Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

CAPÍTULO 17

“Teyta Diosman marcäquiniquicunacho alli tsaraquicuyë”

“Teyta Diosman marcäquiniquicunacho alli tsaraquicuyë”

“Teyta Diosman marcäquiniquicunacho alli tsaraquicuyë [...] imepis pe munaqanno cawacuyë.” (JUDAS 20, 21.)

1, 2. ¿Imatataq wayita shäritseq cuenta rurëkantsik, y Diospa kuyakïninchö kawëkänapaqqa imatataq rurashwan?

HUK hatun wayita shärikätsinkiman. Unënam trabajanki tsëchö y manam ushankiraqtsu masran trabajanëki. Manam fácil ruranantsu, pero kushikunkim rurëkanqëkipita. Imanö kakuptimpis ushëtam munanki y manam qelanärir haqirita munankitsu. Alli yarqunantam munanki tsëchö imëyaqpis kawanëki kaptin. Itsa “¿ima wayipaqtaq parlëkantsik?” ninkiman. Kikikipa kawëniki huk wayi cuenta kanqampaqmi.

2 Discípulo Judasqa parlan, huk wayita shäritseq cuenta, kawënintsikta Diosnintsik munanqanmannö altsana kanqantam. Tsëmi willamantsik “Dios cuyecamashqaqa imepis pe munanqanno cawacuyë” nishpa, y munanqannö kawakunapaqqa, hina nimantsikmi: “Teyta Diosman marcäquiniquicunacho alli tsaraquicuyë” nishpa (Judas 20, 21). Y ¿Imatataq rurashwan markäkïnintsikchö alli tsarakur Teyta Diospa kuyakïninchö imëpis kawëkänapaq? Rikärishun kima yanapakïkunata.

SHONQUNTSIKPITA PATSË CONFIAKUSHUN DIOSNINTSIK WILLAPÄMANQANTSIKMAN

3-5. a) ¿Diosnintsikpa mandamientonkuna imanö kanqantataq Satanás creitsimënintsikta munan? b) Willakaramï imanöpis Diospa mandamientonkunata rikanqantsikta.

3 Jehová Diospa mandamientonkunamanmi confiakunantsik, tsënöpa kuyakïninchö imëpis kawakunapaq. Kë librochömi yachakorqontsik alli kaqta rurar shumaq portakunapaq atska willakïkunata. Pero ¿imanötaq rikantsik kë willakïkunata? Satanasqa pensatsimënintsikta munan, Diospa leyninkuna lasaq qepinö kanqanta y shumaq kawakïta michämanqantsiktanömi. Edén huertachöpis tsëtam rurarqan, y tsëchö alli yarqapakushqa karninmi kanampis tsënölla rurëkan (Génesis 3:1-6). Y ¿noqantsiktaqa ishkitsimäshuntsuraq? Tsëqa Dios mandamanqantsikkunata imanöpis rikëkanqantsikpitam kanqa.

4 Këman yarpärishun. Huk shumaq sitiochö rikachakur purïkashwan, tsëpitana rikärishwan huk hatun y sinchi cercota y huk shumaq huertaman yëkurinata haqimantsiktsu. Rikëkurllaqa piñakurkushwanchi tsë cercopaq. Pero tsë cercopa alleq qawëkunapaqqa rurichöqa huk mallaqashqa mikukoq leonta rikëkushwan. Kananmi alleq musyarintsik tsë cercotaqa leonpita tsapämänantsikpaq churayanqanta. Y ¿tiempontsikchöqa pitaq león cuenta ushakätsimänapaq ashikämantsik? Diospa Palabranmi nimantsik: “Chiquiyäshoqniqui diabluqa mallacashqa leonnomi qaparir qayarir, purican qamcunapa marcäquiniquicunata ushacäratsinampaq” (1 Pedru 5:8).

