•  ¿Imanötan Jehoväpa testïgunkunaqa musyayan juk fiesta mana alli kanqanta?

•  Fiestata mana rurarpis Jehoväpa testïgunkunaqa, ¿familiankunata kuyayanku?

•  ¿Jehoväpa testïgunkunaqa wakinkunata michäyanku fiestata rurakuyänanta?

 Wakin fiestakunaqa Biblia mandakunqampa contranmi, tsëmi Jehoväpa testïgunkunaqa ima fiestatapis manaraq rurar Biblia ninqanmanraq yarpäyänan. Biblia ninqampa contran kaptinqa, manam rurayantsu. Peru ima fiestapaqpis Biblia mana ninqan kaqchöqa, kikinkunam “Diospa y nunakunapa rikëninchö” alli këta munar y concienciankuna ninqanmannö decidiyänan (Hëchus 24:16).

 Jehoväpa testïgunkunaqa ima fiestata rurayänampaqpis puntataqa kë tapukuykunamanran pensayan: a

•   ¿Tsë fiestaqa Biblia ninqampa contrantsuraq?

   Bibliachömi kënö nin: “Teyta Jehovämi kënö nin: ‘Tsëqa pëkunapita witikuyë y rakikäyë, y mana limpiu kaqkunata ama yatayënatsu’” (2 Corintius 6:15-17).

   Jehoväpa testïgunkunaqa manam, mana limpiu kaqkunata o Biblia mandakunqampa contran kaqkunataqa imatapis rurayantsu. ¿Imanö fiestakunatan tsëkunaqa kayanman? Qateqninchö rikärishun.

   Juk dioskunata adorar rurayanqan fiestakuna. Jesusmi kënö nirqan: “Teyta Jehovätam adoranëki, y pëllatam sirwinëki” (Mateu 4:10). Jesus tsënö ninqanta cäsukurmi, Jehoväpa testïgunkunaqa ni Navidäta ni Pascua Florïdata o Domingu de Pascua niyanqanta ni primëru de mäyuchö rurayanqan fiestakunata rurayantsu. Tsë fiestakunataqa unë rurar qallayarqan juk dioskunata adorarmi. Tsënöllam kë fiestakunatapis rurayantsu:

  •  Kwanza niyanqan fiesta. Enciclopedia Moderna librum willakun, swahili matunda ya kwanzaa niyanqan fiestanölla kaptin tsënö qayayanqanta, tsë ninanqa murukuyanqampa punta cosëchan ninanmi y tsë fiestataqa rurayan “murukuyanqampa punta cosëchampita agradecikurnin Africachö rurayanqan fiestatanöllam”. Religionkuna rurayanqan fiestatanö wakinkuna rikäyaptimpis, juk librum willakun “tsë fiestataqa dioskunapaq o unë wanukushqa kastankunapaq agradecikurnin” rurayanqanta. Tsënöllam willakun wakin fiestakunata y Kwanza fiestatapis “unë wanukushqa kastankuna bendicimunqampita agradecikurnin” rurayanqanta (Encyclopedia of African Religion).

  •  Shab-e Yalda niyanqan fiesta. Tamya witsan solsticiu fiestata rurayanqanqa Mitra santupaq o atsikyëta apamoq diospaq rurayanqan fiestanöllam (Sufism in the Secret History of Persia). Tsënöllam pensayan romänukunapaq y griëgukunapaq Inti o Rupay diosninkunapaq rurayanqan fiesta kanqanta. b

  •  Dia de Accion de Gracias niyanqan fiesta. Tsë fiestatapis Kwanza fiestatanöllam rurayan y cosëcha witsanmi diosninkunata adorarnin rurayan. Tiempuwanqa, “Jesusman creeq religionkunam tsë fiestata rurar qallëkuyarqan” (A Great and Godly Adventure—The Pilgrims and the Myth of the First Thanksgiving).

