1, 2. Casakurir mana allikunapa pasarqa, ¿imanirtan mana altsakänampaq kaqta pensayanmantsu?

 TEYTANTSIK Jehovämi casädu kawakuyta patsätsishqa y casakurirqa japallantsik kanqantsikpitapis mas kushishqam kantsik. Tsënö kaptimpis, casakoqkunaqa imëka mana allikunapam pasayan y jananman jananman kaptinmi, höraqa casakushqa ollquwan warmiqa rakikäkuriyan.

² Imëka mana allikunapa pasarqa, casädukunaqa manam pensayanmantsu problëmankuna manana altsakänampaq kaqta. Mana allikunapa pasaq casädukunapis, wakinqa manam rakikäyashqatsu y kananqa shumaqmi täkuyan. ¿Imatan pëkunata yanapashqa?

3, 4. ¿Imamantan wakin casakushqakunaqa chäyan?

³ Imanö wätashqa kar y juk markapita karmi, casakunqantsik warmiwan o nunawan jukläya kantsik. Tsëmi majantsikta ima gustanqanta, imanö pensanqanta y imatapis imanö ruranqanta musyanapaqqa, alliraq reqinantsik.

 ⁴ Tsënö kaptimpis, wakin qowakuna o warmikunaqa trabäjunkunachö kakurmi majankunata qonqëkuyan. Y höraqa mana casakushqanömi kawakuyan. ¿Imatan yanapanman juknölla kayänampaq?

5. (1) ¿Imatan casakushqakunata yanapan? (2) Hebrëus 13:4 ninqampitaqa, ¿imatatan yachakuntsik?

⁵ Jehovä Diosnintsikqa mëtsika yachatsikuykunata qellqatsimushqa, casakushqakuna pëta mas reqiyänampaq y shumaq täkuyänampaqmi (Salmus 25:4; Isaïas 48:17, 18). Teyta Diosqa nin, “casädu kawakï llapankunachö respetashqa katsun” (Hebrëus 13:4). Teytantsik Jehoväqa casädu kawëta respetanapaq y ichikllapaq mana churanapaqmi nimantsik. Tsëmi majantsikwan shumaq kawakunapaq imëkata ruranantsik.

6. Mateu 19:4-6 ninqannö, ¿imatatan Jehovä casakushqakunapita shuyaran?

⁶ Jehovä Diosmi casakuyta patsätsirqan. Señornintsik Jesucristum nirqan: “¿Manaku leyiyarqunki qallananchö nunakunata kamaqqa ollquta y warmita ruranqanta, y kënö ninqanta: ‘Tsëmi ollquqa teytanta y mamanta jaqirinqa y warminman laqakanqa, y ishkankunam juk ëtsallana kayanqa’? Tsëmi, ishkaqnatsu kayan, sinöqa juk ëtsallana. Tsënö këkaptinqa, juk yüguman Dios juntanqantaqa, ama ni pipis rakitsuntsu” (Mateu 19:4-6). Jehovä Diosqa, casakushqakuna rakikäyänantaqa manam munarqantsu. Pëqa kushishqa y shumaq täkuyänantam munarqan.

7. ¿Imatan casakushqakunata mana rakikäkuriyänampaq yanapan?

⁷ Kanan witsan casakushqakunaqa mishiwan allqunömi pelyarlla kawakuyan, tsëmi wakinkunaqa casädu kawëninkuna mana altsakänampaq kaqta yarpar rakikäkuriyan. ¿Imatan casädukunata yanapanman? Jehovä Diosnintsik mandakunqanta cäsukuyanqanmi (1 Juan 5:3).

8, 9. (1) ¿Imëtan masqa Diosnintsik mandamanqantsikta cäsukushwan? (2) ¿Imanötan rikätsikushwan majantsikwan shumaq kawakuyta munanqantsikta?

⁸ Jehoväqa mandakun “casädu kawakï llapankunachö respetashqa” kanampaqmi (Hebrëus 13:4; Eclesiastes 5:4). Teyta Dios nimanqantsikta cäsukushqaqa allipaqmi kanqa. Tsëmi mandamanqantsik cäsukuy fäcil mana kaptimpis, cäsukurqa shumaq kawakushun (1 Tesalonicensis 1:3; Hebrëus 6:10).

 ⁹ Majantsikwan shumaq kawakuyta munarqa, manam parlanqantsikwan ni ruranqantsikwan llakitsishuntsu. Tsëqa, ¿imatatan rurayanman casakushqakuna shumaq kawakuyänampaq?

10, 11. (1) ¿Imanötan wakin casakushqakuna parlapänakuyan? (2) ¿Imanirtan majantsiktaqa qayapëpa ni lluta parlapashwantsu?

