1, 2. (1) Wakin nacionkunachöqa, ¿imatataq cada 50 watata rurayan y imataq Libri Tikrayänan Wataqa? (Rikäri “ ¿Imataq Libri Tikrayänan Wataqa karqan?” nishqan recuadruta). (2) ¿Imapitataq Lücas 4:16 a 18 textuchö Jesus parlarqan?

WAKIN nacionkunachöqa, cada 50 watam nunakuna juk celebracionkunata rurayan. Tsë fiestakunaqa juk junaq, juk semäna o mas tiempum duran. Peru juk junaqllachö o mas tiempuchö ushariptimpis, nunakunaqa tsë fiestakunachö kushishqa kayanqantaqa rasllam qonqariyan.

² Unë Israel nacionchöpis, cada 50 watam alläpa kushishqa kayaq, tsëtam israelïtakunaqa Libri Tikrana Wata nir reqiyaq. ¿Imanirtaq tsëta celebrayanqampita yachakushwan? Imëyaqpis libri kanapaq Jehovä ruramunqampitam yarpätsimantsik, y tsë asuntupaqqa Jesuspis parlarqanmi (leyi Lücas 4:16-18).

3. Levïticu 25:8 a 12 textuchö ninqannö, ¿imanirtaq Libri Tikrayänan Watachöqa israelïtakunaqa alläpa kushikuyaq?

³ Libri këpaq Jesus parlanqantaqa maslla entiendintsik, Libri Tikrayänan Watachö israelïtakuna imata rurayänampaq Jehovä mandanqampitam. Pëkunatam kënö nirqan: “50 kaq watatam sagrädupaq churayänëki y llapankuna libri tikrariyanqantam willakuyänëki. Llapëkikunapaqmi Libri Tikrayänëki Wata kanqa, y cada ünutam kikikikunapa kaqta kutitsiyäshunki y cada ünum familiëkikunaman kutiyanki” (leyi Levïticu 25:8-12 *). Qepa kaq yachatsikïchöqa, cada semänachö säbadu  junaqta guardayanqan israelïtakunata imanö yanapanqantam rikarquntsik. Kë yachatsikïchöqa, Libri Tikrayänan Watata celebrayanqan imanö yanapamanqantsiktam yachakushun. Këllaman pensarishun: juk israelïta jaqa këman ishkirinman y pagakunampaq chakrankunata rantikushqa kanman. Tsëqa Libri Tikrayänan Watam chakranta kutitsiyaq. Tsënö kaptinmi, tsë nunaqa chakranta recuperaq, y tsurinkunaqa manam herenciannaq quedayaqtsu. O këman pensarishun: juk israelïta pishipakunman, y tsëna, jaqa këninta pagakunampaq juk tsurinta o kikinta esclävu kanampaq rantikïkunman. Libri Tikrayänan Wataqa, tsë esclävu nunaqa ‘familianmanmi kuteq’. Tsënömi esclävu këman chaq nunaqa, libri tikranampaq kaqta yarparaq. ¿Manaku këqa rikätsimantsik sirweqninkunaman Jehovä yarpachakunqanta?

4, 5. ¿Imanirtaq israelïtakuna Libri Tikrayänan Watapitaqa yachakushwan?

⁴ Jina Libri Tikrayänan Wataqa, ¿imanö mastaq israelïtakunata yanapaq? Jehovämi kënö nirqan: “Imanö kaptimpis, manam qamkunachö pipis waktsayänantsu, herenciëki kanampaq Jehovä Diosniki entregashunqëki chakrakunachömi Jehoväqa bendicishunki” (Deut. 15:4). Kanan witsankuna pasakunqanwanqa, këqa alläpa jukläyam karqan. Kananqa, kapoqyoq kaqkunaqa mas kapoqyoq këmanran chäyan y waktsa kaqkunaqa masran waktsayäyan.

