1, 2. ¿Imatatan rurashwan Teytantsik Jehovä kushishqa kanampaq?

 ESCUËLAMPITA wayinta kutikar juk wamra atska qellëta tarikurqa, ¿imataraq ruranman? Pï oqrashqa kanqanta rikarninqa quedatsikunampa rantinmi kutitsin. Tsëta ruranqampitam mamanqa kushikun.

² Wamrankuna imëkachöpis allita rurayaptinqa, teytankunaqa kushishqam kayan. Tsënöllam llapan ‘änikushqanta cumpliq’ Teytantsik Jehoväpis, allikunata rurashqaqa kushikun (Salmus 31:5). Tsëmi ‘llapanchöpis alli portakïta’ munantsik (Hebrëus 13:18). ¿Imakunachötan allita ruraq kanqantsikta rikätsikushwan? Y allita ruraq kanqantsikqa, ¿imanötan yanapamantsik?

3, 4. ¿Imanötan mana allita rurëkarpis allita rurëkanqantsikta nishwan?

³ Allita ruranqantsiktaqa rikätsikuntsik wakinkunata yanapanqantsikchö y imata ruranqantsikchömi. Revelacion libruta Juan qellqanqan witsan Laodiceapita wawqi panikunaqa, mana allikunata  rurëkarmi Dios munanqannö rurëkäyanqanta niyarqan (Revelacion [Apocalipsis] 3:17). Tsënöllam noqantsikpis mana allikunata rurëkar allita rurëkanqantsikta nishwan.

⁴ ¿Imanötan mana allita rurëkarpis allita rurëkanqantsikta nishwan? Wakinkunaqa niyan mana respetakoq, llakitsikoq y mana rasumpa kaqta parlashqapis, allikunata rurashqaqa Diosnintsik chaskimanqantsiktam. Santiägum kënö nin: “Sitsun pï nunapis Diosta adoraq kanqanta pensanqa, peru qallunta alleq tsarëta yachanqatsu, tsëqa kikimpa shonquntam engañar sïguikan, y Diosta adoranqampis manam imapaq sirwintsu” (Santiägu 1:26).

5. ¿Imatan yanapamäshun allita ruranapaq?

⁵ ¿Imatan yanapamäshun allita ruranapaq? Juk espëjuchö rikäkurqa, imanö këkanqantsiktam rikäkuntsik. Diospa Palabranta leyirqa shonquntsikchö imanö nuna kanqantsikta, imakunata ruranqantsikta y imachö pishipanqantsiktam rikäkuntsik. Bibliaqa yanapamantsik mana alli yarpënintsikta, ruranqantsikta y parlanqantsikta cambianapaqmi (leyi Santiägu 1:23-25). Imallachöpis pishipëkanqantsikta musyanapaqqa, Diospa Palabrantam leyinantsik (Lamentaciones 3:40; Ageu 1:5). Teyta Diosman mañakunqantsikpis yanapamäshunmi. Teytantsik Jehoväqa mana alli rurëkanqantsikta rikänapaq y tsë rurëkunata dejanapaqmi yanapamäshun (Salmus 139:23, 24). “Aksë [o mana alli] nunakunataqa Teyta Dios rikëtapis manam munantsu. Allita ruraq nunakunataqa kuyanmi” (Proverbius 3:32).

6. ¿Imanötan rasumpa kaqta parlakuyanqan casakushqakunata yanapan?

⁶ Casädu kawënintsikchöpis mana allitaqa rurëkushwanmi. Ollquwan warmi oqllanakuykaqta videuchö rikarë, pitapis enamorëpa parlapë y pakëllapa piwampis kakuyqa mana allim. Tsëmi familiachö alli kawakuyta munar y shumaq täkuyta munarqa, casakushqakunaqa rasumpa kaqllata parlakuyänan. Salmusta qellqaqmi kënö nirqan: “Ulikoqkunawanqa juntutsu manam kawarqü. Alli tukoqkunawanqa manam juntakurqütsu” (Salmus 26:4). Mana  majantsikta munapanqantsikpis, casädu kawakuyta mana allimanmi chäratsinman.

7, 8. ¿Imanötan teytakunaqa wamrankuna allita rurayänampaq yachatsiyanman?

⁷ Teytakunaqa wamrankuna allita rurayänampaqmi, Biblia ninqanwan yachatsiyänan. Bibliachöqa mana allita ruraq nunakunapaqmi parlan. Acanqa suwam tikrarqan, Guehazïqa qellërëkurmi ulikurqan o llullakurqan, Jüdasnam suwakurqan y 30 pläta qellërëkurmi Jesusta rantikurqan (Josuë 6:17-19; 7:11-25; 2 Rëyes 5:14-16, 20-27; Mateu 26:14, 15; Juan 12:6).

