1, 2. (1) ¿Imamantan punta cristiänukunata dirigeqkuna pensayänan karqan? (2) ¿Imatan pëkunata yanapanan karqan alli decidiyänampaq?

 LLAPANKUNAM ima pasanampaq kaqta musyëta munar këkäyarqan. Jerusalenchö juk sälachö juntarëkaq apostolkuna y anciänukunaqa rikaränakurmi këkäyarqan. Pëkunaqa alläpa precisaqta decidiyänampaqmi këkäyarqan. Señalakuyänampaq o mana señalakuyänampaq kaqta rikäyanqanchömi këkunaman pensayänan karqan: ¿cristiänukunaqa Moises chaskinqan Leyta cäsukuyänanku karqan? ¿Judïu cristiänukuna y mana judïu cristiänukunaqa jukläyaku kayänan karqan?

² Tsë asuntuta rikëkaq wawqikunaqa imëkamannam pensashqa kayarqan. Pëkunaqa Diospa Palabranchö unëpitana willakunqampaqmi parlayashqa, mana judïu cristiänukunata Jehovä allipa rikanqanta willakuyanqantam wiyayashqa y llapankunam imata pensayanqanta parlakuyashqa. Atska pruëbakunatam tarishqa kayarqan, y Jehoväqa imata rurayänampaq kaqta musyayänampaqmi santu espïritunwan yanapëkarqan. Peru, ¿santu espïritunwan Jehovä ninqannötsuraq rurayanqa?

3. ¿Imachötan yanapamäshun Hëchus librupa 15 kaq capïtulumpita yachakunqantsik?

³ Jehovä santu espïritunwan ninqannö rurayänampaqqa, apostolkuna y anciänukunaqa valientim kayänan karqan, y Jehovämanmi  markäkuyänan o yärakuyänan karqan. ¿Imanir? Decidiyanqampitaqa capazchi pushakoq religiösu judïukunaqa masraq chikiyanqa. Moises chaskinqan Leyta cäsukuyänampaq kaqta neq wawqikunapis, capazchi decidiyanqanwanqa acuerdutsu kayanqa. Tsëqa, ¿imataraq llapan cristiänukunata dirigeqkuna rurayanqa? Pëkuna imata rurayanqampita yachakurmi, kanan tiempuchö Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunapis tsënölla rurayanqanta rikäshun. Tsëmi llapan cristiänukunatapis yanapamäshun, problëmakuna kaptin o imata decidinantsik kaptimpis, imata ruranapaq kaqta musyanapaq.

4, 5. ¿Bibliachö imata ninqampitataq Santiägu parlarqan?

⁴ Jesuspa wawqin Santiägum parlar qallarqan. a Capaz pëchi tsë reunionta dirigikarqan. Pë ninqanqa capazchi llapankuna pensayanqanta rikätsikurqan. Santiäguqa kënö nirmi parlar qallëkurqan: “Symeonqa shumaqmi willakamushqa, juk nacion nunakunata yarpar, pëkunapita wakin nunakunata jutinta apayänampaq Teyta Dios imanö akrar qallanqanta. Tsëqa Diospa Willakoqninkuna Qellqayanqanchö [...] ninqanwanmi igualan” (Hëch. 15:14, 15).

⁵ Symeon (o Simon Pëdru), Bernabë y Pablu niyanqanta wiyarqa, capazchi Santiäguqa tsë asuntuchö yanapakoq textukunata yarpärirqan (Juan 14:26). Tsëmi nirqan pëkuna niyanqanqa, “Diospa Willakoqninkuna Qellqayanqanchö” ninqanwan igualanqanta. Tsëpitanam Amos 9:11 y 12 ninqampita parlarqan. Unëqa Genesispita Malaquïasyaq wakin librukunatam Diospa Willakoqninkuna Qellqayanqan nir reqiyaq (Mat. 22:40; Hëch. 15:16-18). Capazchi Santiäguqa Septuagintachö ninqampita parlarqan (tsëqa Hebreu Idiömachö Qellqayanqanta griëgu idiömaman traduciyanqanmi karqan). Tsëchi Santiägu ninqanqa Amos ninqanwan igualantsu.

