Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 42

Mojel kan pa ri qastzij kojonem

Mojel kan pa ri qastzij kojonem

«Chitijtobʼej ronojel; chikʼoloʼ ri utz» (1 TES. 5:21).

BʼIXONEM 142 Chqakowirisaj ri qeyebʼal

RI KQETAʼMAJ NA *

1. ¿Jasche e kʼi winaq e subʼutajinaq?

KYAʼ ubʼixik che pa ronojel ri uwach Ulew sibʼalaj e kʼi kojonem kkibʼij che kkiya uqʼij ri Dios y che kkibʼan ri jastaq che utz kril areʼ. Rumal laʼ, sibʼalaj e kʼi winaq e subʼutajinaq y kkichomaj: «¿La xa jun kojonem kʼolik? O ¿la utz kril ri Dios ronojel ri e kojonem?». ¿E kʼu ri oj? ¿La qas kqakojo che ri oj testigos rech Jehová kqakʼut ri qastzij y che ri kqabʼan che uyaʼik uqʼij ri Dios are ri kqaj chuwach areʼ? ¿La qas nim ubʼanik che qas kojkojon chrij wariʼ? Chqilampeʼ jasche kqabʼij che kqabʼan ri kqaj chuwach ri Dios.

2. ¿Jasche ri apóstol Pablo qas retaʼm che ri kukojo are ri qastzij? (1 Tesalonicenses 1:5).

2 Ri apóstol Pablo qas retaʼm che ri kukojo are ri qastzij (chasikʼij uwach 1 Tesalonicenses 1:5). Y wariʼ xaq xiw ta kʼo ubʼanik rukʼ ri kunaʼo y ri kuchomaj. Xaneʼ are ri unikʼom pa ri uTzij ri Dios. Ri areʼ qas xukojo che «ronojel ri Tzʼibʼatalik petinaq rukʼ ri Dios» (2 Tim. 3:16). Rumal che amaqʼel xunikʼoj ri uTzij ri Dios, ri Pablo xuriq kʼi jastaq ri kkʼutuwik che ri Jesús are ri Mesías che xbʼix kan ojer che kpetik. Are kʼu, ri e kʼamal bʼe judíos kʼo ta xkaj xketaʼmaj chrij wariʼ. Wa taq winaq riʼ xa kebʼ kipalaj rumal che kkibʼij che kkiya uqʼij ri Dios, are kʼu rukʼ ri kkibʼano kukʼutu che qastzij taj (Tito 1:16). Are kʼu ri Pablo jeʼ ta wariʼ xubʼano, xa ta xuchaʼ ri texto che kraj kkojon chrij. Qas xraj xukʼut chkiwach ri e nikʼaj chik xuqujeʼ xubʼan pa ri ukʼaslemal «ronojel ri uchomanik ri Dios» (Hech. 20:27).

3. Rech qas kqakojo che oj kʼo pa ri qastzij kojonem, ¿la rajawaxik che qetaʼm ri urespuesta ronojel ri qapreguntas? (Chawilaʼ xuqujeʼ ri recuadro « Ri ubʼanom ri Jehová y ri uchomanik kojkun taj keqajilaj»).

3 Kʼo winaq kkichomaj che ri qastzij kojonem rajawaxik kuya urespuesta ronojel ri preguntas xuqujeʼ ri kʼo ta urespuesta pa ri Biblia. ¿La qas utz che jeʼ kchomax wariʼ? Chqilaʼ ri ukʼutbʼal ri apóstol Pablo. Qastzij che areʼ xubʼij chke ri cristianos: «Chitijtobʼej ronojel». Are kʼu, areʼ retaʼm che kʼo kʼi jastaq kuchʼobʼ taj (1 Tes. 5:21). Ri areʼ xubʼij che ri «e etaʼmanik [...] man e uxinaq taj tzʼaqat» y che «kimik jetaneʼ kujkaʼy pa jun ilbʼal ibʼ ri man qas ta qʼalaj» (1 Cor. 13:9, 12). Ri Pablo retaʼm ta ronojel, oj xuqujeʼ. Are kʼu, ri nim ubʼanik are che xretaʼmaj ri qas kajwataj pa ri ukojonik chrij ri Jehová y wariʼ xutoʼ rech qas kukojo che kʼo pa ri qastzij kojonem.