   Brujerïaman y alli suertiman creir rurayanqan fiestakuna. Bibliachömi kënö nin: “Qamkunaqa noqa Jehovätam dejayämarqunki [...]. Suertita Apamoq santupaqmi mësata alistayanki” (Isaïas 65:11). Tsëmi Jehoväpa testïgunkunaqa kë fiestakunata celebrayantsu:

  •  Ivan Kupala niyanqan fiesta. “Nunakunaqa creiyan Ivan Kupala fiestata rurayanqan junaqchö, Diosnintsik kamanqankuna poderninta mandamunqantam y tsë podertaqa valienti kaqkunalla y alli suertiyoq kaqkunalla chaskita puëdiyanqanta” (The A to Z of Belarus). Qallananchöqa tsë fiestata rurayarqan usya witsanmi solsticiu fiesta nirnin. Peru Enciclopedia librum willakun, “Jesusman creeq religionkuna alli fiestatanö rikarnin, Juan Bautistapaq fiestata rurayanqan junaqchö, tsë fiestata rurar qallëkuyanqanta” (Encyclopedia of Contemporary Russian Culture).

  •  Año Nuevo Lunar (Año Nuevo chino o Año Nuevo coreano) niyanqan fiesta. “Tsë junaqkunachöqa, imëpitapis masmi familiakuna y amïgukuna alli suertiyoq këta, dioskunata y espïritukunata respetëta y shamoq watachö imëkayoq këta munayan” (Mooncakes and Hungry Ghosts—Festivals of China). Tsënöllam, Año Nuevo coreano niyanqanchöpis “wanushqa kastankunata adorayan, mana alli espïritukunapita rakikäyänampaq imëkata rurayan y shamoq watachö alli suertiyoq kayänampaq y imanö kanampaq kaqta musyayänampaq suertita qatitsiyan” (Encyclopedia of New Year’s Holidays Worldwide).

   Nunapa alman mana wanunqanman creir rurayanqan fiestakuna. Bibliachöqa clärum nimantsik alma wanunqanta (Ezequiel 18:4). Tsëmi almata mantsar rurayanqan costumbrikunataqa Jehoväpa testïgunkunaqa rurayantsu.

  •  Día de los Difuntos (o Día de Muertos). Enciclopedia librum willakun tsë junaqchöqa, “wanushqa kastankunata yarpäyanqanta”. Y kënöpis ninmi: “Edä Media niyanqan witsanchöqa creiyaq purgatoriuchö këkaq almakunaqa, unë mana alli tratayanqan nunakunata ninanö, brüjanö o säpunö yuripuyanqantam” (New Catholic Encyclopedia).

  •  Wanushqakunapaq misata rurayanqan. Tsë misataqa rurayan, juk alli nuna wanuriptin ichik jutsata ruranqampita purgatoriuchö alman limpiakänampaq kaqta y ciëluman ëwanampaq kaqta creirmi. Misata ruratsiyaptin y Diosman mañakuyaptinqa tsë nunapa alman purgatoriuchö wallka tiempulla kanampaq kaqta y Diospa lädunman raslla o saslla ëwanampaq kaqtam creiyan (Bitesize.com).

   Brujerïakunaman creir rurayanqan fiestakuna. Bibliachömi kënö nin: “Manam qamkunachöqa pillapis kanantsu [...] shamoq tiempuchö pasanampaq kaqta willakoq, magia ruraq, suertita qateq, hechicëru, pitapis brüjatseq, wanushqakunawan parlaqkunata o brüjukunata tapukoq ni wanushqakunawan parlaq. Tsëkunata ruraqtaqa, Teyta Jehoväqa alläpam melanan, tsërëkurmi yëkuyänëkipaq markakunachö nunakunatapis Teyta Jehovä ushakätsinqa” (Deuteronomiu 18:10-12). Jehoväpa testïgunkunaqa Biblia tsënö ninqanta cäsukurmi brujerïakunaman creir rurayanqan fiestakunata, estrëllakunata rikëkur adivinäyanqan fiestakunata o Halloween niyanqan fiestatapis rurayantsu.

