15 KAQ CAPÏTULU
¿Imanötaq musyashwan mëqan religion alli kanqanta?
1. ¿Pillataq musyatsimënintsikta puëdin mëqan kaq religion alli kanqanta?
CÄSI llapan religionkunachömi niyan rasumpa kaqta yachatsikuyanqanta. Peru tsënö nikarpis, Diosta imanö adorana kanqantaqa cada religionchömi jukläya jukläya yachatsikuyan. Tsëqa, ¿imanötaq musyashwan mëqan religion alli kanqanta? Tsëtaqa kikin Diosnintsikllam Palabran Bibliawan musyatsimënintsikta puëdin.
2. Diosta imanö adoranëkipaq kaqta musyanëkipaqqa, ¿imatataq rurankiman?
2 Jehovä Diosqa, Palabran Bibliachömi willamantsik imanö adoranantsikta munanqanta, tsëmi precisan Bibliapita yachakunëki. Tsënö ruraptikiqa kikin Diosnintsikmi yanapashunki consëjunkunata wiyakur alli kaqta ruranëkipaq, porqui pëqa rasumpam kuyashunki (Isaïas 48:17).
3. Jehovä Diosqa, ¿imata ruranantsiktataq munan?
3 Wakin nunakunaqa niyan Diospaqqa llapan religionkunapis allilla kayanqantam, peru Jesusqa manam tsënötsu yachatsikurqan, antis pëqa kënömi nirqan: “Manam llapan ‘Señor, Señor’ nimaqnïtsu ciëluchö Gobiernuman yëkunqa, sinöqa ciëluchö këkaq Teytäpa munëninta ruraq kaqllam”. Kë textuchö Mateu 7:21-23).
ninqannöpis Diosnintsikqa munan, munëninta yachakunantsikta y ruranantsiktam. Y tsëqa alläpam precisan, porqui Diospa munëninta mana ruraq kaqkunapaqqa, “mana allikunata ruraqkuna” nirqanmi Jesusqa (4. ¿Jesusqa ima nirqantaq Diospa munëninta rurëpaq?
4 Diospa munëninta rurëqa mana fäcil kanampaq kaqtam Jesusqa nirqan. Awmi, kënömi nirqan: “Kichki kaq punkupa yëkuyë, porqui jatun punkuyoq anchu näniqa ushakëmanmi chätsikun, y mëtsikaqmi tsë nänipaqa ëwayan; peru kawëman chätsikoq näniqa llanum y punkumpis kichkim, y wallkaqllam tsë nänitaqa tariyan” (Mateu 7:13, 14). Llanu näni nirqa alli kaq religionpaqmi parlëkarqan, y tsë näniqa mana wanushpa kawakïmanmi chätsikun. Y anchu kaq näniqa, mana alli kaq religionkunam kayan, y tsë näniqa ushakëmanmi chätsikun. Peru Jehoväqa manam munantsu nunakuna ushakäyänanta, tsëmi llapan nunakunata tiemputa qoykan pëpita yachakuyänampaq (2 Pëdru 3:9).
¿IMANÖTAQ MUSYASHWAN MËQAN RELIGION ALLI KANQANTA?
5. ¿Imanötaq musyëta puëdintsik mëqan kaq religion alli kanqanta?
5 Mëqan kaq religion alli kanqanta musyëta puëdinqantsiktam Jesusqa nirqan. Tsëpaqqa imakunaman creiyanqanta y imanö portakuyanqantam rikänantsik, porqui Jesusqa “rurëninkunapitam pëkunataqa reqiyanki” nirqanmi. Y nïkurmi “alli plantaqa allita[m] wayun” nirqan (Mateu 7:16, 17). Tsënö nirqa, alli kaq religionchöqa jutsannaq kayänampaq kaqtatsu manam nikarqan. Peru Diosta rasumpa sirwirninmi alli kaqta rurayänampaq imëpis kallpachakuyan. Rikärishun alli kaq religionchö imakunata rurayanqanta y imakunata mana rurayanqanta.
6, 7. (1) ¿Imanirtaq alli kaq religionchöqa imëpis Bibliallapita yachatsikuyan? (2) ¿Imatataq Jesuspita yachakuntsik?