4. ¿Jas rajawaxik kqabʼano rech qas kqakojo che oj kʼo pa ri qastzij kojonem y jas kqil na pa wajun kʼutunem riʼ?

4 ¿Jas rajawaxik kqabʼano rech qas kqakojo che oj kʼo pa ri qastzij kojonem? Jun ubʼanik, are che kqajunamisaj ri xubʼan ri Jesús che uyaʼik uqʼij ri Dios rukʼ ri kqabʼan oj ri testigos rech Jehová. Pa wajun kʼutunem riʼ, kqil na che ri e qastzij cristianos 1) kkixutuj uyaʼik kiqʼij ri e tyox, 2) nim kkil wi ri ubʼiʼ ri Jehová, 3) nim kkil wi ri qastzij y 4) kkiloqʼoqʼej kibʼ.

KQAXUTUJ UYAʼIK KIQʼIJ RI E TYOX

5. ¿Jas xubʼan ri Jesús che ukʼutik ri rajawaxik kbʼan che uyaʼik uqʼij ri Dios, y jas kqabʼan oj che resaxik uwach?

5 Ri Jesús xaq xiw ri Jehová xuya uqʼij, are chiʼ kʼo pa ri kaj xuqujeʼ are chiʼ kʼo pa ri uwach Ulew (Luc. 4:8). Y xukʼut chkiwach ri utijoxelabʼ che je kkibʼano. Ri areʼ xuqujeʼ ri utijoxelabʼ kʼo ta jumul xkikoj wachbʼal che uyaʼik uqʼij ri Dios. Rumal che ri Dios are jun uxlabʼal, kʼo ta jun jastaq che kkibʼan ri winaq kkunik kukʼut ri qas nim ubʼanik (Is. 46:5). ¿La utz che kyaʼ kiqʼij ri e tyox ri kbʼix santo chke? O ¿la utz che kbʼan chʼawem chkiwach? Pa ri ukabʼ che ri Diez Mandamientos che xuya ri Jehová, xubʼij: «Kʼo jun adios mabʼan chawe mawi uwachbʼal ri kʼo ajsik chupam ri kaj mawi uwachbʼal ri kʼo ikim chuwach ri ulew mawi uwachbʼal ri kʼo chupam ri plo chuxeʼ ri ulew. Mamej awibʼ chkiwach mawi meʼayaʼ qʼijilanik chke» (Éx. 20:4, 5). Ri winaq che kkaj kkibʼan ri kubʼij ri Dios, qas kkibʼan waʼ taq taqanik riʼ.

6. ¿Jas kʼutbʼal kqesaj uwach ri oj testigos rech Jehová?

6 Ri winaq che kʼo ketaʼmabʼal kkibʼij che ri cristianos re ri nabʼe siglo xaq xiw xkiya uqʼij ri Dios. Jun kʼutbʼal re, jun wuj che kchʼaw chrij ri bʼantajik kech ri nabʼe taq cristianos, kubʼij che «ri e nabʼe cristianos kʼo ta jumul xkichomaj kikojik e tyox che uyaʼik uqʼij ri Dios» (History of the Christian Church). Kimik, ri testigos rech Jehová are kqesaj kiwach ri cristianos re ri nabʼe siglo. Kqabʼan ta qachʼawem chke ri e wachbʼal o ri ángeles ni che ri Jesús. Xuqujeʼ kqaya ta kiqʼij ri jastaq che are jun etal re ri tinamit, junam rukʼ ri bandera y nikʼaj chi jastaq. Apastaneʼ ri kkʼulmatajik, qas kqaj kojniman che ri utzij ri Jesús: «Chaqʼijilaj ri [Jehová] aDios» (Mat. 4:10).