6. ¿Imanötan Bibliachö ninqan yanapakurqan señalakuyänampaq o mana señalakuyänampaq kaqta musyayänampaq?

⁶ Willakoqnin Amoswanmi Jehoväqa unëpitana willakushqa karqan “Davidpa ishkishqa wayinta” yapë sharkatsinampaq kaqta. Tsënö nirqa, Diospa Gobiernunta patsätsinampaq kaqtam nikarqan (Eze. 21:26, 27). Tsëqa, ¿Israel nacionpita nunakunata Jehovä yapë mas allipa rikänampaq kaqtaku rikätsikurqan? Manam. Teyta Diosmi willakurqan “llapan nacionkunachö” nunakuna pëpa jutimpa reqishqa grüpuchö kayänampaq kaqta. Pëdrupis kënö nirmi willakushqana  karqan: “[Jehoväqa] manam rikätsikushqatsu noqantsikpita [judïu cristiänukunapita, mana judïu cristiänukuna] jukläya kayanqanta, sinöqa markäkoq o yärakoq kayaptinmi, pëkunapa shonqunkunata limpiuyätsishqa” (Hëch. 15:9). Juknöpa nishqaqa, Diosqa munan judïu y mana judïu nunakunapis Gobiernunchö kayänantam (Rom. 8:17; Efes. 2:17-19). Dios willakunqanqa manam rikätsikurqantsu mana judïu nunakuna pëpa Gobiernunchö këta munarqa, ishpakuyänampa puntanchöraq señalakuyänampaq kaqta o judaismu religionpitaraq kayänampaq kaqta.

7, 8. (1) ¿Imatataq Santiägu nirqan? (2) ¿Imanötan musyantsik imata rurayänampaq kaqta kikinlla mana decidikanqanta?

⁷ Bibliachö cläru ninqanta y wawqikuna willakuyanqanta cuentaman churëkurmi, Santiäguqa kënö nirqan: “Tsëmi noqaqa pensä, Diosta sirwita munëkaq juk nacion nunakunapaq ima atäjutapis mana churanapaq. Sinöqa cartata apatsir, santukunapaq apayanqan qarëkunapita, oqllanakur melanëpaqkunata rurëpita, jurkashqa animalkunata mikuypita y yawarpita cuidakuyänanllapaq nishun. Unë witsampitanam Moises qellqanqanta willakoqkunaqa cada markachö kayashqa. Awmi, llapan säbadukunam tsëtaqa Diosta adorayänan wayikunachö fuertipa leyiyan” (Hëch. 15:19-21).

⁸ Tsënö nirqa, ¿tsë reunionchö presidenti kanqampita provechakurku Santiäguqa imata rurayänampaq kaqta kikinlla decidikarqan? Manam. “Noqaqa pensä” nirqa, manam “këchöqa noqa ninqätam rurashun” nikarqantsu. Sinöqa wawqikuna willakuyanqanta y Bibliachö ninqanta cuentaman churëkurmi, imata rurëta puëdiyanqanta nikarqan.

9. ¿Imanirtan Santiägu ninqanqa alli karqan?

⁹ Apostolkuna y anciänukunaqa Santiägu ninqannö rurayänampaqmi acuerdu kayarqan. ¿Imanirtan Santiägu ninqanqa alli karqan? 1) Leyta mana cäsukuyänan kaptinmi, “juk nacion nunakunapaq [mana judïu cristiänukunapaqqa] ima” atäjupis karqannatsu (Hëch. 15:19). 2) Judïu cristiänukunapa concienciantam respetarqan. Pëkunaqa atska watapam wiyashqa kayarqan, Moises qellqanqan librukunata ‘llapan säbadukuna [...] Diosta adorayänan wayikunachö  fuertipa’ leyiyanqanta (Hëch. 15:21). b 3) Judïu y mana judïu cristiänukuna unïdu kayänampaqmi yanapakurqan. Peru tsëpitapis masqa, pë munanqannö kaptinmi Jehoväqa tsë decidiyanqanta allipa rikarqan. Tsë decidiyanqanqa, ¡Diospa sirweqninkuna yamë y juknölla karnin sïguiyänampaqmi yanapakurqan! Tsëpitaqa, kanan tiempuchö congregacionchö kaqkunapis alläpam yachakuntsik.