6 Alli kaq religionchöqa Bibliallapitam yachatsikuyan. Kikin Bibliachömi kënö nin: “Llapan qellqashqa [o escribishqa] këkaqmi Diospita shamun, y alläpa allim yachatsikunapaq, imachö mana alli këkäyanqanta rikätsikunapaq, imëkatapis altsanapaq, Diospa musyatsikïninmannö alli portakïta yachatsikunapaq, tsënöpa Diosta sirweq nuna chipyëpa alli yachaq kanampaq y imëka alli rurëpaq listu këkänampaq” (2 Timoteu 3:16, 17). Awmi, tsëmi apostol Pablupis creikoq mayinkunaman kënö nishpa cartakurqan: “Noqakunapita wiyayanqëki Diospa palabranta chaskikurqa, manam nunakunapa palabrantanötsu chaskiyarqëki, sinöqa Diospa rasumpa palabrantanömi” nishpa (1 Tesalonicensis 2:13). Alli kaq religionchöqa imëpis Bibliallapitam yachatsikuyan, porqui Bibliaqa Diosqa Palabranmi. Manam nunakunapa pensëninkunatatsu ni costumbrinkunatatsu yachatsikuyan.
7 Jesuspis Diospa Palabrampitam imëpis yachatsikurqan (leyi Juan 17:17). Atska kutichömi rikätsikurqan Diospa Palabran imata yachatsikunqanta (Mateu 4:4, 7, 10). Tsënöllam kanan witsampis Diosta rasumpa sirweqkunaqa Biblia ninqanllapita imëpis yachatsikuyan.
8. ¿Imatataq Jesusqa yachatsikurqan?
8 Jehovä Diosllatam adorayan. Salmus 83:18 textuchömi kënö nin: “Qampa jutikiqa Jehovä kanqanta, y entëru patsachöqa qamlla llapampa janampa këkanqëkita nunakuna musyayänampaq” nishpa. Tsëmi Jesusqa munarqan rasumpa kaq Diosta llapan nunakuna reqiyänanta. Tsërëkurmi Diospa jutinta yachatsikurqan (leyi Juan 17:6). Jinamampis, Jesusqa “Jehovä Diosnikillatam adoranëki, y pëllatam sirwinëki” nirqanmi (Mateu 4:10). Tsëmi alli kaq religionchöqa Jesus yachatsikunqanta cäsukuyan. Jehovä Diosllatam adorayan y jutintam parlayan y yachatsikuyan. Jinamampis llapan nunakunapaq imata ruramunampaq kaqtam yachatsikuyan.
9, 10. Alli kaq religionchöqa, ¿imanötaq kuyakoq kayanqanta rikätsikuyan?
9 Nuna mayinkunatam rasumpa kuyayan. Jesusqa kuyanakuyänampaqmi qateqninkunata mandarqan (leyi Juan 13:35). Tsëmi alli kaq religionchöqa më nacionpita karpis, më markapita karpis, waktsa karpis o rïcu karpis juk familianölla llapankuna kuyanakuyan (Colosensis 3:14). Tsëmi guërraman ëwayantsu ni nuna mayinkunata wanutsiyantsu. Porqui Bibliachömi kënö nin: “Diospa tsurinkuna kayanqan o Diablupa tsurinkuna kayanqanqa këchömi cläru rikakärin: pipis alli kaq rurëkunata mana ruraq kaqqa, manam Diospitatsu shamun, jina creikoq mayinta mana kuyaq kaqpis”. Nïkurmi kënö nin: “Porqui kë willakïtam qamkunaqa qallanampita patsë wiyayarqunki, juknintsik juknintsik kuyanakunapaq kaqta; manam Cainnöqa kashwantsu, pëqa Satanaspitam shamurqan y mana ankupashpam wawqinta wanuratsirqan” (1 Juan 3:10-12; 4:20, 21).
Hebrëus 10:24, 25). Awmi, ‘llapankunapaqmi alli kaqta rurayan’ (Gälatas 6:10).
10 Tsëmi alli kaq religionchöqa tiempunkunata, kallpankunata y kayäpunqankunata utilizäyan juknin juknin animanakuyänampaq y yanapanakuyänampaq (11. ¿Imanirtaq Jesus yachatsikunqankunata cäsukunantsik?
