1-3. Wanushqakunapaq, ¿imakunatataq tapukuyan nunakuna y imatataq yachatsikuyan religionkuna?

ATSKA waranqa watakunapana kë tapukïkunata nunakuna rurayanqanqa, alläpa precïsom. Tsëmi pï karpis y mëcho tärarpis, kë tapukïkunapa respuestankunataqa llapantsik musyëta munantsik.

² Puntan kaq capïtulochömi yachakorqontsik rescateqa —Jesucristupa wanïnin— mana wanushpa kawëta tarinapaq nänita kichamonqanta. Hina yachakorqontsikmi ‘wanï manana kanampaq’, Biblia änikonqantapis (Apocalipsis 21:4). Tsë hunaq chämonqanyaqqa, llapantsikmi wanïkäshunlla. Yachaq Rey Salomón nenqannö “kawëkaqkunaqa musyayanmi wanuyänanta” (Eclesiastés 9:5). Imëkanöpis atska watam kawëta munantsik, tsënö këkarpis hina tapukïkantsikllam, wanurnenqa mëtaraq ëwashun nishpa.

³ Kastantsikkuna wanuyaptin waqarqa, itsapis tapukushwan: “¿Mëmanraq ëwkuyashqa? ¿Hipakïkäyantsuraq? ¿Imanöllapis yanapamantsiktsuraq? ¿Noqantsik yanapashwantsuraq? ¿Imëllapis rikärishuntsuraq?”. Këkunata tapukushqaqa, kë mundochö religionkuna tukïtam nikuyan. Wakinmi yachatsikuyan alli kaqkuna ciëloman ëwayananta y mana alli kaqkuna ninachö rupayananta. Wakinnam, wanushqakunapa espïritunkuna këkäyanqanmanmi ëwantsik  niyan. Wakin religionkunanam yachatsikuyan wanurïkur juzgado kanqantsikta y tsëpita huk cuerpoman yëkonqantsikta.

4. ¿Ima respuestallamantaq chätsikun religionkuna yachatsikuyanqan?

⁴ Kë llapan yachatsikïkunaqa huk creenciallamanmi chätsikun: cuerpontsik wanuptimpis, kawëkanqantsikllata. Unëpita patsëmi kananyaq llapan religionkunanö yachatsikïkäyan wanurirpis: pensar, rikar y wiyarnin kawëkanqantsikllata. Pero ¿rasumpatsuraq tsënö kanman? Pensamientontsikkunaqa peqantsikpitaran yarqun y wanurishqaqa mananam kawannatsu. Yarpënintsik, kushikïnintsik y llakikïnintsikpis, manam kikinllapitaqa kawantsu. Wanurishqaqa tsë llapampis ushakärinmi.

5, 6. ¿Imatataq wanushqakunapita Bibliachö nin?

⁵ Peqa Ruraq Jehová Diosqa, wanukushqakunata ima pasanqantapis musyanmi. Pëmi rasumpa kaqtaqa reqin, y Palabran Bibliachömi yachatsikun imanö wanushqakuna këkäyanqantapis. Tsëchöqa alleqmi yachatsikun: huk nuna wanorqa, pasëpa ushakärenqanta. Wanïqa kawëpa contranmi, tsëmi wanushqakuna rikäyantsu, ni wiyayantsu ni pensayantsu. Wanukushqaqa manam ni imantsikllapis kawannatsu. Manam, mana wanoq alma o espïritupis kapamantsiktsu. *

⁶ Kawaqkuna wanuyanqanta musyatsikurirninmi, Salomón kënö nerqan: “Wanushqakunaqa [...] manam imatapis musyayannatsu”. Këta nirïkurnam yaparerqan, manam kuyakuyantsu, chikikuyantsu, hina “manam kantsu uryakï, ni ima rurëpis, ni yachë, ni musyëpis [pamparäyanqanchöqa]”, nishpa (leyi Eclesiastés 9:5, 6, 10). Tsënöllam Salmo 146:4 textochöpis, huk nuna wanuptenqa “llapan pensëninmi  ushakan” nin; awmi paqwëmi ushakärin. Rasumpëpaqa, wanoq nunam kantsik y cuerpontsik wanuriptenqa manam kawëkantsikllatsu. Vëlachö nina rupëkaq cuentam kawënintsikqa. Upirerqa manam mëtapis ëwantsu, kikinllachömi ushakärin.

7. ¿Imawantaq Jesus igualatserqan wanïta, y imatataq yachatsimantsik?

