Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 45

¿Jas kubʼan che qatoʼik ri ruxlabʼixel ri Dios?

¿Jas kubʼan che qatoʼik ri ruxlabʼixel ri Dios?

«Ri nimalaj kuʼinem, rukʼ ri Dios kpe wi, man qukʼ ta uj» (2 COR. 4:7).

BʼIXONEM 104 Ri uxlabʼixel usipanik ri Dios

RI KQETAʼMAJ NA *

1, 2. a) ¿Jas kojtowik rech kqachʼij ri kʼax? Chayaʼ ubʼixik. b) ¿Jas kqil na pa wajun kʼutunem riʼ?

ARE chiʼ xqakʼulmaj jun kʼax pa ri qakʼaslemal, kʼi chqe xqachomaj che we ta xa qatukel chuwach ri kʼax mat xojkun riʼ che uchʼijik. Weneʼ qachomam wariʼ are chiʼ xojqʼax chuwach jun yabʼil o ri ukamikal jun winaq che kqaj. Xojkunik xojel chuwach ri kʼax xaq xiw rumal «ri nimalaj kuʼinem, rukʼ ri Dios kpe wi, man qukʼ ta uj» (2 Cor. 4:7-9).

2 Kajwataj ri utobʼanik ri uxlabʼixel chqe rech kqabʼan ta qe ri kkibʼan ri e winaq re wajun uwach Ulew riʼ (1 Juan 5:19). Xuqujeʼ, rajawaxik kqachajij qibʼ chkiwach ri «itzel taq uxlabʼal» (Efes. 6:12). Chuwach ri e kʼax riʼ, kqil na kebʼ jastaq che kubʼan ri ruxlabʼixel ri Dios che qatoʼik. Tekʼuriʼ kqil ri rajawaxik kqabʼano rech kqariq wajun tobʼanik riʼ.

RI UXLABʼIXEL KUYA QACHUQʼABʼ

3. ¿Jas jujun chke ri e tobʼanik kuya ri uxlabʼixel chqe rech kqachʼij ri e kʼax?

3 Ri ruxlabʼixel ri Jehová kojutoʼ are chiʼ kuya qachuqʼabʼ, rech kqabʼan ri chak yaʼom chqe paneʼ kqariq kʼax pa ri qakʼaslemal. Ri apóstol Pablo xuchomaj che paneʼ kuriq kʼax kkunik kupatanij ri Jehová rumal «ri ukuʼinem ri Cristo» (2 Cor. 12:9). Pa ri ukabʼ uviaje misional, xaq xiw ta xukoj uchuqʼabʼ che utzijoxik ri utzij ri Dios, xaneʼ xchakunik rech kuchʼak ri uwa. Pa Corinto, xkʼojiʼ pa kachoch ri Áquila xuqujeʼ Priscila, rech kkibʼan ja rech atzʼyaq. Rumal che junam ri kichak, Pablo kchakun kebʼ oxibʼ qʼij pa ri semana kukʼ (Hech. 18:1-4). Ri uxlabʼixel xuya uchuqʼabʼ rech kubʼan ri chak riʼ xuqujeʼ kutzijoj ri utzij ri Dios.

4. Junam rukʼ ri kubʼij 2 Corintios 12:7b-9, ¿jas chuwach xukoj wi uchuqʼabʼ ri Pablo?

4 (Chasikʼij uwach 2 Corintios 12:7b-9). ¿Jas xraj xubʼij ri Pablo are chiʼ xubʼij che kukoj uchuqʼabʼ chuwach «jun kʼix pa ri» ucuerpo? Junam rukʼ jun kʼix we kok pa ri qacuerpo, kʼax kubʼan chqe. Rumal laʼ Pablo xraj xubʼij che tajin kuriq jun kʼax rumal jun ubʼantajik che utz taj. Xubʼij che wajun kʼax riʼ «taqom uloq [...] rumal ri Satanás», che tajin kubʼan kʼax che. Weneʼ ri Satanás xuqujeʼ ri demonios e areʼ ta xekojow wajun kʼix che, ri kraj kubʼij, che e areʼ ta ri xeyaʼow ri ukʼaxkʼolil. Are kʼu, chiʼ ri itzel taq uxlabʼal xkilo che kʼo wajun «kʼix» riʼ che Pablo, weneʼ xkaj xkikoj más ri kʼix rech kkiya más kʼax che. ¿Jas xubʼan ri Pablo?

5. ¿Jas xubʼan ri Jehová che uyaʼik ri xutaʼ ri Pablo che pa chʼawem?