   Tsënöllam rurayantsu Moises qellqanqan Leychö mandakunqan fiestakunata, tsë fiestakunaqa Jesus wanunqanwanmi ushakarqan. Bibliachömi kënö nin: “Cristu cumplishqana kaptin[mi], Leyqa välinnatsu” (Romänus 10:4). Rasunmi, Moises qellqanqan Leyqa cristiänukunata yanapanran. Peru manam israelïtakuna rurayanqan fiestakunataqa rurayannatsu, y masqa Mesïas shamunampaq rikätsikoq fiestakunatam rurayantsu. Cristiänukunaqa Mesïas shamushqa kanqantanam creiyan. Bibliachömi kënö nin: “Tsëkunaqa shamoqpaq kaqkunatam rikätsikun, peru rasumpa kaqqa Cristum” (Colosensis 2:17). Tsënöpam, israelïtakuna rurayanqan fiestakunata mana alli costumbrikunawan juntashqa kayaptin, Jehoväpa testïgunkunaqa kë fiestakunata rurayannatsu:

  •  Janucä niyanqan fiesta. Tsë fiestataqa rurayan Jerusalen templuta Diosllapaqna yapë utilizäyänampaq kaqta rikätsikurmi. Peru Bibliachöqa Jesuspaqmi nin, mas Mandakoq kaq Sacerdöti kanampaq Dios churashqa kanqanta y tsëpitam kënö nin: “Jatun y mas alli carpa wayimanmi [o templumanmi] yëkurqan, manam patsapita kaqmantsu” (Hebrëus 9:11). Cristiänukunaqa creiyan jatun y mas alli carpa wayi o templu, Jerusalenchö kashqa templupa rantin kanqantam.

  •  Rosh Hashanä niyanqan fiesta. Tsë fiestataqa judïukunapa calendariunchö, watapa qallanan junaqninchömi rurayaq. Tsë fiestachöqa, Diospaqmi qarëkunata rupatsiyaq (Nümerus 29:1-6). Peru Jesucristu Mesïas tikrariptinqa, tsë “qarëkunata” mananam rurayarqannatsu (Daniel 9:26, 27). Tsëmi tsë fiestakunachö rurayanqan qarëkunaqa Diospaq välinnatsu.

•   Religionkuna juntakäyanqan fiestakuna

   Bibliachömi kënö nin: “¿O imachötan creikoqkuna mana creikoqkunawan igualayan? ¿Imatataq santukuna rurayanman Teyta Diospa templunchö?” (2 Corintius 6:15-17).

   Jehoväpa testïgunkunaqa llapan nunakunawanmi alli kawakuyta procurayan y creenciankunatapis respetayanmi, tsënö kaptimpis tukuy creenciayoq nunakuna juntakëkur rurayanqan fiestankunamanqa manam witipäyantsu.

   Tukuy religionyoq nunakuna juntakëkur juk nunapaq o juk religionpaq rurayanqan fiesta. Unë witsanmi, juk religionyoq nunakunapa markankunaman israelïtakunata pusharnin, sirweqninkunata Diosnintsik kënö mandarqan: “Manam pëkunawan ima acuerdutapis rurayänëkitsu ni santunkunata adorayänëkipaq änikuyänëkitsu. [...] Santunkunata adorarninqa, imëka mana alli rurëkunamanmi chäyanki” (Exodu 23:32, 33). Tsëmi Jehoväpa testïgunkunaqa kë fiestakunata rurayantsu:

  •  Loi Krathong niyanqan fiesta. Tsë fiestaqa tailandes nunakuna rurayanqan fiestam. Enciclopedia librum kënö nin: “Nunakunaqa plantapa yurampita rurashqa ichiklla canastamanmi vëlakunata y inciensukunata winayan, y tsëpitam yakuman jitarkuyan. Tsëtaqa rurayan mana alli suertinkunata tsë canasta apakunqanta creirmi. Tsë fiestachöqa, mayu kuchunchö Büda dejanqan huëllantam yarpäyan” (Encyclopedia of Buddhism).