⁷ Wanushqa amïgompaq parlarninmi, Jesucristu yachatsikorqan imanö wanushqakuna këkäyanqantapis. Qateqninkunatam kënö nerqan: “Amiguntsic Lazaroqa punicanllam”. Tsënam pëkunaqa qeshyampita kachakarninchi punïkan niyarqan. Pero manam tsënötsu karqan, tsëmi Jesusqa tanteayänampaq: “Lazaroqa rasonpam wanushqa” nerqan (leyi Juan 11:11-14). Jesusqa wanïta igualatserqan hamëwan y punïwanmi. Amïgonqa manam ni ciëlochötsu ni nina rupëkaq infiernochötsu këkarqan. Manam angelkunawan ni kastankunawantsu këkarqan, ni hukläya nunakunanötsu huk lädochö yurerqan. Wanïchömi hamëkarqan, mana mäkushpa ni sueñoshpa punïkaqno. Bibliachö wakin textokunapis yachatsikunmi wanï, punïnölla kanqanta. Maslla tantearinapaq, Estebanta rumiwan tsampir wanuratsiyaptinmi “punurerqan”, ninmi Bibliachöqa (Hechos 7:60, NM). Tsënöllam apóstol Pablupis qellqarqan, tiemponchö wakin nunakuna wanïchö “punukashqa” kayanqanta (1 Corintios 15:6, NM).

8. ¿Imanirtaq, manam wanunapaqtsu Diosqa kamamarqontsik nintsik?

⁸ ¿Nunakuna wanuyänantaku Dios munarqan? Manam. Jehová Diosqa nunata kamarqan Patsachö mana wanushpa kawanampaqmi. Kë librochö yachakonqantsiknöpis, Diosqa churarqan y bendecirqan teyta mamantsikta shumaq paraïsochö  mana qeshyashpa kawakuyänampaqmi. Alli kaqllatam pëkunapaq munarqan. ¿Kanku kuyakoq teyta mamakuna wambrankuna tsatsayar, nanatsikur wanuyänanta munaqkuna? ¡Manam kantsu! Jehová Diosqa, Adantawan Evata kuyaqmi y kë Patsachö mana wanushpa shumaq kushishqa kawakuyänantam munarqan. Tsëmi Biblia nin, Diosqa churashqa nunakunapa “shonqunman mana wanushpa kawakï munëtam” (Eclesiastés 3:11). Tsënömi, kamamarqontsik mana wanushpa  kawakï munëyoqta, y nänitam kichamushqa tsë munënintsik cumplikänampaq.

9. ¿Imata mana ruranampaqtaq Jehová nerqan Adanta, y imanirtaq këqa facil-lla cumplinan karqan?

⁹ Tsëpenqa, ¿imanirtaq wanuntsik? Këta tanteanapaqqa, musyanantsikmi kë Patsachö huk nuna y huk warmi këkayaptin pasakonqanta. Bibliam willakun: “Jehová Diosmi winatserqan patsapita tukïläya munapëpaq mikuna fruta montikunata” (Génesis 2:9). Pero huktaqa manam mikuyänantsu karqan. Diosmi nerqan Adanta: “Llapan montikunapa frutantam mikïta puëdenki pachëki huntanqanyaq. Pero tsë monti allipaq y mana allipaq kaqtaqa, manam mikunëkitsu, tsëta mikorqa, mikonqëki hunaqmi wanunki” (Génesis 2:16, 17). Kë mandanqanqa facil-llam cumplinan karqan, huk montikunapis karqanmi Adanwan Eva mikuyänampaqqa. Diosnintsikqa llapan alli kaqtapis y mana wanushpa kawëtapis pëkunataqa qorqanmi, tsëkunapita agradecikuyanqantaqa mandanqanta wiyakurmi rikätsikuyänan karqan. Y nenqankunata wiyakurnenqa ciëlochö Teytampa autoridadninta respetayanqantam rikätsikuyanman karqan.

10, 11. a) Punta teytantsikta y mamantsikta, ¿ima rurëkunataq aparqan Diosta mana wiyayänampaq? b) ¿Imanirtaq Adanwan Eva mana cäsokuyanqan, pasëpa mana alli karqan?