5 Nabʼe, Pablo xraj xresaj ri «kʼix» kʼo pa ri ukʼaslemal. Xubʼij: «Oxmul xinbʼochiʼj ri Ajawaxel chi kresaj we kʼax riʼ chwe». Paneʼ sibʼalaj xubʼan uchʼawem, ri kʼix pa ri ukʼaslemal xsach ta uwach. ¿La kraj kubʼij wariʼ che xtatabʼex ta ri uchʼawem rumal ri Jehová? Jeʼ taj, ri Jehová qas xutatabʼej. Paneʼ Jehová xresaj ta ri kʼax che, xuya uchuqʼabʼ rech xkunik xuchʼijo. Xuqujeʼ xubʼij che: «Ri nukunem kkʼutun na pa ri tuqaril» (2 Cor. 12:8, 9). Rumal ri utobʼanik ri Dios, Pablo xkikotik xuqujeʼ xkʼojiʼ jamaril pa ri ukʼaslemal (Filip. 4:4-7).

6. a) ¿Jas kubʼan ri Jehová che uyaʼik ri kqataʼ che pa qachʼawem? b) ¿Jas tzujunik che e kʼo pa ri textos kuya qachuqʼabʼ?

6 ¿La sibʼalaj qabʼanom qachʼawem che ri Jehová rech kojresaj pa jun kʼax, junam che xubʼan ri Pablo? We sibʼalaj qabʼanom qachʼawem are kʼu xsach ta uwach ri kʼax, xuqujeʼ xa xnimar más, weneʼ kqachomaj che xa kojqaj ta chi chuwach ri Jehová. Are kʼu chnaʼtaj ri ukʼutbʼal ri Pablo chqe. Junam rukʼ ri xubʼan Jehová che uyaʼik che ri Pablo ri xutaʼ pa chʼawem, xuqujeʼ kuya ri kqataʼ oj che. Paneʼ kresaj ta ri kʼax tajin kqariqo, rukʼ ri ruxlabʼixel kuya ri qachuqʼabʼ rech kqachʼijo (Sal. 61:3, 4). Weneʼ sibʼalaj kbʼan kʼax chqe, are kʼu Jehová kojuya ta kanoq (2 Cor. 4:8, 9; Filip. 4:13).

RI UXLABʼIXEL KUYA QACHUQʼABʼ RECH KQAYA TA KAN UPATANIXIK RI JEHOVÁ

7, 8. a) ¿Jas kjunamataj wi ri kaqiqʼ rukʼ ri ruxlabʼixel ri Dios? b) ¿Jas xubʼan Pedro che ubʼixik ri kubʼan ri ruxlabʼixel ri Dios?

7 ¿Jas jun chi tobʼanik kuya ri uxlabʼixel chqe? Junam rukʼ ri kaqiqʼ che kukʼam bʼi jun barco chuchiʼ ri mar che sibʼalaj tajin ksilabʼisax rumal jun nimalaj kaqiqʼ, ri uxlabʼixel kojutoʼ chuwach ri kʼaxkʼolil kqariq pa ri qakʼaslemal rech kqachʼijo kojopan pa ri kʼakʼ uwach Ulew che utzujum ri Dios chqe.

8 Rumal che ri apóstol Pedro are jun chapal kar, kʼo retaʼmabʼal chrij ri ubʼinisaxik ri barcos. Weneʼ rumal wariʼ xukoj jun tzij che kʼo ubʼanik rukʼ ri barco are chiʼ xuya ubʼixik chrij ri kubʼan ri ruxlabʼixel ri Dios. Xutzʼibʼaj: «Ri kitzij kʼut ri qʼaxal taq tzij man xpe ta ojer xa rumal ri urayibʼal jun winaq, xaneʼ e winaq ri xkiya kibʼ pa uqʼabʼ ri Dios ri xetzijonik, xyaʼ kinoʼj rumal ri Ruxlabʼal ri Dios». Ri tzij griega «xkiya kibʼ» literalmente kraj kubʼij «chararem bʼik», «kʼamom bʼik» (2 Ped. 1:21).

9. ¿Jas xraj xukʼut Pedro chiʼ xukoj ri e tzij «kʼamom bʼik»?