¹⁰ Diospa sirweqninqa manam majanta maqanmantsu. Tsënö kaptimpis, wakinkunaqa parlayanqanwanmi warminta o qowanta llakitsiyan. Qayapäkuypa parlëqa cuchilluwan tuksikoqnömi kanman. Juk warmim willakun: “Qowäqa mana alli parlapämarmi llakitsiman. Qoyu qoyu mana purirpis, shonqüchöqa alläpa mana alli y llakishqam këkä. Nunäqa kënömi niman: ‘Manam imapaq välinkitsu’ o ‘ima rurëtapis manam yachankitsu’”. Tsënöllam juk nunatapis, warmin imëkata nir penqakatsin. Pëmi kënö willakun: “Warmïqa imëka mana allikunatam niman. Tsëmi wayïman kutita mana munar, trabäjüchö tardiyaq kakü. Trabäjüchömi wayïpitapis mas alli kakü”. Kanan witsan nunakunaqa qayapänakurnin y llutankunata parlarmi llakitsinakuyan.

¹¹ Casakushqa nunawan warmi qayapänakuypa y lluta parlapänakurqa llakitsinakuyanmi. Tsëmi Jehovä Diosqa casakushqakuna shumaq parlapänakuyänanta munan. Parlanqëki, majëkita mana llakitsishqa kanqanta nikaptikipis, majëkiqa llakishqa këkanqanta rikarqa, ¿imataran rurankiman? (Gälatas 5:15; leyi Efesius 4:31).

12. Diosta kushitsita munarqa, ¿imatatan casakushqakuna rurayanman?

 ¹² Teytantsik Jehoväqa nunakuna jananchö o japallantsik këkar majantsikta imanö parlapanqantsiktam rikëkan (leyi 1 Pëdru 3:7). Santiägu 1:26 kënö nin: “Sitsun pï nunapis Diosta adoraq kanqanta pensanqa, peru qallunta alleq tsarëta yachanqatsu, tsëqa kikimpa shonquntam engañar sïguikan, y Diosta adoranqampis manam imapaq sirwintsu”.

13. ¿Imanö mastan majantsikta llakiratsishwan?

¹³ Casakushqakunaqa, juknöpapis majankunata llakitsiyanmanmi. Këman yarpäri, ¿imataraq ninman majëki juk nunatawan o warmitawan imëpis juntu  rikäshurniki? Diospa sirweqninkunawampis tsëqa pasanmanmi. ¿Imataraq ninman majëki juk wawqiwan o juk paniwan imëpis yachatsikoq yarquptiki o pëllata yanapëkaptikiqa? Juk panim kënö nin: “Juk nanata qowä imëpis yanapëkaqta rikarqa, mana kaqpaq churamanqantam pensarmi llakikü”.

14. (1) ¿Imatatan yachakuntsik Genesis 2:24 ninqampita? (2) Casakushqakunaqa, ¿imatatan tapukuyänan?

¹⁴ Diospa sirweqninkunaqa edäyashqa teytantsikkunata y wawqi panintsikkunatam yanapantsik. Tsënö kaptimpis, casakurirqa majantsiktam masqa cuidanantsik o yanapanantsik. Teytantsik Jehovämi qowata mandan “warminwan mana rakikëpa täkuyänanpaq” (Genesis 2:24). Majantsik alli kanantam casakushqakuna puntaman churanantsik. Tsëmi kënö tapukunantsik: “¿Warmïqa o qowäqa rikanku kuyanqäta y pëwan juntu këta munanqäta?”.

15. ¿Imanirtan Diospa sirweqninkunaqa mana majanwan imëpis juntu këkäyanmantsu?

¹⁵ Juk nunawan o warmiwan imëpis juntu këkashqaqa, casädu kawënintsikchömi problëma kanqa. Mana majantsikwan imëpis juntu këkarninqa, tsë nunata o warmitam kuyar qallëkushwan (Mateu 5:28). Mana majantsikta kuyarninqa, majantsikta dejarir jukwan ëwakuymampis chäratsimashwanmi.

16. ¿Bibliachö ima ninqantatan casädukuna cäsukuyanman?

¹⁶ Bibliachöqa nin: “Casädukunapa cämankunaqa mana rakchatashqa katsun, [...] Diosqa juzganqam  rakcha ruraqkunata y mana majanwan oqllanakoqkunata” (Hebrëus 13:4). “Casädukunapa cämankuna” nirqa, casakurir ollquwan warmi juntuna punuyanqampaqmi parlëkan (Proverbius 5:18).

