Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 20

Chqabʼanaʼ más utz che ri qachʼawem

Chqabʼanaʼ más utz che ri qachʼawem

«Chixchʼaw rukʼ, rukʼ ronojel jikibʼan kʼuxaj» (SAL. 62:8).

BʼIXONEM 45 Ri kʼo pa ri wanimaʼ

RI KQETAʼMAJ NA a

Amaqʼel chqabʼanaʼ qachʼawem che ri Jehová y chqataʼ che che kukʼam qabʼe. (Chawilaʼ ri párrafo 1).

1. ¿Jas kraj ri Jehová kqabʼano? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).

 ¿JACHIN kojtoʼw che ukʼamik qabʼe y ukubʼsaxik qakʼuʼx? Are ri Jehová. Ri areʼ kraj che amaqʼel kojchʼaw rukʼ, rumal laʼ kubʼij wariʼ chqe: «Mitanabʼaʼ ri ichʼawem rukʼ Dios» (1 Tes. 5:17). Rumal laʼ, chqabʼij ronojel che y chqataʼ ri utobʼanik rech kukʼam qabʼe (Prov. 3:5, 6). Xuqujeʼ paneʼ kʼi mul kqabʼan qachʼawem che ri Jehová ri areʼ kkʼistaj ta ukʼuʼx che qatatabʼexik.

2. ¿Jas kqil na pa wajun kʼutunem?

2 Ri chʼawem are jun sipanik che sibʼalaj nim kqil wi. Are kʼu rumal che kʼi taq mul latzʼ qawach ksach chqe kqabʼan qachʼawem che ri Jehová. Y we kqaj utz kqabʼan che ri qachʼawem, ri Biblia kuya utz taq pixabʼ chqe. Chupam wajun kʼutunem kqil na ri ukʼutbʼal ri Jesús y ri kqabʼano rech kqatas qatiempo che ubʼanik qachʼawem. Xuqujeʼ kqil na jobʼ jastaq che kojutoʼo rech más utz kqabʼan che ri qachʼawem.

RI JESÚS XUTAS UTIEMPO RECH XUBʼAN UCHʼAWEM

3. ¿Jas retaʼm ri Jesús?

3 Ri Jesús retaʼm che ri Jehová nim kril wi ri chʼawem. Rumal che xrilo che ri Jehová xuya chke ri upatanelabʼ ri xkitaʼ che junam rukʼ ri Ana, ri David, ri Elías y e nikʼaj chik (1 Sam. 1:10, 11, 20; 1 Rey. 19:4-6; Sal. 32:5). Rumal laʼ, ri Jesús xubʼij chke ri utijoxelabʼ che amaqʼel chkibʼanaʼ kichʼawem y kkitaʼ ri kajwataj chke (Mat. 7:7-11).

4. ¿Jas utz kʼutbʼal xuya kan ri Jesús chqawach?

4 Ri Jesús xuya jun utz kʼutbʼal chkiwach ri utijoxelabʼ, rumal che amaqʼel xubʼan uchʼawem. Rajawaxik xutas utiempo rech xubʼan uchʼawem, rumal che latzʼ uwach y amaqʼel e teren winaq chrij (Mar. 6:31, 45, 46). Aqʼabʼil kwalij bʼi che ubʼanik uchʼawem che ri uTat (Mar. 1:35). Jumul are chiʼ xuchaʼ ubʼanik jun jastaq nim ubʼanik, jun aqʼabʼ xubʼan uchʼawem (Luc. 6:12, 13). Y je xubʼano are chiʼ xa jubʼiqʼ chi kraj kkamisaxik (Mat. 26:39, 42, 44).

5. ¿Jas kqabʼan che resaxik uwach ri Jesús?

