1. Kanan witsan cristiänukuna y punta cristiänukunaqa, ¿imachötan igualantsik?

 PUNTA cristiänukunaqa, alli noticiakunata willakurmi ocupädu këkäyarqan. Pëkunaqa humildi karmi, Teyta Dios santu espïritunwan yanapananta y diriginanta permitiyarqan. Imëkata rurar sufritsiyaptimpis, pëkunaqa manam alli noticiakunata yachatsikuyta dejayarqantsu. Y Jehoväqa imëkanöpam bendicirqan. Kanan witsan Jehoväpa testïgunkunapis pëkunanömi rurëkantsik.

2, 3. ¿Imanirtan Hëchus libruqa alläpa shumaq?

² Hëchus librupita yachakunqantsikqa, capazchi Diosman mas markäkunapaq o yärakunapaq yanapamarquntsik. Tsë libruqa, ¡alläpa shumaqmi! Tsë librullachömi Teyta Dios willamantsik punta cristiänukuna rurayanqanta.

³ Hëchus libruchömi willakun, noventa y cincu nunakunapaq, treinta y dos nacionkunapaq y regionkunapaq, cincuenta y cuatru markakunapaq y nuëvi islakunapaq. Tsë libruchömi willakun lluta nunakunapaq, allish tukoq pushakoq religiösukunapaq, dios tukoq polïticukunapaq y cristiänukunata imëkata rurar sufritseq mantsëpaq nunakunapaq. Peru masqa willakun, apostolkunapa tiempunchö kawaq wawqi panikunapaqmi. Pëkunapis imëka problëmapam pasayarqan. Tsënö kaptimpis, alli noticiakunata kushishqa willakuytaqa manam dejayarqantsu.

4. ¿Imanirtan Pabluta, Tabïtata y mas cristiänukunata familiatanö rikantsik?

⁴ Alli noticiakunata mana dejëpa willakoq Pëdrutawan Pabluta, kuyë doctor Lücasta, jukkunata shumaq yanapaq Bernabëta, valienti Estëbanta, imëka allikunata ruraq Tabïtata, posadatsikoq Lidiata y pëkunanölla Teyta Diosta mana dejëpa sirweqkunataqa, familiantsiktanömi rikantsik. Pëkuna kawayanqampita dos mil watanöna pasashqa këkaptinqa, ¿imanirtan familiantsiktanö rikantsik? Noqantsikpis Jesuspa qateqnin kayänampaq nunakunata yachatsinapaqmi carguta chaskirquntsik (Mat. 28:19, 20). Tsë carguqa, ¡alläpa shumaqmi!

5. Jesuspa qateqninkunaqa, ¿mëchötan yachatsikur qallayarqan?

⁵ Qateqninkunata Jesus mandanqanman pensarishun. Kënömi  nirqan: ‘Santu espïrituta chaskirmi poderyoq tikrayanki, y Jerusalenchö, entëru Judëa provinciachö, Samariachö, y patsapa mas karu kuchunyaqmi testïgükuna kayanki’ (Hëch. 1:8). Puntataqa, “Jerusalenchö” yachatsikuyänampaqmi Teyta Diosqa santu espïritunwan yanaparqan (Hëch. 1:1–8:3). Tsëpitanam santu espïritunwan dirigiptin, “entëru Judëa provinciachö [y] Samariachö” yachatsikuyarqan (Hëch. 8:4–13:3). Ultimutanam, ‘patsapa mas karu kuchunyaq’ alli noticiakunata willakuyarqan (Hëch. 13:4–28:31).

6, 7. Punta cristiänukunapa mana kashqa kaptimpis, ¿imatan noqantsikpaqqa kapamantsik nunakunata yachatsinapaq?

⁶ Apostolkunapa tiempunchö kawaq wawqi panikunapaqqa, manam complëtu Bibliankuna karqantsu y manam nunakunata qarayänampaq publicacionninkuna karqantsu. Jesuspita willakoq Mateu librutaqa, 41 wata witsanmi qellqayarqan. Hëchus librutanam, 61 wata witsan qellqar ushayarqan. Tsë tiempuqa, Pablu qellqanqan wakin cartakunallaran karqan. Manaraq cristiänu tikrarmi judïu cristiänukunaqa, Diosta adorayänan wayichö Hebreu Idiömachö Qellqayanqan Diospa Palabranta leyiyanqanta wiyashqa kayarqan (2 Cor. 3:14-16). Tsënö kaptimpis, manam llapankunatsu tsëta katsiyarqan. Tsëmi yachatsikoq yarqurqa, dememoria yarpäyanqan textukunallapita yachatsikuyaq.