10. ¿Imachötan Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa punta cristiänukunata dirigeqkunanölla rurayan?

¹⁰ 13 kaqchömi yachakurquntsik kanan tiempuchö Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunapis, punta cristiänukunata dirigeqkunanölla rurayanqanta. Pëkunaqa Llapanta Gobernaq Teyta Jehovä y congregacionkunata dirigeq Jesucristu diriginantam permitiyan (1 Cor. 11:3). c ¿Imanötan tsëtaqa rurayan? 1974 watapita 2006 wata marzu killayaq, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunachö yanapakoq wawqi Albert Schroeder willakunqanta rikärishun (pëqa 2006 wata marzu killam wanukurqan y kananqa ciëluchönam këkan). Pëmi kënö willakurqan: “Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa cada mierculismi juntakäyan. Tsëchöqa Jehoväman mañakurmi santu espïritunwan yanapëkunampaq rogakuyan. Imatapis rikäyänan kaptin o decidiyänan kaptinqa, Biblia ninqannö rurayänampaqmi llapankuna kallpachakuyan”. Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunachö atska watapa yanapakoq Milton Henschel wawqipis tsënöllam nirqan (pëqa 2003 wata marzu killam wanukurqan y kananqa ciëluchönam këkan). 101 kaq cläsichö Galaad Escuëlapita graduakoqkunatam pëqa kënö tapurqan: “Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunapita apartiqa, ¿mëqan grüputa dirigeqkunatan imatapis decidiyänan kaptinqa Diospa Palabran Bibliachö ninqanta cuentaman churayan?”. Manam mëqan grüpupis tsëtaqa rurantsu.

11. ¿Imanötan decidiyanqanta congregacionkunachö kaqkunata musyatsiyarqan?

¹¹ Ishpakuyänampa puntanchö señalakuyänampaq o mana señalakuyänampaq kaqta decidiyänampaq kaqwanqa, Jerusalenchö  apostolkuna y anciänukunapis llapanmi acuerdu kayarqan. Tsënö kaptimpis, congregacionkunachö kaqkuna imatapis juknölla rurayänampaqmi, imata decidiyanqanta cläru, shumaq y kuyëllapa musyatsiyänan karqan. ¿Imanötan tsëta lograyarqan? Bibliachömi kënö willakun: “Apostolkuna y anciänukunaqa, congregacionchö kaqkunawan juntu[m], pëkunapita ollqukunata akrëkur Pablutawan Bernabëta Antioquïaman mandayänampaq decidiyarqan. Tsënömi wawqikunachö alli cargukunayoq Barsabas jutiyoq Jüdasta y Sïlasta, pëkunatawan juntu mandayarqan”. Tsëpitanam Antioquïachö, Siriachö y Ciliciachö wawqi panikunapaq leyiyänampaq cartata qellqayarqan (Hëch. 15:22-26).

12. ¿Imachötan yanapakurqan Jüdastawan Sïlasta mandayanqan?

¹² “Wawqikunachö alli cargukunayoq” karmi, Jüdaswan Sïlasqa apostolkunapa y anciänukunapa jutinchö ëwayänampaqnö kayarqan. Chuskoq wawqikuna ëwayanqanmi rikätsikurqan tapukuyanqampa respuestanllata mana willakuyanqanta, sinöqa llapan cristiänukunata dirigeqkuna decidiyanqanta willakuyanqanta. Jüdaswan Sïlas ëwayanqanqa, Jerusalenchö judïu cristiänukuna y congregacionkunachö mana judïu cristiänukuna mas unïdu kayänampaqmi yanapakunan karqan. Tsë wawqikunata mandayänampaq decidiyanqanqa, yachaq kayanqanta y kuyakoq kayanqantam rikätsikurqan. Tsëmi yanapakurqan Diosta sirweqkuna yamë y mas unïdu kayänampaq.