5 Ri ukʼutbʼal ri Jesús kukʼut chqawach che paneʼ sibʼalaj latzʼ qawach, rajawaxik kqesaj qatiempo che ubʼanik qachʼawem che ri Jehová. Junam rukʼ ri Jesús weneʼ rajawaxik kqilo jas hora kojkunik kojchʼaw rukʼ ri Jehová: weneʼ más aqʼabʼil o más chaqʼabʼ. Rech kqakʼut chuwach ri Jehová che nim kqil wi ri ubʼanik qachʼawem rukʼ. Jun qachalal Lynne ubʼiʼ kubʼij che are chiʼ xretaʼmaj che kkunik kchʼaw rukʼ ri Jehová sibʼalaj xumaltyoxij. Xubʼij wariʼ: «Xwil ri Jehová junam rukʼ jun wachiʼl are chiʼ xwetaʼmaj che kinutatabʼej pa apachike hora, rumal laʼ xinkoj nuchuqʼabʼ rech utz kinbʼan che ri nuchʼawem». Qastzij riʼ che junam kojchoman rukʼ ri qachalal. Rumal laʼ, chqilaʼ jobʼ jastaq che rajawaxik kqabʼij pa ri qachʼawem.

JOBʼ JASTAQ CHE RAJAWAXIK KQABʼIJ PA RI QACHʼAWEM

6. Junam rukʼ ri kubʼij Apocalipsis 4:10, 11, ¿jas taqal che ri Jehová kqaya che?

6 Chqayaʼ nim uqʼij ri Jehová. Pa jun visión, ri apóstol Juan xeril 24 nimaʼq taq tatayibʼ tajin kkiya uqʼij ri Jehová pa ri kaj rumal che ketaʼm che yaʼtal che «ri juluwem, ri nim ilik xuqujeʼ ri kuʼinem» (chasikʼij uwach Apocalipsis 4:10, 11). Ri ángeles xuqujeʼ ketaʼm che rajawaxik kkiya uqʼij ri Jehová. Más na rumal che e kʼo pa ri kaj, qas ketaʼm uwach y kkil ronojel ri kubʼano (Job 38:4-7).

7. ¿Jas kqabʼan che uyaʼik uqʼij ri Jehová pa ri qachʼawem?

7 Ri oj xuqujeʼ rajawaxik kqaya uqʼij ri Jehová are chiʼ kojchʼaw rukʼ. Kqabʼano are chiʼ kqabʼij che jas utz taq ubʼantajik utz kqilo y jasche nim kqil wi. Are chiʼ kqasikʼij ri Biblia y kqanikʼoj uwach chqilaʼ jas ubʼantajik ri Jehová utz kqilo (Job 37:23; Rom. 11:33). Tekʼuriʼ chqabʼij che. Xuqujeʼ chqayaʼ uqʼij are chiʼ kqil ri kubʼan che qatoʼik y ri kubʼan che kitoʼik ri e qachalal, rumal che ri areʼ amaqʼel kel ukʼuʼx chqe y kojutoʼ (1 Sam. 1:27; 2:1, 2).

8. Junam rukʼ ri kubʼij 1 Tesalonicenses 5:18, ¿jas kojkunik kqamaltyoxij che ri Jehová?

8 Chojmaltyoxin che ri Jehová. Kʼo kʼi kojkunik kqamaltyoxij che ri Jehová (chasikʼij uwach 1 Tesalonicenses 5:18). Chqamaltyoxij ronojel ri utz taq jastaq uyaʼom chqe (Sant. 1:17). Junam rukʼ ri jeʼlalaj uwach Ulew, ri jastaq ubʼanom chuwach, ri qakʼaslemal, ri qafamilia, ri qachiʼl, ri kʼaslemal kʼo ta ukʼisik kuya na chqe y ri rachilanik.

9. ¿Jas kbʼanow chqe che kojmaltyoxin taj?

9 ¿Jasche rajawaxik kojmaltyoxin che ri Jehová? Rumal che oj kʼo chkixoʼl winaq che kemaltyoxin taj, xaq xiw kkaj más jastaq y are ta kkimaltyoxij ri kʼo kukʼ. We kqabʼan qe junam kukʼ ri winaq riʼ weneʼ xaq xiw kqataʼ chi jastaq pa ri qachʼawem. Rech kkʼulmataj ta waʼ qukʼ rajawaxik kqamaltyoxij che ri Jehová ronojel ri uyaʼom chqe (Luc. 6:45).