  •  Día Nacional de Arrepentimiento niyanqan fiesta. Tsë fiestaman ëwaqkunaqa “cristiänukuna creiyanqantam creiyan”, tsëtam nirqan Papüa Nueva Guinëachö gobiernupa yanapaqnin The National periödicuchö. Tsënöllam nirqan tsë fiestaqa, “cristiänukuna creiyanqankunata wakin nunakuna creiyänampaq yanapanqanta”.

  •  Vesak niyanqan fiesta. Tsë fiestataqa budista religionkunam rurayan. “Tsë fiestachöqa Büda yurikunqanta, revelacionta chaskinqanta y nirvänaman ëwanqantam yarpäyan” (Diccionario de religiones comparadas).

   Biblia mana mandakunqan mana alli costumbrikunata religionkuna celebrayanqan. Mandakoq religiösukunatam Jesus kënö nirqan: “Tsënö nirmi qamkunaqa costumbrikikunata välitsir Diospa palabranta mana kaqpaq churayarqunki”. Tsëpitanam nirqan nunakuna mandakuyanqanllata yachatsikuyaptin Diosta adorayanqanqa imapaqpis mana välinqanta (Mateu 15:6, 9). Tsëmi Jehoväpa testïgunkunaqa Jesus ninqanta cäsukurnin, mana alli religionkunapa fiestankunata rurayantsu. Wakin fiestankunaqa këkunam kayan:

  •  Epifanïa (Timkat o Los Rëyes Magos) niyanqan fiesta. Tsë fiestachöqa estrëllakunata rikëkur willakoq nunakuna Jesus yurikuptin visitayanqanta o Jesus bautizakunqantam yarpäyan. Enciclopedia librum willakun “Diosta mana adoraq nunakuna rurayanqan fiestakunata allitanö rikar cristiänukuna rurar qallëkuyanqanta, tsë fiestakunachöqa ëwëkaq yakupa o mayupa diosninkunatam adorayaq” (The Christmas Encyclopedia). Etiopïachö rurayanqan Timkat fiestataqa “nunakuna alli costumbritanönam rikäyan” (Encyclopedia of Society and Culture in the Ancient World).

  •  Asuncion de la Virgen Marïa niyanqan fiesta. Tsë fiestataqa rurayan Jesuspa mamänin Marïa cuerpuytödu ciëluta ëwakushqa kanqanta creirmi. Diccionario de religiones comparadas librum willakun tsë creenciaqa “trescientus watakuna witsanraq yurimunqanta” y “Mushoq Testamentuchöqa tsë creenciapaq ni ichikllapis mana willakunqanta”.

  •  Inmaculada Concepcion niyanqan fiesta. Tsë creenciapaqqa, Enciclopedia Católica Online libruchömi kënö nin: “Bibliachöqa manam tsë creenciapaq ni ichikllapis yachatsikuntsu”. Tsë creenciataqa iglesiallam patsätsishqa.

  •  Cruz Vëlacuy niyanqan fiesta. Tsë fiestachöqa cruztam adorarnin vëlayan. Cruztaqa catölicukunam iglesiankunachö utilizäyan. “Velacion de la Cruz” niyanqan fiestataqa rurar qallayan jirkakunachö y altarkunachö këkaq cruzta markaman urätsimurmi. Tsëchönam mëtsikaq nunana cruzta adorar y mañakuykar waräyan. Tsë fiestaqa 1700 wata witsankunam Cuscu markachö qallarqan. Tsë witsankunaqa, wayinkunallachö y familiankunallawanmi celebrayaq. Peru españolkuna chärayämuptinqa tsë cruzrëkurmi pelyayaq y tsëman creiyanqankunapita discutiyaq (Fuente: Perurail.com).