7. ¿Jas jastaq kkʼutuwik che ri testigos rech Jehová e junam ta kukʼ ri nikʼaj chik kojonem?

7 Kimik, sibʼalaj e kʼi winaq nim kekil wi ri kʼamal kibʼe pa ri kikojonem y kkiya kiqʼij. Kkinojisaj ri kiglesias, kkiloqʼ ri kilibros y kekitoʼ rukʼ kʼi taq pwaq. E jujun kkikoj ronojel ri kbʼix chke. ¡Sibʼalaj nim kekilo! Je ta kqabʼan oj ri qastzij upatanelabʼ ri Jehová, kqaya ta uqʼij jun winaq. Paneʼ nim keqil ri e winaq che kkikʼam qabʼe pa ri qakojonem, kqaya ta kiqʼij xaneʼ are kqabʼan wajun pixabʼ che xuya kan ri Jesús: «Iwonojel kʼut iwachalal iwibʼ» (Mat. 23:8-10). Kqaya ta kiqʼij ri winaq paneʼ nim kibʼanik pa ri kojonem o pa ri qʼatbʼal tzij. Xuqujeʼ kqaya ta tobʼanik che ri jastaq che kkichaʼ ubʼanik, rumal che oj aj uwach Ulew taj. Pa ronojel waʼ taq bʼantajik riʼ kqakʼutu che oj junam ta kukʼ ri nikʼaj chi winaq che kkibʼij che e cristianos (Juan 18:36).

NIM KQIL WI RI UBʼIʼ RI JEHOVÁ

Ri qastzij cristianos sibʼalaj kekikotik are chiʼ kkitzijoj ri ubʼiʼ ri Jehová chke e nikʼaj chik. (Chawilaʼ ri párrafos 8 kopan 10). *

8. ¿Jasche qetaʼm che ri Jehová kraj che kqanimarisaj uqʼij ri ubʼiʼ y kqakʼut chkiwach konojel ri e winaq?

8 Jumul, ri Jesús xubʼan uchʼawem, xubʼij: «Tat, chnimarisaj uqʼij ri bʼiʼ la». Ri Jehová xubʼij lo che pa ri kaj che kunimarisaj uqʼij ri ubʼiʼ (Juan 12:28). Are chiʼ ri Jesús xutzijoj ri utzij ri Dios amaqʼel xunimarisaj ri ubʼiʼ (Juan 17:26). Rumal laʼ, ri qastzij taq cristianos sibʼalaj kekikotik che kkikoj ri ubʼiʼ ri Dios y kkikʼut chkiwach e nikʼaj chik.

9. ¿Jas xkibʼan ri cristianos re ri nabʼe siglo che ukʼutik che nim xkil wi ri ubʼiʼ ri Dios?

9 Pa ri nabʼe siglo, are chiʼ kʼateʼ xbʼan ri congregación cristiana, ri Jehová xutoqʼobʼisaj kiwach «ri man aj judeyibʼ taj nabʼe mul rech kresaj jun tinimit chkixoʼl ri e rech ri areʼ» (Hech. 15:14). Ri e cristianos riʼ nim xkil wi ukojik ri ubʼiʼ ri Dios y xkikʼut chkiwach ri e nikʼaj chik. Xkixeʼj ta kibʼ che ukojik ri ubʼiʼ ri Dios are chiʼ xkitzijoj ri utzalaj taq tzij y are chiʼ xkitzʼibʼaj ri e wuj re ri Biblia. * Rukʼ wariʼ xkikʼutu che qas e utinamit ri Dios (Hech. 2:14, 21).

10. ¿Jas kkʼutuwik che ri testigos rech Jehová are ri tinamit che kkiya uqʼij ri ubʼiʼ ri Dios?