¹⁰ Llakikïpaqqa punta teyta mamantsik Diosta mana wiyakïta akrayanqanmi. Huk culebrawan, Evata Satanás parlaparmi kënö nerqan: “¿[Rasumpëpaku] Diosqa, kë huertachö ni mëqan montipa frutanta ama mikuyëtsu niyäshorqonki?”, nishpa. Tsënam Eva nerqan: “Kë huertachö këkaq montikunapa frutankunataqa llapantam mikïta puëdeyä. Pero huerta chöpinchö montipa frutantaqa, Diosqa nishqam: ‘Manam mikuyänëkitsu, manam, manam yatayänëkitsu mana wanuyänëkipaq’”, nishpa (Génesis 3:1-3).

¹¹ “Manam wanuyankitsu —nerqanmi Satanasqa—. Diosqa musyanmi tsëta mikuyanqëki hunaq nawikikuna kichakar pëno, alli kaqta y mana alli kaqta reqir kayänëkita.”  (Génesis 3:4, 5.) Diosnintsik prohibinqan fruta mikïqa allipaq kanqantam Diabluqa Evata creitsita munarqan. Tsënömi alli kaqta y mana alli kaqta kikin akrakïta puëdenman; o huk parlakïchöqa; munanqanta rurakunman karqan. Tsë frutata mikurnenqa wanuyankim nishpa Jehová Dios nenqampitam, tsëqa manam rasumpatsu nerqan Satanás. Evaqa Diablu nenqantam creirerqan, tsëmi frutata pallarir mikurerqan. Tsëpitanam qowanta qararqan, hina pëpis mikurerqanmi. Musyëkarmi mikuyarqan. Pëkunaqa alleqmi musyayarqan Jehová michanqanta mikïkäyanqanta. Frutata mikorqa, musyëkarmi cäsokuyarqantsu y kushikïninkunapaq  Dios mandanqantam mana wiyakuyarqantsu. Tsënöpam, Jehová Diospa autoridadninta mana wanayanqanta rikätsikuyarqan. ¡Kuyakoq Kamaqninta mana respetayanqantam rikätsikuyarqan!

12. ¿Imaraq yanapamashwan Adanwan Eva contran tikrariyaptin, Jehová llakikonqanta musyanapaq?

¹² Këman pensakurkï, ¿imaraq ninkiman winatsenqëki y cuidanqëki wambra, mana respetashuptiki y ni ichikllapis mana kuyashuptiki? ¿Manatsuraq alläpa llakïkunkiman? Jehová Diospis imaraq llakïkorqan, Adanwan Eva contran tikrariyaptin.

13. Adán wanuriptin, ¿ima pasanantataq nerqan Jehová, y ima ninantaq tsëqa?

¹³ Adanwan Evaqa manam Jehová mandanqanta cäsoyarqantsu, tsëmi mana wanushpa kawayänanta haqerqannatsu. Tsënöpam Jehová nenqannö wanuriyarqan y ushakäriyarqan. Awmi, tsënömi ushakäriyarqan, y manam espïritunönatsu huk lädokunachö kawakikäyarqan. Adán mana wiyakonqampitam, Jehová kënö nerqan: “[Allpamanmi kutinki, tsëpita rurashqa karnin. Allpam kanki, allpamanmi kutinki” (Génesis 3:19). Diosqa Adanta rurashqa karqan allpapitam (Génesis 2:7). Adanqa manam karqanraqtsu Dios manaraq ruraptenqa. Tsëmi Jehová, Adanta patsamanmi kutinki nenqanwanqa, ushakärinkim nikarqan. Tsë rurakanqan allpanömi manana kawanmantsu karqan.

14. ¿Imanirtaq wanuntsik?

¹⁴ Adanwan Evaqa kananyaqmi kawëkäyanman karqan, pero wanuyarqan Diosta mana cäsokur hutsata rurayanqampitam. Tsënöpam Adán y Evapa tsurinkuna karnin noqantsikpis hutsayoq kantsik y tsëmi wanuntsik (leyi Romanos 5:12). Tsë hutsaqa muyakoq qeshyanömi, y tsëpitaqa manam pipis salvakuntsu. Tsëwanqa llapampis wanunmi, tsëmi wanïqa mana huk bendiciontsu, sinöqa huk maldicionmi, y kawëpa chikeqninmi (1 Corintios 15:26). ¡Imanömi kushikuntsik Jehová Diosnintsik kë wanïpita salvamänapaq hapallan tsurinta kachamonqanta!

15. ¿Imanirtaq kushikïpaq, wanushqakuna imanö këkäyanqanta musyë?