⁷ Kanan tiempuqa, cäsi llapan Testïgukunapam, Bibliantsik y yachatsikunapaq atska publicacionkuna kapamantsik. Manam tsëllatsu, doscientus cuarenta nacionkunachö y markakunachömi, mëtsika idiömakunachö alli noticiakunata yachatsikuykantsik.

8, 9. (1) ¿Imatataq Jesuspa qateqninkuna rurayarqan Teyta Dios santu espïritunwan yanapaptin? (2) ¿Imatataq confiakuypaq sirwipakoq rurëkämun Teyta Dios santu espïritunwan yanapaptin?

⁸ Nunakunata yachatsiyänampaq mandarmi, Jesusqa qateqninkunata kënö änirqan: “Santu espïrituta chaskirmi poderyoq tikrayanki”. Teyta Dios santu espïritunwan dirigiptinmi, Jesuspa qateqninkunaqa entëru Patsachö alli noticiakunata willakuyänan karqan. Teyta Dios santu espïritunwan yanapaptinmi, Pëdruwan Pablupis, qeshyëkaqkunata alliyätsiyarqan, nunakunachö demoniukunata qarquyarqan y wanushqakunata kawaritsiyarqan. Tsënö kaptimpis, tsëpitapis mas väleqta rurayänampaqmi, Teyta Diosqa santu espïritunwan cristiänukunata yanaparqan. Tsëqa karqan, imëyaqpis kawëta tariyänampaq nunakunata rasumpa kaqta yachatsiyänampaqmi (Juan 17:3).

⁹ 33 wata Pentecostes Fiestachömi, Cristupa qateqninkunaqa “santu espïrituta chaskiyarqan, y santu espïritu yanapanqannömi tukuyläya idiömata parlar qallëkuyarqan”. Tsënöpam “Teyta Dios espantëpaqkunata ruranqampita” nunakunata parlapäyarqan (Hëch. 2:1-4, 11). Kanan  tiempuqa, manam Teyta Diosqa tukuyläya idiömakunata parlanapaq yanapamantsiknatsu. Tsënö kaptimpis, santu espïritunwan yanapaptinmi, confiakuypaq sirwipakoqqa mëtsika idiömakunachö publicacionkunata ruratsimun. Maslla musyarinapaq, cada killam Täpakoq y ¡Despertad! revistata atska millonta imprimiyämun. Jw.org Internet päginantsikchönam, mil idiömapitapis maschö publicacionkuna y videukuna kan. Tsë llapanmi yanapamantsik, llapan nacionpita, kastapita, markapita y idiömapita nunakunata, “Teyta Dios espantëpaqkunata ruranqampita” yachatsinapaq (Apoc. 7:9).

10. 1989 watapitaqa, ¿imatataq lograyashqa Bibliata traduciyanqanchö?

¹⁰ Confiakuypaq sirwipakoqqa, 1989 watapitam Mushoq Patsachö Kawaqkunapaq Biblia atska idiömakunachö yarqamunampaq kallpachakushqa. Tsëmi doscientus idiömapitapis masmanna tsë Bibliata traduciyashqa y doscientus cuarenta millonpitapis mastana imprimiyashqa. Tiempu pasanqanmannömi, ¡mas Bibliakunataraq rurëkäyämun! Tsë llapantaqa logrëkäyan, Teyta Dios santu espïritunwan yanapaptinmi.

11. ¿Imanötan publicacionnintsikkunata atska idiömakunaman traduciyan?

¹¹ Kananqa, publicacionkunata imëka idiömakunaman traduciyanqanman pensarishun. Tsëkunata traduciyänampaqmi, cientu cincuentapitapis mas nacionkunachö y markakunachö, mëtsikaq Testïgukuna grätislla yanapakuyan. Tsëman pensarqa, manam espantakushwantsu. Jehoväqa sirweqninkunallatam santu espïritunwan yanapamantsik, Pëpita, Gobiernunchö Gobernaqpita y ciëluchö patsakashqana Gobiernumpita “llapanta yachatsir” këkänapaq (Hëch. 28:23).

