1-4. ¿Imapatan Pëdru pasëkarqan, y pë pasëkanqanta pasëkarqa imanöraq sientikunkiman karqan?

 PËDRUQA carcelchö fiërrupita jatun punkuta ¡tran! nir wichqarkuyanqantam wiyarqan. ¿Imatan pasëkarqan? Pëdruta cadenarkur apëkaq soldädukunam prësuränan cuartuman wichqariyarqan. Tsëchöqa capazchi atska hörapa o atska junaqpa kanan karqan. Pëdruqa manam musyarqantsu pëta ima pasanampaq kaqta. Wakpa këpa rikachakurpis, carcelpa murällanta, rëjakunata, cadënakunata y täpëkaq soldädukunallatam rikarqan.

² Tsëpitanam Pëdruqa mana alli noticiata chaskirqan. Herödis Agrïpa I gobernantiqa pëta wanutsiyänampaqmi decidishqa karqan. a Herödisqa Pascua Fiesta pasariptinmi, nunakunapa puntanman apëkur Pëdruta wanutsiyänampaq decidinqanta willëta munarqan. Apostol mayin Santiäguta wanutsishqa kaptinmi, Pëdruqa alli musyarqan Herödisqa pëtapis wanutsita puëdinqanta.

³ Wanutsiyänan junaqpa qanyannin paqas ampirëkaq o tsakarëkaq cuartuchö Pëdru imanö këkanqanman pensarishun. ¿Imamanraq pensëkarqan? ¿Tsëllaraq pasashqa watakunachö pëta Jesus ninqanmantsuraq yarpëkarqan? Jesusqa Pëdrutam entienditsishqa karqan, mana munëkaqta prësu apayänampaq kaqta y wanutsiyänampaq kaqta (Juan 21:18, 19). ¿Tsë höratsuraq Jesus ninqan cumplikëkarqan?

⁴ Pëdru pasëkanqanta pasëkarqa, ¿imanöraq sientikushwan? Atskaqchi ima rurëtapis mana puëdir “këllachönachi ushakärishaq” nir pensayanman. Tsënö kaptimpis, rasumpa cristiänukunaqa, manam pensantsiktsu imapis manana altsakänampaq kaqtaqa. Imëkata rurar sufrikätsiyaptimpis, Pëdruwan wakin cristiänukuna imata rurayanqampita yachakurishun.

5, 6. (1) ¿Imanirtan Herödis Agrïpa I gobernantiqa cristiänukunata sufritsir qallëkurqan, y imanötan tsëta rurarqan? (2) ¿Imanirtan Santiäguta wanutsiyanqanqa congregacionchö kaqkunapaq llakikuypaq karqan?

⁵ 9 kaqchö yachakunqantsiknöpis, Corneliuwan familian cristiänu tikrayanqantaqa manachi imëpis qonqayarqantsu. Tsënö kaptimpis, judïukunata y mana judïukunata Diosta juntu adorëkaqta rikarqa, mana cristiänu judïukunaqa alläpachi espantakuyarqan.

⁶ Gobernanti Herödisqa, sabïdu karmi, judïukunawan alli quedëta munar cristiänukunata sufritsir qallëkurqan. Herödisqa “Juanpa wawqin Santiägutam espädawan wanutsirqan”. Capazchi tsëtaqa rurarqan, Jesuspa kuyë qateqninkunapita juk kaq kanqanta musyarnin (Hëch. 12:2). Congregacionchö kaqkunapaqqa, Santiäguqa Diosta mana dejëpa sirweq y imatapis llapan shonqunwan ruraq kuyë apostolmi karqan. Tsëqa, Santiäguta wanutsiyaptinqa, ¡alläpachi llakikuyarqan! Santiägu, Pëdru y Juanllam, Jesus jukläya tikranqanta y pëpa wakin milagrunkunata rikäyarqan (Mat. 17:1, 2; Mar. 5:37-42). Santiäguwan wawqin Juanqa, imatapis llapan shonqunkunawanmi rurayaq. Tsëmi Jesuspis, “räyupa tsurinkuna” nir jutinkuna churarqan (Mar. 3:17).

