Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

CAPÍTULO 4

¿Imanirtaq respetashwan autoridadta?

¿Imanirtaq respetashwan autoridadta?

“Llapan nunacunata respetacuyë.” (1 PEDRU 2:17.)

1, 2. a) ¿Imanirtaq fäciltsu autoridad wiyakï? b) ¿Ima tapukïkunapa respuestankunataraq yachakushun?

¿IMANÖTAQ huk wambrapa cäran tikrarin mandayanqanta rurëta mana munaptin? Shonqunchö pasëpa mana munanqantam rikätsikun. Teytan mandanqanta wiyarerqa musyanmi wiyakunanta; pero manam munantsu rurëta. ¡Tsëqa mana allim rikakun! Tsënömi noqantsiktapis hora höraqa pasamantsik.

2 Manam fäciltsu autoridadyoq nunakunata respetëqa. ¿Imëllaqa pasashorqonkiku? Tsënö kaptenqa, manam qamllatatsu pasashorqonki. Pero nunakuna mana wiyakoq kayaptimpis, Bibliaqa alleq clärom willamantsik autoridadta respetanapaq (Proverbios 24:21). Hinamampis Diospa kuyakïninchö imëpis kawëkänapaqqa alläpa precïsom Dios mandakushqankunata wiyakï. Pero ¿imanirtaq fäciltsu tsë ruranan? ¿Imanirtaq autoridadkunata wiyakunata munan Jehová? ¿Imataq yanapamäshun wiyakoq kanapaq y imanötaq rurashwan? Qateqnin pärrafokunachömi kë tapukïkunapa respuestanta yachakushun.

IMANIRTAQ FÄCILTSU AUTORIDADTA WIYAKÏ

3, 4. ¿Imanötaq hutsasapa kënintsik qallarqan y imanirtaq këqa yanapamantsiktsu autoridadkunata respetanapaq?

3 ¿Imanirtaq fäciltsu autoridadta wiyakï? Puntataqa: llapantsikmi hutsasapa kantsik, y autoridadkunapis warmi ollqu karpis hutsasapallam kayan. Hutsasapa kënintsikqa qallarqan Adanwan Eva Edén huertachö këkar Diosta mana wiyakuyanqampita patsëmi. Rikanqantsiknömi hutsasapa këqa qallarqan Diosta mana wiyakuyanqanchö. Tsënöpam kananyaqpis hutsasapallana yurintsik y munënintsikllata rurëta munar wiyakuntsiktsu (Génesis 2:15-17; 3:1-7; Salmo 51:5; Romanos 5:12).

4 Hutsasapa kashqam, nunatukoq kë, yachaqtukoq kë, këkan shonquntsikchö, pero humilde këqa manam fäciltsu, alleqran sinchikunantsik tarinapaqqa y taririrpis alleqmi cuidanantsik. Tsëmi atska watana Jehová Diosta servikarnimpis orgulloso tikrakurita puëdentsik. Tsëmi pasarqan Coré nishqan nunata. Diospa markanwan atska pruëbakunata aguantëkarpis, masta munëninwanmi, mana penqakushpa Israelpa pushaqnin këta munar Moisés manshu nunapa chikeqnin tikrakurerqan (Números 12:3; 16:1-3). Tsënöllam pasarqan rey Uzías nishqan nunawampis, nunatukoq këninwanmi temploman yëkïkur rurarerqan sacerdötekunalla rurayänanta (2 Crónicas 26:16-21). Corëwan Uzïasqa munëninkunata rurayanqampitam hiparnin wanuyarqan. Pëkunata pasanqanmi yachatsimantsik nunatukoq këqa mana alli kanqanta, y tsëqa manam yanapamäshuntsu autoridadkunata wiyakunapaq.

5. ¿Ima mana allikunatataq autoridadkuna rurayashqa unëpita patsë?

