1. Diospa sirweqninkunaqa, ¿imatatan ruranantsik?

 JESUSQA nirqan: “Rasumpa adoraqkunaqa santu espïritupa yanapakïninwan y rasumpa kaqwan Teytata adorayänampaq, [...] tsënö kaqkunatam Teytaqa pëta adorayänampaq ashin” (Juan 4:23; 6:44). Jehovä Diospa contran imatapis ruranatam Satanasqa munan (Revelacion [Apocalipsis] 12:9). Tsëmi Diospa sirweqninkunaqa alli kaqta ruranapaq kallpachakunantsik (Efesius 5:10).

2. ¿Imatan Sinaï jirkachö israelïtakunawan pasarqan?

² ¿Imanötan Diabluqa mana allita ruratsimantsik? Mana allita allitanö rikätsimarnintsikmi. Sinaï jirkachö këkäyaptin israelïtakunata ima pasanqanta rikärishun. 40 junaqna Moises jirkata ëwakushqa kaptinmi, israelïtakunaqa Aaronta niyarqan juk santunkuna ruranampaq, y Aaronqa pëkunata cäsurmi örupita mallwa töruta rurarqan. Tsë santupaqmi, israelïtakunaqa juk fiestata rurar tushuyarqan y nöpanman qonqurikuyarqan. ‘Teyta Diospa shutimpaq fiestata’ rurayanqanta nikäyaptimpis, Jehovä Diosqa manam tsë rurayanqanta allipatsu rikarqan.  Tsë santuta adorayanqanrëkurmi, mëtsikaq israelïtakuna wanuyarqan (Exodu 32:1-6, 10, 28). ¿Imatatan këpita yachakuntsik? Kikin Teytantsik Jehovämi ima alli y ima mana alli kanqanta yachatsimänatam dejanantsik. Diosnintsikqa, mana alli religionkunaman mana mëtikunapaqmi Palabranchö mandamantsik (Isaïas 52:11; Ezequiel 44:23; Gälatas 5:9).

3, 4. ¿Imanirtan alli musyanantsik fiestakuna imanö yuriyanqanta?

³ Teyta Dios munanqannö sirwiyänampaqmi, Jesusqa apostolninkunata yachatsirqan. Y wanuriptinqa, apostolkunapis tsënöllam mushoq creikoqkunata yachatsiyarqan. Tsënö kaptimpis, apostolkuna wanuriyaptinqa Diospa contran yachatsikoqkunam mana alli costumbrikunata y mana alli fiestakunata yuritsiyarqan. Y allinö rikakänampaqmi, tsë fiestakunapa jutinkunata cambiayarqan (Hëchus 20:29, 30; 2 Tesalonicensis 2:7, 10; 2 Juan 6, 7). Wakin fiestakunaqa kananyaqmi reqishqa kayan. Tsë fiestakunachöqa demoniukuna munanqanta rurarmi, Diospa contran imëkata rurayan (Revelacion 18:2-4, 23). *

⁴ Më tsëchömi nunakunaqa fiestata rurayan. Teytantsik Jehoväpita yachakunqëkimannömi, wakin fiestakuna mana alli kayanqanta yachakunki. Tsë fiestakunata dejanan mana fäcil kaptimpis, Jehovämi yanapashunki. Tsë fiestakuna imanö yurinqanta y tsë fiestakunapaq Jehovä Dios ima ninqanta yachakushun.

5. ¿Imanötan musyantsik 25 de diciembri Jesus mana yurishqa kanqanta?

⁵ Cäsi llapan nacionkunachömi, 25 de diciembri Jesus yurishqa kanqanta niyan. Tsëmi tsë junaq Navidäta celebrayan. Ima junaq o ima killa Jesus yurinqanta Bibliachö mana nirpis, ima tiempuchö yurinqantaqa nimantsikmi. Lücasqa willakurqan, Jesus yurinqan witsan Belenpita mitsikoqkuna pampanchö o chakrachö këkäyanqantam (Lücas 2:8-11). Belenchöqa, diciembri killaqa alläpam alalan, tamyan y höraqa rashtan o rapinmi. Tsënö tiempuchöqa, manachi pillapis üshankunata täparqa chakrachö quedakunmantsu karqan. Tsëmi rikätsimantsik, Jesusqa diciembrichö mana yurishqa kanqanta. Bibliachö y unë pasakunqankunam rikätsimantsik, Jesusqa septiembri o octubrichö yurishqa kanqanta.