5 Rasumpëpam Satanasqa mikukoq leonnöraq ashikämantsik, tsëmi “engañuncunaman” mana ishkinapaqqa Jehová qomashqantsik leyninkunata tsapämänapaq (Efesios 6:11). Tsëmi Palabrankunaman yarpakachar rikashwan kuyamarnintsik Kamakoq Diosnintsik qomanqantsikta. Tsënö allipa rikarqa musyashunmi mana allikunapita tsapämänapaq, y kushikunapaq kanqanta. Tsënö kaptinmi discípulo Santiäguqa kënö qellqarqan: “Peru meqan nunapis salbacoq alli willaquininta alcabu wiyar mana qonqashpa cäsucuptenqa, ima rurenincunachopis Diosmi bendesiconqa” (Santiagu 1:25).

6. ¿Imakunata rurartaq rikätsikuntsik Teyta Diospa mandamientonkunaman confiakonqantsikta? Willakaramï.

6 Teyta Diosta kuyanqantsiktaqa rikätsikushun kawënintsikchö llapan willamanqantsikta rurarninmi. Tsëqa “Teyta Jesucristu mandacushqancunata[pis]” wiyakï ninanmi (Gálatas 6:2; Mateo 28:19, 20). Hina cristiänokunaqa wiyakuntsikmi ëllukäna wayiman yachakoq ëwanantsiktapis, cristiano mayintsikwan juntakar kushikunantsiktapis (Hebreus 10:24, 25). Y shonqupita patsë mana qonqëta Diosman mañakunantsik mandätotapis wiyakuntsikmi (Mateo 6:5-8; 1 Tesalonicenses 5:17). Kë mandamientokunata wiyakurninmi rikantsik rasumpëpa alli noqantsikpaq kanqanta. Tsënöpam musyantsik Teyta Diospa mandamientonlla kushitsimänata y kë mana alli mundopa rurëninkuna pasëpa mana alli kanqanta. Awmi, Diosnintsikmanqa más confiakuntsik leyninkunata wiyakurnin kushishqa kawakonqantsikman yarpakacharninmi.

7, 8. ¿Imanötaq Teyta Diospa Palabran animamantsik, manachi cumplita puëdeshaqtsu nishpa mana mantsapakunapaq?

7 Wakinkunaqa mantsayan watakuna pasanqanmanqa manachi Jehová mandamanqantaqa cumplita puëdeshaqtsu, y hutsamanchi iskirishaq nishpam. Tsënö mantsapakï chämuptenqa këman yarpäshun: “Noqam Jehová Diosniki kä, kikikipa biennikipaq yachatsishoqniki, y alli nänipa ëwanëkipaq pushashoqniki. ¡Noqa nenqäta wiyakuptikeqa! Yamë kënikipis mayu yakunöran kanqa y lamar yaku laqcheqyaqnöran kanqa justiciëkipis” (Isaías 48:17, 18). Alläpam kushiratsimantsik kë textoqa.

8 Kë textochöqa Jehová rikätsimantsik, wiyakushqaqa ishkë bendicionta chaskinatam. Puntataqa yamë kakïnintsikqa mana ushakaq mayu yakunöran kanqa, tsëpitaqa, lamar yaku laqcheqyaqnöran kanqan justiciantsikpis. ¿Imanötaq kënöqa kanqa? Lamar yakuta rikarashqaqa mana pärashpam laqcheqyäkïkan, tsëqa musyaratsimantsik imëpis mana päranantam. Tsënömi, Dios mandamanqantsiknö kawashqaqa manam ushakanqatsu yamë y alli kawakïnintsik. Awmi pë munanqannö kawanapaq sinchikushqaqa manam haqimäshuntsu mana alliman ishkinataqa (leyi Salmo 55:22). Këkunaman yarpëmi yanapamantsik Teyta Diosman y alli willakïninkunaman confiakunapaq.