⁵ Diosta kanan witsankuna sirweqkunaqa, mananam Moises qellqanqan Leyta cäsukuntsiknatsu. Tsëmi tsë ley mandakunqannötsu esclävu nunakunata libri dejanantsik, debimaqnintsikkunata perdonanantsik ni juk nunapita prenda tsarinqantsik cösasninkunata familiankunata kutitsintsiktsu (Rom. 7:4; 10:4; Efes. 2:15). Tsënö kaptimpis, israelïtakuna Libri Tikrayänan Watapitaqa yachakuntsikmi. ¿Imanir? Tsëqa jutsapita libramänapaq Jehovä imata ruranqantam yarpätsimäshun.

6. ¿Imapita libramänatataq nunakunaqa wanantsik?

⁶ Jutsapa esclävun kanqantsikpitam edäyantsik, qeshyantsik, y wanuntsik. Tsëmi llapantsikta libramänata wanantsik. Jutsapa esclävun kanqantsik alläpa mana alli kanqantaqa  cuentata qokuntsik, espëjuchö rikäkur edäyëkanqantsikta rikar o qeshyarnin doctorman ëwanantsik kaptinmi. Jina ima jutsallatapis rurarirmi alläpa llakikuntsik. Tsënö kaptinmi, cuerpunchö këkaq ‘jutsapa leynimpa prësun’ kanqanta apostol Pabluqa nirqan. Jina kënöpis nirqanmi: “¡Alläpa ankupëpaq nunam kä! ¿Piraq libramanqa tsënö wanïman apëkämaq cuerpupita?” (Rom. 7:23, 24).

7. ¿Imatataq Isaïas willakurqan nunakuna libri kayänampaq kaqta parlar?

⁷ Tsënö kaptimpis, jutsapita libramänapaqmi Jehoväqa imëkata patsätsimushqa. Libri kanapaqqa Jesus ruranqanmi alläpa yanapamantsik. Patsaman Jesus shamunampaq 700 watakuna pishikaptinmi, shamoq tiempuchö nunakuna libri kayänampaq Diospa willakoqnin Isaïas willakurqan, tsëqa israelïtakuna kawayanqan witsan Libri Tikrayänan Watapitapis mas allim kanan karqan. Kënömi nirqan: “Jehovämi akramashqa llapan manshukunata alli willakïkunata willanäpaq, tsëmi ciëluchö y patsachö Mandakoq Jehoväpa espïritun noqachö këkan. Shonqunkunachö llakishqakunata jampinäpaqmi kachamashqa, prësu kayänampaq apashqakunata librina kayänampaq kaqta willanäpaq” (Is. 61:1). Isaïas willakunqan pipaq kanqanta rikärishun.

8. Nunakuna libri kayänampaq kaqta willakurqa, ¿pipaqtaq Isaïas willakïkarqan?

⁸ Nunakuna libri kayänampaq Isaïas willakunqanqa, Diospita yachatsikur Jesus qallanqampita patsëmi cumplikar qallëkurqan. Winanqan Nazaret markachö këkaq Diosta adorayänan wayichömi, Jesusqa tsëchö juntarëkaq judïukuna wiyayänampaq Isaïas qellqanqanta leyirqan. Tsëpitanam kikimpaq parlar kënö nirqan: “Jehoväpa santu espïritunmi noqachö këkan, porqui pëmi waktsakunata alli willakïkunata willanäpaq akramashqa. Pëmi kachamashqa librina kayänampaq kaqta esclävukunata willanäpaq, y yapë rikäyänampaq kaqta wiskukunata willanäpaq, sufrikaqkunata libranäpaq, y Jehoväpa rikëninchö alli këta tarina tiempu kanqanta willakunäpaq” (Lüc. 4:16-19). ¿Imanötaq Jesusqa rikätsikurqan tsë willakï pëchö cumplikanqanta?

