel ri kojkun che ubʼanik ojer, are kʼu rajawaxik «amaqʼel [koj]ok il che ri uchak ri Ajawaxel» rumal che naqaj chi kʼo wi ri kʼisbʼal (1 Cor. 15:58; Mat. 24:13; Mar. 13:33).

8. Junam rukʼ ri kubʼij Apocalipsis 3:15-17, ¿jas kqetaʼmaj chrij ri e tzij xubʼij ri Jesús chke ri cristianos re Laodicea?

8 (Chasikʼij uwach Apocalipsis 3:15-17). Chqaqʼijilaj ri Jehová rukʼ kikotemal y rukʼ ronojel qanimaʼ. Ri Jesús xutaq bʼi jujun taq tzij chke ri cristianos re Laodicea, xubʼij chke che kʼo jujun jastaq utz taj tajin kkibʼano. Xeʼujunamaj rukʼ «saqliʼ», rumal che qas ta rukʼ chi ronojel kanimaʼ tajin kkiya uqʼij ri Jehová y kʼo ta kubʼij kikʼuʼx che usukʼumaxik ri keriqitaj wi. Xbʼix wariʼ chke: «[Ix] kʼoqotajinaq, toqʼobʼ kʼu [i]wach». Rumal riʼ, rajawaxik kkikoj chi jumul kichuqʼabʼ rech rukʼ ronojel kanimaʼ kkiqʼijilaj ri Jehová (Apoc. 3:19). ¿Jas kqetaʼmaj chrij ri xkikʼulmaj? We nim ta chi kqil ri jastaq re ri qakojonik, rajawaxik kqakoj chi jumul qachuqʼabʼ rech kqil ri kqabʼan che usukʼumaxik (Apoc. 3:18). Rajawaxik kqaya ta bʼe che ri qʼinomal o utzukuxik kʼi jastaq kusach ri qachomanik. Kqaj che are más nim ubʼanik ri jastaq re ri qakojonik chqawach.

9. Junam rukʼ ri e tzij che xubʼij ri Jesús chke ri congregaciones re Pérgamo y Tiatira, ¿jas jun jastaq rajawaxik kqaxutuj?

9 Rajawaxik kqaxutuj ri kkikʼut ri apóstatas. Ri Jesús xuya pixabʼ chke ri cristianos re Pérgamo che tajin kkijach kibʼ y kkitas kan kibʼ chrij ri congregación (Apoc. 2:14-16). Are kʼu, xubʼij utz taq tzij chke ri cristianos re Tiatira rumal che xkixutuj ri «jastaq re ri Satanás» y che tajin kkibʼan ri kraj ri Jehová (Apoc. 2:24-26). Ri cristianos che kʼo ta kichuqʼabʼ pa ri kikojonik y che xesubʼik, rajawaxik kkisukʼumaj ri tajin kkikʼulmaj. Xaq junam rukʼ, oj rajawaxik kqaxutuj ri e kʼutunem che junam ta rukʼ ri kuchomaj ri Jehová. Weneʼ ri apóstatas kkibʼano che «jetaneʼ [...] kʼo ri nimanik che ri Dios kukʼ», are kʼu «kkiqʼalajisaj ta kʼu ri uchuqʼabʼ» (2 Timoteo 3:5). We sibʼalaj utz kqabʼan che unikʼoxik ri uTzij ri Dios, kojkisubʼ ta rukʼ ri molom taq tzij che kkibʼij (2 Tim. 3:14-17; Jud. 3, 4).

10. ¿Jas más kqetaʼmaj chrij ri pixabʼ che xuya ri Jesús chke ri cristianos re Pérgamo y Tiatira?

