Templuchö ultimu junaq kanqanchöqa, Ley qellqaqkunawan fariseukuna ishkë qaqlla kayanqantam Jesusqa cläru rikätsikur sïguirqan; hasta defrentim tsënö kayanqanta nishqa karqan. Juk igualatsikïta churarmi kënö nirqan: “Qamkunaqa imëka jananllapa limpiapashqa cöpanö y plätunömi kayanki, peru ruripaqa imëkapaq mallaqäkoq këwan y munayanqëkita rurakïwanmi junta këkäyanki. Wisku fariseu, puntataqa cöpapa y plätupa rurintaraq limpië, tsënöpa janampis limpiu kanampaq” (Mateu 23:25, 26). Fariseukunaqa, costumbrinkunamannömi paqakuyaq y vistikuyaq, peru shonqunkunataqa manam alliyätsiyarqantsu.

Ishkë qaqlla kayanqanqa rikakaq, Diospa willakoqninkunapa sepultürankunata rurayanqanchö y altsapäyanqanchömi, peru Jesus ninqannöpis, pëkunaqa “Diospa willakoqninkunata wanutseqkunapa tsurinkuna[m]” kayarqan (Mateu 23:31). Y tsëqa rikakarqan pëtapis wanutsita munayanqanchömi (Juan 5:18; 7:1, 25).

Tsënam, mana arrepentikuyaptin ima pasanampaq kaqta pëkunata kënö nirqan: “Culebrakuna, venënuyoq culebrapa wawankuna, ¿imanöraq juzgashqa karnin Gehënaman jitashqa kayänëkipaq kaqpita escapayanki?” (Mateu 23:33). Gehënaqa “Hinon Uran” ninanmi, Jerusalenpa perqankuna waqtanchö basürata kayakuyänan sitium karqan. Tsëqa cläru rikätsikurqan Ley qellqaqkunawan fariseukuna chipyëpa ushakäyänampaq kaqtam.

Jesuspa jutinchö purirninmi, qateqninkunaqa ‘Diospa willakoqninkunanö, yachëyoq nunakunanö y yachatsikoqkunanö kayänan karqan’. ¿Imanöraq pëkunata tratayänan karqan? Pushakoq religiösukunatam kënö nirqan: “Pëkunapitam wakinkunataqa qamkuna wanutsiyanki, wakinkunatanam qeruchö wanutsiyanki y wakinkunatanam, Diosta adorayänan wayikunachö astayanki y markan markanmi chikirnin y sufritsirnin qatikachäyanki, tsëta rurayanqëkikunawan, alli kaqta ruraq nunakunapa yawarnin patsaman ramashqa kanqampita culpayoq kayänëkipaq, alli kaqta ruraq Abelpa yawarnimpita qallëkur, [...] Zacarïaspa yawarninyaq, pëtam qamkunaqa [...] wanutsiyarqëki”. Y kënömi nirqan: “Rasuntam niyaq, kë llapankunapitam kanan witsan nunakunaman castïgu shamunqa” (Mateu 23:34-36). Y tsëqa cumplikärirqan 70 watachö Röma tröpakuna Jerusalenta ushakätsir mëtsika judïukunata wanutsiyanqanchömi.

Tsënö ushakänampaq kaqta musyarmi, Jesusqa alläpa llakishqa kënö nirqan: “Jerusalen, Jerusalen, Diospa willakoqninkunata wanutseq y qamman kachamushqa kaqkunata rumiwan tsampir ushakätseq... ¡mëtsika kutim wamrëkikunata ëllïta munarqö, imëka chipinkunata wallpa älasnin rurinman oqllaqnö! Peru qamkunaqa manam munayarqunkitsu. ¡Rikäyë! Diosmi wayikikunata jaqirishqa” (Mateu 23:37, 38). Itsachi wiyëkaqkunaqa ima ‘wayipaq’ parlëkanqanta tapunakur qallëkuyarqan. ¿Dios tsapanqantanö rikäyanqan templupaqtsuraq parlëkarqan?

Jesusmi kënö nirqan: “Kanampita patsëqa mananam ni imanöpapis rikäyämankinatsu, hasta, ‘¡bendicishqam Jehoväpa jutinchö shamoq kaqqa!’ niyanqëkiyaq” (Mateu 23:39). Salmus 118:26 textu kënö ninqampitam parlëkarqan: “Bendicishqam Jehoväpa jutinchö shamoq kaqqa; Jehovällä wayikipita patsëmi alabayaq”. Clärum këkan, Jerusalen templu ushakäriptinqa, mananam ni pipis Diosta adoraq tsëman ëwanannatsu karqan.

Tsëpitanam täkurirqan qellë winayänan cäjakunapa frentinman. Tsëkunamanqa janampa këkaq ichikllan uchkupam nunakunaqa qellëta winëta  puëdiyaq. Mëtsikaq judïukuna qellëninkunata winëkäyaqta, y kapoqyoqkunapis “atska qellëta” winëkäyaqtam Jesusqa rikarqan. Jina juk waktsa viuda “ishkë ichikllan y mana alläpa väleq qellëta” winëkaqtam rikärirqan (Marcus 12:41, 42). Tsënö ruranqanwan Diosta tsë warmi alläpa kushitsinqantam Jesusqa musyarqan.

Tsënam qateqninkunata qayarir kënö nirqan: “Rasuntam niyaq, kë waktsa viudaqa qellë winayänan cäjakunaman llapan winaqkunapitapis mastam winashqa”. ¿Imanötaq mastaqa winarqan? Kënömi entienditsikurqan: “Porqui llapan winaqkunaqa sobrayäpunqampitam winayashqa, peru pëqa, waktsa këkarpis, llapan kapunqantam winashqa, kawanampaq llapan kapunqan kaqta” (Marcus 12:43, 44). ¡Tsë viudaqa pushakoq religiösukunapitaqa jukläyam karqan!

Jesusqa templupitam ewkurqan y 11 de nisan junaqqa tardiyëkarqannam. Tsë kutillanam tsëchöqa karqan. Juk qateqninmi kënö nirqan: “Maestru, ¡rikë!, ¡imanö shumaqmi kë rumikuna y entëru templu!” (Marcus 13:1). Awmi, templupa perqanchö këkaq wakin rumikunaqa alläpa jatunmi kayarqan, tsëmi mana juchunampaqnö rikakoq. Tsëmi Jesus ninqanqa mana creipaqnö karqan, kënömi nirqan: “¿Rikäyankiku kë shumaq y jatun templuta? Manam ni imanöpapis këchö perqarëkaq rumikunaqa ni jukllëllapis mana juchutsishqaqa quedanqatsu” (Marcus 13:2).

Tsëkunata nirirmi, Cedron urampa qateqninkunawan tsimparir Olïvus jirkata witsarqan. Tsënö witsëkäyanqanchömi Pëdruwan, Andreswan Santiäguwan y Juanwan juk läduchö quedariyarqan. Tsë jirkapitaqa alläpa shumaq entëru templum rikakaq.