13. Mandayanqan cartawanqa, ¿imatataq apostolkuna y anciänukuna lograyarqan?

¹³ ¿Imatataq tsë cartawan lograyarqan? Señalakuy asuntuchö imata rurayänampaq kaqtam cläru willayarqan. Y mana judïu cristiäkunatam cläru niyarqan Jehoväpa rikëninchö alli këta munar y bendicionninta chaskita munarqa, imata rurayänampaq kaqta. Mas yarpäyänanta munayanqanmi kënö nirqan: “Santu espïritupaq y noqakunapaqqa alli[m] kashqa këkunapita mastaqa imatapis mana mandayänaqpaq: santukunapaq apayanqan qarëkunapita, yawarpita, jurkashqa animalkunata mikuypita y oqllanakur melanëpaqkunata rurëpita cuidakuyë. Tsëkunapita cuidakurqa allim kawakuyanki. ¡Yamëlla këkäyë!” (Hëch. 15:28, 29).

14. Nunakuna rakikashqa këkäyaptimpis, ¿imanirtan Jehoväta sirweqkunaqa unïdu këkantsik?

¹⁴ Entëru Patsachöqa öchu millonpitapis masmi Testïgukuna kantsik, y cien milpitapis mas congregacionkunachömi juntakantsik. Tsënö kaptimpis, llapantsikmi tsë creenciayoqlla kantsik y unïdu këkantsik. Nunakuna rakikashqa y mana acuerdu këkäyaptinqa, ¿imanirtan noqantsikqa unïdu këkantsik? Congregacionta dirigeq  Jesucristu dirigimashqam. Pëqa “alli juiciuyoq y confiakuypaq sirwipakoq[wan]” o Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunawanmi dirigimantsik (Mat. 24:45-47). Y noqantsikqa pëkuna nimanqantsiktam rurantsik.

15, 16. ¿Imanötan congregacionchö kaqkunaqa llapan cristiänukunata dirigeqkuna niyanqanta chaskikuyarqan, y imanirtan tsënö chaskiyarqan?

¹⁵ Hëchus libruchömi willakun Jerusalenpita ëwaq chuskoq wawqikuna Antioquïaman chärirqa, ‘Jesuspa llapan qateqninkunata juntëkur, apayanqan cartata entregayanqanta’. ¿Imatataq congregacionchö kaqkuna rurayarqan tsë cartachö ninqanta wiyarnin? “Cartata leyiriyaptinqa, tsëchö ninqanwan kallpata tarirmi alläpa kushikuyarqan” (Hëch. 15:30, 31). Tsëpitanam Jüdaswan Sïlaspis, “wawqikunata y panikunata imëkata yachatsir kallpayoq kayänampaq y alli tsarakuyänampaq yanapayarqan”. Diospa rikëninchö ima alli kanqanta willakuyaptinmi, Jehoväpa wakin sirweqninkunapaq Bibliachö willakunqannölla, Bernabëpaqwan Pablupaqpis “Diospa willakoqnin” kayanqanta nin (Hëch. 13:1; 15:32; Ex. 7:1, 2).

¹⁶ Llapan cristiänukunata dirigeqkuna decidiyanqanta Jehovä bendiciptinmi, congregacionchö kaqkunaqa kallpata tsarir alläpa kushikuyarqan. ¿Imatan yanapakurqan decidiyanqan alli yarqunampaq? Llapan cristiänukunata dirigeqkunaqa, imata decidiyanqantam cläru y tiempunchö willakuyarqan, Diospa Palabranchö ninqantam cuentaman churayarqan y santu espïritu diriginantam permitiyarqan.  Manam tsëllatsu, congregacionchö kaqkunata imata decidiyanqanta shumaq y kuyëllapa willayänampaqmi wawqikunata mandayarqan.

17. ¿Imanötan congregacionkunata watukaqkunaqa Pabluwan Bernabë y Jüdaswan Sïlas rurayanqannölla rurayan?