12. ¿Imatan Pabluta y wakin cristiänukunata yanaparqan chaskiyanqan carguta cumpliyänampaq?

¹² Punta cristiänukunapis, Teyta Dios santu espïritunwan yanapaptin y dirigiptinmi, nunakunata yachatsiyänampaq chaskiyanqan carguta cumpliyarqan. Tsëtaqa lograyarqan, discursukunata rurarnin y tukuynöpa yachatsikurmi. Pisidiachö këkaq Antioquïachö judïukunata y mana judïukunata Pablu yachatsiptinqa, “imëyaqpis kawëta chaskiyänampaqnö kaqkunam creikoq tikrayarqan” (Hëch. 13:48). Hëchus libruchö willakunqanta ushëkarmi, Lücasqa nirqan Pabluqa mana mantsakushpa ‘Diospa Gobiernumpita willakunqanta y [...] mana ni pï ni ima michanqanta’ (Hëch. 28:31). ¿Mëchötan tsëta rurar këkarqan? Tsë tiempuchö mas puëdeq Röma nacionchömi. Awmi, tsë tiempuchö cristiänukunataqa, Teyta Diosmi santu espïritunwan yanapëkarqan.

13. Imëkata rurar sufritsimashqaqa, ¿imanirtan Jehoväman mañakunantsik?

¹³ Imëkata rurar sufritsir qallëkuyaptinqa, valienti kayänampaq yanapëkunampaqmi Jesuspa punta qateqninkunaqa Jehoväman rogakuyarqan. ¿Imatan tsëpitaqa pasarqan? Teyta Diosmi poderninwan  yanaparqan, Palabrampita mana mantsakushpa willakuyänampaq (Hëch. 4:18-31). Imëkata rurar sufritsimashqapis, yachatsikuyta mana dejanapaqmi, noqantsikpis yachaq kanapaq y kallpayoq kanapaq Jehoväman mañakuntsik (Sant. 1:2-8). Jehovä bendicimashqa y santu espïritunwan yanapamashqam, yachatsikuyta dejantsiktsu. Contrantsik churakarnin y imëkata rurar alläpa sufritsimarnintsikpis, manam yachatsikunantsikta michämënintsikta puëdiyantsu. Peru yachatsikur sïguinapaqqa, yachaq kanapaq, valienti kanapaq y santu espïritunwan yanapamänapaqmi, Jehoväman mañakunantsik (Lüc. 11:13).

14. ¿Imatan pasarqan “Estëbanta pasanqampita [Jesuspa qateqninkunata] imëkata rurar sufritsiyaptin”?

¹⁴ Chikeqninkuna manaraq wanutsiyaptinmi, Estëbanqa creinqankunapita mana mantsakushpa parlarqan (Hëch. 6:5; 7:54-60). Tsë junaqpitam Jesuspa qateqninkunataqa, “imëkata rurar sufritsir qallëkuyarqan”. Tsëmi Judëa y Samaria kinrëpa ëwakuyarqan, apostolkunallam manaqa. Peru tsëqa manam micharqantsu yachatsikur sïguiyänanta. Felïpiqa Samaria markaman urarmi, “tsëchö nunakunata Cristupita yachatsir qallëkurqan”, y allim yarqapakurqan (Hëch. 8:1-8, 14, 15, 25). Manam tsëllatsu, Bibliachömi kënö willakun: “Estëbanta pasanqampita imëkata rurar sufritsiyaptin wakpa këpa ëwakoqkunaqa, Feniciayaq, Chipriyaq y Antioquïayaqmi chäyarqan. Peru judïu kaqkunallatam alli noticiakunata willayarqan. Tsënö kaptimpis, Chipripita y Cirënipita Antioquïaman ëwaqkunapita wakinkunam, griëgu idiömata parlaq nunakunata parlapar y Señor Jesuspita alli noticiakunata willar qallëkuyarqan” (Hëch. 11:19, 20). Këchö rikanqantsiknöpis, imëkata rurar sufritsiyanqanqa, mas sitiukunachö yachatsikuyänampaqmi yanapakurqan.

