Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 44

¿La kkipatanij ri Dios are chiʼ kenimarik?

¿La kkipatanij ri Dios are chiʼ kenimarik?

«Xkʼiy ri Jesús, xnimar ri unoʼj, xkowirik. Utz kil wi rumal ri Dios xuqujeʼ kumal ri winaq» (LUC. 2:52).

BʼIXONEM 134 Ri alkʼwalabʼ e utewchibʼal ri Dios

RI KQETAʼMAJ NA *

1. ¿Jas ri más nim ubʼanik che rajawaxik kqachaʼ ubʼanik?

KʼI MUL, ri kkichaʼ ubʼanik ri tat nan kʼo kubʼan pa kikʼaslemal ri kalkʼwal. We utz ta kkichaʼ ubʼanik, kuya kʼaxkʼolil chke ri kalkʼwal. Are kʼu we utz ri kkichaʼ ubʼanik kkiriq kikotemal ri kalkʼwal. Are kʼu ri alkʼwalaxelabʼ rajawaxik qas kkichomaj ri kkibʼano. Ri más utz che kqachaʼ are upatanexik ri loqʼalaj qaTat Jehová (Sal. 73:28).

2. Junam che kubʼij ri Biblia, ¿jas utz taq jastaq xkichaʼ ubʼanik ri José, María y Jesús?

2 Ri utat unan ri Jesús xkaj xekitoʼ ri e kalkʼwal rech kkipatanij ri Jehová, y ri xkichaʼ ubʼanik xukʼutu che are laʼ ri más nim ubʼanik pa ri kikʼaslemal (Luc. 2:40, 41, 52). Rumal che ri Jesús qas xuchomaj ri xuchaʼo xkunik xubʼan ri urayibʼal ri Jehová (Mat. 4:1-10). Xux jun utzalaj achi, sukʼ y kʼo ukowil ukʼuʼx, konojel ri tat nan che kkiloqʼoqʼej ri Jehová kkaj che ri kalkʼwal kkibʼan ke junam rukʼ ri Jesús.

3. ¿Jas preguntas kqil urespuestas pa wajun kʼutunem riʼ?

3 Pa wajun kʼutunem riʼ, kqil ri urespuestas ri preguntas riʼ: ¿Jas utz jastaq xuchaʼ ri Jehová pa uwiʼ ri Jesús? ¿Jas kketaʼmaj ri tat nan testigos chrij ri xkichaʼ ubʼanik ri José y María? ¿Y jas kketaʼmaj ri alabʼom alitomabʼ Testigos chrij ri xuchaʼ ubʼanik ri Jesús?

RI UKʼUTBʼAL RI JEHOVÁ

4. ¿Jas utz jastaq xuchaʼ ri Jehová pa uwiʼ ri Jesús?

4 Ri Jehová xuchaʼ utz taq tat nan che ri Jesús (Mat. 1:18-23; Luc. 1:26-38). Ri utzij ri María che kʼo pa ri Biblia kukʼutu che kuloqʼoqʼej ri Jehová y ri uTzij (Luc. 1:46-55). Ri xubʼan ri José are chiʼ xkʼam ubʼe rumal ri Jehová xqʼalajinik che qas kuloqʼoqʼej y che qas kraj kqaj chuwach (Mat. 1:24).

5, 6. ¿Jas jastaq xuya bʼe ri Jehová che kukʼulmaj ri uKʼojol?

5 Ri e tat nan che xuchaʼ ri Jehová che ri Jesús e qʼinom taj. ¿Jasche kqabʼij wariʼ? Rumal ri tabʼal toqʼobʼ che xkiya ri José y María are chiʼ xalax ri Jesús kukʼutu che e mebʼaʼ (Luc. 2:24). Weneʼ ri José kʼo jun nitzʼ utaller chuxukut ri rachoch pa Nazaret. Weneʼ kʼo ta más jastaq ke, y más na che weneʼ xkʼojiʼ siete kalkʼwal (Mat. 13:55, 56).

