1 Samuel 17:1-58
17 Filisteu+ nunakunaqa soldädunkunatam* juntayarqan guërraman ëwayänampaq. Judächö këkaq Socö+ markachömi juntakäyarqan, y Ëfes-Damim+ sitiuchömi campamentunkuna rurayarqan. Tsë sitiuqa karqan Socöwan Azecä+ markakuna tinkoqchömi.
2 Saulnam soldädunkunawan juntakarnin Elä+ sitiuchö campamentunkuna rurayarqan, y tsëpitanam filisteu soldädukunawan pelyayänampaq churanakuyarqan.
3 Y filisteu soldädukunaqa kë tsimpa jirkachömi këkäyarqan y israelïtakunanam wak tsimpa jirkachö këkäyarqan. Y tsë ishkan jirkakuna chowpinchöqa* juk jatun pampam karqan.
4 Filisteu soldädukunapa campamentunkunapitam, Goliat+ jutiyoq mas puëdeq y pelyëta yachaq soldädu yarqamurqan, pëqa Gat+ markapitam karqan. Tamäñunqa cäsi kima metrunömi* karqan.
5 Cascunwan chalëcunqa cobripitam karqan. Y tsë chalëcuqa+ cincuenta y siëti kïlusnömi* lasarqan.
6 Chaki shenqashnin* witsëta tsapaqnimpis cobripitam karqan, y waqtanchönam cobripita takshalla lanzata+ puritseq.
7 Jatun lanzampa chakinqa, telarchö+ bayëta wankuna qerunö titam o tetam* karqan, y puntanchö fiërruqa siëti kïlunömi* lasarqan. Y escüdunta apaq soldädupis puntantam ëwarqan.
8 Tsënam Goliatqa israelïta soldädukunapa frentinman shäkurir*+ fuertipa kënö nirqan: “¿Imanirtaq pelyanantsikpaq churakäyämunki? Noqaqa filisteu soldädum kä, y qamkunaqa Saulpa sirweqninllam kayanki. Mä alli pelyëta yachaq soldäduta akrayämuy ura pampachö pelyayänäpaq.
9 Pelyachö pë vencimaptinqa, llapäkunam qamkunata sirwiyashqëki. Peru noqa venciptïqa, qamkunam sirwimaqnïkuna kayanki”.
10 Goliatqa* kënöpis nirqanmi: “¡Kananmi israelïta soldädukunapita burlakushaq!+ ¡Mä akrayanqëki soldäduta mandayämuy pelyayänäpaq!”.
11 Saulwan këkaq israelïtakunaqa Goliat ninqanta wiyëkurmi, alläpa mantsakäyarqan.
12 Davidpa papänin Jesëqa Efräta+ markapitam o Judächö Belen+ markapitam karqan. Jesëpa+ tsurinkunaqa puwaqmi kayarqan.+ Y Saul gobernanqan witsanqa Jesëqa edänam karqan.
13 Jesëpa kima tsurinkunaqa Saulta guërrachö yanapayänampaqmi ëwashqa kayarqan.+ Mayor kaqpa jutinqa Eliabmi+ karqan, qateqnin kaqpanam Abinadab+ y juknimpanam Samä+ karqan.
14 Davidnam ultimu kaq tsurin karqan.+ Y kima mayor tsurinkunaqa Saulta yanapaqmi ëwashqa kayarqan.
15 Saulta sirwikarpis, Davidqa Belen markachö papänimpa üshankunata+ mitseqmi seguïdu ëwaq.
16 Goliatqa* cuarenta junaqpam patsa waraptin y tardiyaptin israelïta soldädukunapa frentinman burlakunampaq ëwaq.
17 Juk kutinam Jesëqa tsurin Davidta kënö nir mandarqan: “Campamentuchö këkaq wawqikikunapaq kë costalchö* këkaq trïgu ankashqata y kë chunka tantata apë.