9 ¿Jas xraj xubʼij ri Pedro are chiʼ xukoj ri e tzij «kʼamom bʼik»? Lucas, ri xtzʼibʼan ri wuj re Hechos, junam ri tzij xukojo are chiʼ xchʼaw chrij jun barco che kuyaʼo che kkʼam bʼi rumal ri kaqiqʼ (Hech. 27:15). Rumal laʼ, are chi Pedro xubʼij che ri xetzʼibʼan ri Biblia e «kʼamom bʼik», xukoj jun kʼambʼal noʼj che kchʼaw chrij ri barco, junam che xubʼij jun biblista. Ri qastzij, Pedro xraj xubʼij, che junam rukʼ ri kaqiqʼ che kukʼam bʼi ri barco chuchiʼ ri mar, ri uxlabʼixel xukʼam kibʼe ri profetas xuqujeʼ ri xetzʼibʼan ri Biblia rech utz xkibʼan che ri kichak. Ri biblista xubʼij: «Pa nikʼaj chi tzij, ri profetas xkiyak ri velas». Jehová xuya ri tobʼanik are chiʼ xuya «kaqiqʼ», kraj kubʼij, ri uxlabʼixel. Xuqujeʼ ri tzʼibʼanelabʼ re ri Biblia xkiya ri kitobʼanik are chiʼ xkibʼan ri xubʼij ri uxlabʼixel chke.

PASO 1: Amaqʼel kqabʼan ri jastaq che kʼo ubʼanik rukʼ ri qakojonik.

PASO 2: Kqakoj ronojel ri qachuqʼabʼ rech kqabʼan ri e jastaq riʼ. (Chawilaʼ ri párrafo 11). *

10, 11. ¿Jas kebʼ jastaq rajawaxik kqabʼano rech kkʼojiʼ ri ruxlabʼixel ri Dios pa qawiʼ? Chayaʼ jun kʼutbʼal.

10 Qastzij che ri Jehová kimik kukoj ta chi ri ruxlabʼixel rech ktzʼibʼax e wuj re ri Biblia. Are kʼu kukoj na kimik rech kukʼam kibʼe ri e upatanelabʼ. Rumal laʼ Jehová tajin kuya ri utobʼanik. Are kʼu, rech kqariq ri utobʼanik ri uxlabʼixel, rajawaxik kʼo kqabʼan oj. ¿Jas kqabʼano?

11 Chojchoman chrij wajun kʼutbʼal riʼ. We ri winaq che tajin kubʼinisaj jun barco kraj kuriq ri kaqiqʼ, rajawaxik kubʼan kebʼ jastaq. Nabʼe, rajawaxik kukʼam bʼi ri barco jachiʼ kʼo wi más kaqiqʼ, rumal che we xaq xiw kkanaj chuchiʼ ri mar kkun taj kbʼinik. Ukabʼ, rajawaxik kkoj ri uvelas rumal che ri barco xaq xiw kbʼinik we ri kaqiqʼ kujikʼ bʼi ri velas. Junam rukʼ wariʼ, xaq xiw kojkunik kqaya ta kan upatanexik ri Jehová we kʼo ri ruxlabʼixel qukʼ. Rumal laʼ rajawaxik kqabʼan kebʼ jastaq. Nabʼe, kojkʼojiʼ pa ri lugar jachiʼ kʼo wi ri kaqiqʼ, kraj kubʼij, kqabʼan jastaq jachiʼ kʼo wi ri ruxlabʼixel ri Dios. Ukabʼ, «ukojik ri velas» kraj kubʼij ukojik qachuqʼabʼ che ubʼanik jastaq che kʼo ubʼanik rukʼ ri qakojonik (Sal. 119:32). We kqabʼan ri kebʼ jastaq riʼ, ri uxlabʼixel kuya qachuqʼabʼ rech kqapatanij ri Jehová rukʼ sukʼilal paneʼ kqariq kʼax, rech kojopan pa ri kʼakʼ uwach Ulew.

12. ¿Jas kqetaʼmaj chanim riʼ?

12 Qilom chi ri kebʼ jastaq kubʼan ri uxlabʼixel che qatoʼik. Kuya qachuqʼabʼ, kojutoʼ rech kojux sukʼ chiʼ kqariq kʼax. Kojutoʼ rech kqaya ta kan upatanexik ri Jehová xuqujeʼ kojutoʼ rech kojux sukʼ kʼa pa ri kʼakʼ uwach Ulew. Chanim riʼ, kqetaʼmaj chi kajibʼ jastaq che rajawaxik kqabʼano rech kojutoʼ más ri uxlabʼixel.

¿JAS KQABʼANO RECH QAS KQARIQ RI UTZILAL KUYA RI UXLABʼIXEL?

13. a) Junam rukʼ ri kubʼij 2 Timoteo 3:16, 17, ¿jas tobʼanik kuya ri Biblia chqe? b) ¿Jas rajawaxik kqabʼan oj?