7, 8. Pëdru prësu këkaptinqa, ¿imatataq congregacionchö kaqkuna rurayarqan?

⁷ Herödis pensanqannöllam judïukunaqa Santiäguta wanutsinqampita alläpa kushikuyarqan. Tsëta rikarmi Herödisqa Pëdrutapis wanutsita  munarqan. Tsëmi qallananchö rikanqantsiknöpis Pëdruta carcelman prësutsirqan. Peru 5 kaqchö yachakunqantsiknöpis, mas puntataqa milagruta rurar Teyta Dios yanapaptinmi, apostolkunaqa carcelpita yarqushqa kayarqan. Tsëmi Herödisqa Pëdruta ishkaq soldädutawan cadenayänampaq y paqasta junaqta dieciseis soldädukuna turnuypa täpayänampaq mandakurqan. Pëdru yarqur ëwakuptinqa, Pëdruta castiguëta munayanqannömi tsë soldädukunata castigayänan karqan. Tsëqa, ¿imataraq congregacionchö kaqkuna rurayanman karqan Pëdruta yanapayänampaq?

⁸ Hëchus 12:5 textuchömi kënö willakun: “Pëdruta[qa] carcelchö[mi] prësu katsiyarqan. Tsëyaqmi congregacionchö wawqikuna y panikunaqa, llapan shonqunkunawan mana dejëpa pëpaq Teyta Diosman mañakur këkäyarqan”. Awmi, congregacionchö kaqkunaqa imata rurayänampaq kaqtam cläru musyayarqan. Pëkunaqa llapan shonqunkunawanmi tsë kuyë wawqipaq Teyta Diosman mañakuyarqan. Santiäguta wanutsishqa kayaptimpis, Diosmanqa manam confiakuyta dejayarqantsu ni pëman mañakuyanqan mana yanapakunqantaqa pensayarqantsu. ¡Pëkuna rurayanqampitaqa kanan witsan cristiänukunapis alläpam yachakuntsik! Ama imëpis qonqashuntsu, Jehoväqa pëman mañakunqantsiktaqa alläpam valoran. Pë munanqannö mañakushqaqa imëpis wiyamäshunmi (Heb. 13:18, 19; Sant. 5:16).

9. ¿Imatataq yachakuntsik wawqi panikuna Pëdrupaq mañakuyanqampita?

⁹ ¿Reqinkiku pillatapis alläpa mana allipa pasëkaqta? Capazchi yachatsikunanta michäkuyan, imëkata rurar sufritsiyan o ima desgraciapapis pasëkan.  Tsënö kaptinqa, llapan shonquykiwan pëpaq mañakuy. Tsënölla familianchö problëmayoq kaqkunapaq, llakishqa këkaqkunapaq y Diosman markäkuyanqanrëkur o yärakuyanqanrëkur mana allipa pasëkaqkunapaqpis mañakuy. Manaraq mañakur shumaq pensarqa, pikunapaq mañakuyta puëdinqëkitam yarpanki, y ‘mañakunqantsikta wiyaq’ Jehovämanmi jutinkunapa mañakuyta puëdinki (Sal. 65:2). Mana allipa pasarqa, qampis tsënöllam wakin wawqi panikuna qampaq mañakayämunanta munanki.

10, 11. ¿Imanötan Jehoväpa angelnin Pëdruta yanaparqan carcelpita libri yarqunampaq?

¹⁰ ¿“¿Imaraq pasamanqa?” nirtsuraq Pëdruqa yarpachakur këkarqan? Manam musyantsiktsu. Tsënö kaptimpis, carcelchö kanqan ultimu paqasqa, täpëkaq ishkë soldädukunapa chowpinchö këkarpis tranquïlum punuykarqan. Jehoväman alli markäkurmi o yärakurmi, Pëdruqa ima pasaptimpis Jehovä cuidanampaq kaqta següru këkarqan (Rom. 14:7, 8). Imanö kaptimpis, ima pasanampaq kaqtaqa manachi ichikllapis pensarqantsu. Illaqpitam Pëdru prësurëkanqan cuartuman aktsi atsikyëkurqan, y ¡tsëchömi juk angel këkarqan! Peru capazchi soldädukunaqa tsë angelta rikäyarqantsu. Tsëpitanam angelqa Pëdruta riyatsirqan o rikchatsirqan, y tsë höram makinchö cadënakunaqa paskakäriyarqan.

