Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 46

Ri kʼateʼ xixkʼuliʼk, are qas chikojoʼ ri ikʼaslemal che upatanixik ri Jehová

Ri kʼateʼ xixkʼuliʼk, are qas chikojoʼ ri ikʼaslemal che upatanixik ri Jehová

«Ri Ajawaxel are kuʼinelalaj toʼl wech; chrij xinyaʼ wi ronojel ri kulbʼal nukʼuʼx» (SAL. 28:7).

BʼIXONEM 131 Ri utunubʼam ri Dios

RI KQETAʼMAJ NA *

1, 2. a) ¿Jasche rajawaxik che ri kʼateʼ xekʼuliʼk kkikubʼsaj kikʼuʼx chrij ri Jehová? (Salmo 37:3, 4). b) ¿Jas kqil na pa wajun kʼutunem riʼ?

¿LA KʼATEʼ xatkʼuliʼk o tajin kachomaj katkʼuliʼk? We jeriʼ, qastzij riʼ che kawaj kixkikot pa ronojel ikʼaslemal rukʼ ri winaq che sibʼalaj kawaj. Qastzij, pa ri kʼulanem kʼo kʼaxkʼolil kriqitajik y are chiʼ kʼateʼ kekʼuliʼ kebʼ winaq rajawaxik kkichaʼ ubʼanik jastaq che nim ubʼanik. Ri kibʼan che rilik ri jastaq kʼo ubʼanik rukʼ ri ikʼaslemal pa kʼi junabʼ. We kikubʼsaj ikʼuʼx chrij ri Jehová, kixkun che uchaʼik utz taq jastaq, knimar ri iwachilanik pa ri ikʼulanem y sibʼalaj kixkikotik. Are kʼu, we kibʼan ta ri kubʼij ri Jehová chiwe, kixkikot taj y kiriq kʼi taq kʼax pa ri ikʼulanem (chasikʼij uwach Salmo 37:3, 4).

2 Paneʼ wajun kʼutunem riʼ kchʼaw chkij ri kʼateʼ xekʼuliʼk, xuqujeʼ kchʼaw chrij jujun jastaq che kkiriq ri e kʼulan chi pa kʼi tiempo. Kqanikʼoj na jas kqetaʼmaj chrij ri kikʼutbʼal ri e sukʼ taq achijabʼ ixoqibʼ che kʼo kan ri kibʼiʼ pa ri Biblia. Xuqujeʼ kqil na ri kqetaʼmaj chkij jujun taq kʼulaj rech ri qaqʼij.

¿JAS KʼAX WENEʼ KKIRIQ RI KʼATEʼ XEKʼULIʼK?

¿Jas jastaq weneʼ keqʼaten ri kʼateʼ xekʼuliʼk rech kkipatanij ta más ri Jehová? (Chawilaʼ ri párrafos 3 y 4).

3, 4. ¿Jas kʼax weneʼ kkiriq ri kʼateʼ xekʼuliʼk?

3 Pa jujun taq tinamit, weneʼ ri kʼateʼ xekʼuliʼk ketaqchiʼx che ubʼanik jujun jastaq che kkaj taj kkibʼano. Weneʼ kbʼix chke kumal ri winaq, ri kitat kinan, ri kifamiliares che rajawaxik kkʼojiʼ kalkʼwal. Weneʼ xa ta kkaj kkibʼan kʼax, are kʼu kkibʼij chke ri kʼateʼ xekʼuliʼk che rajawaxik kkiloqʼ jun kachoch y kkinojisaj rukʼ jeʼlalaj taq jastaq.

4 We ri kʼulaj kkichomaj ta na ri kkibʼano, weneʼ kkinim kibʼ pa nimaʼq taq kʼasaj. Y, weneʼ rajawaxik sibʼalaj kechakun na rech kkesaj bʼi ri kʼasaj. Jeriʼ kʼo ta chi kitiempo che unikʼoxik uwach ri Biblia pa kitukel, ri qʼijilanik re ri familia y ri utzijoxik utzij ri Dios. Weneʼ kebʼe ta chi jujun taq mul pa riqbʼal ibʼ rumal che rajawaxik kkibʼan horas extras o rumal kkaj taj kelesax ri kichak chke. Rukʼ wariʼ, kekun ta chik kkinimarisaj más ri kichak che upatanixik ri Jehová.