¹⁵ Wanushqakuna imanö këkäyanqantapis Biblia nenqan musyëqa kushikïpaqmi. Rikanqantsiknömi, hipayantsu ni nanatsikuyantsu. Manam, mana allikuna rurëtapis puëdeyantsu, tsëmi mantsashwantsu. Pëkunaqa manam noqantsikwan parlëta puëdeyantsu, ni noqantsik pëkunawan. Atska religionkunapa pushaqninkunam wanushqakunata yanapëta puëdeyankim niyan, tsëta creirmi nunakuna qellëninkuna qoyan. Pero rasumpa kaqta reqiqa tsë mana alli yachatsikïkunapitam tsapämantsik.

16. ¿Pitaq pantatsikushqa mana alli religionkunapa yachatsikïninchö, y imanötaq tsëta rurashqa?

¹⁶ ¿Wanushqakunapaq Biblia yachatsikonqanta religionniki allim ninku? Casi llapan religionkunanömi Biblia nenqanman creiyantsu. ¿Imanir? Satanasmi kënö yachatsikïkunawanqa nunakunata pantatsishqa. Satanasqa uli o llulla religionkunawanmi, wanurnimpis huk lädochömi kawëkäyan espïritunö nirnin nunakunata creitsin. Hinamampis manam tsëllatsu, mana alli yachatsikïkunaqa masmi kan, y kë mana alli yachatsikïkunawanmi Satanasqa, Jehová Diospita nunakunata rakikätsin. ¿Imanöparaq këtaqa ruran?

17. ¿Imanirtaq piñatsin Jehová Diosta infiernochömi mana alli nunakuna rupanqa nir creiyanqan?

¹⁷ Rikanqantsiknömi mana alli religionkunaqa yachatsikuyan, infiernomanmi mana allikunaqa rupaq ëwayanqa nishpa. Kënö yachatsikuyanqanqa Jehová Diosta piñatsinmi, pëqa kuyakoq Diosmi, y manam tsënöqa pitapis castiganmantsu (leyi 1 Juan 4:8). ¿Ima ninkimanraq, huk nuna wambran mana wiyakuptin makinta ninawan rupatsir castigaptin? ¿Tsënö nunata respetankimantsuraq? ¿Ichikllapis reqita munarinkimantsuraq? Manachi munankimantsu. Pasëpa mana alli nunatanöchi rikankiman. Tsënö Jehová kanqantam creitsimënintsikta munan Satanasqa, waranqa kuti waranqëpayan watakunam mana utishpa ninawan nunakunata rupatsir castigan, nishpa.

18. ¿Imanirtaq wanushqakunapaq misan rurapäyan?

 ¹⁸ Wakin religionkunaqa yachatsikuyan, wanushqakunam espïrituman tikrayan, y tsëtanam nunakuna honrar respetayänan, nishpam, y tsënö niyänampaqqa Satanasmi yanapëkan. Kë creenciankunachöqa, wakin espïritukunaqa huk poderoso amigo o mantsëpaq enemigom kayan y këta creirninmi wakin nunakunaqa wanushqakunata mantsayan, respetayan, y misankuna ruratsiyan. Pero Bibliachöqa wanushqakuna punïkäyanqanta, y kamamaqnintsik Jehová Diosllata adoranapaqmi yachatsimantsik (Apocalipsis 4:11).

19. Wanushqakuna imanö këkäyanqantapis alleq musyarnenqa, ¿ima willakïkunataraq más yachakushun?

¹⁹ Wanushqakunapaq rasumpa kaqta musyarerqa manam creishunnatsu mana alli yachatsikïkunaman. Hinamampis huk yachatsikïkunatapis masmi yachakushun, Diosnintsik shumaq paraïsochö kawanapaq änikonqantapis. Wanushqakuna huk espïritunö mana kawayanqanta alleq musyanqantsikmi yanapamäshun Jehová änikonqan rasumpëpa kanqanman markäkunapaq.

20. ¿Ima tapukïpa respuestantataq qateqnin capïtulochö yachakushun?

²⁰ Unë tiempochömi Job kënö tapukorqan: “Huk nuna wanorqa, ¿yapë kawarimunmantsuraq?”, nishpa (Job 14:14). Huk parlakïchöqa, ¿wanïchö punïkaqkuna kawariyämonqatsuraq? Biblia kë tapukïkunata contestanqanqa alläpa kushikïpaqmi, këtaqa yachakushun qateqnin capïtulochömi.