17. (1) ¿Imatatan Diosta mana sirweq nunakunaqa rurayan? (2) Y Diospa sirweqninkunaqa, ¿imanötan mana majankunawan oqllanakuyta rikäyan?

¹⁷ ¿Imanötan rikätsikushwan majantsikta respetanqantsikta? Wakin nunakuna mana majanwan oqllanakur këkäyaptimpis, Diospa sirweqninkunaqa manam tsëta rurantsiktsu. Jehovä Diosqa nimantsik, mana majantsikwan oqllanakuy alläpa mana alli kanqantam (leyi Romänus 12:9; Hebrëus 10:31; 12:29). Majantsikta jukwan engañarqa, casädu kawënintsiktam ushakäratsishwan, Bibliachö yachakunqantsiktam cäsukuykashwantsu y Jehoväpis manam kuyamäshunnatsu. Majantsikta dejarir jukwan ëwkuy melanëpaq kaptinmi tsëtaqa rurantsiktsu. Tsëmi mana warmintsik o mana qowantsik kaqmanqa yarpäränantsiktsu (Job 31:1).

18. (1) ¿Imanirtan majankunata engañëqa santukunata sirwinö karqan? (2) ¿Ima nintan Jehovä majankunata engañayaptin?

¹⁸ Moiseswan qellqatsinqan Leychömi Jehoväqa israelïtakunata nirqan, jukwan jukwan punukuyqa santukunapa puntanman qonqurikuynö kanqanta. Tsë jutsakunata rurarqa wanuyänanmi karqan (Levïticu 20:2, 10). ¿Imanirtan majankunata engañëqa santukunata sirwinö karqan? Juk israelïta santukunata sirwirqa, manam Jehovä Diosta äninqanta cumplikaqtsu. Tsënöllam majanta engañarpis casakunqan junaq änikunqanta cumplikaqtsu (Exodu 19: 5, 6; Deuteronomiu 5:9; leyi Malaquïas 2:14). Jehovä Diospaqqa majanta dejarir jukwan ewkuyqa jutsam karqan.

19. ¿Imaraq yanapamäshun majantsikta jukwan mana engañanapaq?

¹⁹ Moises qellqanqan Leyta manana cäsukurnimpis, majantsikta engañëqa jutsa kanqantam Jehovä Diosqa nin. Noqantsikqa manam imanöpapis santukunata sirwishwantsu, tsënöllam majantsiktapis jukwanqa engañanantsiktsu (Salmus 51:1, 4; Colosensis 3:5). Majantsikta dejarir jukwan ewkushqaqa, Jehovä Diospaqmi mana allita parlayanman. (Rikäri 251 päginachö 26 kaq yachatsikuyta “Divorciakuypaq y rakikëpaq”).

20. ¿Imanötan yachëyoq këqa yanapakun?

²⁰ ¿Imatatan rurankiman majëkiwan shumaq täkuyänëkipaq? Diospa Palabranmi kënö nin: “Yachëyuq nunaqa shumaq yarpakachärirmi cimientuta patsätsir wayita shäritsin” (Proverbius 24:3). Alli cuidayaptinqa juk wayi shumaqmi rikakun, peru mana tsëqa juchunarëkanmi. Tsënöllam juk yachaq o imatapis alli pensëkur ruraq nunaqa, majanwan shumaq täkuyänampaq imëkata ruran.

21. Diospa Palabrampita yachakunqëkiqa, ¿imanötan yanapashunkiman?

²¹ Bibliachömi kënö nin: “Alliraq yachakurir imatapis ruraq nunaqa, chaniyoq y shumaq cösaskunatam cuartunkunaman juntatsin” (Proverbius 24:4, TNM). Diospa Palabrampita yachakunqëkim, warmikiwan o qowëkiwan shumaq kawakuyänëkipaq yanapashunki  (Romänus 12:2; Filipensis 1:9). Bibliapita, librukunapita, revistakunapita y maskunapita yachakurqa, yachakuyanqëkimannö rurëta procurayë. Llapan rurayanqëkichö kuyakoq, respetakoq y yachanëpaq kayanqëkita rikätsinakuyë. Casädu kawakuyniki mas alli kanampaq Jehovä yanapashunëkipaq mañakuy y majëki mas kuyashunëkipaq imëkata rurë (Proverbius 15:16, 17; 1 Pëdru 1:7).

22. ¿Imanirtan majantsikta kuyanantsik y respetanantsik?

²² Majantsikwan mana rakikänapaq y shumaq täkunapaqqa kuyakoq y respetakoq kanqantsikmi yanapamäshun. Y shumaq kawakushqaqa, Teytantsik Jehoväpis kushikunqam (Salmus 147:11; Romänus 12:10).