“YASHQA NUNACUNANONA YACHAQUITA TIRAYE”

9, 10. a) ¿Imanirtaq Jehoväpa kaqchö alli yachakur poqu këqa alläpa alli? b) ¿Imanö kanqantsiktaq yanapamantsik kushishqa kanapaq?

9 Diospa kuyakïninchö kawakïkänapaq ishkë kaq yanapakïqa këmi: “Yashqa nunacunanona yachaquita tiraye” nishqan (Hebreus 6:1). Tiempontsikchöqa hutsannaq kawakïtaqa manam tarishuntsu, pero Jehoväpa kaqchö alleq yachakurnin poqu cristiano këtaqa puëdentsikmi. Yachakur más poqunqantsikmannömi Jehoväta sirvenqantsikchö más kushikushun. ¿Imanirtaq tsënö nintsik?

10 Poqu cristiänoqa sinchikunmi Jehová munanqanta ruranampaq (Juan 4:23). Apóstol Pablum kënö nerqan: “Pipis etsancunapa munenincunallapaq yarpacachäcur cawacoqcunaqa, quiquincunapa mana alli munenincunapaq yarpacacharllam cawacuyan; peru Santu Espiritu munashqanno cawacoqcunaqa yarpacachäyan Santu Espiritu munashqanno cawaquillatanam” (Romanos 8:5). Kikinkunapa munëninkunalla ruraqkunaqa, manam imëpis kushishqatsu, kawayanqa masta munar, y imëkayoq këllapaq yarparäkurninmi. Pero shonqunkunapita patsë Diosta sirveqkunaqa Pëta serviyänanllapaqmi yarparäyanqa y kushishqam kawayanqa (1 Timoteu 1:11). Dios munanqannömi kawëta munayan, y mana alli tiempokunapa pasarnimpis kushikïtam tariyan. ¿Imanirtaq kushikuyan? Musyayanmi tsënö rurarqa Satanás uli o llulla kanqanta rikätsikuyänanta, y Kamakoq Diosta kushiratsiyänanta (Proverbios 27:11; leyi Santiagu 1:2, 3).

11, 12. a) ¿Imatataq ruranantsik Jehoväpa kaqchö poqu nuna kanapaq? ¿“Ime örapis musyayanna” nerqa ima nïtataq munarqan apóstol Pablu? b) ¿Imatataq ruranman huk nuna cuerponta alli dominanampaq?

11 Poqu nuna këmanqa chantsik Diospa Palabran nenqanta rurarninllam. Tsëtam rikätsimantsik qateqnin versículo: “Alli cawaqcunaqa cayan chucru miquicunata micoq awquis wamra cuentam. Tsemi ime örapis musyayanna, allita o mana allita rurecayanqantapis” (Hebreus 5:14). Pabluqa “ime örapis musyayanna” nerqa, rikätsimantsik alli kaqta rurayänampaq listo këkäyänampaqqa unëllapitana yachakushqa kayanqantam.

Física ruraq nunaqa cuerponta dominanampaq alleqran yachakun

12 Manam pipis imatapis yachëkarllanatsu yurin. Llullu wambrakunaqa makin, chakin kaponqanllatam musyayan, pero manam yachayantsu dominëta, tsëmi qaqllankunatapis mana mäkushpa laqyakuriyan o tipshikuriyampis. Tsëpitanam ichikllapa ichikllapa cuerponta dominar qallëkun, puntataqa lätar qallëkun, tsëpitanam purir qallëkun y tsëpita cörrikachar qallëkun. * Pero manam tsëllatatsu huk nunaqa ruran, yashqa këkarpis masran cuerpon dominëta yachakun, tsëtaqa musyantsik física ruraqkunata rikarninmi. Tsë física ruraqkunaqa saltarkurpis mana kaqllachömi tumariyan, o huk makinkunallapapis shäkuriyanmi, tsëmi rikätsimantsik tsëta rurayänampaqqa alli unëraq yachakuyanqanta, tsënöpa alli yarqupakuyänampa. Bibliapis ninmi “fisica ruranqantsicqa cawe bidantsicpaq” alli kanqanta, pero Dios munanqannö kawakïta yachakonqantsikran más alliqa, kë tiempochö y shamoq tiempochö kawakunapaq (1 Timoteu 4:8).