10 Utz taj we kojmakun kukʼ achijabʼ ixoqibʼ. Pa ri congregación re Pérgamo y Tiatira xkʼulmataj chi jun kʼax. E jujun cristianos xkixutuj ta ri makunik kukʼ achijabʼ ixoqibʼ, rumal laʼ ri Jesús xeʼupixbʼej (Apoc. 2:14, 20). Wariʼ kukʼut chqawach che ri Jehová utz ta krilo we kojmakun kukʼ achijabʼ ixoqibʼ, paneʼ kʼi chi junabʼ qapatanim y yaʼom kʼi eqeleʼn chqe (1 Sam. 15:22; 1 Ped. 2:16). Paneʼ ri e más winaq kkinimaj ta ri Jehová, ri areʼ kraj che ri oj qas nim kqil ri utaqanik (Efes. 6:11-13).

11. ¿Jas qetaʼmam chik? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri recuadro « Ri kqetaʼmaj»).

11 Junam rukʼ ri qilom chik, rajawaxik kqilo we utz tajin kqabʼan che uqʼijilaxik ri Jehová. We kʼo jun jastaq che utz ta tajin kqabʼano, aninaq chqayaʼ kan ubʼanik (Apoc. 2:5, 16; 3:3, 16). Jesús xubʼij chi jun jastaq che nim ubʼanik chke ri congregaciones. ¿Jas riʼ ri xubʼij?

CHQACHʼIJAʼ RI KʼAX CHE KBʼAN CHQE

¿Jas kʼax ubʼanom ri Satanás che ri utinamit ri Dios are chiʼ xkʼaq lo cho ri uwach Ulew? (Chawilaʼ ri párrafos 12 kopan 16).

12. Junam rukʼ ri kubʼij pa Apocalipsis 2:10, ¿jas kqetaʼmaj chrij ri xubʼij ri Jesús chke ri congregaciones re Esmirna y Filadelfia?

12 Chanim riʼ, chqilaʼ ri pixabʼ che xuya ri Jesús chke ri congregaciones re Esmirna y Filadelfia. Ri Jesús xubʼij chke che rajawaxik kkixeʼj ta kibʼ are chiʼ kbʼan kʼax chke, rumal che ri Jehová kutewchij ri kisukʼilal (chasikʼij uwach Apocalipsis 2:10; 3:10). Ri kqetaʼmaj chrij wariʼ, are che kqachʼobʼo che ri winaq kkibʼan kʼax chqe y che rajawaxik kqachʼijo (Mat. 24:9, 13; 2 Cor. 12:10). ¿Jasche nim ubʼanik che kojchoman chrij wariʼ?

13, 14. ¿Jas ubʼanom pa kikʼaslemal ri upatanelabʼ ri Dios ri jastaq che kubʼij ri capítulo 12 re Apocalipsis?

13 Pa ri wuj re Apocalipsis kubʼij che «pa ri qʼij re ri Ajawaxel», kraj kubʼij pa ri qaqʼij, kbʼan kʼax chqe. Pa ri capítulo 12 kubʼij che «xbʼan jun nimalaj chʼoj pa ri kaj», are chiʼ xumaj uqʼatik tzij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios pa ri kaj. Ri Miguel, kraj kubʼij ri Jesús che xnimarisax uqʼij, y ri ángeles che e teren chrij xechʼojin rukʼ ri Satanás y ri itzel taq uxlabʼal (Apoc. 12:7, 8). Ri xkʼulmatajik are che xechʼakik y xekʼaq lo ri ukʼulel ri Dios pa ri uwach Ulew, rumal laʼ kʼo kʼi kʼaxkʼolil kimik (Apoc. 12:9, 12). ¿Jas ubʼanom wariʼ pa ri kikʼaslemal ri e upatanelabʼ ri Dios?

14 Xuqujeʼ, pa Apocalipsis kubʼij ri xumaj ubʼanik ri Satanás. Rumal che kkun ta chik kopan pa ri kaj, sibʼalaj xpe royowal chkij ri cristianos che e chaʼom kebʼe pa ri kaj, che e kʼo na pa ri uwach Ulew y che tajin kkitzijoj ri «uqʼalajisanik ri Jesús» (Apoc. 12:17; 2 Cor. 5:20; Efes. 6:19, 20). ¿Jas xbʼan che utzʼaqatisaxik wajun profecía riʼ?