10 ¿La are ri testigos rech Jehová ri tinamit che qas keyaʼow uqʼij ri ubʼiʼ ri Dios? Are, chqilampeʼ jasche kqabʼij wariʼ. Kimik, e kʼi kʼamal taq bʼe re ri qastzij taj kojonem kikojom kichuqʼabʼ rech kqʼalajisax ta ri ubʼiʼ ri Dios. Kikojom ta chi pa taq ri Biblias che kibʼanom y e kitaqchim ri e winaq re ri kikojonem rech kkikoj ta wajun bʼiʼaj riʼ. * Are kʼu, qʼalajinaq che xaq xiw ri testigos rech Jehová ri kkiya uqʼij ri ubʼiʼ ri Dios y nim kkil wi. Kʼo ta jun chi kojonem kejunamataj qukʼ oj, rumal che xaq xiw oj kqatzijoj ri ubʼiʼ ri Dios chke e kʼi winaq. Y sibʼalaj kqakoj qachuqʼabʼ rech kojchʼaw chrij ri ubʼantajik ri Jehová, rumal laʼ ri bʼiʼaj che kbʼix chqe are: testigos rech Jehová (Is. 43:10-12). Qajachom más che 240 millones Biblias re ri Traducción del Nuevo Mundo, ri kriqitaj wi ri ubʼiʼ ri Jehová pa taq ri versículos che ri e winaq kesam bʼi pa nikʼaj chi Biblias. Y pa más che 1,000 chʼabʼal qesam lo wuj che kriqitaj ri ubʼiʼ ri Jehová chupam.

NIM KQIL WI RI QASTZIJ

11. ¿Jas xkibʼan ri cristianos re ri nabʼe siglo che ukʼutik che nim xkil wi ri qastzij?

11 Ri Jesús nim xril wi ri qastzij, kraj kubʼij, ri qas ubʼeyal kbʼix chrij ri Dios y ri kraj kubʼano. Qas xubʼan pa ukʼaslemal ri kukʼut ri utzij ri Dios y xuqʼalajisaj chkiwach ri e nikʼaj chik (Juan 18:37). Ri qastzij utijoxelabʼ ri Jesús xuqujeʼ nim xkil wi ri qastzij (Juan 4:23, 24). Rumal laʼ, ri apóstol Pedro xubʼij che ri cristianismo are «ri bʼe re ri qastzij» (2 Ped. 2:2). Ri cristianos re ri nabʼe siglo sibʼalaj nim xkil ri qastzij, rumal laʼ xkixutuj ri chomanik re taq ri kojonem, ri kinaqʼatisabʼal ri winaq y ri chomanik che kjunamataj ta rukʼ ri qastzij (Col. 2:8). Xaq junam, ri qastzij cristianos pa taq ri qaqʼij kkikoj kichuqʼabʼ rech «k[e]bʼin jik pa ri qastzij» (3 Juan 3, 4). ¿Jas kkibʼan che ubʼanik wariʼ? Qas kkilo che ronojel ri jastaq kekojon chrij y ri kkibʼan pa kikʼaslemal are ri kubʼij ri uTzij ri Jehová.

12. ¿Jas kkibʼan ri e qachalal e kʼamowinaq ubʼe ri utinamit ri Jehová are chiʼ kkilo che kajwatajik kkʼex jujun jastaq y jasche kkibʼano?