6. ¿Imanötan Navidä fiesta yurimurqan?

⁶ ¿Imanötan Navidä fiesta yurirqan? Diosta mana sirweq nunakunaqa, diciembri killachömi murukuykunapa diosnin Saturnupaq fiestata rurayaq. Gran Referencia Anaya librum nin, tsë fiestachö “vëlakunata y antorchakunata tsaritsiyanqanta, mëtsika mikuyta rurayanqanta, washkuta upuyanqanta y imëkata qaranakuyanqanta”. Y tsë llapan rurayanqankunata, “Navidä fiestachöna rurayanqantam” nin. Persia nacionchöqa Intipa o Rupaypa diosninqa Mitram karqan, y tsë diospa santuntam 25 de diciembri celebrayaq.

7. ¿Imanirtan Diospa sirweqninkunaqa qarakuntsik?

⁷ Mëtsika nunakunam niyan, “noqaqa Navidäta  celebrä familiäwan juntu mikurita munar y imallatapis qarakuyta munarmi”. Jehovä Diospa sirweqninkunaqa familiantsikkunata y amïguntsikkunata kuyantsikmi. 2 Corintius 9:7 nimantsik, “kushi kushilla” qarakoq kaqta Teytantsik Jehovä kuyanqanta. Pëqa manam munantsu juk fiesta kaptinraq imatapis qarakunantsikta. Tsëmi Diospa sirweqninkunaqa, puëdinqantsik höra o imë karpis familiantsikta y amïguntsikkunata kuyarnin imallatapis qarantsik, y  manam kutitsimänantsikta shuyararllatsu (Lücas 14:12-14).

8. ¿Imëtan Jesuspaq qarëninkuna apayarqan? Willakaramuy.

⁸ Kima nunakuna Jesuspaq qarëninkuna apayashqa kayanqanta nirmi, mëtsikaq nunakunaqa tsë junaq imëkata qaranakuyan. Unë witsanqa, reqishqa nunakunapaqmi imëka qarëninkuna apayaq. Tsëmi Jesuspaqpis qarëninkuna apapuyarqan (1 Rëyes 10:1, 2, 10, 13). Jesuspaq qarëninkuna apaq nunakunaqa, manam Diospa sirweqninkunatsu kayarqan. Bibliachöqa qoyllurkunata rikëkur tantiyaq nunakuna kayanqantam nin. Y manam nintsu ëkaq kayanqanta ni ima jutinkuna kanqantapis. Karupita karmi, atska killataraq Jesus këkanqanman chäyarqan. Watukaq chäyanqan junaqqa, Jesusqa juk wayichönam këkarqan y manam tsëllaraq yurishqa llullunatsu karqan (Mateu 2:1, 2, 11).

9. ¿Pikunapa santunkunallata celebrayanqantatan Bibliaqa nin?

⁹ Juk wamra yurinqan junaqqa kushikuypaqmi (Salmus 127:3). Tsënö kaptimpis, manam celebranantsiktsu ni pï nunapa santuntapis. Diospa Palabranchöqa, Egiptupa mandakoqnin y Herödis Antïpas reylla santunkunata celebrashqa kayanqantam willakun (leyi Genesis 40:20-22; Marcus 6:21-29). Kë nunakunaqa manam Diospa sirweqnintsu kayarqan. Bibliachöqa nimantsik, Diospa sirweqninkunaqa santunkunata mana celebrashqa kayanqantam.