13 Nabʼe, chqetaʼmaj más chrij ri uTzij ri Dios (chasikʼij uwach 2 Timoteo 3:16, 17). Ri e tzij griega «petinaq rukʼ ri Dios» literalmente kraj kubʼij «xutʼim rumal ri Dios». Jehová xukoj ri ruxlabʼixel rech «xuya» ri uchomanik pa kichomanik ri xetzʼibʼan ri Biblia. Are chiʼ kqasikʼij ri uTzij ri Dios xuqujeʼ kojchoman chrij, ri e kʼutunem re ri Dios keʼok pa ri qachomanik xuqujeʼ pa ri qanimaʼ. Ri e chomanik riʼ kuya qachuqʼabʼ rech kqabʼan ri kqaj chuwach ri Dios (Heb. 4:12). Are kʼu, rech qas kqariq ri utzilal che kuya ri uxlabʼixel, rajawaxik kqatas qatiempo che retaʼmaxik más chrij ri Biblia xuqujeʼ qas nojimal kojchoman chrij ri kqasikʼij uwach. We jeʼ kqabʼano, ri utzij ri Dios kojutoʼ rech utz ri kqabʼij xuqujeʼ ri kqabʼano.

14. a) ¿Jasche kqabʼij che kʼo ri ruxlabʼixel ri Jehová pa ri e riqbʼal ibʼ? b) ¿Jas rajawaxik kqabʼano rech kqakʼutu che «qayakom ri qavelas» pa ri e riqbʼal ibʼ?

14 Ukabʼ, chqaqʼijilaj ri Dios kukʼ ri e qachalal (Sal. 22:22). Pa nikʼaj chi tzij, kojkunik kqabʼij che pa ri e riqbʼal ibʼ kʼo ri ruxlabʼixel ri Jehová (Apoc. 2:29). ¿Jasche kqabʼij wariʼ? Rumal che, are chiʼ kqamulij qibʼ kukʼ ri e qachalal, kqataʼ che ri Jehová che kuya ri ruxlabʼixel chqe, kqabʼixoj bʼixonem che esam pa ri uTzij ri Dios xuqujeʼ kqataʼ ri e pixabʼ re ri Biblia che kkiya ri e qachalal che e chaʼom rukʼ ri uxlabʼixel. Xuqujeʼ ri uxlabʼixel riʼ keʼutoʼ ri e qachalal ixoqibʼ rech kkisukʼumaj xuqujeʼ kkikʼut ri kbʼan che utzijoxik ri utzij ri Dios pa ri riqbʼal ibʼ. Are kʼu, we kqaj qas kqariq ri utzilal che kuya ri uxlabʼixel, rajawaxik kqatijoj qibʼ rech kqaya ri qacomentarios are chiʼ kojbʼe pa ri riqbʼal ibʼ. Rukʼ wariʼ, kqakʼutu che «qayakom ri qavelas».

15. ¿Jas rajawaxik kqabʼano rech ri uxlabʼixel kojutoʼ che utzijoxik ri utzij ri Dios?

15 Urox, kojbʼe che utzijoxik ri utzij ri Dios. Are chiʼ kqakoj ri Biblia che utzijoxik ri utzij ri Dios xuqujeʼ che kitijoxik ri e winaq, tajin kqaya bʼe che ri uxlabʼixel kojutoʼ pa ri qachak che ri Dios (Rom. 15:18, 19). Are kʼu rajawaxik che amaqʼel kojbʼe che utzijoxik ri utzij ri Dios xuqujeʼ kqakoj ri Biblia rech qas kqariq ri utzilal kuya ri uxlabʼixel. Jun jastaq che kojutoʼ che umajixik tzijonem kukʼ ri e winaq are ri e kʼutbʼal re tzijonem che kʼo pa ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos: Wuj re chak.

16. ¿Jas ri qas más nim ubʼanik kqabʼano rech ri Jehová kuya ri ruxlabʼixel chqe?

16 Ukaj, chqabʼanaʼ qachʼawem che Jehová (Mat. 7:7-11; Luc. 11:13). Rech kqariq ri ruxlabʼixel ri Jehová rajawaxik kqataʼ che pa qachʼawem. Kʼo ta jun jastaq kojqʼatenik rech kqabʼan qachʼawem che ri Jehová xuqujeʼ rech kuya ri uxlabʼixel chqe (Sant. 1:17). ¿Jas kqabʼan che ubʼanik qachʼawem rech qas kqariq ri utzilal kuya ri uxlabʼixel? Rech kqariq ri respuesta re wajun pregunta riʼ, kqanikʼoj na más chrij ri chʼawem che kriqitaj pa ri Evangelio re Lucas. *

AMAQʼEL CHQABʼANAʼ QACHʼAWEM

17. ¿Jas kukʼut chqawach chrij ri chʼawem ri ukʼutbʼal ri Jesús kʼo pa Lucas 11:5-9, 13?