12 Ri testigos rech Jehová kkibʼij taj che ketaʼm ronojel ri kukʼut ri Biblia. Jujun taq mul, weneʼ utz ta kibʼanom che uqʼalajisaxik jun kʼutunem re ri Biblia o che uyaʼik pa cholajil ri jastaq che kbʼan pa ri congregación. Are kʼu kqamay ta wariʼ, rumal che ri uTzij ri Dios kubʼij che kajwataj tiempo che ri utinamit ri Dios rech nojimal chi nojimal kuchʼobʼ ri qastzij (Col. 1:9, 10). Ri Jehová nojimal uqʼalajisam ri qastzij, rumal laʼ rajawaxik kojeyenik rech kqachʼobʼ más ri qas kukʼut ri Biblia (Prov. 4:18). Are chiʼ ri e qachalal che e kʼamowinaq ubʼe ri utinamit ri Jehová kkilo che kajwatajik kkʼex jun chomanik o jun jastaq, aninaq kkikʼexo. Ri e kʼamal bʼe re ri qastzij taj kojonem kkikʼex jujun jastaq pa ri kikojonem are kʼu xa rumal ri kkichomaj ri winaq e teren chkij o rech utz keʼil pa ri uwach Ulew. Are kʼu, ri testigos rech Jehová kqakʼex ri e jastaq pa ri qakojonem rumal che kqaj kojqebʼ más rukʼ ri Dios y kqaya uqʼij junam rukʼ ri xukʼut kan ri Jesús (Sant. 4:4). Are chiʼ kqakʼex jun jastaq pa ri utinamit ri Jehová, are ta rumal che kqaj kqabʼan ri kichomanik ri e winaq, xaneʼ rumal che xqachʼobʼ ri qas kukʼut ri Biblia. Nim kqil wi ri qastzij (1 Tes. 2:3, 4).

SIBʼALAJ KQALOQʼOQʼEJ QIBʼ

13. ¿Jas riʼ ri bʼantajik más nim ubʼanik kʼo kukʼ ri qastzij cristianos y jas kkibʼan ri testigos rech Jehová che ukʼutik wariʼ?

13 Ri cristianos re ri nabʼe siglo xetaʼmataj kiwach rumal kʼi utz taq kibʼantajik, are kʼu ri más nim ubʼanik are ri loqʼoqʼebʼal. Ri Jesús xubʼij: «Rumal kʼu waʼ konojel kketaʼmaj na chi ix nutijoxelabʼ, we kiloqʼoqʼelaʼ iwibʼ» (Juan 13:34, 35). Kimik, ri testigos rech Jehová re ronojel ri uwach Ulew sibʼalaj kkiloqʼoqʼej kibʼ y kʼo utzilal chkixoʼl. Oj junam ta kukʼ ri e nikʼaj chi kojonem, rumal che paneʼ jalajoj ri qatinamit, ri qabʼantajik are kʼu xaq jun ri qachomanik oj kʼo pa jun familia. Y kqil wajun loqʼoqʼebʼal riʼ are chiʼ kojkʼojiʼ pa taq ri e riqbʼal ibʼ y pa ri e nimaʼq taq riqbʼal ibʼ. Wariʼ kuya más qachuqʼabʼ rech qas kqakojo che xaq xiw oj kqaqʼijilaj ri Jehová junam rukʼ ri kraj areʼ.

14. Junam rukʼ ri kubʼij Colosenses 3:12-14, ¿jas kqabʼan che ukʼutik che sibʼalaj kqaloqʼoqʼej qibʼ?

14 Ri Biblia kubʼij: «Chikojoʼ ichuqʼabʼ che uloqʼoqʼexik iwibʼ» (1 Ped. 4:8). Ri kqabʼan che ukʼutik che kqaloqʼoqʼej qibʼ are che kqakuyulaʼ qamak chbʼil taq qibʼ. Xuqujeʼ kojsipan chke ri qachalal y chke ri kibʼanom kʼax chqe (chasikʼij uwach Colosenses 3:12-14). Qastzij che wajun loqʼoqʼebʼal are ri kkʼutuwik che oj qastzij cristianos.

«JUN KOJONIK»

15. ¿Jas nikʼaj chi jastaq kqabʼano che kjunamataj rukʼ ri xkibʼan ri cristianos re ri nabʼe siglo?