Uyaʼik maltyoxinik che ri Jehová kojutoʼ rech kqachʼij ri e kʼax. (Chawilaʼ ri párrafo 10).

10. ¿Jas xtoʼw jun qachalal rech xmaltyoxinik? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).

10 Ukʼutik maltyoxinik kojutoʼo rech kqachʼij ri kʼax. Chqilampeʼ ri ukʼutbʼal jun qachalal Kyung-sook ubʼiʼ che xuriq cáncer pa ri upulmón, kriqitaj pa ri wuj La Atalaya 15 re enero 2015. Kubʼij: «Sibʼalaj xinbʼisonik are chiʼ xwetaʼmaj che in yawabʼ. Xinnaʼo che kʼo ta chi kinkunik kinbʼano y sibʼalaj xinxibʼij wibʼ». Are kʼu ¿jas xtoʼw chuwach ri kʼax? Ri areʼ kubʼij che ronojel taq chaqʼabʼ are chiʼ majaʼ kwarik, kpaqiʼ pa uwiʼ ri terraza rech kechʼaw rukʼ ri Jehová y kumaltyoxij jobʼ jastaq che xuya che pa riʼ ri jun qʼij. Wariʼ xutoʼo rech xubʼij che ri Jehová che sibʼalaj kraj. Ri qachalal qas xrilo jas kubʼan ri Jehová che kitoʼik ri upatanelabʼ are chiʼ kkiriq kʼax xuqujeʼ xrilo che más kʼo tewchibʼal chuwach kʼaxkʼolil. Junam rukʼ ri xubʼan ri qachalal Kyung-sook, kʼo kʼi kojkunik kqamaltyoxij che ri Jehová paneʼ kqariq kʼaxkʼolil. Uyaʼik maltyoxinik che ri Jehová kojutoʼ che uchʼijik ri kʼax y rech kojbʼison ta más.

11. ¿Jasche xajwataj ukowil kikʼuʼx ri utijoxelabʼ ri Jesús?

11 Chqataʼ qachuqʼabʼ che ri Jehová rech kqaxibʼij ta qibʼ kqatzijoj ri utzij. Are chiʼ xa jubʼiqʼ chi kraj kbʼe ri Jesús pa ri kaj xubʼij kan chke ri utijoxelabʼ che rajawaxik kkitzijoj ri utzij ri Dios «pa Jerusalén pa ronojel ri ulew re Judea xuqujeʼ pa Samaria, xuqujeʼ kʼu pa taq ri tinamit ri sibʼalaj naj e kʼo wi cho ronojel ri uwach ulew» (Hech. 1:8; Luc. 24:46-48). Are chiʼ qʼaxinaq chi jubʼiqʼ tiempo, ri kʼamal taq bʼe judíos xekichap bʼi ri Pedro y ri Juan, y xekikʼam bʼi chuwach ri Sanedrín. Chilaʼ xkibʼij chke che kkitzijoj ta chi ri utzij ri Dios y we kkiya ta kan ubʼanik kkibʼan na kʼax chke (Hech. 4:18, 21). ¿Jas xkibʼan ri e kebʼ apóstoles riʼ?

12. Junam rukʼ ri kubʼij Hechos 4:29, 31, ¿jas xkibʼan ri tijoxelabʼ?

12 Ri Pedro y ri Juan xkibʼij wariʼ chke ri kʼamal taq bʼe: «Chomaj alaq we sukʼ chi are nabʼe kojniman chech alaq chuwach ri unimaxik ri Dios. Man kojkuʼin ta kʼut chi ma ta kqatzijoj ri qilom ri qatom» (Hech. 4:19, 20). Are chiʼ ri Pedro y ri Juan xetzoqopix bʼik, xkimulij kibʼ kukʼ ri nikʼaj chi tijoxelabʼ che ubʼanik kichʼawem rech kkiya ta kan utzijoxik ri utzij ri Dios. Xkibʼij: «Yaʼ la chke ri e pataninel taq ech la chi kkikoj kichuqʼabʼ che ubʼixik ri tzij la, ma ta kkixeʼj kibʼ». Y ri Jehová qas xutatabʼej ri kichʼawem (chasikʼij uwach Hechos 4:29, 31).