18 Y kë chunka quësutapis* soldädukunapa mandaqnimpaq apë. Y wawqikikuna imanö këkäyanqanta musyapakamunki, y imallatapis apamunki alli këkäyanqanta musyanäpaq”.
19 Davidpa wawqinkunaqa, Saulwan y wakin israelïta soldädukunawanmi Elä+ sitiuchö filisteu+ soldädukunawan pelyayänampaq këkäyarqan.
20 Tsënam Davidqa tempränulla shärikurir üshankunata cuidayänampaq rogakurqan. Tsëpitanam papänin Jesë ninqanta aparkur ëwarqan. Campamentuman chärirnam, israelïta soldädukuna pelyayänampaq fuertipa qayëkachar yarquykäyaqta rikarqan.
21 Israelïtakunawan filisteu soldädukunaqa pelyayänampaqmi frenti frenti churakäyarqan.
22 Tsënam Davidqa campamentuta täpaq nunachö llapan apanqankunata dejëkur, pelyayänampaq churakäyanqan sitiuyaq cörripa ëwarqan. Chëkurnam, wawqinkunata tapurqan imanö këkäyanqanta.+
23 Wawqinkunawan parlëkaptinmi, fïlarëkaq filisteu soldädukunapita alli pelyëta yachaq Goliat+ jutiyoq soldädu yarqaramurqan. Y yapëmi burlakur qallëkurqan.+ Pëqa Gat markapitam karqan, y Davidqa llapan ninqantam wiyarqan.
24 Y llapan israelïtakunam Goliat-ta rikëkur alläpa mantsakar qepaman kutiyarqan.+
25 Tsënam israelïtakuna niyarqan: “Rikäyë taqë soldäduta, markantsikpita burlakunampaqmi shamuykan.+ Taqë soldäduta wanutseqtam Israelpa gobernaqnin imëkayoqta tikratsinqa, y wamrantawanmi casatsinqa.+ Y papänimpa familiantapis mananam impuestuta pagatsinqanatsu”.
26 Davidnam lädunchö këkaq soldädukunata kënö tapurqan: “Taqë burlakoq filisteuta wanutseqtaqa, ¿imataraq pagayanqa? ¿Pitaq taqë melanëpaq filisteuqa imëyaqpis kawaq Diospa soldädunkunapita burlakunampaq?”.+
27 Puntata niyanqannölla niskirmi kënö niyarqan: “Awmi, wanutseq o wañutseq kaqqa tsë pägukunatam chaskinqa”.
28 Wakin soldädukunawan David parlëkanqanta wiyarirmi mayor kaq wawqin Eliabqa+ qayapar nirqan: “¿Imaqtaq shamurqunki? ¿Piwantaq dejamurqunki jirkachö wallkalla üshakunata?+ Qamqa musyaqtukoqmi kanki y mana allikunatam rurëta munanki. Imanö pelyayanqanta rikaqmi shamurqunki”.
29 Davidnam nirqan: “¿Kananqa imatanatan rurarqö? ¡Tapukurïllataq!”.
30 Tsëpitanam juk läduta ëwarir jukkunata+ yapë tapurqan, y pëkunapis wakinkuna niyanqannöllam niyarqan.+
31 David tsënö parlëkanqantam, Saulta willayarqan. Tsëmi Saulqa Davidta qayatsirqan.
32 Davidnam Saulta nirqan: “Ama mantsayëtsu taqë filisteu soldäduta. Noqam pëwan pelyanäpaq ëwashaq”.+
33 Saulnam Davidta nirqan: “Qamqa jövinllaran kanki,+ manam taqë filisteu soldäduwan pelyëta puëdinkitsu. Pëqa jövin kanqampitam guërrakunachö alli pelyaq kashqa”.
34 Tsënam Davidqa Saulta kënö nirqan: “Teytallë, papänïpa üshankunata mitsïkaptïmi, juk leon+ shamurnin juk üshäta apakurqan, tsënöllam juk kutichöpis juk ösu juk üshäta apakurqan.