13. ¿Imatataq rurashwan alli kaqta o mana alli kaqtapis alleq tanteanapaq?

13 Kë librochömi rikarqontsik atska yanapakïkunata, imanöpis alli kanqanta y mana alli kanqantapis alleq musyanapaq, tsënöpa Jehová munanqanta ruranapaq. Tsëmi cada hunaq imatapis manaraq rurarnin Diosnintsikmanraq mañakunantsik y Palabran willamanqantsikman yarpakachänantsik. Y kënömi tapukunantsik: “¿Kë rurëta pensëkanqächö Diospa mëqan consëjonkunataq yanapamanman? ¿Imanötaq rurashaq? ¿Rurëta munëkanqäqa Teyta Diosnïta kushitsenqatsuraq?”, nishpa (leyi Proverbios 3:5, 6 y Santiagu 1:5). Imatapis ruranapaq imëpis tsënö tapukorqa, yachakushunmi alli kanqanta o mana alli kanqantapis alleq tanteanapaq. Tsënöpam poqu cristiano këman chäshun.

14. ¿Poqu cristiano kanapaqqa imatataq rurashwan, y imanö këmantaq ishkinantsiktsu?

14 Poqu cristiano karnimpis, Jehoväpita yachakïtaqa imëpis manam haqinantsiktsu. Rikarqontsiknam Pablu kënö nenqanta: “Alli cawaqcunaqa cayan chucru miquicunata micoq awquis wamra cuentam”. Tsëmi Teyta Diosnintsikman confiakïnintsik más sinchi kanampaq, alleq yachakunantsik Palabranta, y manam tsëllatsu, sinöqa yachakonqantsikmannömi ruranantsik. Tsëqa alläpa precïsom, Bibliam kënö nimantsik: “Yachëqa imëkapitapis más allim”. Tsëmi Diosnintsik willamanqantsikkunata yachakurnin kushikïta tarinantsik (Proverbios 4:5-7; 1 Pedru 2:2). Pero alleq yacharnin o musyarnimpis manam yachaqtukunantsiktsu. Hina tapukunantsikmi, “¿orgulloso, yachaq tukoqku tikrakïkä?” nishpa. Pablupis tsëta ruranapaqqa alleqmi willamantsik: “Shonqiquicunata alli tapuyë ¿rasonpacu Teyta Jesucristuman marcäquicayanqui o manacu! Cuentata qocuyë ¿rasonpacu Teyta Jesucristu shonqiquicunacho yachecan o ardellacu Teyta Jesucristuman creyeq tucur quecayanqui!” nishpa (2 Corintios 13:5).

15. ¿Poqu cristiano kanapaqqa imanirtaq alläpa preciso kuyakï?

15 Huk wayita usharirnenqa alleqmi cuidanantsik, iman malograptimpis altsapärëkanantsikmi, y más familia miraptenqa masran hatunyätsishwan. Tsënöllam Jehoväpa kaqchöpis kanman. ¿Imatataq wanantsik alli y poqu cristiano imëpis këkänapaqqa? Tsëpaqqa imëkapitapis masqa wanantsik kuyakïtam. Cada hunaqmi Jehoväta y cristiano mayintsikta kuyanqantsik más sinchiyänan. Tsë kuyakïnintsik mana kaptenqa, manam imapaqpis välenqatsu Diostam kuyä nenqantsik (1 Corintios 13:1-3). Awmi, Diosnintsikta kuyanqantsikmi yanapamäshun poqu cristiano këman chänapaq.

JEHOVÁ ÄNIKONQANMAN ALLEQ YARPARË

16. ¿Cristianokuna imanö kayänantataq Satanás munan, y tsëpita tsapämänapaqqa imatataq qomarqontsik Jehová?