¹⁷ Punta cristiänukunata dirigeqkuna rurayanqannömi, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunapis imata rurayänampaq kaqta congregacionchö kaqkunata tiempunchö willayan. Tsënöllam imata decidirpis cläru willayan. Höraqa congregacionkunata watukaqkunawanmi imatapis willayan. Pëkunaqa congregacionchö kaqkunatam willayan Testïgukunata Pushaqkuna niyanqanta, y wawqi panikunatam shumaq kuyëllapa animayan. Congregacionkunata watukaqkunaqa imëkata dejëkurmi congregacionkunata watukar puriyan, y Pabluwan Bernabë rurayanqannömi rurayan. Pëkunaqa “atskaq wawqikunawan juntu Teyta Jehoväpa palabrampita alli noticiakunata willakur y yachatsikurmi” atska hörakuna kayarqan (Hëch. 15:35). Congregacionkunata watukaqkunaqa, Jüdaswan Sïlas rurayanqannöpis rurayanmi. Pëkunaqa “wawqikunata y panikunata imëkata yachatsir[mi] kallpayoq kayänampaq y alli tsarakuyänampaq yanapayarqan”.

18. Jehovä bendicir sïguinampaqqa, ¿imatataq sirweqninkuna rurayänan?

¹⁸ ¿Ima nishwantan entëru Patsachö congregacionkunapitaqa? ¿Imatan pëkunata yanapan nunakuna rakikashqa këkäyaptimpis yamë y juknölla kayänampaq? Tiempu pasariptinmi tsëpaq parlarnin kikin Santiägu kënö nirqan: “Ciëlupita shamoq yachëqa, puntataqa nunatam limpiuta tikratsin, tsëpitanam yamë këta ashinampaq, pensanqanllachö mana tsarakunampaq, cäsukuyta yachanampaq, [...] yanapan. Manam tsëllatsu, jukkunawan yamë këta asheqkunaqa yamë kë kanampaq yanapakurmi alli kaqta rurayan” (Sant. 3:17, 18). Santiägu tsënö qellqarqa, ¿Jerusalenchö juntakäyanqanmantsuraq yarpëkarqan? Manam musyantsiktsu. Imanö kaptimpis, Hëchus librupa 15 kaq capïtulunchö yachakunqantsiknöpis, Jehovä bendicimänapaqqa juknölla y yanapanakurmi këkänantsik, y dirigimaqnintsikkuna nimanqantsiktam cäsukunantsik.

19. ¿Imanötan musyantsik Antioquïachö wawqi panikuna yapë yamë y juknölla kayanqanta?

¹⁹ Llapan cristiänukunata dirigeqkuna decidiyanqanta musyarirqa, Antioquïachö wawqi panikunaqa yapëmi yamë y juknölla kayarqan. Pëkunaqa manam Jerusalenpita ëwaq wawqikunawan discutiyarqantsu. Tsëpa rantinqa, watukaq ëwayanqampitam Jüdastawan Sïlasta alläpa agradecikuyarqan. Tsëmi pëkunapaq Bibliachö kënö willakun: “Tsëchö atska tiempu kariyaptinnam, wawqikuna y panikunaqa yamë chäyänanta munar [...] [Jerusalenta] despachëkuyarqan” (Hëch.  15:33). d Jüdaswan Sïlas viäjinkunapita willayaptinqa, Jerusalenchö wawqi panikunaqa alläpachi kushikuyarqan. ¡Jehovä alläpa alli kaptinmi llapampis alli yarqushqa karqan!

20. Pabluwan Bernabëqa, ¿imata rurartan sïguiyarqan?

²⁰ Pabluwan Bernabëqa Antioquïachö quedakurmi alli noticiakunata willakur sïguiyarqan (Hëch. 13:2, 3). Kanan tiempuchö congregacionkunata watukaqkunapis tsënöllam rurayan. ¡Tsënö wawqikunapitaqa Diospa sirweqninkuna alläpam kushikuntsik! ¿Imanötan Jehoväqa Pablutawan Bernabëta utilizar y bendicir sïguirqan? Qateqnin kaqchömi tsëpita yachakushun.