5. ¿Jas kawetaʼmaj chrij ri xkikʼulmaj ri a Klaus y ri al Marisa?

5 Kʼo kʼi kʼutbʼal kqʼalajisanik che we are kbʼe qakʼuʼx chrij utzukuxik qʼinomal kqariq ta kikotemal. Are waʼ ri xkikʼulmaj ri a Klaus y ri al Marisa. * Are chiʼ xekʼuliʼk, kkikoj ronojel ri kitiempo che ri kichak rech kʼo kʼi jastaq ke, are kʼu kekikot taj. Ri qachalal Klaus kubʼij: «Kʼo kʼi jastaq qe, are kʼu pa ri qakojonik kʼo ta nijun qameta. Ri qastzij are che sibʼalaj kosbʼal y kqariq ta utzilal». Weneʼ at xuqujeʼ awilom che we are kbʼe akʼuʼx che utzukuxik qʼinomal kuya ta kikotemal chawe. Are kʼu katbʼison taj. Rumal che ri kikʼutbʼal ri e nikʼaj chik katutoʼo. Nabʼe chqilaʼ ri kketaʼmaj ri achajilaxelabʼ chrij ri qʼatal tzij Jehosafat.

CHIKUBʼSAJ IKʼUʼX CHRIJ RI JEHOVÁ JUNAM RUKʼ RI XUBʼAN RI JEHOSAFAT

6. Junam rukʼ ri kubʼij Proverbios 3:5, 6, ¿jas xubʼan ri qʼatal tzij Jehosafat are chiʼ xopan chuwach jun kʼax?

6 Achajilaxelabʼ, ¿la kʼo jujun mul kinaʼo che sibʼalaj ix kosinaq rumal ri eqelen kʼo pa iqʼabʼ che ukʼamik ubʼe ri ifamilia? We jeriʼ, ri ukʼutbʼal ri Jehosafat kixutoʼo. Rumal che qʼatal tzij, pa uqʼabʼ kʼo wi ri eqelen rech keʼuchajij konojel ri e kʼo pa ri tinamit. Rech utz kubʼan che rilixik wajun nimalaj eqelen, xukoj ronojel uchuqʼabʼ che kichajixik ri e winaq. Xuyak nimaʼq taj ja pa ri tinamit re Judá y xeʼumulij más che 1,160,000 ajchʼojabʼ che kʼo nim kichuqʼabʼ (2 Crón. 17:12-19). Are chiʼ xqʼax ri tiempo, xopan chuwach jun kʼax. Ri areʼ, ri ufamilia y konojel ri e winaq xkilo che xeʼopan ri ajchʼojabʼ re Ammón, Moab y ri e aj kʼacheʼlaj re Seír che ubʼanik kʼax chke (2 Crón. 20:1, 2). ¿Jas xubʼan ri Jehosafat? Xutaʼ tobʼanik y uchuqʼabʼ che ri Jehová, junam rukʼ ri kubʼij ri Proverbios 3:5, 6 (chasikʼij uwach). Ri uchʼawem, che kriqitaj pa 2 Crónicas 20:5-12, kukʼutu che sibʼalaj kukubʼsaj ukʼuʼx chrij ri loqʼalaj uTat kʼo pa ri kaj. ¿Jas xubʼan ri Jehová che utoʼik?

7. ¿Jas xubʼan ri Jehová che utzalixik uwach ri uchʼawem ri Jehosafat?

7 Ri Jehová xukoj jun levita, Jahaziel ubʼiʼ, che utzalixik uwach ri uchʼawem ri Jehosafat. Xubʼij: «Chixkʼol pa ri ikʼolbʼal, xaq jun chixkʼol wi, kiwil kʼu na ri kubʼan na ri Ajawaxel che itoʼtajisaxik» (2 Crón. 20:13-17). ¡Weneʼ kqʼalajinik che wajun chomanik riʼ qas ta kʼo ubʼeyal! Are kʼu ri e pixabʼ riʼ e uchomanik ta jun winaq; xaneʼ rukʼ ri Jehová petinaq wi. Xniman ri Jehosafat rumal che xukubʼsaj ronojel ukʼuʼx chrij ri uDios. Are chiʼ ri qʼatal tzij rachiʼl bʼi ronojel ri tinamit xeʼel bʼi che kikʼulaxik ri e kikʼulel, xeʼunabʼejsaj ta bʼi ri e rajchʼojabʼ che kʼo nim kichuqʼabʼ, xaneʼ are xeʼunabʼejsaj jujun taq achijabʼ che tajin kebʼixonik. Xekichʼak ri e kikʼulel junam rukʼ ri xubʼij ri Jehová (2 Crón. 20:18-23).