9. Jesus kawanqan witsanqa, ¿imapita libri këtataq nunakuna munayarqan?

⁹ Punta creikoqkuna witsanqa, nunakuna libri kayänampaq Isaïas qellqanqanta Jesus leyinqannömi, nunakunaqa libri tikrar qallëkuyarqan. Y tsëtaqa, kënö ninqanchömi kikin Jesus rikätsikurqan: “Kananmi këchö qellqarëkaqpita wiyariyanqëki cumplikärin” (Lüc. 4:21). Röma nacionpita libri kayänampaq juk  gobiernu patsakänantachi Jesusta wiyëkaqkunaqa itsa shuyarëkäyarqan. Itsachi kënö neq nunakunanö pensëkäyarqan: “Noqakunaqa pë Israelta libraqpaq kaq kanqantam pensayarqä” (Lüc. 24:13, 21). Peru Jesusqa, Röma nacionpa gobiernumpita libri këta mana ashiyänampaqmi qateqninkunata nishqa karqan. Tsëpa rantinqa, “Römata gobernaqtaqa, Römata gobernaqpa kaqta pagayë” nirqanmi (Mat. 22:21). Tsëqa, ¿imanötaq kawanqan witsan nunakunata librita Jesus tikratsirqan?

10. ¿Imapitataq nunakunata Jesus librarqan?

¹⁰ Diospa Tsurinqa, nunakuna ishkë asuntuchö libri kayänampaqmi shamurqan. Puntataqa, pushakoq religiösukuna mana alli yachatsikuyanqampita libri kayänampaqmi yanaparqan. Mëtsika nunakunam mana alli costumbrikunawan y mana alli yachatsikïkunawan esclävu cuenta këkäyarqan (Mat. 5:31-37; 15:1-11). Pushakoq religiösu kayanqanta neqkunaqa, manam Diosta sirwiyaqtsu, tsëmi kikinkuna wisku cuenta kayarqan. Dios Akranqan nunata y yachatsikunqanta mana chaskikurmi, paqaschö këkaq cuenta jutsapa esclävun karnin sïguiyarqan (Juan 9:1, 14-16, 35-41). Diospita rasumpa kaqta yachatsikur y wakinkuna yachakuyänampaqnö kawarninmi, mana alli yachatsikïkunapita libri imanö kayänampaq kaqta rikätsirqan (Mar. 1:22; 2:23–3:5).

11. ¿Jina imata rurartaq Jesusqa libri kayänampaq nunakunata yanaparqan?

¹¹ Ishkë kaqchöqa, Jesusqa jutsapa esclävun këpita libri kayänampaqmi nunakunata yanaparqan. Nunakunapa jutsanrëkur wanushqa kaptinmi, kawëninkunachö Jesusman markäkuyanqanta rikätsikoqkunata jutsankunapita Dios perdonan (Heb. 10:12-18). Jesusmi kënö nirqan: “Tsuri librayäshuptikiqa, rasumpa libri[m] kayanki” (Juan 8:36). Tsëqa, manam Libri Tikrayänan Watachö israelïtakuna libri tikrayanqanwanqa, ni ichikllapis igualaqtsu. Këllaman pensarishun: Libri Tikrayänan Watachö juk israelïta libri tikrarirpis, yapëmi esclävu këman chëta puëdeq. Y tiempuwanqa wanureqmi.

12. Nunakuna libri kayänampaq Jesus willakunqampitaqa, ¿pikunataq puntata libri tikrariyarqan?

¹² 33 wata Pentecostes fiestachömi, apostolkunata y Diosman markäkoq wakin nunakunata poderninwan Jehovä akrarirqan. Rasumpa tsurinkunatanömi legitimärirqan, tsëmi Jesuswan gobernayänampaq shamoq tiempuchö kawariyänan karqan (Rom. 8:2, 15-17). Nazaret markachö këkar Diosta adorayänan wayichö nunakuna libri kayänampaq Jesus yachatsikunqampitaqa, pëkunam puntata libri tikrariyarqan. Bibliapa contran këkaq costumbrikunata  y mana alli yachatsikïkunata pushakoq religiösukuna yachatsikuyanqampitaqa, librim tikrariyarqan. Jina Diosqa, wanïman chätsikoq jutsapitapis librarirqanmi. Cristiänukuna Libri Tikrayänan Wataqa, Cristupa qateqninkunata 33 watachö poderninwan Dios akranqampitam qallarqan, y Waranqa Watapa Jesus gobernar ushariptinmi ushanqa. Tsëyaqqa, ¿imakunataraq lograshqa kanqa?

13, 14. Ciëlupaq akrashqakunapitapis, nunakuna libri kayänampaq Jesus willakunqampitaqa, ¿jina pikuna mastaq libri tikrayanqa?