⁸ Bibliachöqa allita ruraq nunakunapaqpis parlanmi. Jacobqa costalninkunachö tariyanqan qellëta kutitsiyänampaqmi wamrankunata nirqan, Jeftëwan warmi wamranqa änikuyanqantam cumpliyarqan y Jesusnam mana allipa pasëkarpis rasumpa kaqllata parlarqan (Genesis 43:12; Juëces 11:30-40; Juan 18:3-11). Biblia ninqanwan wamrëkikunata yachatsiptikiqa, pëkunapis alli kaqtam rurayanqa.

9. ¿Imanirtan teytakunaqa kikinkunaraq allita rurayänan?

⁹ Teyta kaqkunaqa Romänus 2:21 ninqantam qonqayänantsu, kënömi nin: “Qam, jukkunata yachatseq, ¿manaku kikikita yachatsikunki? Qam, ‘ama suwakïtsu’ nir willakoq, ¿suwakunkiku?”. Wamrakunaqa teytankuna rurayanqantam masqa rurayan. Wamrankuna alli kaqta rurayänanta munarqa, teytakunaqa kikinkunaran puntata rurayänan. Tsënöllam wamrankuna ulikuyänanta o llullakuyänanta mana munarpis, kikinkuna ni imachö ulikuyänantsu (leyi  Lücas 16:10). Teytankuna allita rurayaptinqa, pëkunapis teyta karqa wamrankuna allita rurayänampaqmi yachatsiyanqa (Proverbius 22:6; Efesius 6:4).

10. ¿Imatatan wawqi panintsikkunapita parlanantsiktsu?

¹⁰ Wawqi panintsikkunawan rasumpa kaqta parlarpis allitam rurëkantsik. Tsënö kaptimpis, pëkunapita parlanqantsikqa cuentu puritsiman o mana kaqpita tumpakuymanmi chäratsimashwan. Tsëmi alliraq rikänantsik imata parlanapaq kaqta, y manam wiyanqantsikllapita parlar purinantsiktsu (Proverbius 10:19). “Noqaqa rasumpa kaqllatam parlakü” nirqa, manam llutallaqa pensanqantsikpita, musyanqantsikpita y wiyanqantsikpita parlanantsiktsu. Rasumpa kaqta parlarpis, manam jukpa kawëninmanqa mëtikunantsiktsu y tsëkunata parlar purinantsiktsu (1 Tesalonicensis 4:11). Wakin nunakunaqa parlayanqanwan llakitsikurpis, “rasumpa kaqllatam parlarqö” nir tsapakuyan. Diospa sirweqninkunaqa shumaq parlakoqmi kanantsik (leyi Colosensis 4:6).

11, 12. (1) ¿Imatatan ruranantsik jutsata rurashqa karqa? (2) Juk amïguntsik jutsata rurashqa kaptinqa, ¿imatatan yarpänantsiktsu, y imanir? (3) ¿Imanötan Diosta sirwinqantsikchö allita ruraq kanqantsikta rikätsikushwan?

¹¹ Qeshyarninqa doctormanmi ëwantsik. Tsënö kaptimpis, doctor jampimänantsikta munarqa imanö këkanqantsikta y imantsik nanamanqantsiktam willanantsik. Tsënöllam Teytantsik Jehoväqa, doctor cuenta yanapamänapaq creikoqkuna rikaqkunata  churashqa. Yanapamänata munarqa mana allita ruranqantsiktam pëkunata willanantsik y manam ulipänantsiktsu (Salmus 12:2; Hëchus 5:1-11). Këmampis yarpäshun. ¿Imataraq rurankiman juk amïguyki jutsallakushqa kanqanta musyarqa? (Levïticu 5:1). “Amïgunmi kä, tsëmi jutsallakunqanta willakushaqtsu” nirqa manam yarpänëkitsu. Tsëpa rantinqa, amïguyki Jehovä Diosta yapë sirwinampaqmi creikoqkuna rikaqkunata willanëki (Hebrëus 13:17; Santiägu 5:14, 15).

¹² Jehovä Diosta sirwinqantsikchöpis allitam ruranantsik. Diospita ëka höra yachatsikunqantsikta willakur y llapan tiempuntsikwan yanapakunapaq willakurqa rasun kaqllatam qellqanantsik (leyi Proverbius 6:16-19).

13. ¿Imanötan wawqi panintsikkunawan trabajar allita ruraq kanqantsikta rikätsikushwan?

¹³ Diospa sirweqninkunaqa, manam reunionkunachö y yachatsikuykarpis trabäjupita parlar këkänantsiktsu. Wawqi panintsikkunawan trabajarqa manam pëkunapita imëkata shuyaränantsiktsu. Wawqi panintsikkuna noqantsikpaq trabajayämuptinqa äninqantsiktam paganantsik, mikuynin y yakunmi qaranantsik (1 Timoteu 5:18; Santiägu 5:1-4). Y noqantsik juk wawqipaq o panipaq trabajarqa, ama wakinkunapita mas alli tratamänata shuyaräshuntsu (Efesius 6:5-8). Mana qelänëpam alli trabajanantsik (2 Tesalonicensis 3:10).