35 Y qatipëkurmi leonpa y ösupa shimimpita üshäkunata salvarqä. Y noqata mikumëta munaptinnam, chakallwapita* aptarkur wanuskatsirqä.
36 Leontawan ösutapis wanutsirqämi, tsënöllam imëyaqpis kawaq Diospa soldädunkunapita burlakuykaq+ taqë melanëpaq filisteu soldädutapis wanuratsishaq”.
37 Davidqa yapëmi kënö nirqan: “Jehovä Diosmi salvamarqan leonpita y ösupitapis, tsënöllam taqë filisteu soldädupitapis salvamanqa”.+ Tsënam Saulqa Davidta, “tsëqa ëwë, y Teyta Jehovä yanapëkushuy” nirqan.
38 Tsënam Saulqa cobripita rurashqa cascunta Davidta tsukutsirqan y chalëcunta vistitsirqan.
39 Tsëpitanam Davidqa espädata tseqllanman watarkur purir qallëkurqan, y mana yachakashqa karmi purita puëdirqantsu. Tsënam Davidqa Saulta nirqan: “Mana yachakashqa karmi, këkunawanqa purita puëdïtsu”. Tsënö nirmi llapanta jipikurqan.
40 Y garrutinta* aptarkurmi yaku ëwananman urärir pitsqa redondu rumikunata wallqaranqan bolsanman winarqan. Tsëpitanam warakanta*+ alistarkur Goliatman* ëwar qallëkurqan.
41 Goliatpis* David kaqmanmi maslla ëwarqan y escüdunta apaq soldädupis puntantam ëwarqan.
42 Y Davidta shumaqllanta y jövinllata rikëkurmi,+ Goliatqa* despreciarnin burlakur qallëkurqan.
43 Y Davidtam nirqan: “¿Noqaqa allquku kä+ garrutikiwan* shamunëkipaq?”. Tsënö nirmi Goliatqa santunkunapa jutinchö Davidta maldicirqan.
44 Tsëpitam yapë Davidta kënö nirqan: “Musyanëkipaq mä shamuy. Wanuskatsirnikim wiskurkuna* y chukaru animalkuna mikuyäshunëkipaq jitarishqëki”.
45 Tsënö niptinmi Davidqa Goliat-ta kënö nirqan: “Qamqa noqawan pelyaq shamuykanki juk espadëkiwan, jatun y taksha lancëkiwanmi.+ Peru noqaqa qamman shamuykä angelkunata mandaq Jehovä Diospa jutinchömi,+ pëmi Israelchö soldädukunapa mandaqninqa, y qamqa pëpitam alläpa burlakurqunki.+
46 Kanan junaqmi Jehovä Dios yanapamanqa qamta vencinaqpaq.+ Y wanuratsirnikim kunkëkita roqumushaq. Y llapan filisteu soldädukunata wanuratsirmi wiskurkuna* y chukaru animalkuna mikukuyänampaq dejarishaq. Y llapankunam musyayanqa Israelchö pï Dios kanqanta.+
47 Këchö llapan këkaqkunam musyayanqa, salvayämänampaq espädata ni lanzata Jehovä Dios mana wananqanta.*+ Kikin Teyta Jehovämi qamkunawan pelyanqa,+ tsëmi venciyashqëki”.+