¹³ Kanan witsankunaqa, Bibliachö parlanqan ‘juk üshäkunaqa’ mëtsika millon humildi nunakunam kayan (Juan 10:16). Pëkunaqa manam Jesuswan ciëluchö gobernayänampaqtsu akrashqa kayashqa, sinöqa, Bibliachö ninqannömi Patsachö mana wanushpa kawakïta shuyaräyan. ¿Tsëtaku noqantsikpis shuyarantsik?

¹⁴ Jesuswan ciëluchö gobernayänampaq kaqkuna chaskiyanqan bendicionkunataqa, noqantsikpis chaskikantsiknam. Këllaman pensarishun: jutsantsikrëkur Jesus wanunqanman markäkurmi, jutsantsikpita perdonamänapaq Diosta mañakïta puëdintsik. Tsëmi Diospa rikëninchö y concienciantsikchöpis alli kantsik (Efes. 1:7; Rev. 7:14, 15). Jina mana alli yachatsikïkunawan mëtsika watapa engañashqa kanqantsikpitapis librinam kantsik. Jesusmi kënö nirqan: “Rasumpa kaqtam reqiyanki, y rasumpa kaqmi librariyäshunki” (Juan 8:32). Tsëkunapita libri kanqantsikqa alläpam kushitsimantsik.

15. Shamoq tiempuchöqa, ¿imapitataq libri kashun y ima bendicionkunatataq chaskishun?

 ¹⁵ Shamoq tiempuchöqa maskunapitaran libri tikrashun. Jesusqa, mana alli religionkunata y mana alli gobiernukunatam ichikllachöna ushakäratsinqa. Diosqa, pëta sirweq ‘mëtsikaq nunakunatam’ salvanqa y Shumaq Patsachömi bendicinqa (Rev. 7:9, 14). Jina Adanpa jutsan mana allikunaman chätsikunqampitam, kawarimoq mëtsika nunakuna libri këta puëdiyanqa (Hëch. 24:15).

16. ¿Imanö libri këmantaq nunakuna chäyanqa?

¹⁶ Waranqa Wata Jesus gobernanqanchöqa, salorninkuna y Diospa rikëninchö chipyëpa alli kayänampaqmi, pë y pëwan gobernaqkuna nunakunata yanapayanqa. Tsë witsankuna alliyäyanqan y mana allikunapita libri tikrayanqanqa, israelïtakuna Libri Tikrayänan Watanömi kanqa. Jehoväta llapan shonqunkunawan sirweqkunaqa, llapanchömi chipyëpa alli kayanqa. Jutsannaqmi kayanqa.

17. Isaïas 65:21 a 23 textuchöqa, ¿Patsachö nunakuna imanö kawayänampaq kaqtataq rikätsikun? (Rikäri jana qaranchö këkaq dibüjuta).

¹⁷ Isaïas 65:21 a 23 * (leyiri) textuchöqa, Patsachö nunakuna imanö kawayänampaq kaqtam rikätsikun. Jehoväta sirweqkunaqa, manam ima rurëninnaqtsu kayanqa. Bibliachöqa nin, kushitsikoq trabäjuyoq kayänampaq kaqtam. Tsë watakuna ushariptinqa, ‘kamashqa kaqkunapis ushakaq këpa esclävun këpitam librashqa kayanqa’ y ‘Diospa tsurinkunapa alläpa shumaq libri kënintam’ chaskiyanqa (Rom. 8:21).

18. ¿Imanirtaq shamoq tiempuchö kushishqa kawakunapaq kaqta shuyarantsik?

¹⁸ Jehoväqa, trabajayänampaq y jamayänampaq tiempunkuna kanampaqmi israelïtakunapaq dispunirqan, jina Waranqa Wata Cristu gobernanqanchöpis tsëtam llapan sirweqninkunapaq dispuninqa. Diosta adorayänampaqqa tiempunkuna kanqam. Kanan witsanchönöpis, rasumpa kushishqa kanapaqqa, mushoq patsachöpis Diostam adoranantsik. Kushitsikoq trabäjuyoq kar y Jehoväta sirwirmi, tsë witsankunaqa alläpa kushishqa kawakushun.