10. Unë witsan Diospa sirweqninkunaqa, ¿allitanöku rikäyaq cumpleäñu celebrëta?

¹⁰ Wakin costumbrikuna imanö yurinqantam, Las  cosas nuestras de cada día libruqa nin. Unë witsan Diospa sirweqninkunaqa niyaq, pipa santunkunatapis celebrëqa “unë witsan mana alli costumbrikunapita shamunqantam”. Unë witsan Greciachö nunakunaqa, juk dios yurinqan junaq juk wamra yurishqa kanqanta creirmi, mana allikunapita tsapänanta munar tsë wamrapa santunta celebrayaq. Cumpleäñuta celebrarqa, demoniukuna munayanqantapis rurëkashwanmi.

11. ¿Imëtan kuyakoq y qarakoq kanqantsikta rikätsikunantsik?

¹¹ Mëtsikaq nunakunam santunkuna junaq shumaq tratayänanta, imëkata qarayänanta y gustanqan mikuyta rurayänanta shuyaräyan. Familiantsikkunata y amïguntsikkunata kuyanqantsiktaqa imëpis rikätsikunantsikmi, y manam santun junaqllatsu. Teytantsik Jehoväqa kuyakoq y qarakoq kanantsiktam munan (leyi Hëchus 20:35). Cada junaqmi Teyta Diostaqa kamamanqantsikpita agradecikunantsik, y manam santuntsik junaqllatsu (Salmus 8:3, 4; 36:9).

12. ¿Imanirtan nintsik wanunqantsik junaq yurinqantsik junaqpitapis mas alli kanqanta?

¹² Eclesiastes 7:1 kënö nin: “Wanukushqantsik junaqmi yurishqantsik junaqpitapis mas alli këkan”. ¿Imanirtan nintsik wanunqantsik junaq yurinqantsik junaqpitapis mas alli kanqanta? Yurinqantsik junaqqa, allita o mana allita karpis manaran rurashqantsikraqtsu. Wanukunqantsik junaqyaq sirwinqantsikta y wakinkunata yanaparnin kanqantsiktaqa, Teytantsik Jehoväqa manam qonqëkunqatsu (Job 14:14, 15). Jesusqa mandakurqan wanukunqan junaqta yarpänapaqmi. Tsëmi Diospa sirweqninkunaqa santuntsikta  ni Jesus yurinqan junaqta celebrantsiktsu (Lücas 22:17-20; Hebrëus 1:3, 4).

13, 14. ¿Imanirtan Diospa sirweqninkunaqa Semäna Santata celebrayantsu?

¹³ Nunakunaqa creiyan Semäna Santa fiestachö Jesus  kawarimunqantam. Tsënö kaptimpis, tsë fiestataqa mana alli religionkunam patsätsiyashqa. Semäna Santa fiestachöqa, imëka mana alli costumbrikunata y mana alli rurëkunatam rurayan. Wakin markakunachöqa, kë fiestachö manam ëtsata mikuyantsu y yësupita o mitupita santunkunatam puritsiyan. Bibliachöqa Jesus wanunqanta yarpänallapaqmi nimantsik, y manam kawarimunqan junaqta yarpëpaqqa imatapis nintsu. Semäna Santachö rurayanqanqa, Diosnintsik yachatsikunqampa contranmi.

¹⁴ Jehovä Diosnintsikqa manam mandakurqantsu, Jesus kawarimunqan junaqta celebranata. Y manam munantsu, Tsurin kawarimunqanta mana alli costumbrikunawan juntu celebrayänanta (2 Corintius 6:17, 18).

15. ¿Imanirtan allitsu kayan Äñu Nuëvu fiesta y Todos los Santus?