48 Tsënam Goliatqa,* Davidman maslla ëwarqan pelyanampaq, y Davidpis pëwan pelyanampaqmi cörripa ëwarqan.
49 Tsëpitanam Davidqa bolsanchö këkätsinqan rumiwan Goliat-ta* urkunchö warakëkurqan. Y rumi urkunta uchkurapuptinmi lätakëpa ishkirirqan.+
50 Tsënömi Davidqa espädannaq këkarpis, juk warakallawan y juk rumillawan Goliat-ta* wanuskatsirqan.+
51 Ishkiriptinnam Davidqa cörripa ëwëkur Goliatpa* espädanta+ aptarkur kunkanta roqurirqan. Y alli pelyëta yachaq soldäduta David wanutsishqa kanqanta rikëkurmi, wakin filisteu soldädukunaqa mantsakar ëwakuyarqan.+
52 Tsënam Israel y Judä soldädukunaqa büllayarqan, y pelyayanqan sitiupitam+ Ecron+ markayaq filisteu soldädukunata qatipayarqan. Filisteu soldädukunapa ayankunaqa Saaräim+ markapita Gat markayaq y Ecron markayaqmi jitarpäkuyarqan.
53 Y filisteukunata qatiyanqampita kutïkurmi, israelïtakunaqa filisteukunapa campamentunkunapita llapan cösasninkunata apakuyarqan.
54 Tsëpitanam Davidqa Goliatpa* peqanta o umanta Jerusalen markaman aparqan. Y espädanta, taksha y jatun lanzantanam kikimpa carpanman* churarqan.+
55 Saulnam Goliatwan* pelyanampaq David ëwëkaqta rikärirnin, soldädukunapa mandaqnin Abnerta+ tapurqan: “Abner, ¿pitan taqë jövinpa papäninqa?”.+ Abnernam, “teytallë manam musyätsu” nirqan.
56 Tsënam Saulqa nirqan: “Tapukamuy taqë jövinpa papänin pï kanqanta”.
57 Goliat-ta* wanuskatsir David kutiriptinllam, Abnerqa Saul kaqman Davidta pusharqan. Davidqa Goliatpa*+ peqantam o umantam janchashqa aparqan.
58 Tsënam Saulqa, “jövin, ¿pitan papäniki?” nir tapurqan. Y Davidnam, “noqaqa, Belenchö+ täkoq* Jesëpa+ tsurinmi kä” nirqan.
Nötakuna
^ Hebreu idiömachöqa “campamentukunatam” ninmi.
^ Kënöpis niyanmi: pullanninchöqa.
^ Hebreu idiömachöqa “6 cödus y juk cuartam tamäñun karqan” ninmi. Rikäri “Masllata musyanapaq” neqchö B14 kaqta.
^ Hebreu idiömachöqa “5.000 siclusmi” ninmi. Rikäri “Masllata musyanapaq” neqchö B14 kaqta.
^ Kënöpis niyanmi: enqashnin; jenqashnin.
^ Kënöpis niyanmi: rakum.
^ Hebreu idiömachöqa “600 siclusmi” ninmi. Rikäri “Masllata musyanapaq” neqchö B14 kaqta.
^ Kënöpis niyanmi: ichïkur.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteuqa” ninmi.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteuqa” ninmi.
^ Hebreu idiömachöqa “1 efä” ninmi. Tsëqa 22 litrusnömi karqan. Rikäri “Masllata musyanapaq” neqchö B14 kaqta.
^ Hebreu idiömachöqa “lichitapis” ninmi.
^ Kënöpis niyanmi: aqlipita; kachillwapita.
^ Kënöpis niyanmi: shukshunta; tukrunta.
^ Rikäri “Bibliachö palabrakunata entiendinapaq” neqta.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteuman” ninmi.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteupis” ninmi.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteuqa” ninmi.
^ Kënöpis niyanmi: shukshïkiwan; tukruykiwan.
^ Tsënö nirqa, wiskur niraq volaq animalkunapaqmi parlëkan.
^ Tsënö nirqa, wiskur niraq volaq animalkunapaqmi parlëkan.
^ Kënöpis niyanmi: necesitanqanta.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteuqa” ninmi.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteuta” ninmi.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteuta” ninmi.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteupa” ninmi.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteupa” ninmi.
^ Kënöpis niyanmi: toldunman.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteuwan” ninmi.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteuta” ninmi.
^ Hebreu idiömachöqa “filisteupa” ninmi.
^ Kënöpis niyanmi: täraq; päraq.