¹¹ Tsë angelqa imata ruranampaq kaqtam Pëdruta cläru nirqan. Puntataqa kënömi nirqan: “¡Apurë sharkuy!”. Tsëpitanam, “vistikuy y llanqikita llanqikuy” nirqan. Ultimutanam kënö nirqan: “Janan röpëkita vistikur qepäta shamuy”. Pëdruqa tsë höram angel ninqanta rurarqan. Tsënöllam “qepäta shamuy” niptimpis qepanta ëwarqan. Prësuranqan cuartupita yarqurmi, täpaqnin soldädukunapa puntampa pasayarqan, y mana büllata rurarllam fiërrupita jatun punkuman ëwayarqan. ¿Imanöraq tsë punkupa yarquyanman karqan? Pëdru tsëpaq yarpachakushqa karqa, ichikllachömi ima pasanqanta musyarirqan: punkuman chäriyaptinllam, ‘punkuqa kikinlla kichakarqan’. Tsë höram punkupa yarqur cällichöna këkäyarqan. Tsënam angelqa illaqpita ëwakurqan, y Pëdruqa japallanmi quedakurqan. Tsë höram cuentata qokurqan, tsë llapanqa suëñuyninllachö mana pasashqa kanqanta. Sinöqa, ¡rasumpam pasashqa karqan, y Pëdruqa librinam këkarqan! (Hëch. 12:7-11).

12. Pëdruta Jehovä imanö yanapanqanta musyanqantsikqa, ¿imanötan yanapamantsik?

¹² Sirweqninkunata Jehovä poderninwan yanapanqanta musyëqa, ¡alläpam yanapamantsik! Këllaman pensari: mas puëdeq nacionpa  gobernaqnin karpis, Herödisqa manam carcelpita Pëdru libri yarqunanta michäkuyta puëdirqantsu. Rasunmi, Jehoväqa manam llapan sirweqninkunatatsu milagruta rurar yanapan. Jehoväqa manam Santiäguta salvarqantsu, y Jesus willakunqan cumplikaptinqa manam Pëdrutapis salvarqantsu. Tsënö kaptimpis, musyantsikmi Jehoväqa mana cambiashqa kanqanta. Ichikllachönam mëtsika millon nunakunata Tsurinwan yanapanqa, wanushqa karnin següru carcelchönö këkäyanqampita libri kayänampaq (Mal. 3:6; Juan 5:28, 29). Teyta Dios tsëta änikunqanmi, problëmakunapa pasarpis valienti kanapaq yanapamantsik.

13-15. (1) Pëdru chaptinqa, ¿imatataq Marïapa wayinchö juntarëkaq wawqi panikuna rurayarqan? (2) Tsë pasanqampitaqa, ¿imapitanatan Hëchus libruchö willakun? (3) ¿Imatataq Pëdruqa wawqi panikunapaq rurar sïguirqan?

¹³ Paqas höra cällichö këkarmi, Pëdruqa piman ëwanampaq kaqman pensar qallëkurqan. Y këkanqampita amänuchö kawaq Marïa jutiyoq panipa wayinta ëwanampaqmi decidirqan. Pëqa capaz viuda, y atska qellëyoq karqan. Wayin jatun kaptinmi, congregacionchö wawqi panikunapis tsëchö juntakëta puëdiyaq. Marïaqa Juan Marcuspa mamäninmi karqan. Këyaqqa Hëchus libruchöqa manam Marcuspaq parlashqaraqtsu karqan. Pëqa Pëdrupaqmi kuyë tsurin cuenta tikrarqan (1 Pëd. 5:13). Tsë paqasqa, alläpa tardina kaptimpis, atskaq wawqi panikunam Marïapa wayinchöraq Diosman mañakur këkäyarqan. Pëkunaqa capazchi Pëdru libri yarqunampaq rogakuykäyarqan, peru ruranqannö Jehovä contestanantaqa manachi ichikllapis shuyaräyarqantsu.