  •  Cuaresma niyanqan fiesta. Enciclopedia universal ilustrada europeo-americana librum willakun Cuaresmachö arrepentikuyanqan y ayünuqa 325 watapitaraq qallamunqanta, tsëqa karqan Bibliata qellqar ushayanqampita doscientus watakuna pasariptinran. Mierculis Cenïzachö Cuaresma qallanqampaqnam tsë enciclopedia librulla kënö willakun: “Mierculis Cenïzataqa llapankunam cumpliyänan, 1091 watachö conciliu de Beneventuchö Urbänu II mandakunqannö”.

  •  Virgen de la Candelaria niyanqan fiesta. Tsë fiestataqa rurar qallayarqan 1781 watachömi. Tsë watam Tupac Amärupa soldädunkuna markankunata atacayaptin, nunakunaqa Virgen de la Candelaria santuman salvëkunampaq mañakuyarqan. Alfëris niyanqantam cada wata akrayan y pëmi cada fiesta qallanampaq juk grüpu nunakunawan Azoguini niyanqan jirkaman patsapis manaraq waraptin ëwayan. Y tsëchömi Virgen de la Candelaria santuman mañakur qallayan, y patsa waräriptinnam tushur danzar urayämun tsë santupa capillanyaq, tsënömi tsë fiestataqa qallayan (Fuente: Peru Travel. Prom Perú).

  •  Meskel niyanqan fiesta. Kë fiestataqa etïopi nunakunam rurayan y “Vera Cruzpaqmi o Cristuta wanutsiyanqan cruzpaqmi ninata tsarïkatsir entëru lädumpa tushur tumayan” (Encyclopedia of Society and Culture in the Medieval World). Peru Jehoväpa testïgunkunaqa manam Diosta adorarnin cruzta utilizäyantsu.

•   ¿Tsë rurayanqan fiestawanqa juk nunataku, juk grüpu nunataku o nacionninkunapa bandërantaku alabayan?

   Bibliachömi kënö nin: “Teyta Jehovämi këta nin: ‘Noqa Jehoväta dejaramar nuna mayinman confiakoq y nuna mayimpa kallpanman confiakoq nunaqa maldicishqam kanqa’” (Jeremïas 17:5).

   Jehoväpa testïgunkunaqa nuna mayinkunapaq yarpachakurpis o hasta pëkunapaq Diosnintsikman mañakurpis, manam kë qateqninchö ninqan fiestakunataqa rurayantsu:

   Manam juk gobernantita o juk nunata alabaq fiestata rurayantsu. Diosnintsikqa alli kanantsikta munarmi, Palabranchö nimantsik nunakunaman mana confiakunapaq. Nunakunaqa shütanqantsik vientunöllam ushakäriyan (Isaïas 2:22). Tsëmi Jehoväpa testïgunkunaqa juk gobernantipa o juk reinapa cumpleäñunta celebrayantsu.

   Manam nacionninkunapa bandërankunata alabaq fiestata rurayantsu. Jehoväpa testïgunkunaqa manam Dia de la Bandëra niyanqan fiestata celebrayantsu. ¿Imanirtan mana? Bibliachömi kënö nin: “Santukunata adorëpita cuidakuyë” (1 Juan 5:21). Wakin nunakunaqa manam adorayanqan santutanötsu bandërata rikäyan. Tsënö kaptimpis, pasakunqankunata willakoq Carlton Hayes nunam “kë tiempuchö nacionninkunapaq rurayanqampaq” parlar kënö nirqan: “Nacionninkunapa bandëranqa imëkapitapis mas precisaqmi y cultukunachömi utilizäyan”.

   Manam santukunata alabaq fiestakunata rurayantsu. ¿Imatataq apostol Pëdru rurarqan Diosman creikoq nuna puntanman qonqurikuriptin? Bibliachömi kënö nimantsik: “Tsënam Pëdruqa, ‘sharkuy noqapis nunallam kä’ nir sharkatsirqan” (Hëchus 10:25, 26). Manam ni apostol Pëdru ni wakin apostolkunapis nunakuna alabayänantaqa munayarqantsu. Tsëmi Jehoväpa testïgunkunapis santu nir yarpäyanqan nunakunapa fiestankunata celebrayantsu.