5 Huk lädopanam kikin autoridadkuna respetatsikuyashqatsu imëka mana allikunata rurarnin, y alläpa hipatsikoqmi kayashqa. Y pasanqankunata willakoq librokunachömi tarintsik autoridadkuna imëka mana allikunata rurar nunakunata hipatsiyanqanta (leyi Eclesiastés 8:9). Yarpärishun Saúl nishqan nunapaq. Jehová rey kanampaq akranqan witsëqa alli y humilde nunam karqan. Pero tsëpitaqa nunatukoq y chikikoq tikrarirmi, fiel nuna Davidta wanutsinampaq qatikachar qallëkorqan (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11). Tsëpitanam, David tikrarerqan Israelpa más alli kaq reynin, tsënö karpis, hitita Urías nishqan nunapa warmintam suwarerqan y Urïastaqa guërrachö wanunampaqmi puntaman churatserqan (2 Samuel 11:1-17). Rikanqantsiknömi, hutsasapa këqa autoridadyoq nunakunata imëka mana allikunatapis ruratsin y Jehová Diosta mana respetarninnäqa imëka mana allitam rurayan. Britania markapita huk yachaq nunam, religión catölicapa mandaqninkuna mana allita rurayanqampaq parlarnin kënö nerqan: ‘Mandakoq këqa imëka mana allimanmi apakun’ nishpa. Tsënö autoridadkuna mana alli kayanqanta rikarnenqa, itsa tapukushwan, “¿imanirtaq autoridadkunata wiyakunantsik?”.

IMANIRTAQ RESPETASHWAN AUTORIDADTA

6, 7. a) ¿Imanirtaq Jehová Diospa autoridadninta respetantsik? b) ¿Imë hörataq Jehová Diospa autoridadninta respetanqantsikta rikätsikushwan y pinötaq rurashwan?

6 Autoridadta respetanapaqqa yanapamantsik, Jehová Diosta kuyanqantsik, nuna mayintsikta kuyanqantsik, y kikintsikta kuyakonqantsikmi. Imëkata kuyanqantsikpitapis masmi kuyantsik Jehová Diostaqa, tsëmi kushitsita munantsik (leyi Proverbios 27:11; Marcos 12:29, 30). Yachakonqantsiknöpis, Edén huertachö Diospa contran churakäriyanqampita patsëmi kë Patsachöqa Jehová Diospa autoridadninta mana allitanö rikäyashqa. Hina yachakorqontsikmi casi llapan nuna Diospa Gobiernompita witikurir Satanaspa kaqman churakäyanqanta. Pero noqantsikqa Diospa mandakoq kënintam respetantsik. ¡Tsëmi Apocalipsis 4:11 nishqan alläpa kushitsimantsik! Rasumpëpam creintsik Jehová Dioslla Patsachöpis y Ciëlochöpis Mandakoq kanqanta, tsëmi shonquntsikpita patsë wiyakuntsik y llapan kawënintsikchö Pë munanqannö kawantsik.

7 Pero Jehová Diosta respetëqa manam wiyakïllatsu. Awmi, llapan mandamanqantsiktaqa rurantsik kuyarninmi. Tsënö kaptimpis höraqa pasamäshun qallanan pärrafochö parlanqantsik wambratanömi, itsa mandamanqantsikta voluntadwan rurëta munashuntsu, tsëqa yachakunantsik wiyakoq këtam. Yarpashqaqa, Teytan mandanqantam Jesuspis rurarqan imëka hipakïkunata pasëkarnimpis, tsëmi Teytanta nerqan: “Noqa munashqänoqa ama callätsuntsu, sinoqa qam munashqequino” nishpa (Lucas 22:42).

8. a) ¿Kanan tiempo imanötaq Jehová Diosta wiyakuntsik? b) ¿Imaraq yanapamäshun consejamashqa y piñapämashqa wiyakunapaq? (Rikäri “ Consëjota wiyakï y piñapëtapis chaskikï” nishqan recuadrota.)

8 Kanan tiempoqa mananam Jehová Dios parlapannatsu sirveqninkunata. Sinöqa Palabran Bibliawan y markanta diriginampaq churanqan nunakunawanmi willamantsik. Tsëmi Jehová Diostaqa wiyakuntsik markanta diriginampaq churashqan nunakunata wiyakurnin. Pëkuna piñapämashqa o consejamashqa mana wiyakurnenqa Jehová Diostam piñëkätsintsik. Tsëtam rurayarqan israelïtakuna. Moisés pushaqninkuna kananta mana munarnin rimayaptinmi, noqatam rimëkäyäman nerqan Jehová (Números 14:26, 27).