13. ¿Jas kqetaʼmaj chrij ri Jin-hyuk?

13 Chqesaj kiwach ri utijoxelabʼ ri Jesús we ri qʼatal taq tzij kkiqʼatej qawach che utzijoxik ri utzij ri Dios. Are laʼ ri xukʼulmaj ri qachalal Jin-hyuk che xkʼam bʼi pa cárcel rumal ri ukojonik. Xbʼix che che kerilij ri achijabʼ che e tzʼapim pa jun cuarto pa ri cárcel are kʼu kchʼaw ta kukʼ chrij ri Biblia. Rumal laʼ, xutaʼ uchuqʼabʼ y unojibʼal che ri Jehová rech kuxibʼij ta ribʼ kutzijoj ri utzij chke ri achijabʼ (Hech. 5:29). Ri qachalal kubʼij: «Ri Jehová xuta ri nuchʼawem, rumal che xuya nuchuqʼabʼ y xuya nunojibʼal rech xinchʼaw chrij. Xinkunik xinmajij uyaʼik etaʼmanik re ri Biblia pa cinco minutos chke ri achijabʼ pa ri cárcel. Y chaqʼabʼ kintzʼibʼaj cartas rech kinya chke chukabʼ qʼij». Junam rukʼ ri qachalal Jin-hyuk, chqataʼ qachuqʼabʼ y qanojibʼal che ri Jehová rech kojkunik kqatzijoj ri utzij.

14. ¿Jas kattoʼw chuwach ri e kʼaxkʼolil? (Salmo 37:3, 5).

14 Chqataʼ che ri Jehová che kojutoʼ chuwach ri kʼax. Kʼi chqe tajin kqariq kʼax rumal che xkam jun qachalaxik o jun qachiʼl, kbʼan kʼax chqe rumal ri qakojonik, qariqom jun yabʼil o kʼo kʼax pa ri qafamilia. Ri pandemias y ri e chʼoj más uchʼitom ri e kʼax riʼ. Rumal laʼ, chabʼij ronojel che ri Jehová junam ri kabʼan rukʼ jun awachiʼl. Ri areʼ qas katutoʼ na (chasikʼij uwach Salmo 37:3, 5).

15. ¿Jas kojutoʼ wi ri chʼawem are chiʼ kojqʼax chuwach kʼax? Chayaʼ jun kʼutbʼal.

15 Ubʼanik qachʼawem amaqʼel kojutoʼ che uchʼijik ri kʼax (Rom. 12:12). Ri Jehová retaʼm ronojel ri kkikʼulmaj ri upatanelabʼ y keʼutatabʼej «are taq kkitzʼonoj ri utobʼanik» (Sal. 145:18, 19). Jun qachalal precursora che kʼo 29 ujunabʼ Kristie ubʼiʼ qas xril wariʼ are chiʼ xyawajik. Rumal ri uyabʼ xuriq jun nimalaj bʼis. Tekʼuriʼ, are chiʼ qʼaxinaq chi jubʼiqʼ tiempo xuriq jun yabʼil ri unan che kkunataj ta chik. Ri qachalal Kristie kubʼij: «Ronojel taq qʼij rukʼ oqʼej xintaʼ che ri Jehová che kinutoʼ che uchʼijik ri kʼax. Xuqujeʼ xinya ta kan ri riqbʼal ibʼ y unikʼoxik ri uTzij». Xuqujeʼ kubʼij: «Ubʼanik nuchʼawem sibʼalaj xinutoʼ pa ri kʼaxalaj tiempo riʼ. Rumal che xukubʼsaj nukʼuʼx che ri Jehová kʼo che nutoʼik. Paneʼ aninaq taj xinkunatajik, are kʼu ri Jehová xuya ri jamaril che kajwataj chwe». Ksach ta chqe che «ri Ajawaxel keresaj chuwach ri taqchibʼal mak konojel ri keniman che» (2 Ped. 2:9).

