1. (1) ¿Imanirtaq wakin nunakunata precisaqpaq churar respetantsik? (2) ¿Imatataq kë yachatsikïchö yachakushun?

¿IMANÖTAQ juk nunata precisaqpaq churar respetantsik? Respëtuwan y shumaq tratarninmi. Imatapis allita rurayänampaq kallpachakushqa kaqkunata y autoridäyoq kaqkunatam masqa precisaqpaq churar respetantsik. Kë yachatsikïchöqa, pikunata y imanir precisaqpaq churar respetanapaq kaqtam yachakushun.

2, 3. (1) ¿Imanirtaq Jehoväta precisaqpaq churar alläpa respetanantsik? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta). (2) ¿Pitaq Revelacion 5:13 textuchö Achkasqa, y imanirtaq precisaqpaq churar respetanantsik?

² ‘Gobernar täkunachö Tëkaqta’ y Achkasta precisaqpaq churar respetanapaq kaqtam Revelacion 5:13 textuchöqa nimantsik. ‘Gobernar täkunachö Tëkaqqa’, Jehovämi. Revelacion librupa 4 kaq capïtulunchöqa, ‘imëyaqpis kawaq Kaq’ Jehoväta imanir precisaqpaq churar respetanapaq kaqtam ciëluchö angelkuna rikätsikuyan. Tsë angelkunam kënö niyan: “Diosnïkuna Jehovä, qamllam derëchuyoq kanki alläpa precisaqpaq  churayäshunëkipaq, respetayäshunëkipaq, y poderyoq kanëkipaq, porqui qammi llapan imëkakunata kamarqëki, y qampa munënikirëkurmi yuriyarqan y kamashqa kayarqan” (Revelacion 4:9-11).

³ Revelacion 5:13 textuchö Achkasqa, Jesucristum. ¿Imanötaq tsëta musyantsik? Porqui kë Patsachö këkaptinmi, “nunakunapa jutsanta ushakätseq Diospa Achkasnin” nishpa Jesucristupaq niyarqan (Juan 1:29). Llapan reykunapitapis, gobernanqan nunakunata salvananrëkur Jesusllam wanushqa. Tsërëkurmi precisaqpaq churar respetanantsik. Jina ‘mandakoqkunapa Reynin y señornö gobernaqkunapa Señornin’ kaptinmi, pëtaqa precisaqpaq churar respetanantsik (1 Timoteu 6:14-16). Waranqëpayan angelkunanöchi noqantsikpis sientikuntsik. Pëkunaqa cantarmi kënö niyan: “Roqushqa kashqa Achkasmi, poderta, kapoqyoq këta, yachëyoq këta, kallpata, respetashqa këta, alläpa precisaqpaq churashqa këta y bendicionta chaskinampaq derëchuyoq” (Revelacion 5:12).

4. ¿Imanirtaq alläpa precisan Jehovätawan Cristuta precisaqpaq churar respetanantsik?

⁴ Llapan nunakunapa jueznin kanampaq Cristuta Jehovä churanqantam, Juan 5:22, 23 textuchöqa nin. Tsërëkurmi Jesustaqa precisaqpaq churar respetanantsik. Tsënö rurarqa, Jehovätapis precisaqpaq churarmi respetëkantsik. Jesustawan Teytanta precisaqpaq churar respetarninqa, imëyaqpis kawakushunmi (leyi Salmus 2:11, 12 *).

5. ¿Imanirtaq llapantsik respëtuwan y shumaq tratashqa kanantsik?