16 Kananqa poqu cristiano kanapaq kima kaq yanapakïta rikärishun. Alli cristiano kanapaqqa pensënintsiktam alleq cuidanantsik. Kë mundota gobernaq Satanasqa alläpam yachan nunakunata engañëta, mana confiakoq kayänampaq, imatapis raslla munayänampaq, y qela kayänampaq (Efesios 2:2). Tsënö pensëkunaqa pasëpa mana allim huk cristiänopaq, imëka qeruta puyu ushaqnöran. Pero Jehoväqa tsëkunapita tsapämänapaq qomarqontsik huk shumaq yanapakïtam, tsëqa: änimanqantsikkunaman shuyarëta yachëmi.

17. ¿Diosnintsik änikonqanman shuyarëtaqa imawantaq Biblia igualatsin?

17 Bibliaqa rikätsimantsik Jehová änimanqantsik salvacionman shuyarëqa imëka “juc soldadu defendicunanpaq fierupita chalecuta y cascuta churaconqanno[...]” kanqantam (1 Tesalonicenses 5:8). Unë tiempochö soldädokunaqa peqanta tsapänampaq churakuyaq “fierupita” cascotam, y tsëta churakunampaqqa puntata ratashpita o qarapita rurashqa görrataran churakoq, tsë cascoman imapis ratarnin mana nanatsinampaq, y alleqmi musyaq cascota mana aparqa raslla wanunanta. Imëka tsë soldädopa cascon cuentam huk cristiänotapis mana alli pensëkunapita tsapanqa Diosnintsik änikonqanman shuyaranqan.

18, 19. ¿Jehová änenqanman shuyarëta imanötaq Jesus rikätsikorqan, y imanötaq noqantsikqa rurashwan?

18 Diosnintsik änikonqanman shuyarëtaqa Jesuspis alleqmi rikätsikorqan. Manaraq wanur alläpa hipanqan paqasman yarpärishun. Huk kuyashqa amïgonmi qellëpaqrëkur rantikurerqan. Huknin kaqnam llapan hananchö manam pëtaqa reqïtsu nishpa negarerqan. Y wakin kaqnam haqirir ëwakuyarqan. Hina marka mayinkunallam pëta chikirnin qaparir qayarir romano soldädokuna hipatsir wanutsiyänampaq niyarqan. Awmi manam pipis pënöqa hipashqaraqtsu, y noqantsikpis manam pënöqa hiparqontsikraqtsu. ¿Imataq yanaparqan tsë llapanta aguantanampaq? Hebreus 12:2 nishqan textom kënö willamantsik: “Peqa manam penqacorqantsu [...] [“qeruchö”, NM] jipar wanitapis. Porqui musyarqanmi tsecunata pasacuriptin, allapa cushiqui charamunampaq caqta. Tsemi cananqa Diospa derechu caq laduncho pewan juntu mandacur tëcan”. Rikanqantsiknöpis Pëqa “allapa cushiqui” chämunantaqa shuyararqanllam.

19 ¿Imanirtaq kushikorqan? Wanonqanyaq fiel karnenqa Diosnintsikpa shutin santo kanqanta rikätsikunanta musyar, y Satanás uli o llulla kanqanta rikätsikunanta musyarmi. ¡Tsë shuyaranqampitaqa huk más alli shuyakïqa manam karqantsu! Hinamampis musyarqanmi tsëpita ichik tiempollatana, Teytampa lädonchö kanampaq kaqta y más bendicionkunata chaskinanta. Wanunampaq hipëkarpis manam qonqarqantsu chaskinampaq kaqkunata. Tsënöllam noqantsikpis rurashwan. Imanöllam Jehová bendicerqan Jesusta, tsënöllam noqantsiktapis bendecimäshun, y tsëtam qonqanantsiktsu. Wambran Jesustanömi noqantsiktapis confiamarqontsik shutin santo kanqanta rikätsikunapaq, y Satanás ulikoq o llullakoq kanqanta rikätsikunapaq. ¿Imanötaq tsëta rurashwan? Imëka mana allikunachöpis Teytantsik Jehoväman confiakurnin y kuyakïninchö imëpis kawakurninmi.