15. Siberia kinrëchö atskaq nunakunaqa, ¿imanötan rasumpa kaqta yachakuyarqan?

¹⁵ Kë qepa watakunachöpis, Union Soviëtica niyanqanchömi tsënölla pasashqa. Masqa 1950 wata witsanmi, mëtsika Testïgukunata Siberia kinrëman mandayarqan. Tsëmi mëtsë markakunaman mandayaptin, tsë kinrëchö alli noticiakunata willakuyarqan. Mana tsënö kaptinqa, mana qellëninkuna kaptinmi, wawqi panikunaqa tsë karu sitiukunaman chëta puëdiyanmantsu karqan. Wakin sitiukunaqa, diez mil kilömetruspitapis mas karuchömi kayarqan. Peru kikin gobiernum tsë nacionpa mas karu markankunayaq pëkunata mandarqan. Juk wawqi ninqannöpis, kikin autoridäkunam Siberia kinrëchö alli shonquyoq nunakuna rasumpa kaqta yachakuyänampaq yanapakuyarqan.

16, 17. Hëchus libruchö willakunqanqa, ¿imanötan rikätsikun punta cristiänukuna rurayanqanta Jehovä bendicinqanta?

¹⁶ Awmi, punta cristiänukunataqa Jehovämi bendicirqan. Rasunmi,  Pablu y mas wawqikunaqa, plantaq y regaq cuentam yanapakuyarqan. Peru Bibliachö ninqannöpis “Diosmi winatsir sïguirqan” (1 Cor. 3:5, 6). Hëchus libruchö willakunqanmi cläru rikätsikun, Jehovä bendiciptin mas nunakuna Pëpa sirweqnin tikrayanqanta. Maslla musyarinapaq, Bibliachömi kënö willakun: “Teyta Diospa palabranqa mas nunakunaman[mi] charqan, y Jerusalenchöqa masmi Jesuspa qateqnin tikrayarqan” (Hëch. 6:7). Manam tsëllatsu, “tsë witsanmi entëru Judëa provinciachö, Galilëa provinciachö y Samariachö Jesuspa qateqninkunaqa, juk tiempupa yamë kayarqan y Teyta Diospa kaqchö mas alliyar sïguiyarqan. Jehovä Diosta respetar y santu espïritu kallpayoq kayänampaq yanapaptinmi mas atskayar sïguiyarqan” (Hëch. 9:31).

¹⁷ Siriachö këkaq Antioquïa markachönam, hebreu y griëgu idiömata parlaq nunakunata atskaq valienti cristiänukuna rasumpa kaqta yachatsiyarqan. Tsëpaq parlarmi Bibliachö kënö willakun: “Teyta Jehovä pëkunata yanapaptinmi, mëtsikaq nunakuna creikur Señorpa qateqnin tikrayarqan” (Hëch. 11:21). ¿Imatan tsëpitaqa pasarqan? “Teyta Jehoväpa palabranqa mëtsëman y mas nunakunaman charmi sïguirqan” (Hëch. 12:24). Manam tsëllatsu, Pablu y mas wawqikunaqa mana judïu kaqkunatam yachatsiyarqan. “Tsënömi Teyta Jehoväpa palabranqa, mëtsëman char y imëkata vencir sïguirqan” (Hëch. 19:20).

18. ¿Imanirtan següru këkantsik kanampis Jehovä ‘yanapëkämanqantsikta’?

¹⁸ Noqantsiktapis Jehovä ‘yanapamanqantsiktaqa’ segürum këkantsik. Tsëmi atskaq nunakuna rasumpa kaqta yachakuyan, Diosllatana sirwiyänampaq änikuyan y bautizakuyan. Manam tsëllatsu, Pabluta y punta cristiänukunatanölla, Teyta Dios mana yanapamashqa ni bendicimashqaqa, contrantsik këkäyaptin y imëkata rurar sufrikätsimashqaqa, manachi yachatsikur sïguishwantsu (Hëch. 14:19-21). Jehoväqa imëpis yanapëkämantsikmi y “rikrankunachömi” imëpis këkätsimantsik (Deut. 33:27). Yarpäshun, “Jehoväqa jutin imëpis respetashqa kananta munarmi” imëpis dejamäshuntsu (1 Sam. 12:22; Sal. 94:14).

19. ¿Imatan rikätsikun sirweqninkunata Jehovä mana imëpis dejamänapaq kaqta?