11 Jesustam cäsukuyan, porqui salvacionqa pëllachömi këkan. Bibliachömi kënö nin: “Jukchöqa manam ni pichöpis salvacion kantsu, porqui patsachöqa manam salvamänantsikrëkur nunakunapita Dios akranqan jutipitaqa, jukqa kantsu” (Hëchus 4:12). Awmi, kë librupa 5 kaq capïtulunchö yachakunqantsiknöpis, llapan cäsukoq nunakunata salvanampaqmi Jehoväqa Jesusta kachamurqan (Mateu 20:28). Jinamampis Jehoväqa Jesustam akrashqa kë Patsata gobernanampaq. Tsëmi Bibliachöqa cläru yachatsimantsik mana wanushpa kawakïta munarqa Jesusta cäsukunantsikpaq (leyi Juan 3:36).
12. Alli kaq religionchöqa, ¿imanirtaq polïtica asuntukunaman mëtikuyantsu?
12 Manam polïtica asuntukunaman mëtikuyantsu. Jesusqa manam polïtica asuntukunaman mëtikurqantsu. Juk kutim gobernador Ponciu Pilätuta kënö nirqan: “Gobiernüqa manam kë mundupitatsu” nishpa (leyi Juan 18:36). Tsëmi alli kaq religionchöqa Jesuspa ejemplunta qatirnin Diospa Gobiernunllaman qaqäyan. Tsëmi mëchö tärarpis polïtica asuntukunamanqa mëtikuyantsu. Peru tsënö kaptimpis Bibliaqa mandakun ‘autoridäkunata respetakur cäsukunantsikpaqmi’ (Romänus 13:1). Tsëmi alli kaq religionchöqa täräyanqan nacionpa leyninkunata cäsukuyan. Peru Dios mandakunqankunapa contranchö këkaq leykunataqa manam cäsukuyantsu. Apostolkunapa ejempluntam qatiyan. Pëkunaqa kënömi niyarqan: “Nunakunata wiyakuyänäpa rantinqa, Diostam [...] wiyakuyänä” nishpa (Hëchus 5:29; Marcus 12:17).
13. ¿Diospa Gobiernun imata ruramunampaq kaqtataq alli kaq religionchöqa yachatsikuyan?
13 Tukï problëmakunataqa Diospa Gobiernunlla altsamunampaq kaqtam yachatsikuyan. Jesusmi nirqan Diospa ‘Gobiernumpita alli willakïkunaqa’ entëru Patsachö willakushqa kanampaq kaqta (leyi Mateu 24:14). Diospa Gobiernun ruramunampaq kaqtaqa manam ni mëqan gobiernupis rurëta puëdinqatsu (Salmus 146:3). Tsëmi Jesusqa Diospa Gobiernumpaq kënö nishpa mañakunantsikpaq yachatsikurqan: “Gobiernïki shamutsun. Ciëluchö y patsachö munëniki rurakätsun” nishpa (Mateu 6:10). Bibliachöqa alleq clärum willakun, Diospa Gobiernunqa Patsachö llapan gobiernukunata chipyëpa ushakätsimunampaq kaqta, y tsë Gobiernullana imëyaqpis gobernamunampaq kaqta (Daniel 2:44).
14. Qampaqqa, ¿mëqantaq alli kaq religion?
14 Kananqa kë tapukïkunapa respuestanman pensari: “¿Pikunataq Bibliallapita yachatsikuyan? ¿Pikunataq musyatsikuyan Diospa jutinta? ¿Pikunataq rasumpa kuyanakuyanqanta rikätsikuyan? ¿Pikunataq següru kayan salvamänantsikrëkur Jesusta Diosnintsik kachamushqampita? ¿Pikunataq polïtica asuntukunaman mëtikuyantsu? ¿Pikunataq yachatsikuyan tukï problëmakunataqa Diospa Gobiernunlla Isaïas 43:10-12).
altsamunampaq kaqta?”. Tsë llapankunataqa Jehoväpa testïgunkunallam cumpliyan (¿IMATATAQ RURANËKI?
15. Adoranqantsikta Diosnintsik chaskimänantsikpaqqa, ¿imatataq ruranantsik?
15 Manam “Diosman creïmi” ninantsikllatsu. Porqui demoniukunapis Diosmanqa creiyanmi, peru Diospa mandamientunkunataqa manam cäsukuyantsu (Santiägu 2:19). Tsëmi adoranqantsikta Diosnintsik chaskimänantsikta munarqa, mandamanqantsikkunata cäsukunantsik y ruranantsik.
16. ¿Imanirtaq alläpa precisan mana alli kaq religionkunapa costumbrinkunata chipyëpa dejanantsik?