¹⁴ Pëdruqa wayipa frentin patiunman yëkoq punkupam qayakurqan. Tsënam Rödi jutiyoq sirwipakoq shipashqa pï kanqanta rikaq yarqamurqan (griëgu idiömachöqa tsë jutiqa alläpa reqishqam karqan, y españolchöqa “Rösa” ninanmi). Pëqa ¡wiyarpis manachi creirqantsu! ¡Pëdrupa vozninmi karqan! Alläpa kushikurmi punkuta kichanampa rantin, Pëdruta cällichö dejëkur wakinkunata willaq ëwarqan. Wawqi panikunaqa löca tikranqantam niyarqan, peru pëqa kutin kutinmi rasumpa kanqanta nirqan. Tsëmi wakinqa pensayarqan Pëdrupa rantin ëwaq angelta rikashqa kanqanta (Hëch. 12:12-15). Tsëyaqmi Pëdruqa punkuta kichayanqanyaq qayakur sïguirqan.

¹⁵ “Punkuta kichar Pëdruta rikëkurqa espantashqam quedayarqan” (Hëch. 12:16). Alläpa kushikur büllata rurayaptinmi, Pëdruqa ima pasanqanta willanampaq upälla kayänampaq nirqan. Pasanqanta willarirnam Jesuspa qateqnin Santiäguta y wakin wawqikunata willayänampaq nirqan. Tsëpitanam Pëdruqa, Herödispa soldädunkuna  manaraq tariyaptin mas següru sitiuta ëwakurqan, tsëchömi yachatsikur sïguirqan. Tsë pasanqampitaqa, Pablu ruranqampita y viäjinkunapitanam Hëchus libruchö willakun. Tsëpitaqa ishpakuyänampa puntanchö señalakuyänampaq o mana señalakuyänampaq kaqta rikäyänampaq juntakäyanqanchöran Pëdrupaq yapë willakun. Tsëtaqa willakun Hëchus librupa 15 kaq capïtulunchömi. Imanö kaptimpis, Pëdruqa mëta ëwanqanchöpis Diosta sirwiyanqanchö alli kayänampaqchi wawqi panikunata yanapar sïguirqan. Marïapa wayinchö juntarëkaq wawqi panikunapis, tsë paqas alläpa kushikuyanqantaqa manachi imëpis qonqayarqantsu.

16. ¿Imanötan musyantsik shamoq tiempuchö kushishqa kanapaq kaqta?

¹⁶ Höraqa shuyaräyanqampita masta rurarmi, Jehoväqa sirweqninkunata alläpa kushitsin. Pëdrupa creikoq mayinkunapis tsë paqasqa alläpam kushikuyarqan. Jehovä imëkanöpa bendicimashqam, höraqa noqantsikpis tsënö kushikuntsik (Prov. 10:22). Y shamoq tiempuchöqa, entëru Patsachömi änikunqankunata Jehovä imanö cumplinqanta rikäshun. Tsë tiempuchö Jehovä ruranqanqa, noqantsik pensanqantsikpitapis mas allim kanqa. Jehoväta mana dejëpa sirwirqa, imëka allikuna pasanqanta rikarmi alläpa kushikushun.

17, 18. ¿Imanirtan nunakunaqa Herödista alabar qallëkuyarqan?

¹⁷ Pëdru carcelpita libri yarqunqampitaqa Herödis Agrïpapis espantakurqanmi, y tsë höram Pëdruta mëtsëchö ashiyänampaq mandakurqan. Tsëpitanam Herödisqa “täpakoq soldädukunata tapuykur castigayänampaq mandakurqan”. Tsë soldädukunataqa capazchi wanutsiyarqan (Hëch. 12:19). Rikanqantsiknöpis, Herödisqa manam llakipäkoq o ankupäkoq gobernantitsu karqan. Peru, ¿castïgunnaqtsuraq quedanman karqan?