14. ¿Imatatan ruranantsik imatapis rantir o qellëta prestakurqa?

¹⁴ ¿Imatatan ruranantsik juk wawqipita o juk panipita  imatapis rantir o qellëta prestakurqa? Papeltam ruranantsik. Wakinkunaqa niyan, Diosta sirweq mayintsikman mana markäkur o yärakurnin papelta ruranqantsiktam. Bibliachöqa nimantsik, Diospa willakoqnin Jeremïas juk chakrata rantir papelta ruranqantam. Pëqa, ishkaq nunatawanmi tsë chakra rantinqan papelta firmatsirqan, y shamoq tiempuchö imapis pasaptin rikäyänampaqmi tsë papelta churarqan (Jeremïas 32:9-14; rikäri Genesis 23:16-20). Imatapis rantir o qellëta prestakur papelta ruranqantsikqa, mana piñatsinakunapaq y mana llakitsinakunapaqmi yanapakun. Diospa sirweqninkunaqa, wawqi panintsikkunawan yamë kawakuytam masqa ashinantsik (1 Corintius 6:1-8). (Rikäri 253 päginachö 30 kaq yachatsikuyta “Leykuna mandakunqan”).

15. Jehoväpaqqa, ¿alliku pësun pishikaqta rantikuy?

¹⁵ Diosta mana sirweq nunakunatapis, allita ruraq kanqantsiktam rikätsinantsik. Teytantsik Jehoväqa llapantsikpis alli ruranatam shuyaran. Tsëmi Palabranchö kënö nin: “Pësun pishikaqta rantikuptinqa Teyta Dios piñanmi. Pësun complëtuta rantikuptinqa kushikunmi” (Proverbius 11:1; 20:10, 23). Unë witsan pësun pishikaqta rantikuyanqanqa manam Jehovä Diosta gustaqtsu. Tsënöllam kanan witsampis, mëtsikaq rantikoqkuna pësun pishikaqta y mas chaniyoqchö imëkatapis rantikuyan. Tsëkunata rurayanqanqa, manam Teytantsik Jehoväta gustantsu.

16, 17. ¿Imatatan Diospa sirweqninkunaqa ruranantsiktsu?

 ¹⁶ Kanan witsanqa, llapan ruranqantsikchömi allita ruraq kanqantsikta rikätsikunantsik. Trabäjuta mañakurnin, imatapis tarita munar y exäminchö alli nötayoq këta munarmi, mëtsikaq nunakunaqa ulikuyan o pagakuyan. Tsëkunata rurë allilla kanqantam niyan. Bibliachöqa willakushqanam karqan, nunakunaqa kikinkunallata kuyakoq, qellëta kuyaq y alli kaqta mana kuyayänampaq kaqta (2 Timoteu 3:1-5).

¹⁷ Höraqa, mana allita ruraq nunakuna mas alli kawakuyanqantam rikantsik (Salmus 73:1-8). Y allita rurashqaqa imëka mana allikunam pasamantsik. Trabäjuntsikpita qarqamantsik, qellënintsik imapaqpis tinkuntsu y trabäjuchöpis mana allim tratamantsik. Tsëqa, ¿imachöpis yanapakunku allita ruraq kanqantsik? Yachakurishun.

18. ¿Imachötan yanapakun allita ruraq kanqantsik?

¹⁸ Allita ruraq kë y markäkuypaq këqa yanapakunmi, y kanan witsanqa manam tsënö nunakunata rikantsikllatsu (Miquëas 7:2). Allita ruraq kanqantsikpitaqa llapantsikmi reqishqa këta puëdintsik. Allillata rurashqa asipämashqa o upa kanqantsikta nimashqapis, wakinqa noqantsikman markäkayämunqam. Llapan Patsachömi Jehoväpa testïgunkunaqa allita ruraq kayanqampita reqishqa kayan. Tsëmi wakinkunaqa Testïgukunallawan trabajëta munayan. Y mana allita rurayanqanrëkur wakinkunata  trabäjupita qarqurpis, Testïgukunataqa manam qarquyantsu.

19. ¿Imanirtan allita ruranapaq kallpachakunantsik?

¹⁹ Allita imëpis rurarqa manam llakikushuntsu y yamëmi kawakushun. Apostol Pablunömi nishun: “Musyayämi mana allikunata mana rurayashqäta” (Hebrëus 13:18 AWI). Llapanchö allita ruranapaq kallpachakunqantsiktaqa Teytantsik Jehovä rikëkanmi, y tsëta ruranqantsikrëkurmi kuyamantsik (leyi Salmus 15:1, 2; Proverbius 22:1).