15. ¿Jachin chkij kchʼaw wi ri «kebʼ [...]qʼalajisanelabʼ» che kʼo pa ri capítulo 11 re Apocalipsis, y jas xkikʼulmaj?

15 Ri Satanás xubʼano che xbʼan kʼax chke ri e chaʼom kebʼe pa ri kaj che e kʼamowinaq ubʼe ri chak re ri uQʼatbʼal tzij ri Dios pa ri uwach Ulew. Chkixoʼl waʼ taq qachalal e kʼo jujun yaʼom nimaʼq taq eqeleʼn pa kiqʼabʼ. Ri e chaʼom are ri «kebʼ [...]qʼalajisanelabʼ» b che ri wuj re Apocalipsis kubʼij che xekamisaxik (Apoc. 11:3, 7-11). Pa ri 1918, e ocho chke waʼ taq qachalal xmol tzij chkij, xqʼat tzij pa kiwiʼ y xetzʼapix pa cárcel. Weneʼ chkiwach ri e winaq xkʼis tzij pa uwiʼ ri chak che tajin kkibʼano.

16. ¿Jas xkʼulmataj pa ri 1919 y jas uyaʼom ta kan ubʼanik ri Satanás?

16 Pa ri profecía re ri capítulo 11 re Apocalipsis xuqujeʼ kubʼij che ri «kebʼ [...] qʼalajisanelabʼ» ketakʼiʼ chi jumul are chiʼ qʼaxinaq chi jubʼiqʼ tiempo. Wariʼ xkʼulmatajik are chiʼ xeʼesax lo ri e ocho qachalal pa cárcel, are chiʼ majaʼ ktzʼaqat jun junabʼ, pa ri marzo re 1919. Tekʼuriʼ xchup ri molom taq tzij che xbʼan chkij y xkimaj chi jumul utzijoxik ri utzij ri Dios. Are kʼu, pa ri tiempo riʼ ri Satanás «xresaj uloq jaʼ pa uchiʼ je jas jun nimaʼ», wariʼ kraj kubʼij che xumaj lo ubʼanik kʼax chke konojel ri upatanelabʼ ri Dios (Apoc. 12:15). Rumal laʼ rajawaxik kkʼojiʼ «q[a]kochʼonik» y qakojonik (Apoc. 13:10).

CHABʼANAʼ RONOJEL RI KATKUNIK RECH KATZIJOJ MÁS RI UTZIJ RI DIOS

17. ¿Jas tobʼanik yaʼom chke ri testigos rech Jehová paneʼ itzel keʼil rumal ri Satanás?

17 Tekʼuriʼ, pa ri capítulo 12 re Apocalipsis kubʼij che «ri ulew [...] xubʼiqʼ ri nimaʼ», wariʼ kraj kubʼij che xetoʼ ri upatanelabʼ ri Jehová chuwach ri kʼax che tajin kbʼan chke (Apoc. 12:16). Y are waʼ ri kʼulmatajinaq. E jujun taq qʼatal taq tzij che utz kichomanik kiyaʼom tobʼanik chke. Ri testigos rech Jehová e chʼakanaq jujun taq mul pa taq ri qʼatbʼal tzij rech kekunik kkiya uqʼij ri Dios. Y, ¿jas kibʼanom rumal che je waʼ kʼulmatajinaq? Kiyaʼom ta kan utzijoxik ri utzij ri Dios (1 Cor. 16:9). ¿Jas ubʼanik wajun chak che tajin kkibʼano?

¿Jas kebʼ jastaq kqaya ubʼixik ri upatanelabʼ ri Dios? (Chawilaʼ ri párrafos 18 y 19).

18. ¿Jas chak nim ubʼanik kqabʼan oj pa ri kʼisbʼal taq qʼij?