⁵ Nunakunataqa kikin “rikoqtam” Diosqa kamamashqantsik (Genesis 1:27). Tsëqa rikätsikun, Diospa imanö këninta mëtsikaq nunakuna rikätsikïta puëdinqantsiktam. Tantiyarinapaq, kuyakoq këta, alli këta y ankupäkoq këtam rikätsikïta puëdintsik. Jinamampis, llapantsiktam concienciayoqta kamamarquntsik. Tsë concienciaqa, ima alli o mana alli kanqanta, y honrädu o mana honrädu kaqta musyatsimaqnintsikmi (Romänus 2:14, 15). Shumaq y limpiu cösaskunam imëpis gustamantsik, jina yamë kawakïtam munantsik. Tsëqa manam espantakïpaqtsu, porqui Jehovätapis ordenädu y yamë kawakïmi gustan. Clärum këkan, Diosqa kamamarquntsik pë ruranqannö tukïnöpa rurëta puëdeqtam. Tsëmi llapantsikpis respëtuwan y shumaq tratashqa kanantsik (Salmus 8:5).

6, 7. Wakinkunata precisaqpaq churar respetëchö, ¿imanötaq mëtsikaq nunakunapita Jehoväpa testïgunkunaqa jukläya kayan?

⁶ Wakinkunata precisaqpaq churar respetanapaq kaqtaqa musyantsikmi, peru imanö y mëyaqlla respetanapaq kaqtaqa itsa musyantsikllatsu. Tsëqa pasakun, mëtsikaq nunakuna Satanaspa makinchö këkaq nunakuna pensayanqanta y rurayanqanta qatiyanqanrëkurmi. Mëtsikaqmi ollquta kar o warmita karpis alläpa precisaqtanö rikarnin diosninkunatanö tratayan. Y Jehovä nishqannö precisaqpaq churar respetayänampa rantinmi, alläpa adulayan. Wakinkunaqa, vistikuyan y portakuyan reqishqa nunakunanömi. Itsa qatiyan polïticukunata, pushakoq religiösukunata, pelïculakunachö actuaqkunata o pukllakunachö alläpa reqishqa nunakunata.

⁷ Rasumpa kaq cristiänukunaqa, manam  wakinkunata alläpa precisaqpaq churar adulantsiktsu. Porqui kë Patsachö kawashqa llapan nunakunapitaqa, Jesucristullam qatinapaqnöqa kashqa (1 Pëdru 2:21). Yarpäshun, nunakunaqa “llapankunam jutsallakuyashqa, y manam Diospa chipyëpa alli imanöpis këninta kikinkunachö rikätsikïta chipyëpaqa puëdiyantsu” (Romänus 3:23). Tsëmi ni mëqan nunapis adoranapaq derëchuyoqtsu kayan. Nunakunata alläpa respetar adularninqa, Jehovätam piñatsishun.

8, 9. (1) Jehoväpa testïgunkunaqa, ¿imanötaq gobiernuchö trabajaqkunata rikantsik? (2) ¿Ima pasakuptintaq autoridäkunata cäsukuntsiknatsu?

⁸ Wakin nunakunataqa, precisaqpaq churar respetanantsik y shumaq tratanantsik, imatapis rurayanqanrëkurmi. Gobiernuchö trabajaqkunaman pensarishun. Pëkunaqa, següru kawakunapaq y wananqantsikkunachö yanapamänapaqmi trabajayan. Apostol Pabluqa nirqan, tsë nunakunata “autoridäkunata[nö]” rikänapaq y mandakuyanqankunata cäsukunapaqmi. Y kënömi nirqan: “Llapankunata qoyë precisaq kaqta: impuestuta mañakoq kaqtaqa, impuestuta [...] precisaqpaq churashqa këta mañakoq kaqtaqa, precisaqpaq churayë” (Romänus 13:1, 7).

⁹ Jehoväpa testïgunkunaqa, autoridäkunata respetanapaqmi kallpachakuntsik. Peru cada nacionchömi costumbrikunaqa jukläya jukläya kayan. Tsëmi juk nacionchö autoridäkuna imatapis mañakuyanqantaqa, juk nacionchöqa itsa mañakuyantsu. Peru mëchö tärarnimpis, Diosta sirweqkunaqa autoridäkuna mandakuyanqantam wiyakuntsik. Tsënö kaptimpis, Jehovä Dios nishqampa contran ruranapaq nimashqaqa, manam cäsukuntsiknatsu. Tsënö pasakuptinqa, nunakunata cäsunantsikpa rantinmi, Jehovällata cäsukuntsik y precisaqpaq churantsik (leyi 1 Pëdru 2:13-17).