¹⁵ Äñu Nuëvu fiestataqa manam llapan nacionkunachötsu igual celebrayan. Wakin markakunachöqa, machakuyan y jukwan jukwanmi oqllanakuyan. ¿Imanötan Äñu Nuëvu fiesta yurimurqan? Juk librum nin, “Äñu Nuëvu 1 de enëru kanampaq Römachö mandakoq Juliu Cësar patsätsinqanta, tsëqa karqan Jesus manaraq shamuptin 46 watam. Röma nunakunaqa, 1 de enërum punkukuna y qallanankuna Jänu santupaq fiestata rurayaq. Enëruqa Jänu santupa jutimpitam shamun, kë santuqa ishkë qaqllayoq karmi puntaman y qepaman rikaraq”. Äñu Nuëvuqa juk santupaq fiestata rurayanqampitam yurimurqan. ¿Wanushqakunata yarparnin rurayanqanqa alliku?  Kanan witsan nunakunaqa, wanushqankunapaqmi mikuyninkuna y yakunkuna churayan. Wakinnam misata ruratsiyan, wëtankuna, vëlankuna y maskuna aparkur pantionman ëwayan. Tsëkunataqa rurayan, wanushqakunapa alman o espïritun kawëkanqanta creirmi. Kë costumbrikunapis mana alli religionpitam shamun. Diospa Palabran Bibliaqa, wanushqakuna imatapis mana musyayanqantam nimantsik. Tsëmi Jehovä Diosnintsikqa, tsë costumbrikunata qatinantsikta munantsu (Eclesiastes 9:5, 10).

16, 17. ¿Imatatan alli rikäyänan casakuyänampaq alistapakuykaqkunaqa?

¹⁶ Casakuy junaqqa kushikuypaqmi, y më tsë markakunachömi jukläya casakuyan. Nunakunaqa casakuy costumbrikuna mëpita shamunqanta mana musyarmi, höraqa mana alli religionkuna patsätsiyanqanta rurayan. Tsëmi casakuyta munaq Diospa sirweqninkunaqa, Jehovä Diosnintsik munanqannö casakuyänan. Casakuy mëpita shamunqanta alli musyayanqanqa, shumaq patsätsipakuyänampaqmi yanapanqa (Marcus 10:6-9).

¹⁷ Tsëraq casakushqakuna suertiyoq kayänampaqmi, wakin costumbrikunaqa kayan (Isaïas 65:11). Wakin markakunachöqa, wamrayoq kayänampaq, alli kawayänampaq y Diablupita tsapanampaq creirmi arrusta jichayan. Y mana allikunapa pasayaptin padrïnunkuna yanapayänanta munarmi, padrinuta y madrinata ashiyan. Kë costumbrikuna mana alli  religionpita shamuptinmi, Teytantsik Jehoväpaqqa mana alli. Tsëmi Diospa sirweqninkunaqa, mana cäsukoq nunakunanötsu casakuntsik (leyi 2 Corintius 6:14-18).

18. Casakunapaq alistapakuykarqa, ¿Bibliapa mëqan willakuyninkunatatan cuentaman churanantsik?

¹⁸ Diospa sirweqninkunaqa, casakuyanqan junaq shumaq kananta y invitädunkuna kushishqa kayänantam munayan. Invitädukunaqa respetakoqmi kayänan y manam lluta parlayänantsu (Proverbius 26:18, 19; Lücas 6:31; 10:27). Diospa sirweqninkunaqa, manam qellëninkunapita gälakuyänampaqtsu casakuyan (1 Juan 2:16). Casakunëkipaq alistapakuykarqa, Diosnintsik munanqannö casakunëkipaq kallpachakuy. (Rikäri 252 päginachö 28 kaq yachatsikuyta “Casakuy”).

19, 20. ¿Imanötan “¡salü!” ninakuyqa yurimurqan?

¹⁹ Casakurnin y wakin fiestakunachöqa, väsunkunata alsarkur takatsirmi “¡salü!” ninakuyan. ¿Diospa sirweqninkunaqa tsëta rurayanmanku?

²⁰ Manual internacional sobre alcohol y culturam nin, “¡salü!” ninakuyqa mana alli costumbripita yurishqa kanqanta. Unë witsanqa diosninkunapaqmi “vïnuta o yawarta apayaq”. “‘¡Unëpa kanampaq!’ o ‘¡Salü!’ nirmi, imëkata diosninkunaman mañakuyaq”. Unë witsan nunakunaqa, diosninkuna yanapayänampaqmi väsuta altsarkur mañakuyaq. Jehovä Diosnintsikqa manam tsëta rurashqaraqtsu yanapamantsik (Juan 14:6; 16:23).