18 Ri Jesús xubʼij kanoq che are chiʼ ya kopan ri kʼisbʼal taq qʼij, ri upatanelabʼ kkiya ubʼixik ri «utzalaj taq tzij» re ri uQʼatbʼal tzij ri Dios pa ronojel uwach Ulew (Mat. 24:14). Are kʼu, rech kbʼantaj wariʼ, kajwataj ri utobʼanik jun ángel o jun jupuq ángeles che «kʼo ri junalik tzij re kolobʼal ibʼ rukʼ, che utzijoxik chke ri e kʼo cho ri uwach Ulew, chke konojel ri nimaʼq taq tinamit, xuqujeʼ konojel amaqʼ, konojel chʼabʼal xuqujeʼ konojel winaq» (Apoc. 14:6).

19. ¿Jas jun chi jastaq rajawaxik kqatzijoj ri kqaloqʼoqʼej ri Jehová?

19 Ri upatanelabʼ ri Dios xaq xiw ta kkitzijoj ri utz taq jastaq re ri uQʼatbʼal tzij ri Dios, xaneʼ xuqujeʼ kekitoʼ ri ángeles che kbʼix pa ri capítulos 8 kopan 10 re Apocalipsis. Waʼ taq ángeles kkiya ubʼixik jalajoj taq kʼaxkʼolil che kkiriq ri e winaq che keniman ta che ri Dios. Rumal laʼ, ri testigos rech Jehová tajin kqaya ubʼixik e tzij che kejunamataj rukʼ «saqbʼach xuqujeʼ qʼaqʼ», wariʼ kraj kubʼij che tajin kqaqʼalajisaj che ksachisax na kiwach ri e winaq y ri jalajoj taq jastaq che tajin kukoj ri Satanás che kisubʼik (Apoc. 8:7, 13). Ri e winaq rajawaxik kketaʼmaj che ri kʼisbʼal naqaj chi kʼo wi. Rumal laʼ rajawaxik kkikʼex ri kikʼaslemal rech ksachisax ta kiwach pa ri qʼij are chiʼ kpe royowal ri Jehová (Sof. 2:2, 3). Ri kqaya na ubʼixik utz ta kkita ri e winaq, rumal laʼ kajwatajik che kʼo ukowil qakʼuʼx. Pa ri nimalaj kʼaxkʼolil ri winaq xuqujeʼ sibʼalaj itzel kkita ri kqabʼij na chke (Apoc. 16:21).

CHEʼANIMAJ «WE TZIJOL RIʼ RI KʼAMOM CHE RI DIOS»

20. ¿Jas kqanikʼoj na pa ri kebʼ chi kʼutunem?

20 Sibʼalaj nim ubʼanik che kqanimaj ri «tzijol riʼ ri kʼamom che ri Dios» che kʼo pa Apocalipsis rumal che oj kʼo pa «ri foto», kraj kubʼij, kʼo ubʼanik qukʼ (Apoc. 1:3). Are kʼu, ¿jas kqabʼano rech kqachʼij ri kʼax kbʼan chqe kumal ri winaq y kqaya ta kan utzijoxik ri utzij ri Dios rukʼ kowil kʼuxaj? Kʼo kebʼ jastaq ri kuya qachuqʼabʼ. Nabʼe, ri kubʼij ri wuj re Apocalipsis chkij ri e ukʼulel ri Dios, y ukabʼ, ri nimaʼq taq tewchibʼal che kqariq na pa ri petinaq we kqaya ta kan upatanexik ri Jehová. Kqanikʼoj na waʼ taq jastaq riʼ pa ri kebʼ chi kʼutunem.

BʼIXONEM 32 ¡Chatkʼol rukʼ ri Dios!

a Oj kʼo pa jun tiempo che tajin ktzʼaqat ri profecías re ri wuj Apocalipsis. ¿Jas kubʼan waʼ taq profecías pa ri qakʼaslemal? Pa wajun kʼutunem riʼ y pa ri kebʼ chik kqanikʼoj na jujun uchʼaqapil ri wuj re Apocalipsis. Kqil na che we kqaj kkʼam ri qaqʼijilanik rumal ri Jehová, rajawaxik kqanimaj ri tzʼibʼatal pa wajun wuj riʼ.

b Chawilaʼ ri sección «Preguntas de los lectores» re ri wuj La Atalaya 15 re noviembre 2014, uxaq 30.