10. ¿Imatataq yachakuntsik unë witsan Jehoväta sirweqkunapita?

¹⁰ Autoridäkunata y gobiernupaq trabajaqkunata, Jehoväpa sirweqninkuna imanö respetayanqampaq willakïkunatam Bibliachöqa tarintsik. Rikärishun Josëwan Marïapaq willakïta. Nacionninkunachö ëka nunakuna kayanqanta musyëta munar, Röma nacionchö autoridäkuna juk censu rurakänampaq mandakuyaptinmi, Marïa qeshpikunampaqna këkaptimpis Belen markayaq inscribikoq ëwayarqan (Lücas 2:1-5). Apostol Pablupis autoridäkunata respetanqantam rikätsikurqan. Mana ruranqampita acusayaptinmi, Herödis Agrïpa reypa y Judëa provinciachö gobernaq Festupa nöpanchö respëtuwan defendikurqan (Hëchus 25:1-12; 26:1-3).

11, 12. (1) ¿Imanirtaq pushakoq religiösukunataqa alläpa precisaqpaq churar adulantsiktsu? (2) ¿Imataq pasakurqan autoridäyoq nunata, Austria nacionpita juk Testïgu respëtuwan tratanqampita?

¹¹ Y pushakoq religiösukunataqa, ¿alläpa precisaqpaq churar adulashwanku? Manam. Wakinkunata respetanqantsiknöllam pëkunatapis respetanantsik. Pëkuna alläpa respëtuwan tratanata shuyaräyaptimpis, tsënö tratëqa mana allim kanman. Porqui Diospita y Palabran Bibliapitam mana rasumpa kaqta yachatsikuyan. Tsëmi mana alli pushakoq kayanqanrëkur, pushakoq religiösukunata Jesusqa sinchipa qayaparqan y ishkë qaqlla kayanqanta nirqan (Mateu 23:23, 24). Peru autoridäkunata precisaqpaq churë y respetëqa allillam. Pëkunaqa, autoridäninkunata respetanqantsikta rikarmi höraqa yanapamashqantsik.

¹² Yanapamaqnintsik juk autoridäyoq nunaqa, Heinrich Gleissner jutiyoq nunam  karqan. Pëqa Austria nacionchö abogädu y polïticum karqan. Y Ishkë kaq Jatun Guërra witsanmi, näzi nishqankuna prësu tsaririyarqan y campo de concentracion nishqanmanmi trenwan apakuyarqan. Tsë trenchö ëwëkarmi Austria nacionpita Leopold Engleitner jutiyoq Testïguta reqirirqan. Tsë wawqiqa respëtuwanmi imata creinqantsikpita willarqan, y pëqa shumaqmi wiyakurqan. Y guërra ushariptinqa, tsë nunaqa autoridäyoq këninwanmi Austria nacionchö Testïgukunata mëtsika kuti yanaparqan. Itsa autoridäkunata respëtuwan tratanqantsikrëkur tsënö pasakunqankunata wiyarquntsik.

13. ¿Pikunatataq masqa precisaqpaq churaq respetashwan, y imanir?