9. Nuna mayintsikta kuyarqa autoridadtam respetanantsik, ¿imanirtaq tsënö nintsik? Willakaramï.

9 Hinamampis autoridadtaqa wiyakuntsik nuna mayintsikta kuyarmi. Këta alleq tanteanapaq, huk soldado kankiman y soldado mayikikunawan guërrachö ganëta munar y kawëkar yarqïta munarqa, mandashoqnikikuna llapan mandayäshonqëkitam rurayänëki. Pero hukllëllapis mana wiyakorqa llapantam peligroman churarinman. Awmi, soldädokunapaq parlarnenqa itsa pensaratsimantsik guerra alläpa hipakïkuna apamonqanman. Pero Jehová Diospa soldädonkunaqa allillatam rurayan. Y Bibliachöqa atska kutim ‘soldädonkunapa pushaqnin’ nishpa Jehová Diosta qayan (1 Samuel 1:3). Poderoso angelninkunapa mandaqninmi Pëqa. Hinamampis, alläpa atskam kë Patsachö Dios Yayapa “soldädonkuna” kantsik (Salmo 68:11; Ezequiel 37:1-10). Kë soldädonkunata diriginampaqmi churashqa nunakunata. Y kë pushamaqnintsikkunata mana wiyakurnenqa cristiano mayintsikkunatam peligroman churashwan. Tsënömi, huk cristiano anciänokunata mana wiyakorqa peligroman churan congregacionchö cristiano mayinkunata (1 Corintios 12:14, 25, 26). Huk wambrapis teytankunata mana wiyakorqa llapan familiantam llakitsin. Rikärenqantsiknöpis, wiyakoq y respetakoq këqa rikätsikun kastantsikkunata y nuna mayintsikkunata kuyanqantsiktam.

10, 11. ¿Wiyakonqantsikpitaqa ima bendicionkunatataq chaskishun? ¿Imanirtaq tsë musyë alläpa preciso?

10 Hinamampis autoridadtaqa wiyakuntsik kikintsikpa biennintsikpaqmi. Tsëmi Jehová Diosqa Palabranchö willamantsik, pitapis wiyakurnenqa atska bendicionkunata chaskinata. Alleq tantearinapaq, ¿imatataq änimantsik teytantsikkunata wiyakushqaqa? Kushishqa y unë kawakunapaqmi (Deuteronomio 5:16; Efesios 6:2, 3). Tsënöllam hina congregacionchö anciänokunapa consëjonkunata wiyakorqa, Jehová Dioswan alli kashun y mana allikunaman manam ishkishuntsu (Hebreus 13:7, 17). Y wakin autoridadkunata wiyakushqanam mana allikunapita tsapämäshun (Romanos 13:4).

11 Imarëkur autoridadta wiyakunapaq Jehová Dios mandamanqantsikta musyëmi, yanapamäshun kushishqa wiyakunapaq. Kananqa rikärishun kima clase autoridadta wiyakïta.

FAMILIACHÖ RESPETO

12. ¿Imanötaq huk qowa diriginman familianta?

12 Jehová Diosmi familiataqa kamashqa. Jehová Diosqa ordenado karmi patsätsishqa familiapis shumaq ordenado kawanampaq (1 Corintios 14:33). Ollqutam churashqa familiata shumaq diriginampaq. Tsëpaqqa, ollquqa respetanan dirigeqnin Jesucristutam. ¿Imanötaq ruranman? Imanömi Jesucristu congregacionta dirigin tsënöllam ruranman (Efesios 5:23). Tsëmi huk alli qowaqa cumplinan llapan ruranampaq kaqwan, y rasumpa ollqu kanqantam rikätsikunan. Pero manam maqakoq ni qayapäkoqtsu kanan. Tsëpa rantenqa kuyakoq, alli, y llakipäkoqmi kanan. Imëpis yarpänanmi Jehová Dioslla llapampa mandaqnin kanqanta.

Kuyakoq teytaqa, Cristu ruranqantam qatin familianta shumaq dirigirnin

13. ¿Imanötaq Jehová munanqannö huk warmi cumplinman wayinchö autoridadyoq këninta?