Ri kʼateʼ xekʼuliʼk kekunik are qas kkilij upatanixik ri Jehová we kkibʼan kichʼawem y kkinikʼoj ri Biblia. (Chawilaʼ ri párrafos 8 y 10).

8. ¿Jas kketaʼmaj ri achajilaxelabʼ chrij ri ukʼutbʼal ri Jehosafat?

8 Achajilaxelabʼ, ¿jas kiwetaʼmaj chrij ri ukʼutbʼal ri Jehosafat? Pa iqʼabʼ ix kʼo wi ri eqelen rech kichajij ri ifamilia y kikoj ichuqʼabʼ che kitoʼik rech kkiriq ta kʼax. Rumal laʼ, are chiʼ kʼo kʼaxkʼolil, weneʼ kichomaj che xaq itukel kixkunik kisukʼumaj, are kʼu mikubʼsaj ikʼuʼx chbʼil iwibʼ. Xaneʼ, chibʼanaʼ ichʼawem che ri Jehová y chitaʼ ri utobʼanik. Xuqujeʼ rukʼ ronojel iwanimaʼ chibʼanaʼ ichʼawem rukʼ ri iwixoqil. Chisikʼij ri Biblia, chinikʼoj ri e qawuj y chibʼanaʼ pa ikʼaslemal ri kiwetaʼmaj. Weneʼ e kʼo jujun winaq utz ta kkilo che are kikoj ri pixabʼ re ri Biblia are chiʼ kichaʼ ubʼanik jun jastaq y kkibʼij che xa kʼo ta ichomanik. Weneʼ kkibʼij che ri más kuya tobʼanik che ri ifamilia are che kʼo irajil o kʼi jastaq iwech. Are kʼu chnaʼtaj chiwe ri xubʼan ri Jehosafat, xukubʼsaj ukʼuʼx chrij ri Jehová y xukʼut rukʼ ri xubʼan pa ukʼaslemal. Ri Jehová xuwonobʼaʼ ta kan wajun sukʼalaj achi riʼ xuqujeʼ kixuwonobʼaʼ ta kan ix (Sal. 37:28; Heb. 13:5). ¿E kʼu konojel ri e kʼulanik? ¿Jas kekunik kkibʼano rech kekikot pa ri kifamilia?

ARE QAS CHIWILIJ UPATANIXIK RI JEHOVÁ JUNAM RUKʼ RI XKIBʼAN RI QʼAXAL TZIJ ISAÍAS Y RI RIXOQIL

9. ¿Jas kbʼix chkij ri qʼaxal tzij Isaías y ri rixoqil?

9 Ri Isaías y ri rixoqil are qas xkilij uqʼijilaxik ri Jehová. Ri Isaías are qʼaxal tzij y ri Biblia kubʼij che ri rixoqil xuqujeʼ «qʼaxal tzij» (Is. 8:1-4). Chuwach wajun kʼulaj riʼ, ri uqʼijilaxik ri Jehová are ri más nim ubʼanik. Qastzij che ri Isaías y ri rixoqil are jun utzalaj kʼutbʼal chkiwach ri e kʼulanik pa taq ri qaqʼij.

10. Rech ri e kʼulaj kkaj kkipatanij más ri Jehová, ¿jasche nim ubʼanik che kkinikʼoj ri profecías re ri Biblia?

10 ¿Jas kkibʼan ri e kʼulaj che resaxik uwach ri kikʼutbʼal ri Isaías y ri rixoqil? Ukojik ronojel kichuqʼabʼ che upatanixik ri Jehová. Rech kkibʼan ko che ri kikojonik, kekunik kkinikʼoj ri profecías re ri Biblia y kkilo che amaqʼel ketzʼaqatik (Tito 1:2). * Utz che kkichomaj jas kekunik kkibʼan che uyaʼik ri kitobʼanik rech ketzʼaqat jujun taq profecías, junam rukʼ ri xubʼij kan ri Jesús che ri utz taq jastaq re ri uQʼatbʼal tzij ri Dios ktzijox na pa ronojel uwach Ulew are chiʼ majaʼ kpe ri kʼisbʼal (Mat. 24:14). Are chiʼ jun kʼulaj qas kkichʼobʼo che tajin ketzʼaqat ronojel ri profecías re ri Biblia, más kkaj kkipatanij ri Jehová.