¹³ Llapan wawqintsikkunata y panintsikkunatam precisaqpaq churar respetanantsik y shumaq tratanantsik. Jina anciänukunata, congregacionkunata watukaqkunata, Sucursalta Rikaqkunata y Jehoväpa Testïgunkunata pushaqkunatam masqa respetanantsik (leyi 1 Timoteu 5:17). Kë llapan wawqikunaqa Diospa markantam cuidayan. Congregacionkunapaq juk qarë cuenta kayanqantam Bibliachöqa nin (Efesius 4:8). Tsëmi ima nacionpita kayaptimpis, imata estudiashqa kayaptimpis, kapoqyoq o waktsa kayaptimpis y imanö rikashqa kayaptimpis respetanantsikllam (rikäri “Maslla entiendinapaq” neq recuadruta). Apostolkuna kawayanqan witsan cristiänukunapitam yachakïta puëdintsik. Pëkunaqa, congregacionchö pushakoqkunataqa precisaqpaq churarmi respetayarqan, y noqantsikpis tsënöllam rurantsik. Pushakoq wawqikunawan këkarninqa, manam mas precisaqtanötsu o angelkunatanötsu rikantsik. Tsëpa rantinqa, congregacionchö alli trabajayanqanrëkur y humildi  kayanqanrëkurmi precisaqpaq churar respetantsik y shumaq tratantsik (leyi 2 Corintius 1:24 y Revelacion 19:10).

14, 15. ¿Imachötaq mëtsikaq pushakoq religiösukunapita congregacionchö anciänukuna jukläya kayan?

¹⁴ Congregacionchö anciänukunaqa, humildi pushakoqkunam kayan. Y reqishqa nunakunanö këtaqa manam munayantsu. Manam Jesuspa tiempunchö ni kanan witsan pushakoq religiösukunanötsu kayan. Tsë pushakoqkunapaq parlarninmi, Jesusqa kënö nirqan: “Pëkunaqa mikupakïkunachöpis mas alli kaq sitiukunaman täkïta y Diosta adorayänan wayikunachöpis punta puntaman täkïtam gustayan, jina qatukuyänan pampakunachöpis shumaq saludayänanta[m]” gustayan (Mateu 23:6, 7).

¹⁵ Anciänukunaqa, Jesus kënö ninqantam cäsukuyan: “Qamkunaqa Maestru nir nunakuna qayayäshunëkita ama jaqiyëtsu, porqui jukllëllam Maestrïkikunaqa, qamkunaqa llapëkipis wawqim kayanki. Jina kë patsachöqa ama pitapis teyta nir qayayëtsu, porqui jukllëllam Teytëkikunaqa, ciëluchö kaqlla. Jina pushakoq nir reqiyäshunëkitaqa ama jaqiyëtsu, porqui jukllëllam Pushayäshoqnikikunaqa, Cristulla. Peru qamkunachö mas precisaq kaqqa, sirwiyäshoqnikikunam kanan. Pipis precisaq tukoq kaqqa, penqatsishqam kanqa, y pipis qollmi shonqu kaqqa, precisaqpaqmi churashqa kanqa” (Mateu 23:8-12). Anciänukuna humildi kayaptin y Jesus ninqanta cäsukuyaptinqa, cristiänukunaqa kuyayanmi y respetayanmi.

16. ¿Imanirtaq wakinkunata precisaqpaq churar respetar sïguinapaq kallpachakushwan?

¹⁶ Wakinkunata precisaqpaq churar mëyaqlla respetëta yachakunapaqqa, itsa tiemputaraq wanashun. Apostolkuna kawayanqan witsan cristiänukunatapis tsënöllam pasarqan (Hëchus 10:22-26; 3 Juan 9, 10). Peru kallpachakunqantsikqa manam envänutsu kanqa. Jehovä munanqannö wakinkunata precisaqpaq churar respetarninqa, atska bendicionkunatam chaskishun.

17. ¿Ima allikunatataq lograntsik autoridäyoq nunakunata precisaqpaq churar respetarninqa?