¹⁹ Unë pasanqampita yachakurishun. Ishkë kaq Jatun Guërra witsanmi, näzi grüpuchö kaqkuna Harald Abt wawqita prësukunata alläpa trabajatsiyanqan Sachsenhausen carcelman prësuyarqan. 1942 wata mäyu killanam, Gestäpu niyanqan grüpupita policïakuna wayinta ëwëkur warmi tsurinta apakuyarqan y warmin Elsata prësuyarqan. Tsëpitanam, prësukunata alläpa trabajatsiyanqan carcelkunaman mandayarqan. Elsam kënö willakun: “Alemania nacionchö prësukunata alläpa trabajatsiyanqan carcelchö kanqä watakunaqa këtam yachakurqö: mana aguantëpaqnö pruëbakunapa pasashqapis, Jehoväqa alli tsarakunapaqmi santu espïritunwan yanapamantsik. Manaraq prësuyämaptinmi juk nanapa o ñañapa cartanta leyirqä. Tsëchömi willakoq  mana aguantëpaqnö pruëbakunata pasashqaqa, tranquïlu kanapaq santu espïritunwan Jehovä yanapamanqantsikta. Tsënö ninqantaqa manam creirqällatsu. Peru pruëbakunapa pasanqä höram, tsë nana ninqan rasumpa kanqanta rikarqä. Llapampis pë ninqannömi karqan. Kikiki pruëbakunapa mana pasarqa, manam tsënö niyäshunqëkita creinkitsu. Peru tsë nana willakunqannömi noqatapis pasamarqan”.

20. ¿Imatataq prësu këkarnin Pablu rurarqan, y imanötan pë ruranqanqa atskaq wawqi panikunata yanapan?

²⁰ Hëchus librupa ushananchömi willakun Pablu Römachö prësu këkanqanta. Tsëmi wayin wayin yachatsikuytaqa puëdirqantsu. Tsënö kaptimpis, llapan watukaqninkunatam “Diospa Gobiernumpita willaq” (Hëch. 28:31). Kanan tiempupis, cämararnin o edäyashqakunapaq o qeshyëkaqkunapaq wayikunachö kawarmi, atskaq wawqi panikuna wayinkunapita yarquyta puëdiyantsu. Tsënö karpis, Teyta Diosta kuyëta y nunakunata yachatsitaqa manam dejayantsu. Pëkunapaq mañakurqa, Jehovätam mañakushwan pëta reqita munaqkunata y änikunqampita musyëta munaqkunata tariyänampaq.

21. ¿Imanirtan kananqa imëpitapis masraq nunakunata yachatsir këkänantsik?

²¹ Noqantsikqa cäsi llapantsikmi wayin wayin y juknöpapis yachatsikuyta puëdintsik. Tsëmi alli yachatsikoq kanapaq kallpachakunantsik, tsënöpa alli noticiakunata ‘patsapa mas karu kuchunyaq’ chätsir yanapakunapaq. Ushanan tiempuchöna kawëkanqantsikta rikätsikoq ‘señaltaqa’ clärunam rikëkantsik (Mat. 24:3-14). Tsëmi tiempuntsikta alli utilizänantsik. Kananmi imëpitapis masqa, Bibliachö kënö ninqanta cäsukunantsik: “Señorpa kaqchö imëpis ocupädu këkäyë” (1 Cor. 15:58).

22. Jehovä nunakunata juzganan junaq chämunqanyaqqa, ¿imata ruranapaqtan decidïdu këkantsik?

²² ‘Jehovä nunakunata juzganan mantsëpaq y espantëpaq tiempuqa’ ichikllachönam chämunqa (Joel 2:31). Tsëyaqqa, mana dejëpa y mana mantsakushpa yachatsikur sïguishun. Mëtsikaq nunakunaran Berëa markapita nunakunanö ‘Diospa Palabranta shumaq chaskikuyta’ munayan (Hëch. 17:10, 11). Tsëmi “¡Allitam rurarqunki confiakuypaq alli sirwipakoq!” nimanqantsikta wiyanqantsikyaq yachatsikur sïguinantsik (Mat. 25:23). Imëpis kushishqalla yachatsikur y Jehoväta mana dejëpa sirwirqa, “Diospa Gobiernumpita llapanta yachatsir” kanqantsikpitam imëyaqpis kushishqa këkäshun.