ARE QAS CHIWILIJ RI E JASTAQ RE RI UQʼATBʼAL TZIJ RI DIOS JUNAM RUKʼ RI XKIBʼAN RI PRISCILA Y RI ÁQUILA

11. ¿Jas xekunik xkibʼan ri Priscila y ri Áquila, y jasche?

11 Ri kʼateʼ xekʼuliʼk nim utzilal kkiriqo we kkinikʼoj ri kikʼutbʼal ri Priscila y ri Áquila, jun kʼulaj judíos che xekʼojiʼ pa ri tinamit Roma. Xtzijox ri utzij ri Dios chke y xeʼux cristianos. Kekikot riʼ pa ri kikʼaslemal, are kʼu xaq kʼateʼ xkʼextajik are chiʼ ri qʼatal tzij Claudio xuya ri taqanik che konojel ri judíos keʼel bʼi pa Roma. Chojchoman chrij jas xubʼan wariʼ pa ri kikʼaslemal ri Áquila y ri Priscila. Rajawaxik xeʼel bʼi pa ri tinamit, kkitzukuj chi na jun kʼakʼ kachoch y jun kʼolbʼal rech kkikʼayij likʼom taq ja. ¿La xubʼan wariʼ chke che are ta chi xkilij ri e jastaq rech ri Dios? Qas qetaʼm ri urespuesta. Are chiʼ xeʼopan pa Corinto, ri Priscila y ri Áquila xkitoʼ ri apóstol Pablo che kitoʼik konojel ri e kʼo pa ri congregación. Are chiʼ xqʼax ri tiempo, xebʼe pa nikʼaj chi tinamit rech xekiya kitobʼanik che utzijoxik utzij ri Dios (Hech. 18:18-21; Rom. 16:3-5). ¡Sibʼalaj xlatzʼobʼ kiwach riʼ, are kʼu sibʼalaj xekikotik!

12. ¿Jasche ri e kʼulaj rajawaxik kechoman chrij ri kkaj kkibʼan pa ri kikojonik?

12 Kimik, ri e kʼulanik kekunik kkibʼan ke ri xkibʼan ri Priscila y ri Áquila, are qas kkilij ri jastaq re ri Jehová. Are más utz che e kebʼ winaq kechʼaw chrij ri kimetas are chiʼ kʼateʼ tajin kkichʼabʼej kibʼ. We kkibʼan wariʼ, kʼax ta chi kkiriq riʼ che ubʼanik are chiʼ e kʼulan chik y ri ruxlabʼixel ri Dios más kuya tobʼanik chke (Ecl. 4:9, 12). Chqilampeʼ ri xkikʼulmaj ri qachalal Russell y ri al Elizabeth, ri rixoqil. Ri qachalal Russell kubʼij: «Are chiʼ kʼateʼ tajin kqachʼabʼej qibʼ, qas xojchʼaw chrij ri kqaj kqabʼan pa ri qakojonik». Ri qachalal Elizabeth xuqujeʼ kubʼij: «Xojchʼaw chrij ri kqaj kqabʼan pa ri qakojonik, rumal che are chiʼ kqachaʼ ubʼanik jun jastaq are chiʼ oj kʼulan chik, kʼo ta kojqʼaten che ubʼanik». Xekunik xebʼe pa Micronesia rech xekiya kitobʼanik jawiʼ ri más kajwataj wi.

Ri kʼateʼ xekʼuliʼk kekunik are qas kkilij upatanixik ri Jehová we kechoman chrij ri rajawaxik kkibʼan pa ri kikojonik. (Chawilaʼ ri párrafo 13).

13. Junam rukʼ ri kubʼij Salmo 28:7, ¿jas kkʼulmatajik we kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri Jehová?

13 Junam rukʼ ri qachalal Russell y ri qachalal Elizabeth, e kʼi qachalal kimik are qas kkilij ri kkibʼan che utzijoxik utzij ri Dios y kekitijoj ri e winaq. We jun kʼulaj kkichomaj upatanixik más ri Jehová y kkikoj kichuqʼabʼ che ubʼanik, kkiriq kʼi tewchibʼal. Kkilo che sibʼalaj kechajix rumal ri Jehová, kkikubʼsaj más kikʼuʼx chrij y kkinaʼ ri qas kikotemal (chasikʼij uwach Salmo 28:7).