6 Jehová xuchajij ri uKʼojol chuwach jujun kʼax, are kʼu xuya bʼe che xuriq jujun kʼax (Mat. 2:13-15). Jun kʼutbʼal, e kʼo ufamilia ri Jesús che xekojon ta chrij. Chojchoman chrij ri bʼis xuya che, che e jujun chke ri ufamilia kkikoj taj che areʼ are ri Mesías (Mar. 3:21; Juan 7:5). Xuqujeʼ ri bʼis xunaʼo are chiʼ xkam ri ukabʼ utat, José. Y rumal che are ri nabʼeʼal, weneʼ are ri xkanaj kan chuwach ri kʼayij re ri familia (Mar. 6:3). Are chiʼ xqʼax ri tiempo, xretaʼmaj uchajixik ri ufamilia. Weneʼ sibʼalaj xchakunik rech xuya ri kajwataj chke. Rumal laʼ xunaʼ ri kosbʼal che kuya jun qʼij chak.

Tat nan, cheʼitoʼ ri e iwalkʼwal rech kkikoj ri Biblia che ukʼamik kibʼe rech ketaʼm ri kkibʼan chuwach ri kʼax. (Chawilaʼ ri párrafo 7). *

7. a) ¿Jas preguntas rajawaxik kkibʼan ri e kʼulaj che kʼo kalkʼwal? b) Junam rukʼ ri kubʼij Proverbios 2:1-6, ¿jas rajawaxik kkikʼut ri e tat nan chkiwach ri e kalkʼwal?

7 We ri at y ri awachajil kiwaj kkʼojiʼ iwalkʼwal, chichomaj wariʼ: «¿La qas kojmachʼachʼik y oj ko pa ri qakojonik rech kojuchaʼ ri Jehová che ukʼiyisaxik jun alaj neʼ?» (Sal. 127:3, 4). Are kʼu we at tat nan chik, chachomaj wariʼ: «¿La kqakʼut chkiwach ri qalkʼwal che rajawaxik kojchakunik?» (Ecl. 3:12, 13). «¿La kinkoj nuchuqʼabʼ che kichajixik chuwach ri kʼax che kʼo pa wajun uwach Ulew riʼ che kʼo pa uqʼabʼ ri Satanás?» (Prov. 22:3). Qastzij che, kekun taj kkichajij chuwach ri kʼax che kkiriq pa ronojel ri kikʼaslemal. Are kʼu rukʼ loqʼoqʼebʼal kekunik kkikʼut chkiwach jas kkibʼan chuwach ri kʼax. ¿Jas kkibʼan che ubʼanik? Ukʼutik chkiwach che are ri Biblia ri kkʼamow qabʼe (chasikʼij uwach Proverbios 2:1-6). Jun kʼutbʼal, we kʼo jun chke ri familia kuya kan ri qastzij, chikʼutuʼ ri kubʼij ri Biblia chkiwach ri iwalkʼwal jasche rajawaxik kojux sukʼ che ri Jehová (Sal. 31:23). We kʼo jun qachalal kkamik, chikʼutuʼ textos re ri Biblia chkiwach che kekitoʼ rech kkichʼij ri kʼax y kkinaʼ jamaril (2 Cor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16).

RI UKʼUTBʼAL RI JOSÉ Y MARÍA

8. ¿Jas xkibʼan José y María che unimaxik ri taqanik kʼo pa Deuteronomio 6:6, 7?

8 José y María xekunik xkitoʼ ri Jesús rech kqaj chuwach ri Dios, ¿jasche? Rumal che xkibʼan ri ubʼim ri Dios che rajawaxik kkibʼan ri tat nan (chasikʼij uwach Deuteronomio 6:6, 7). Ri e kebʼ sibʼalaj kkiloqʼoqʼej ri Jehová y ri más nim ubʼanik chkiwach e areʼ are utoʼik ri kalkʼwal rech xuqujeʼ kkiloqʼoqʼej ri Jehová.

9. ¿Jas jastaq nim ubʼanik xkichaʼ José y María?