Rech kojqaj ta pa mak, 1) chqataʼ ri utobʼanik ri Jehová, 2) chqachajij qibʼ y 3) chqanimarisaj ri qachilanik rukʼ. (Chawilaʼ ri párrafos 16 y 17).

16. ¿Jasche rajawaxik ri utobʼanik ri Jehová chqe rech kojqaj ta pa mak?

16 Chqataʼ che ri Jehová che kojutoʼ rech kojqaj ta pa mak. Rumal che xa oj ajmakibʼ, rajawaxik kqachajij qibʼ chuwach ri mak. Y ri Satanás sibʼalaj kukoj uchuqʼabʼ rech kojqaj pa mak. Jun kʼutbʼal, kukoj ri música, películas, internet o ri videojuegos rech kutzʼilobʼisaj ri qachomanik. Rech jeriʼ kqabʼan jastaq che kqaj ta chuwach ri Jehová y kojqaj pa mak (Mar. 7:21-23; Sant. 1:14, 15).

17. ¿La xaq xiw rajawaxik kqabʼan qachʼawem rech kojqaj ta pa mak? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).

17 Kajwataj ri utobʼanik ri Jehová chqe rech kojqaj ta pa mak. Ri Jesús xubʼij che rajawaxik kqataʼ wariʼ pa ri qachʼawem: «Mujyaʼ la chuwach ri taqchibʼal makaj, xaneʼ chujtoʼ la chujesaj la pa uqʼabʼ ri bʼanal etzelal» (Mat. 6:13). Ri Jehová kraj kojutoʼo are kʼu rajawaxik kqataʼ che. Wariʼ kraj ta kubʼij che xaq xiw rajawaxik kqabʼan qachʼawem, xaneʼ rajawaxik kqachajij qibʼ oj rech kojqaj ta pa mak y rech kqabʼan ta qe jas ri kkibʼan ri winaq (Sal. 97:10). Y rech kqachajij ri qachomanik rajawaxik kqasikʼij ri Biblia, kojbʼe pa ri e riqbʼal ibʼ y kqatzijoj ri utzij ri Dios. Ri Jehová kuya ta bʼe che kqariq jun kʼax che mat neʼ kqachʼijo (1 Cor. 10:12, 13).

18. ¿Jas rajawaxik kqabʼan qonojel?

18 Rech kqaya ta kan upatanexik ri Jehová pa we kʼaxalaj tiempo riʼ, rajawaxik amaqʼel kqabʼan qachʼawem che y «[koj]chʼaw rukʼ, rukʼ ronojel jikibʼam kʼuxaj» o qanimaʼ (Sal. 62:8). Rumal laʼ, ronojel taq qʼij chqesaj qatiempo che ubʼanik qachʼawem che ri Jehová rukʼ ronojel qanimaʼ. Chqayaʼ nim uqʼij y chqamaltyoxij che ronojel ri uyaʼom chqe. Chqataʼ che che kuya qachuqʼabʼ rech kqaxibʼij ta qibʼ kqatzijoj ri utzij, rech kqachʼij ri e kʼax y rech kojqaj ta pa mak. Kqaya ta bʼe che jun jastaq kojuqʼatej che ubʼanik qachʼawem che ri Jehová. Are kʼu ¿jas kubʼan areʼ che uyaʼik ri kqataʼ che? Kqil na wariʼ pa ri jun chi kʼutunem.

BʼIXONEM 42 Ri uchʼawem ri upatanel ri Dios

a Kqaj kqabʼan qachʼawem che ri Jehová rukʼ ronojel qanimaʼ, junam rukʼ ri kqabʼano are chiʼ kojtzijon rukʼ jun qachiʼl. Are kʼu jujun taq mul sibʼalaj latzʼ qawach rumal laʼ ksach chqe kqabʼan qachʼawem y weneʼ kqariq taj jas kqabʼij. Pa wajun kʼutunem kqil na jas rajawaxik kqabʼano.