16 Jinamampis adoranqantsikta Diosnintsik chaskimänantsikpaqqa, mana alli kaq religionpitam yarqukunantsik. Porqui Diosmi willakoqnin Isaïasta kënö nir escribitsirqan: “Tsëpita yarqukuyë, y imëpis limpiu kayë” nishpa (Isaïas 52:11; 2 Corintius 6:17). Tsëmi alläpa precisan mana alli kaq religionkunapa costumbrinkunataqa chipyëpa dejanantsik.
17, 18. (1) ¿Imanö kaq religionkunapaqtaq Bibliaqa “Alläpa Puëdeq Babilonia” nin? (2) ¿Imanirtaq alläpa precisan mana alli kaq religionpita raslla yarqukunëki?
17 ¿Imanö kaq religionkunataq mana alli religion kayan? Mana alli kaq religionkunachöqa manam Biblia yachatsikunqannötsu Diosta adorayan. Tsë llapan mana alli kaq religionkunapaqmi Bibliaqa “Alläpa Puëdeq Babilonia” nin (Revelacion [Apocalipsis] 17:5). Y, ¿imanirtaq tsënöqa nin? Porqui Diluviu kanqampita pöcu tiempu pasariptinmi, Babilonia nishqan markachö imëka mana alli creenciakuna yurirqan, y tsë mana alli creenciakunam entëru Patsaman charqan. Y, ¿ima creenciakunataq Babilonia markachöqa yurirqan? Por ejemplu, Babilonia nunakunaqa kimapayan (kimsapayan) dioskunatam adorayaq. Y tsënöllam kanan witsampis mëtsika religionkunachö creiyan kima dioskuna jukllëlla kayanqanta, y tsëtam trinidad nishpa reqiyan. Peru Bibliaqa alleq clärum yachatsikun rasumpa kaq Diosqa jukllëlla kanqanta y jutin Jehovä kanqanta, y Jesuspaqqa Diospa Tsurin kanqantam yachatsikun (Juan 17:3). Jina Babilonia markachöqa, wanushqakunapa almankuna kawar sïguinqanta y wakinkunapa almankuna infiernuman ëwanqantam creiyaq. Peru Bibliachöqa manam tsënötsu yachatsikun (rikäri 14, 17 y 18 kaq nötakunata).
18 Diospa Palabran Bibliachömi alleq cläru willakun, mana alli kaq religionkunaqa pöcu tiempullachöna ushakäyänampaq kaqta (Revelacion 18:8). Tsëqa, ¿imatataq ruranëki? Alläpam precisan mana alli kaq religionpita raslla yarqukunëki. Porqui Jehovä Diosqa munan, mana alli kaq religionkuna ushakäyänan junaq manaraq chämuptin tsëpita yarqukunëkitam (Revelacion 18:4).
19. Jehoväta sirwinqëkirëkur contrëki churakäyaptimpis, ¿imanirtaq llakikunkimantsu?
19 Mana alli kaq religionta dejarirnin Jehoväta sirwir qallëkuptikiqa, itsachi wakin familiëkikuna y reqinakushqëkikuna contrëki churakäyanqa. Peru tsënö pasakuptimpis, ama llakikïtsu, porqui Jehovämi cuidashunki. Jinamampis Jehoväta sirwirqa entëru Patsachö familiayoqmi tikrarinki, porqui Jehoväta Marcus 10:28-30). Jinamampis, Jehoväta sirwir sïguiptikiqa, itsachi wakin familiëkikunapis y reqinakushqëkikunapis Bibliapita yachakur qallëkuyanqa.
sirweqkunaqa millonyëpayanmi kayan, rasumpam kuyanakuyan y mushoq patsachö mana wanushpa kawakuyänampaq kaqmanmi markäkuyan o yärakuyan (20. ¿Imanirtaq alläpa precisan alli kaq religionchö kanëkipaq raslla decidinëki?
20 Jehovä Diosqa pöcu tiempullachönam llapan mana allikunata ushakäratsimunqa, y pëpa Gobiernunllanam entëru Patsata gobernamunqa (2 Pëdru 3:9, 13). Tsëpita patsëqa alläpa kushishqanam kawakushun, porqui llapan nunakunam Jehovä Diosllatana adorayanqa. Tsëmi alläpa precisan alli kaq religionchö kanëkipaq raslla decidinëki.