  •  Día de Todos los Santos niyanqan fiesta. Año cristiano niyanqan librum willakun, tsë fiestataqa “santukunata yarparnin” rurayanqanta. Y kënöpis ninmi: “Tsë fiesta imanö qallamunqanta investigaqkunaqa manam musyëta puëdiyantsu imanö qallamunqanta”.

  •  Nuestra Señora de Guadalupe niyanqan fiesta. Tsë fiestataqa rurayan “Mëxicupa Patrönampaqmi”, y Jesuspa mamänin Marïa kanqantam creiyan. Willakuyanmi 1531 watachö juk murukoq nunata yuripunqanta (Enciclopedia Guadalupana).

  •  Día del santo o día onomastico niyanqan fiesta. Juk librum willakun “wamrapa santuntaqa bautizakunqan junaq o confirmacionta ruranqan junaq chaskinqan jutita yarparnin celebrayanqanta”. Tsënöllam nin, “tsë junaqqa alläpa sagrädu kanqanta” (Celebrating Life Customs Around the World—From Baby Showers to Funerals).

   Manam polïticukunata o juk nunakunata alabaq fiestakunata rurayantsu. Bibliachömi kënö nin: “Nunakunaman confiakunantsikpa rantinqa, Teyta Jehoväman confiakunqantsikmi mas alliqa” (Salmus 118:8, 9). Jehoväpa testïgunkunaqa musyayämi, kë munduchö nunakuna problëmakunata altsëta mana puëdiyänampaq kaqta. Tsëmi polïticukuna campäñata rurar fiestata rurayaptin yanapayätsu, ni Día Internacional de la Juventud o Día Internacional de la Mujer o Día de la Emancipación neq fiestakunata ni wakin fiestakunatapis rurayätsu. Tsëpa rantinqa confiakuyä nunapura manana chikinakuyänampaq y llapan nunakunapis igual kawakuyänampaq Diospa Gobiernunlla yanapakunampaq kaqtam (Romänus 2:11; 8:21).

•   ¿Rurayanqan fiestaqa juk kasta nunakunalla o juk nacionlla mas alli kanqantaku rikätsikun?

   Bibliachömi kënö nin: “Pëdru[m] kënö nirqan: ‘Kananmi rasumpa entiendï, Teyta Diosqa llapan nunatapis igualpa rikanqanta, më nacionpita kayaptimpis pëta respetaqkunata y allita ruraqkunataqa shumaq chaskinqanta’” (Hëchus 10:34, 35).

   Jehoväpa testïgunkunaqa täräyanqan nacionta yachanarnimpis, manam juk nacion o juk kasta nunakunalla mas alli kanqanta rikätsikoq fiestakunataqa rurayantsu.

   Manam soldädukunata alabaq fiestakunata rurayantsu. Jesusqa llapan nunakunapis alli kawakuyänantam munarqan, tsëmi qateqninkunata kënö nirqan: “Chikiyäshoqnikikunata kuyayë, y imëkata rurar sufritsiyäshoqnikikunapaq mañakuyë” (Mateu 5:44). Tsëmi Jehoväpa testïgunkunaqa soldädukunata alabaq fiestakunataqa rurayantsu.

  •  Día de los Veteranos (Día para Recordar, Domingo del Recuerdo y Día de la Conmemoración de los Caídos) niyanqan fiesta. Enciclopedia Moderna librum willakun tsë fiestataqa “guërrachö alli pelyëta yachaq soldädukunata [...] y guërrachö wanushqa soldädukunata yarpar rurayanqanta”.