21. ¿Imakunata rurayanqan fiestamantaq ëwanantsiktsu?

²¹ Juk fiesta alli o mana alli kanqanta musyanëkipaqqa, tsëchö imata rurayanqanmanmi alliraq yarpachakunëki. Carnaval fiestachö y juk fiestakunachöqa, cuerpunkunata munapätsikurmi tushuyan, machakuyan, jukwan jukwan oqllanakuyan, ollqu pura y warmi pura kakuyan y markankuna mas alli kanqantam rikätsikuyan. Tsë fiestakunaman ëwarqa, manam melanëkashwantsu Jehovä Dios chikinqanta (Romänus 12:9; Salmus 1:1, 2; 119:37).

22. ¿Imatan yanapamäshun juk fiestaman ëwanapaq o mana ëwanapaq?

²² Diosta sirweqkunaqa mana alli costumbrikunapitam cuidakunantsik. Diospa Palabranmi kënö nin: “Sitsun mikïkäyanki, o upïkäyanki o imatapis juk cösaskunata rurëkäyanki, Dios alabashqa kanampaq llapan imëkatapis rurayë” (1 Corintius 10:31; rikäri 252 päginachö 29 kaq yachatsikuyta “Alli kaqta rurë”). Manam llapan fiestakunatsu melanëpaq rurëkunayoq y mana alli religionpita shamun. Juk fiesta Biblia yachatsikunqampa contran mana kaptinqa, cada ünum ëwanampaq o mana ëwanampaq akranan. Y wakinkunamanmi yarpachakunantsik.

23, 24. ¿Imatan yanapamäshun familiantsikkunawan shumaq parlakurinapaq?

²³ Teyta Dios munanqannö kawakuyta munarmi, mana alli fiestakunata dejarqunki. Tsërëkurchi familiëkikunaqa,  pëkunawan manana këta munanqëkita o mana kuyanqëkita niyan. Pëkunaqa, tsë fiestakunallachö familiawan juntu kanqantsiktam niyan. Tsënö kaptimpis, familiantsikta kuyanqantsikta y pëkunapaq yarpachakunqantsiktaqa, imë höra karpis rikätsikuyta puëdintsikmi. Allichi kanman, wayintsikman shayämunampaq invitanqantsikqa (Proverbius 11:25; Eclesiastes 3:12, 13).

²⁴ “¿Imanirtan fiestakunaman ëwankinatsu?” nir familiantsikkuna tapumashqaqa librukunachö, revistakunachö y jw.org päginachömi mëtsika yachatsikuykunata tarishun. Imëkatapis qamlla llapanta musyaqnöqa ama parlëtsu y ama qamnö pensayänampaq obliguëtsu. Y imanir fiestakunata dejashqa kanqëkita rikäyätsun. Ama rasllaqa piñakuytsu, tsëpa rantinqa, “parlakïnikikuna imëpis shumaq katsun, kachiwan kachitashqanö” (Colosensis 4:6).

25, 26. ¿Imatatan teytakunaqa wamrankunata yachatsiyänan?

²⁵ Teytantsik Jehovä kushishqa kananta munarmi, wakin fiestakunataqa celebrantsiktsu (Hebrëus 5:14). Wamrëkikuna kaptinqa, imanir wakin fiestakuna mana alli kayanqanta y Biblia ima ninqanta yachatsiyë. Teytantsik Jehoväta mas reqirqa masmi kuyayanqa, y kuyarninqa pëkunapis kushitsitam munayanqa (Isaïas 48:17, 18; 1 Pëdru 3:15).

²⁶ Allikunata ruranqantsikta y Biblia ninqannö ruranqantsikta rikarqa, Jehovä Diosqa kushishqam kanqa (Juan 4:23). Kanan witsanqa allita ruraq nuna mana kanqantam niyan. Tsëqa ¿rasumpaku? Juknin kaq yachatsikuychömi yachakurishun.