CHIKUBʼSAJ IKʼUʼX CHRIJ RI JEHOVÁ JUNAM RUKʼ RI XKIBʼAN RI APÓSTOL PEDRO Y RI RIXOQIL

14. ¿Jas xkibʼan ri apóstol Pedro y ri rixoqil che ukʼutik che xkikubʼsaj kikʼuʼx chrij ri kubʼij Mateo 6:25, 31-34?

14 Jun chi kʼutbʼal che utz kkesaj uwach ri e kʼulaj are ri kech ri apóstol Pedro y ri rixoqil. Are chiʼ qʼaxinaq chi seis ikʼ o jun junabʼ che ri apóstol Pedro retaʼmam chi uwach ri Jesús, kʼo jun jastaq nim ubʼanik rajawaxik xuchaʼ pa ri ukʼaslemal. Rumal che ajchapal kar, are chiʼ xbʼix che rumal ri Jesús che kteriʼ chrij rech kupatanij más ri Jehová, rajawaxik riʼ xchoman chrij ri kajwataj che ri ufamilia (Luc. 5:1-11). Xraj xteriʼ b’i chrij ri Jesús che utzijoxik utzij ri Dios. ¡Sibʼalaj utz xubʼano! Y qetaʼm, che qas xtoʼ rumal ri rixoqil. Ri Biblia kubʼij che jun tiempo, xteriʼ ri rixoqil chrij are chiʼ kʼastajinaq chi ri Jesús (1 Cor. 9:5). Ri Pedro xkunik xeʼupixbʼej ri e kʼulanik, rumal che xtoʼ rumal ri rixoqil (1 Ped. 3:1-7). Qas qʼalaj che ri Pedro y ri rixoqil xkikubʼsaj kikʼuʼx che ri Jehová kuyaʼ na ri rajawaxik chke we are qas kkilij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios pa kikʼaslemal (chasikʼij uwach Mateo 6:25, 31-34).

15. ¿Jas kawetaʼmaj at chrij ri kikʼutbʼal ri qachalal Tiago y ri rixoqil?

15 ¿E kʼu we kʼo chi jujun taq junabʼ ix kʼulanik? ¿Jas kibʼano rech kiwaj kipatanij más ri Jehová? Chixchoman chrij ri kibʼanom e nikʼaj chik qachalal e kʼulanik. Jun kʼutbʼal, kixkunik kisikʼij uwach ri jupuq kʼutunem «Se ofrecieron de buena gana para servir». Are riʼ ri xkibʼan ri a Tiago y ri al Esther, jun kʼulaj che keʼel Brasil. Ri jupuq kʼutunem riʼ xuya tobʼanik chke rech xebʼe pa jun chi tinamit ri más kajwataj wi tobʼanik. Ri qachalal Tiago kubʼij: «Are chiʼ xqasikʼij uwach ri kikʼulmam ri e qachalal pa kikʼaslemal y che e toʼom rumal ri Jehová xuya qachuqʼabʼ rech kqaj oj xuqujeʼ kojutoʼo y kojuchajij rech kqapatanij más». Pa ri 2014, wajun kʼulaj xebʼe pa Paraguay che uyaʼik tobʼanik pa ri chʼabʼal portugués. Ri qachalal Esther kubʼij: «Jun texto che sibʼalaj utz kqilo are ri Efesios 3:20. Pa ronojel ri tiempo che tajin kqapatanij ri Jehová, qilom che kʼulmatajinaq pa qakʼaslemal ri kubʼij wajun texto». Pa ri carta che xutzʼibʼaj bʼi ri apóstol Pablo chke ri efesios, xubʼij che ri Jehová más kʼi na ri jastaq kuyaʼo chuwach ri kqataʼ che. Y qastzij wi che qilom wariʼ pa ri qakʼaslemal.

Ri kʼateʼ xekʼuliʼk kekunik are qas kkilij upatanixik ri Jehová we kkita pixabʼ chke ri e qachalal che e ko pa ri kikojonik. (Chawilaʼ ri párrafo 16).

16. ¿Jachin kekunik kkiya tobʼanik chke ri kʼateʼ xekʼuliʼk che tajin kechoman chrij upatanixik más ri Jehová?