   Pasakunqankunata yarpar celebrayanqan o nacionninkuna libri tikranqanta yarpar celebrayanqan. Qateqninkunapaq parlarmi Jesus kënö nirqan: “Noqa kë munduchö nunakunanö mana kanqänömi, pëkunapis kë munduchö nunakunanötsu kayan” (Juan 17:16). Jehoväpa testïgunkunaqa nacionninkuna imakunapa pasashqa kanqankunapita musyarpis, manam celebrayanqankunamanqa mëtikuyantsu.

  •  Día de las Fuerzas Armadas niyanqan fiesta. 1977 wata 24 de setiembrim Perü nacionchö Día de las Fuerzas Armadas niyanqan fiestata patsätsiyarqan. Tsë junaqmi Virgen de la Merced niyanqan santupaqpis fiestan rurayan, tsënöqa rurayan Gran Mariscal y Patröna del Perü nir jutin churayanqampitam. Tsënöqa churayarqan, Perü nacionchö soldädukunata yanapëta puëdinqanta creirmi (Fuente: Andina.pe).

  •  Día de la Independencia niyanqan fiesta. Wakin nacionkunachöqa, wakin nacionkunapa poderninchö kayanqampita librina tikrariyanqantam celebrayan.

•   Mana penqakuypa imëka mana allikunata rurayanqan fiesta

   Bibliachömi kënö nin: “Qamkunaqa atska tiempunam kë munduchö nunakuna munayanqanta rurar kawayarqunki; mana penqakur mana allikunata rurar, mana allita rurëpaq ërayar, mana controlakushpa upur, lluta portakuyänan fiestakunachö kar, machakur y melanëpaqkunata rurar santukunata adorar” (1 Pëdru 4:3).

   Diospa Palabran tsënö niptinmi, Jehoväpa testïgunkunaqa mana allikunata rurar machakur kakuyanqan fiestakunataqa rurayantsu. Jehoväpa testïgunkunataqa amïgunkunawan juntu këmi gustan. Y upurninqa, controlakuyta yachayanmi, manam machayanqanyaqqa upuyantsu. Diospa Palabran kënö ninqantam cäsukuyan: “Tsëmi mikuykarpis, upuykarpis o imata rurëkarpis, Teyta Dios alabashqa kanampaq llapanta rurayë” (1 Corintius 10:31).

   Tsëmi Jehoväpa testïgunkunaqa Biblia mandakunqampa contran rurayanqan fiestakunataqa rurayantsu, ni carnavalta ni mana allikunata rurar portakuyanqan wakin fiestakunatapis. Y judïukuna rurayanqan Purim fiestatapis manam rurayantsu. Jesus shamunampaq cuatrocientus watakuna pishikaptinmi, judïukuna Purim fiestata rurayarqan Diosnintsik salvanqanta yarparnin, peru kanan witsanqa carnaval fiestatanönam rurayan. El Judaísmo niyanqan librum tsë fiestapaq kënö willakun: “Tsë fiestachöqa juiciunkunatapis oqrayanqanyaqmi alläpa upyayan, carnaval fiestachönömi büllata rurayan, mascarakunata y disfrazkunatam churakuyan y ollqukunapis warminömi vistikuyan”.

 Awmi. Bibliaqa mandakun ima creenciayoq kayaptimpis, familiankunataqa kuyayänampaq y respetayänampaqmi (1 Pëdru 3:1, 2, 7). Peru juk Testïgu tsë fiestakunata mana ruraptin o tsë fiestakunaman mana ëwaptinmi familiankunaqa cölerakuyan, llakikuyan o hasta traicionashqa kanqanta pensayan. Tsënö kaptimpis, Testïgukunaqa familiankunata rasumpam kuyayan, tsëmi tsë fiestakunata imanir mana rurayanqanta respëtuwan parlapäyan y höra höraqa pëkunawan juntu kayänampaqmi tiemputa rakiyan.

 Manam. Jehoväpa testïgunkunaqa cada nuna imatapis decidinampaq kaqtam cuentachö katsiyan (Josuë 24:15). Pëkunaqa ima religionpita kayaptimpis, llapan nunakunatam respetayan (1 Pëdru 2:17).