¹⁷ Markantsikchö autoridäyoq nunakunata precisaqpaq churar respetashqaqa, itsa Diospita yachatsikunapaq derëchuntsikta respetatsir yanapamäshun y yachatsikunqantsikta allipa rikäyanqa. Tsëmi pasakurqan Alemania nacionchö. Birgit jutiyoq juk precursöram wamrampa clausüranman ëwarqan. Profesörakunaqa, atska watakunapa Testïgu kaq alumnunkuna kayäpunqampita kushishqa kayanqantam niyarqan. Jina niyarqanmi Testïgu kaq wamrakunaqa, escuëlachö yamë kë kanampaq yanapakuyanqanta. Tsënam Birgit paniqa kënö nirqan: “Dios munanqannö portakur profesorninkunata respetayänampaq y shumaq tratayänampaqmi Testïgu kaq teytakunaqa wamräkunata yachatsiyä”. Juk profesöranam kënö nirqan: “Llapan wamrakunapis Testïgu kayaptinqa, cläsita rurëqa alläpa shumaqchi kanman”. Kë profesörakunaqa, Testïgu kaq wamrakunataqa allipam rikäyaq. Tsëmi juk profesöranäqa semänakuna pasarinqanchö juk asamblëaman ëwarqan.

18, 19. Anciänukunata precisaqpaq churar respetarnimpis, ¿imatataq yarpänantsik?

¹⁸ Diospa Palabrampa musyatsikïninkunaqa, congregacionchö anciänukunata precisaqpaq churarnin, imanö respetanapaqmi yanapamënintsikta puëdin (leyi  Hebrëus 13:7, 17) (rikäri “Maslla entiendinapaq” neq recuadruta). Noqantsikqa, alli trabajayanqampitam felicitëta puëdintsik y felicitänantsikmi. Jinamampis, pëkunataqa yanapanantsik nimanqantsiknölla rurarninmi. Tsëqa, kushishqam cargunkunata cumpliyanqa. Jinamampis, Bibliachöqa nimantsik pëkunanö markäkïyoq kanapaqmi. Tsëqa manam pëkunanö vistikï, parlë o juk reqishqa anciänu yachatsikunqannölla yachatsikï ninantsu. Tsënö rurarninqa, Cristuta qatinantsikpa rantin nunakunata qatikanqantsiktam rikätsikïkashwan. Ama qonqashuntsu, anciänukunapis noqantsiknöllam jutsasapa kayan.

¹⁹ Anciänukunata precisaqpaq churar respetarnin y reqishqa nunakunatanö mana tratarninqa, humildi karnin sïguiyänampaqmi yanapashun. Jina wakinkunapita mas precisaq kayanqanta o imëpis mana pantayanqanta mana pensayänampaqmi yanapëkäshun.

20. ¿Imanötaq yanapamantsik wakinkunata precisaqpaq churar respetanqantsik?

²⁰ Wakinkunata precisaqpaq churar respetanqantsikqa, kikintsikllaman mana pensanapaqmi yanapamantsik. Y wakinkuna respetamarnintsik shumaq tratamashqapis, humildilla karnin sïguinapaqmi yanapamantsik. Jina wakinkunata precisaqpaq churar respetanqantsikqa, pipis respetanqantsik kaq mana allita rurariptin, llakikur Jehoväta mana jaqirinapaqmi yanapamantsik. Jinamampis, Jehoväpa markanchö juknölla kanapaqmi yanapakun. Porqui Diospa markanqa manam pitapis, Testïgu o mana Testïgu kaptimpis, alläpa precisaqpaq churar adulantsu.

21. ¿Imanötaq yanapakun wakinkunata precisaqpaq churar respetanqantsik?

²¹ Wakinkunata precisaqpaq churar respetarninqa, imapitapis masqa Diostam kushitsishun. Jina Diosta cäsukunqantsikta y mana jaqipa sirwinqantsiktam rikätsikushun. Tsënöpam, Diosllata mana jaqipa sirwita pipis mana puëdinampaq kaqta Satanas ninqanta, Jehovä contestëta puëdinqa (Proverbius 27:11). Mëtsika nunakunaqa, wakinkunata precisaqpaq churar imanö respetayänampaq kaqtaqa manam musyayantsu. Peru noqantsikqa, wakinkunata precisaqpaq churar imanö respetanapaq kaqta yachatsimanqantsikpitam, Jehoväta alläpa agradecikuntsik.