16 Qachalal ri kʼateʼ xixkʼuliʼk, kʼo kʼi kiwetaʼmaj chkij ri e qachalal che ketaʼmam ukubʼsaxik kikʼuʼx chrij ri Jehová. E jujun taq kʼulaj pa kʼi décadas kibʼanom ri precursorado. ¿Jasche kitaʼ ta chke rech kixkitoʼ che rilik ri kiwaj kibʼan che upatanixik más ri Jehová? Wariʼ are jun chi ubʼanik ri kibʼan che ukʼutik che kikubʼsaj ikʼuʼx chrij ri Jehová (Prov. 22:17, 19). Ri e kʼamal taq bʼe re ri congregación xuqujeʼ kekunik kixkitoʼ rech kipatanij más ri Jehová.

17. ¿Jas xkikʼulmaj ri qachalal Klaus y ri rixoqil y jas kqetaʼmaj chkij?

17 Jujun taq mul, weneʼ ri xqachomaj ubʼanik je ta kkʼulmatajik. Chojchoman chi jumul chrij ri xkikʼulmaj ri qachalal Klaus y ri qachalal Marisa, che xojchʼaw chkij nabʼe. Are chiʼ oxibʼ junabʼ chik e kʼulanik, xkiya kan ri kachoch rech xebʼe che uyakik taq Ja rech Ajawbʼal pa ri sucursal re Finlandia. Are kʼu, xketaʼmaj che kekun taj kekanaj kan más che seis ikʼ. Nabʼe, sibʼalaj xebʼisonik. Are kʼu, are chiʼ kʼateʼ jubʼiqʼ tiempo qʼaxinaq xesikʼix pa jun curso re ri chʼabʼal árabe y kimik tajin kkipatanij ri Jehová pa taq ri tinamit re ri chʼabʼal árabe pa jun chi tinamit. Are chiʼ kechoman chrij ri kikʼaslemal ojer kanoq, ri qachalal Marisa kubʼij: «Xinxiʼj wibʼ are chiʼ kʼateʼ nabʼe mul xinel bʼi pa ri wachoch y rajawaxik xinkubʼsaj nukʼuʼx chrij ri Jehová. Are kʼu qas wilom che areʼ oj uwonobʼam ta kanoq. Rumal wariʼ sibʼalaj kinkubʼsaj nukʼuʼx chrij ri Jehová». We kqilo, ri Jehová amaqʼel kojutewchij we qas kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij rukʼ ronojel qanimaʼ.

18. ¿Jas kekunik kkibʼan ri e kʼulanik rech kkikubʼsaj kikʼuʼx chrij ri Jehová?

18 Ri kʼulanem are jun sipanik uyaʼom ri Jehová y kraj che kekikot ri e kʼulanik (Prov. 5:18; Mat. 19:5, 6). Qachalal ri kʼateʼ xixkʼuliʼk, utz we kinikʼoj ri tajin kibʼan pa ri ikʼaslemal. ¿La tajin kikoj ronojel ichuqʼabʼ che ukʼutik che kimaltyoxij ronojel ri usipam ri Jehová chiwe? Chibʼanaʼ ichʼawem che ri Jehová, chitzukuj pixabʼ pa ri uTzij che kixutoʼ pa ri kixriqitaj wi y chibʼanaʼ ri kubʼij chiwe. We are qas kiwilij upatanixik más ri Jehová, kixkunik kiriq ri qas kikotemal pa ri ikʼulanem.

BʼIXONEM 132 Xa oj jun chik

^ párr. 5 Jujun chke ri jastaq che kqachaʼ ubʼanik kʼo kubʼan che ri tiempo y ri chuqʼabʼ che kqakoj che upatanixik ri Jehová. Más na ri kʼateʼ xekʼuliʼk rajawaxik kkichaʼ ubʼanik jastaq che kʼo kubʼan che ronojel ri kikʼaslemal. Wajun kʼutunem riʼ keʼutoʼ rech utz kkibʼan che uchaʼik ri jastaq che kuya kikotemal chke.

^ párr. 5 Kʼexom jujun bʼiʼaj.

^ párr. 10 Jun kʼutbʼal, chinikʼoj ri e kʼutunem che keriqitaj pa ri capítulos 6, 7 y 19 re ri wuj La adoración pura de Jehová: ¡por fin restaurada!