9 José y María xkikoj kichuqʼabʼ che upatanexik ri Dios pa ri kikʼaslemal. Ronojel semanas kebʼe pa ri sinagoga re Nazaret y ronojel junabʼ kebʼe pa Jerusalén pa ri nimaqʼij re ri Pascua (Luc. 2:41; 4:16). Are chiʼ kebʼe pa Jerusalén weneʼ kkikʼut chuwach ri Jesús y ri e nikʼaj chi kalkʼwal ri ukʼulmam ri utinamit ri Jehová. Y weneʼ pa ri kibʼe kkisolij kan lugares che kuya ubʼixik ri Biblia. Rumal che José y María e kʼi pa ri kifamilia, qastzij riʼ che xkikoj kichuqʼabʼ che uchajixik ri kachilanik ri familia rukʼ ri Jehová. Are kʼu sibʼalaj xtobʼanik che xkikoj nabʼe ri uqʼijilaxik ri Jehová pa ri kikʼaslemal, rumal che ri familia kʼo jun utz kachilanik rukʼ ri Jehová.

10. ¿Jas kketaʼmaj ri tat nan Testigos chrij ri José y María?

10 ¿Jas kketaʼmaj ri tat nan Testigos chkij ri José y María? Che rajawaxik kkikʼut chkiwach ri e kalkʼwal rukʼ ri kkibʼano y ri kkibʼij che kkiloqʼoqʼej ri Jehová rukʼ ronojel kanimaʼ. Y ri más nim ubʼanik che kkikʼut chkiwach are uchajixik ri kachilanik rukʼ ri Jehová, junam rukʼ ri unikʼoxik ri Biblia, ri chʼawem, ri riqbʼal ibʼ y ri utzijoxik ri utzij ri Dios (1 Tim. 6:6). Qastzij che, rajawaxik kkiya ri kajwataj chke ri kalkʼwal pa ri kikʼaslemal (1 Tim. 5:8). Are kʼu chnaʼtaj chiwe: ri ketoʼw ri iwalkʼwal rech kekolotaj kan pa ri kʼisbʼal re wajun uwach Ulew riʼ are ri kachilanik rukʼ ri Jehová, are ta ri e jastaq (Ezeq. 7:19; 1 Tim. 4:8). *

Sibʼalaj kojkikotik che ri e tat nan Testigos utz ri kkichaʼ ubʼanik rech kkitoʼ ri kifamilia pa ri kikojonik. (Chawilaʼ ri párrafo 11). *

11. a) ¿Jas tobʼanik kuya 1 Timoteo 6:17-19 rech ri nan tat utz ri kkichaʼ ubʼanik? b) ¿Jas metas kekunik kkikoj ri familia, y jas tewchibʼal kkiriqo? (Chawilaʼ ri recuadro « ¿Jas metas kixkunik kikojo?»).

11 Sibʼalaj kojkikotik are chiʼ kqilo che e kʼi nan tat utz ri kkichaʼ ubʼanik rech kkichajij ri kikojonik ri kifamilia. Junam kkiqʼijilaj ri Jehová, amaqʼel kebʼe pa ri riqbʼal ibʼ, pa ri nim riqbʼal ibʼ y ri utzijoxik ri utzij ri Dios. E jujun familias kebʼe che uyaʼik tobʼanik pa lugares jawiʼ qas ta ktzijox wi ri utzij ri Dios. E jujun chik kekilaʼ Betel o kkaj ketobʼan che uyakik ja re Ajawbʼal. Rech kbʼan wariʼ kajwataj pwaq y weneʼ kriqitaj jujun kʼax che ubʼanik. Wariʼ sibʼalaj kuya uchuqʼabʼ ri kojonik (chasikʼij uwach 1 Timoteo 6:17-19). Kʼi taq mul kkʼulmatajik che ri kekʼiysax pa jun familia junam rukʼ wariʼ ksach ta chke ri utz taq jastaq che xketaʼmaj are chiʼ kʼa akʼalabʼ na y sibʼalaj kemaltyoxinik rumal ri tijonik xyaʼ chke (Prov. 10:22). *

RI UKʼUTBʼAL RI JESÚS

12. ¿Jas xubʼan ri Jesús are chiʼ tajin knimarik?