13 Warmiqa alli yanapakoqmi kanan qowampaq. Warmipis chaskishqam autoridadyoq këta, tsëmi Bibliachöqa nin: “Mamëkipa leynin” (Proverbios 1:8). Tsënö kaptimpis huk cristiänaqa alleqmi musyan qowampa autoridadnin hanampa mana kanqanta, tsëmi yanapanan, respetanan, y manam desprecianantsu qowampa autoridadninta. Imatapis mana acuerdo karqa respëtowanmi ninan qowanta. Pero manam decidenqankunapa contranqa kanantsu. ¿Y qowan cristiano mana kaptenqa? Tsëqa itsapis problema kanman, pero qowampa autoridadninta respetaptenqa, itsa imëllapis Jehová Diospa sirveqnin tikrarinman (leyi 1 Pedru 3:1).

14. ¿Imanötan wambrakuna kushitsiyanman teytankunata y Jehová Diosta?

14 Imëpis wambrakuna wiyakorqa teytanta y mamantam honrayan y alläpam kushitsiyan (Proverbios 10:1). Tsënö rurayaptenqa Jehová Diospis alläpam kushikun. Y teytanllawan o mamanllawan tärarnimpis wiyakunanmi, y musyananmi wiyakïqa alläpa preciso kanqanta. Diosnintsik mandanqanno llapan familia ruraptenqa, kushishqa y tranquïlom kawakuyanqa. Tsënö rurarqa familia Kamaq Jehová Diostam honrayan (Efesios 3:14, 15).

CONGREGACIONCHÖ RESPETAKÏ

15. a) ¿Imanötaq rikätsikuntsik congregacionchö Jehová Diospa autoridadninta respetanqantsikta? b) ¿Ima consëjokunataq yanapamantsik congregacionchö dirigeqkunata wiyakunapaq? (Rikäri “ Congregacionta pushaqkunata wiyakushun” nishqan recuadrota.)

15 Congregacionta pushanampaqqa Jehová Dios churashqa Wambrantam (Colosenses 1:13). Y cristiänokunata täpanampaq y espiritual mikïninkuna qonampaqnam, Jesus churashqa “llapanchö wiyakoq y yachëwan sirweq[ta]” (Mateo 24:45-47, NM). Jehoväpa Testïgonkunata Pushaqkunam “llapanchö wiyakoq y yachëwan sirweq” kayan. Apostolkunapa tiemponchönömi kanan tiempopis Jehoväpa Testïgonkunata Pushaqkunaqa, congregacionchö anciänokunata willan yachatsikïkunata y consëjokunata, y höraqa congregacionkunata watukaq wawqitawanmi willatsin. Tsëmi congregacionchö anciänokunata respetarqa Jehová Diosta wiyakïkantsik (leyi 1 Tesalonicenses 5:12 y Hebreus 13:17).

16. ¿Imanirtaq anciänokunataqa santo espïritum churashqa nintsik?

16 Anciänokuna y siervo ministerialkunaqa manam hutsannaqtsu kayan. Llapantsiknömi imallachöpis pantariyan. Tsënö kaptimpis anciänokunaqa Jehová Diospa huk shumaq ‘qarëninmi’ kayan, tsëmi Jehová Diospita yachatsimantsik y Pëwan alli kanapaq yanapamantsik (Efesios 4:8). Kë nunakunaqa santo espíritu churashqanmi kayan nimantsikmi Bibliachöqa (Hechos 20:28). ¿Imanir? Puntataqa, manaraq tsë cargota chaskiptinmi anciänokuna alleq rikäyan Diospa Palabran nenqannö rurëkanqanta o mana rurëkanqantapis, yarpashqaqa Bibliataqa qellqayämorqan santo espïritupa yanapakïninwanmi (1 Timoteu 3:1-7, 12; Titu 1:5-9). Hinamampis Jehová Diostam mañakuyan santo espïritunwan rikëkäyanqanchö yanapanampaq.

17. ¿Imanirtaq peqanta tsapäkunman huk cristiana congregacionchö huk ollqu rurananta rurarqa?

17 Congregacionchöqa atska trabäjom kan tsëkunatam rikäyan anciänokuna y siervo ministerialkuna, hina willapäkoq ëwanapaq reuniontapis rurayanmi. Pero dirigeqpaq anciano o huk siervo ministerial mana kaptenqa, ¿pitaq ruranman? Tsënö kaptenqa huk bautizado ollqum ruranman. ¿Y huk bautizado ollqu mana kaptenqa? Tsëqa huk alli yachaq bautizäda warmim ruranman. Pero bautizakushqa ollqu rurananta rurarqa, peqantam tsapakunan (1 Corintios 11:3-10). * Kë mandätoqa manam warmi despreciëtsu. Más bien Jehová churashqanta respetakoq kanqanta rikätsikunampaqmi yanapan.