17 (Chasikʼij uwach Lucas 11:5-9, 13). Ri kʼutbʼal xuya ri Jesús kukʼut chqawach ri kqabʼan che utaʼik ri uxlabʼixel. Pa ri kʼutbʼal, ri achi xuriq ri kajwataj che rumal ri «utaqalem» o xkos ta che utaʼik ri kraj. Xuxibʼij ta ribʼ xutaʼ tobʼanik che ri rachiʼl paneʼ nikʼaj aqʼabʼ chik (chawilaʼ ri nota re etaʼmanik «xkos ta che utaʼik», re ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos: Wuj re chak re julio 2018). ¿Jas xubʼan ri Jesús che ujunamisaxik wajun kʼutbʼal riʼ rukʼ ri chʼawem? Xubʼij: «Chitaʼ, kyataj kʼu na chiwe. Chitzukuj, kiriq kʼu na. Chikʼorkʼaʼ ri uchiʼja, kajaqtaj kʼu na chiwach». Ri kqetaʼmaj chrij wariʼ are che, rech kqariq ri utobʼanik ri uxlabʼixel, rajawaxik kojkos ta che utaʼik.

18. ¿Jasche qetaʼm che Jehová kuya ri uxlabʼixel chqe?

18 Wajun kʼutbʼal riʼ xuqujeʼ kojutoʼ che uchʼobʼik ri rumal che Jehová kuya na ri ruxlabʼixel chqe. Ri achi che xubʼij ri Jesús xraj che utz kubʼan che ukʼulaxik ri rulaʼ. Xunaʼ che rajawaxik kuya uwa ri xopan rukʼ, are kʼu kʼo ta jastaq re. Jesús xubʼij che ri kʼulja xuya ri kaxlanwa, rumal che ri achi xkos ta che utaʼik. ¿Jas xraj kukʼut chqawach? Che, we jun winaq paneʼ tzʼaqat ta ukʼaslemal kraj kutoʼ jun chi winaq rumal che kkos ta che utaʼik ri kraj, qastzij riʼ che ri loqʼalaj qaTat ri kʼo pa ri kaj kuya ri uxlabʼixel chke ri kekos ta che utaʼik. Rumal laʼ, kojkunik kqataʼ ri ruxlabʼixel ri Jehová xuqujeʼ kqakubʼsaj qakʼuʼx che kuya chqe (Sal. 10:17; 66:19).

19. ¿Jasche qetaʼm che qas kojkunik kojchʼakanik?

19 Qas qetaʼm che kojkunik kojchʼakanik paneʼ ri Satanás kraj kojuchʼako. ¿Jasche? Rumal che ri uxlabʼixel kojutoʼ pa kebʼ jastaq. Nabʼe, kuya ri kunem rech kqachʼij ri e kʼax. Ukabʼ, are ri kyaʼow qachuqʼabʼ rech kqaya ta kan upatanixik ri Jehová kʼa chiʼ kopan ri kʼakʼ uwach ulew. Rumal laʼ, chqakojoʼ qachuqʼabʼ rech kqariq ri utzilal kuya ri uxlabʼixel.

BʼIXONEM 41 Tat, chata ri nuchʼawem

^ párr. 5 Wajun kʼutunem riʼ kuya ubʼixik ri kubʼan ri ruxlabʼixel ri Dios che qatoʼik rech kqachʼij ri e kʼax. Xuqujeʼ kqetaʼmaj ri rajawaxik kqabʼano rech kqariq wajun tobʼanik riʼ.

^ párr. 16 Lucas are ri evangelista che qas kojutoʼ che uchʼobʼik che ri chʼawem sibʼalaj nim ubʼanik pa ri ukʼaslemal ri Jesús (Luc. 3:21; 5:16; 6:12; 9:18, 28, 29; 18:1; 22:41, 44).

^ párr. 59 RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: PASO 1: Jun kʼulaj kopan pa ri Ja rech Ajawbʼal. Are chiʼ e kʼo kukʼ ri e qachalal, kkibʼan jun chak rukʼ ri utobʼanik ri ruxlabʼixel ri Jehová. PASO 2: Kitijom kibʼ rech kkiya kicomentarios pa ri riqbʼal ibʼ. Ri kebʼ pasos che xqil pa wajun kʼutunem riʼ e rajawaxik rech kqabʼan ri bʼim chqe: retaʼmaxik más chrij ri Biblia, utzijoxik ri utzij ri Dios xuqujeʼ ubʼanik chʼawem che ri Jehová.