12 Ri uTat ri Jesús che kʼo pa ri kaj amaqʼel utz ri kuchaʼ ubʼanik y xuqujeʼ ri utat unan chuwach ri Ulew jeʼ xkibʼano. Are kʼu chiʼ ri Jesús xnimarik areʼ xchaʼow ri xubʼano (Gál. 6:5). Junam qukʼ oj, kkunik kuchaʼ ri kraj kubʼano. Paneʼ kkunik kuchaʼ ri kraj kubʼano, are kʼu are xuchaʼ jun utzalaj achilanik rukʼ ri Jehová (Juan 8:29). Ri utzalaj ukʼutbʼal kuya tobʼanik chke ri alabʼom alitomabʼ kimik.

Ala ali, chanimaj ri atat anan. Chawetaʼmaj chkij. (Chawilaʼ ri párrafo 13). *

13. Are chiʼ ri Jesús kʼa ala na, ¿jas ri xuchaʼ ubʼanik?

13 Are chiʼ ri Jesús kʼa ala na, xuchaʼ kinimaxik ri utat unan. Kʼo ta jumul mat xunimaj ri kitaqanik y xuchomaj taj che kʼo más retaʼmabʼal chuwach ri José y María. Ri Biblia kubʼij: «Uyoʼm ribʼ pa taqik chke» (Luc. 2:51). Qastzij riʼ che sibʼalaj xukoj uchuqʼabʼ rech xretaʼmaj ri uchak ri ukabʼ utat rech xtobʼan che uyaʼik ri kajwataj che ri familia rumal che are ri nabʼeʼal.

14. ¿Jasche qetaʼm che ri Jesús are jun utzalaj tijoxel re ri uTzij ri Dios?

14 Qastzij riʼ che ri utat unan xkiya ubʼixik che, che ri ralaxbʼal are jun milagro y ri xkibʼij ri ángeles chrij (Luc. 2:8-19, 25-38). Are kʼu Jesús xaq xiw ta xretaʼmaj wariʼ, xaneʼ pa utukel xunikʼoj ri uTzij ri Dios. ¿Jasche qetaʼm che are jun utzalaj tijoxel re ri uTzij ri Dios? Rumal che, are chiʼ nitzʼ na, are chiʼ ri ajtijabʼ re Jerusalén «xkita ri utzij xkimayo, rumal rech chi nim ri unoʼj ri ala, retaʼm jas kubʼij chke ri ajtijabʼ are taq kkikʼot uchiʼ» (Luc. 2:46, 47). Are chiʼ ri Jesús kʼo 12 ujunabʼ xubʼan ta kebʼ ukʼuʼx che Jehová are ri uTat (Luc. 2:42, 43, 49).

15. ¿Jas xubʼan ri Jesús che ukʼutik che xuchaʼ ubʼanik ri urayibʼal ri Jehová?

15 Are chiʼ ri Jesús xuchʼobʼ ri rajawaxik kubʼan pa ri urayibʼal ri Jehová, xraj xubʼano (Juan 6:38). Retaʼm che itzel kil kumal e kʼi winaq y qastzij riʼ che are ta jun jastaq che utz krilo. Are kʼu xuchaʼ unimaxik ri Jehová. Are chiʼ xubʼan uqasanjaʼ, pa ri junabʼ 29, xukoj ri ukʼaslemal che upatanexik ri uTat (Heb. 10:5-7). Amaqʼel xraj xqaj chuwach ri uTat, paneʼ xa jubʼiqʼ chi kraj kkam chuwach ri cheʼ (Juan 19:30).

16. ¿Jas kekunik kketaʼmaj ri alkʼwalaxelabʼ chrij ri Jesús?

16 Chanimaj ri atat anan. Junam kukʼ ri José y María, ri atat anan e ajmakibʼ. Are kʼu ri Jehová uyaʼom chke e areʼ che katkichajij, kkiya tijonik chawe y kkikʼam abʼe. Rajawaxik katatabʼej ri kipixabʼ y nim kawil wi ri kitaqanik «rech utz katelik» (Efes. 6:1-4).

17. Junam che kubʼij Josué 24:15, ¿jas rajawaxik kkichaʼ ubʼanik ri alabʼom alitomabʼ pa kitukel?

17 Chachaʼ jachin kapatanij. Rajawaxik kachʼobʼo jachin ri Jehová, jas ri urayibʼal y jas kabʼan che ubʼanik ri urayibʼal (Rom. 12:2). Xaq jeriʼ katkunik kachaʼ ubʼanik ri más nim ubʼanik pa ri akʼaslemal: upatanexik ri Jehová (chasikʼij uwach Josué 24:15; Ecl. 12:1). We kasikʼij y kanikʼoj ri Biblia amaqʼel, ri aloqʼoqʼenik y ri akojonik chrij ri Jehová kubʼan más ko.