WAKIN KAQ AUTORIDADKUNATA RESPETË

18, 19. a) ¿Imanötaq Romanos 13:1-7 nishqan textopita willapäkunkiman? b) ¿Imanötaq wakin autoridadkunata respetantsik?

18 Romanos 13:1-7 (leyi) nishqantam rasumpëpa cristiänokunaqa wiyakïta tïrantsik. Kë versïculokunata leerqa tarinkim “mandamaqnintsic autoridadcuna[paq]” o markakunachö autoridadkunapaq parlanqanta. Jehová Diosmi permitin kë autoridadkuna kananta, nunakunata servinampaq y imëkatapis rikänampaq. ¿Imanötaq kë autoridadkunata respetantsik? Mandamanqantsikkunata wiyakurninmi. Tsëmi impuestokunata pagantsik, y familiantsikpa, kikintsikpa y negociontsikpa o ima kapamanqantsikkunapa documentonkunatapis alli katsintsik. Pero Diosnintsikpa leynimpa contran imatapis mandamashqaqa, manam wiyakuntsiktsu. Apostolkuna niyanqannömi nintsik: “Nunacunata cäsuyanqäpitaqa, precisanmi puntata Diosta cäsucuyänä” nishpa (Hechos 5:28, 29; rikäri “ ¿Pitataq wiyaküman?” nishqan recuadrota).

19 Autoridadkunataqa respetantsik respëtowan parlaparninmi. Huk kutim apóstol Pablu parlarqan, rey Herodes Agrïpawan y gobernador Festowan. Kë ishkan autoridadkuna mana allita rurayanqanta musyarnimpis respëtowanmi parlaparqan (Hechos 26:2, 25). Noqantsikpis tsënömi ruranantsik, huk hatun autoridadwan parlar o policïallawan parlarpis. Tsënöllam jövenkunapis profesorninkunata y escuëlachö wakin trabajaqtapis respëtowan parlapäyänan. Respetamaqnintsikllatatsu manam respetashwan sinöqa chikimaqnintsikkunatapis respetanantsikmi. Rasumpëpaqa, llapan nunam mana cristiano këkarpis respetakoq kënintsikpita reqimashwan (leyi Romanos 12:17, 18; 1 Pedru 3:15).

20, 21. ¿Ima bendicionkunataraq chaskishun autoridadkunata respetarnin?

20 Respetakunantsik höraqa manam penqakïkar o mana munëkarqa rurashwantsu. Wakin wakinllata respetanapa rantenqa: “Llapan nunacunata respetacuyë” nishqan consëjotam wiyakunantsik (1 Pedru 2:17). Kë mundochöqa respetakïta manam yachayannatsu, tsëmi shonqupita patsë respetakoq kashqaqa, nunakuna alli rikämäshun. Tsëta rurarqa Jesus nenqantam cumplikantsik: “Lamparin actsicoq cuenta qamcunapis allicunata rurar cawacuyë. Tseno alli ruraq cayanqequita ricarmi, nunacuna sielucho quecaq Dios Yayantsicta alabecuyanqa” (Mateo 5:16).

21 Kë mundochö nunakunaqa manam Diospa Palabranta reqiyantsu, tsëmi alli shonquyoq nunakunaqa Diospa Palabrampita yachakïta munayan. Tsëmi familiantsikta, cristiano mayintsikkunata, y autoridadkunata respetashqaqa, rikëkämaqnintsikkuna itsa noqantsikwan Diosnintsikta servita munariyanqa. ¡Tsëqa alläpa kushikïpaqchi kanman! Tsënö mana kaptimpis, Jehová Diosta kushitsenqantsikpitam atska bendicionkunata chaskishun, y kuyakïninchömi imëpis kawëkäshun.

^ par. 17¿Imëtaq cristiänakuna peqankunata tsapäkuyanman, y imanirtaq tsë rurëqa alli?”, neq apendicichömi yachakushun kë consejo nenqanta imanöpis ruranapaq.