15 Kʼo chi nikʼaj jastaq che kqabʼan pa ri qaqʼijilanik che ri Dios ri kjunamataj rukʼ ri xkibʼan ri cristianos re ri nabʼe siglo. Jun kʼutbʼal, ri bʼanom che kikojik ri solinelabʼ re circuito, ri kʼamal taq bʼe y ri tobʼanelabʼ pa ri utinamit ri Jehová kimik, xaq junam rukʼ ri xbʼan pa ri congregación cristiana pa ri nabʼe siglo (Filip. 1:1; Tito 1:5). Xuqujeʼ kqachomaj che nim ubʼanik ri kʼulanem, utz taj kqʼoyiʼ jun achi rukʼ jun ixoq we e kʼulan taj, nim kqil wi ri kikʼ y keqachajij ri e qachalal chkiwach ri e winaq che kemakunik y kkikʼex ta ri kikʼaslemal (Hech. 15:28, 29; 1 Cor. 5:11-13; 6:9, 10; Heb. 13:4).

16. ¿Jas kukʼut chqawach Efesios 4:4-6?

16 Ri Jesús xubʼij kanoq che e kʼi winaq kkibʼij che e utijoxelabʼ, are kʼu e qastzij taj (Mat. 7:21-23). Y pa ri uTzij ri Dios xuqujeʼ xtzʼibʼax kanoq che pa ri kʼisbʼal taq qʼij, e kʼi kkibʼano che «jetaneʼ ri kʼo ri nimanik che ri Dios kukʼ» (2 Tim. 3:1, 5). Are kʼu pa ri Biblia qas kuqʼalajisaj che xa «jun kojonik» kʼolik ri qas kqaj chuwach ri Dios (chasikʼij uwach Efesios 4:4-6).

17. ¿E jachin tajin kkibʼan ri kʼutbʼal xuya kan ri Jesús y ri e kʼo pa ri qastzij kojonem?

17 Rumal laʼ, ¿jachin riʼ ri qastzij kojonem kimik? Rumal che qanikʼom chi jujun taq rumal y ri kʼutbʼal xuya kan ri Jesús che uqʼijilaxik ri Dios, xuqujeʼ ri kikʼutbʼal ri cristianos re ri nabʼe siglo. Qas qʼalaj jachin ri qastzij kojonem: are ri testigos rech Jehová. Are jun nimalaj eqelen kʼolem pa ri utinamit ri Dios y retaʼmaxik ri qastzij chrij ri Jehová y chrij ri kraj kubʼano. Rumal laʼ, mojel kan pa ri qastzij kojonem.

BʼIXONEM 3 At kaya nuchuqʼabʼ, kubʼsal nukʼuʼx, xuqujeʼ rech ko wanimaʼ

^ párr. 5 Pa wajun kʼutunem riʼ, kqil na ri ubʼanom ri Jesús che ukʼutik jas kbʼan che uyaʼik uqʼij ri Dios y jas xkibʼan ri utijoxelabʼ pa ri nabʼe siglo che ubʼanik wariʼ. Xuqujeʼ kqil na jasche kqabʼij che ri testigos rech Jehová xuqujeʼ kkibʼan wariʼ pa taq ri qaqʼij.

^ párr. 9 Chawilaʼ ri recuadro ubʼiʼ «¿Empleaban los primeros cristianos el nombre de Dios?», che kʼo pa ri wuj La Atalaya 1 re julio, 2010, uxaq 6.

^ párr. 10 Jun kʼutbʼal, pa ri junabʼ 2008, ri papa Benedicto XVI xuya ri taqanik che ri ubʼiʼ ri Dios «utz taj kbʼixik o kkoj» pa taq ri bʼix, pa ri chʼawem y nikʼaj chi jastaq che kkibʼan ri católicos.

^ párr. 63 RI KUKʼUT RI WACHBʼAL: Ri utinamit ri Jehová ubʼanom ri Traducción del Nuevo Mundo pa más che 200 chʼabʼal, rech ri winaq kekunik kkisikʼij pa kichʼabʼal jun Biblia che kriqitaj ri ubʼiʼ ri Dios chupam.