¹⁸ Capazchi Herödisqa Pëdruta mana wanutsinqampita penqakuychö quedanqanta pensarqan. Peru ichik tiempullachömi yapë allish tukuyta puëdirqan. Mëtsikaq nunakuna juntarëkäyaptin juk grüpu nunakuna yamë këta rogakuyaptinmi, tsëchö nunakunapaq discursanampaq provecharqan. Lücasmi willakun tsë junaqpaqqa, “Herödisqa gobernaqkuna vistikuyänan röpata” vistikunqanta. Unë pasanqanta willakoq Josëfu nunam willakun tsë röpataqa plätawan awayanqanta, y Inti o Rupay chaptinqa alläpa chipaparnin Herödista diostanö rikätsinqanta. Alläpa allish tukurmi Herödisqa juntarëkaq nunakunapaq discursarqan. Tsënam nunakunaqa pëwan alli quedëta munarnin fuertipa kënö niyarqan: “¡Pëqa diosnömi parlan, manam nunakunanötsu!” (Hëch. 12:20-22).

19. ¿Imanirtan Jehoväqa Herödista castigarqan?

 ¹⁹ ¡Pëlla alabashqa kanampaq derëchuyoq Jehoväqa tsë llapantam rikëkarqan! Tsë nunakunata corregir y pëkuna niyanqanwan mana acuerdu karqa, capazchi Herödisqa Teyta Dios castiganampita salvakunman karqan. Peru pëchöqa kënö ninqanmi cumplikarqan: “Orgullösu tikrarqa ushakäyänampaqnam këkäyan” (Prov. 16:18). “Tsë höram Teyta Jehoväpa angelninqa, [...] [tsë allish tukoq gobernantita] qeshyatsirqan”, y “kurukuna mikurmi wanutsiyarqan” (Hëch. 12:23). Herödisqa, ¡alläpa mantsakëpaqmi wanurqan! Josëfu nunam willakun illaqpita qeshyanqanta, y kikin Herödispis “nunakuna alabayämänanta permitirmi kë castïgutaqa chaskikä” nir pensanqanta. Manaraq wanukur pitsqa junaqpa sufrinqantapis willakunmi. b

20. ¿Imanötan Herödista pasanqanqa yanapamantsik?

²⁰ Höraqa mana allita ruraq nunakuna castïgunnaq quedayanqantam rikantsik. Peru ‘kë munduchö nunakuna Diablupa poderninchö këkäyanqanta’ musyarmi tsëkunapitaqa espantakuntsiktsu (1 Juan 5:19). Tsënö kaptimpis, höraqa justiciata mana rurayanqanta rikarmi, Diospa sirweqninkunaqa imanö këtapis musyantsiktsu. Tsënö kaptimpis, Herödista pasanqanmi yarpätsimantsik, Jehoväqa ima asuntutapis correginampaq kaqta y imë höra karpis justiciata ruranampaq kaqta (Sal. 33:5). Awmi, Jehoväqa tardi o tempränum justiciata ruranqa.

21. ¿Imatataq Hëchus librupa 12 kaq capïtulunchö yachakurquntsik, y imanirtan tsëqa alläpa kushitsimantsik?

²¹ Tsë pasanqampaq Bibliachö willakunqanqa kënömi ushan: “Jehoväpa palabranqa mëtsëman y mas nunakunaman charmi sïguirqan” (Hëch. 12:24). Tsënö willakunqanqa alläpam animamantsik, y kanan tiempu yachatsikunqantsikchöpis Jehovä bendicikämanqantsiktam yarpätsimantsik. Hëchus librupa 12 kaq capïtulunchöqa, manam juk apostol wanunqampita y juk apostol libri yarqunqanllapitatsu willakun. Congregacionchö kaqkunata Diablu ushakätsinanta, y yachatsikuyänanta michäkuyta munaptin Jehovä mana permitinqantapis willakunmi. Diabluqa manam rurëta munanqanta lograshqatsu y manam imëpis logranqatsu (Is. 54:17). Tsëmi Jehoväta y Jesucristuta mana imëpis dejarqa, michäkuyta mana puëdiyanqan rurëchö yanapakuyta puëdintsik. ¿Manaku tsëta musyarqa alläpa kushikuntsik? ‘Jehoväpa palabran’ mëtsëman chänampaq yanapakunqantsikpitaqa, ¡alläpam kushikuntsik!