20. ¿Diosnintsikpa kuyakïninchö imëpis kawanapaqqa imaman yarparëtaq yanapamäshun? Y ¿imatataq ruranantsik kë mana alli mundo pensënintsikta tumakëkätsiptenqa?

20 Tsënö fiel kanqantsikpita bendicimänapaqqa Jehová Diosqa listom këkan (Isaías 30:18; leyi Malaquías 3:10). Y llapan munanqantsikchömi bendecimäshun pë munanqannö kawashqaqa (Salmo 37:4). Tsëmi chaskinapaq kaqkunaman imëpis yarparänantsik. Y manam yarparänantsiktsu mana alli rurëkunaman kë mana alli mundonöqa. Kë mundopa mana alli pensëninkuna pensënintsikta tumakëkätsiptenqa mañakunantsik Jehová Diosnintsik yanapëkamänapaqmi, tsëtam Bibliapis nimantsik: “Ama imapaqpis yarpacachäyëtsu, antis imano ecano carpis, Diosnintsicman ‘Grasias’ nicur mañaquicuyë. Tseno mañacuyaptiquim, Jesucristurecur Teyta Diosqa alläpa espantepaq juclaya shonquta, y yarpeta qoyashunqui shumaq cawacuyänequipaq” (Filipenses 4:6, 7).

21, 22. a) ¿Kë Patsachö kawayänampaq kaqkunaqa ima bendicionkunatataq chaskiyanqa? b) ¿Dios änikonqampita mëqantataq más shuyaranki, y tsëta chaskinëkipaqqa imatataq rurankiman?

21 ¡Jehová Diosnintsik änikonqanman shuyarëqa alläpa shumaqmi! Diospa markanchö karqa, yarparänantsikmi ichik tiempollachöna kë bendicionkunata chaskinantsikman (Apocalipsis 7:9, 14). Satanaswan demonionkuna mana allikunata ruratsimänapaq mana kayaptenqa, imanö shumaqraq kë Patsachö kawakushun. Alleq pensarishqaqa, Satanasqa llapan nunatam ishkitsita munashqa toqllanman. Satanás manana kaptenqa, Cristu y 144.000 akrashqa nunakunawan gobernamuptin, kë Patsata huk shumaq huertaman tikratsinapaqqa alläpa shumaqmi kanqa. ¡Rikëtanam munëkuntsik qeshyakuna ushakänanta, wanushqa kastantsikkuna kawariyämunanta, y qallananchö Diosnintsik munanqannö kawakïta! Tsë tiempo chämuptenqa, huk hatun bendicionmi shuyarämantsik, ‘mana ushacäcoq’ hutsannaq kawakï (Romanos 8:21).

22 Tsënö hutsannaq shumaq kawakunëkitam Jehová Diosqa munan. Pero tsëtaqa chaskishun nenqanta wiyakurnin y rurarninllam. Tsëqa, ¿manaku Jehová Diosta servinapaq cada hunaq sinchikushwan? Awmi. Tsëpenqa, ¡markäkïnikikunachö alli tsarakïkuyë, tsënöpa Dios Yayapa kuyakïninchö imëpis kawakuyänëkipaq!

^ par. 12 Llapan nunapam peqantsikchö kapamantsik huk sentïdontsik, tsëtam cientïficokunaqa qayayan propiocepción nishpa, y tsë sentïdontsik kaptinmi llapan cuerpontsikta dominëta puëdentsik. Pero tsë sentido malograkäriptenqa, itsa makintsik, chakintsik, nawintsik, o llapan cuerpontsikpis funcionanmannatsu.