18. ¿Jas rajawaxik kkichaʼ ubʼanik ri alabʼom alitomabʼ, y jas kkiriqo?

18 Chakojoʼ ri akʼaslemal che ubʼanik ri urayibʼal ri Jehová. Ri e winaq che kkipatanij ta ri Jehová kkibʼij che kariq kikotemal we are kabʼan ri kawaj. Are kʼu ri qastzij are che ri kkikoj ri kikʼaslemal che utzukuxik qʼinomal xa kkibʼan «kʼiʼalaj kʼax chbʼil kibʼ» (1 Tim. 6:9, 10). Are kʼu, we kata ri kubʼij ri Jehová y kachaʼ ubʼanik nabʼe ri urayibʼal «ronojel ri kabʼano utz kel na» (Jos. 1:8).

¿JAS KKICHAʼ UBʼANIK PA KIJUJUNAL?

19. ¿Jas rajawaxik ksach ta chke ri tat nan?

19 Tat nan, chikojoʼ ichuqʼabʼ che utoʼik ri e iwalkʼwal rech kkipatanij ri Jehová. Chikubʼsaj ikʼuʼx chrij ri Jehová y areʼ kixutoʼ rech utz ri kichaʼ ubʼanik (Prov. 3:5, 6). Chnaʼtaj chiwe che ri más ktobʼanik are ri kibʼano are ta ri kibʼij. Rumal laʼ cheʼitoʼ ri e iwalkʼwal rech keqaj chuwach ri Jehová rukʼ ri kkichaʼ ubʼanik.

20. ¿Jas tewchibʼal kkiriq na ri alabʼom alitomabʼ we kkichaʼ upatanexik ri Jehová?

20 Alabʼom alitomabʼ, ri itat inan kekunik kixkitoʼ rech utz ri kichaʼ ubʼanik. Are kʼu ix kixbʼanowik we kixqaj chuwach ri Dios. Rumal laʼ chiwesaj uwach ri Jesús y chichaʼ unimaxik ri loqʼalaj iTat kʼo pa ri kaj. We kibʼano, kiriq utzilal y kikotemal pa ri ikʼaslemal (1 Tim. 4:16). Y pa ri petinaq kiriq na jun utzalaj ikʼaslemal.

BʼIXONEM 133 Chqapatanij Jehová pa qalkʼwalal

^ párr. 5 Ri tat nan che e Testigos kkaj che ri e kalkʼwal kekikotik y kkipatanij ri Jehová are chiʼ kenimarik. ¿Jas rajawaxik kkibʼan ri tat nan rech kkitoʼ ri e kalkʼwal? ¿Y jas rajawaxik kkibʼan ri alabʼom alitomabʼ Testigos rech utz keʼel pa ri kikʼaslemal? Kqetaʼmaj na pa wajun kʼutunem riʼ.

^ párr. 11 Chawilaʼ ri recuadro «No hubiera podido pedir mejores padres», ¡Despertad! re octubre 2011, uxaq 20, y ri kʼutunem «Una carta especial a sus padres», ¡Despertad! 8 re marzo 1999, uxaq 25.

^ párr. 66 RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Junam rukʼ ri xubʼan María che utoʼik ri Jesús pa ri unitzʼal rech kkʼojiʼ jun nimalaj uloqʼoqʼebʼal che ri Jehová, ri e nan xuqujeʼ kekunik jeʼ kkibʼan kukʼ ri e kal.

^ párr. 68 RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Junam rukʼ ri José che nim krilo kbʼe rukʼ ri María y ri akʼalabʼ pa ri sinagoga, ri e tat nim kkilo kebʼe pa ri riqbʼal ibʼ kukʼ ri kifamilia.

^ párr. 70 RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Junam rukʼ ri Jesús xretaʼmaj ri uchak ri José, ri alabʼom alitomabʼ kekunik kketaʼmaj ri chak kubʼan ri kitat.