CADA watam millonyëpayan nunakuna Japonpa lamar kuchunchö këkaq Shima nishqan cedru montikuna kanqan sitiuman ëwayan, Ice templuman chäyänanrëkur. Tsëchöqa 2 mil watapanam Sintoista religionpa Amaterasu Omikami nishqan Intipa diosninta adorayan. Tsëchöqa chakinkunata y shiminkunatam paqakuyan (awikuyan) limpiu quedayänampaq. Tsëpitanam, altarnimpa puntanman ëwëkur qonqurikuyan, paqchiyan (taqllayan) y rezakuyan. * Sintoismu religionqa, qateqninkuna juk religionman ëwayänanta permitinmi. Budista religionpita, y juk religionkunapitapis tsë sintoista religion ruranqanta qatiyanqan allilla kanqantam niyan.

Llapan nacionkunachö mëtsika jatun religionkunapam Jesusta, Marïata y wakin santukunata adorayänampaq iglesiankuna y capillankuna kayäpun y tsëmanqa mëtsikaqmi ëwayan. * Jina Biblia willakunqan sitiukunachö o milagrukuna pasakunqanta creiyanqankunachö y santu niyanqan nunakunapa imëkanta guardayanqankunachöpis kanmi tsënö sitiukuna. Mëtsikaqmi pensayan, tsënö sagrädu niyanqan sitiukunaman ëwëkur mañakuyaptinqa Dios wiyanampaq kaqta. Y wakinnam karupita tsënö sitiukunaman ëwayan markäkïninkunata rikätsikuyänanrëkur.

¿Santu sitiu niyanqanmanraqku ëwashwan mañakïnintsik wiyashqa y contestashqa kanampaq? ¿Diosqa allitsuraq rikan tsëkunaman ëwëkur adorayanqanta? Y ¿santu sitiu niyanqanchöraq cristiänukuna adorayänantatsuraq Diosqa munan? Tsëta musyanqantsikmi yanapamäshun tsënö sitiukunachö adorëta imanöpis rikänapaq y Dios imanö adoranata munanqanta.

Samaritäna warmiwan Jesus parlanqanmi rikätsikun, santu sitiu niyanqankunaman ëwëkur adoracion rurayanqanta Dios imanö rikanqanta. Samaria markapa ëwarëkarmi Sicar nishqan marka lädunchö pözuman chärir utishqa karnin Jesusqa jamakurirqan. Samaritana warmi yakuta jorqunampaq chäriptinnam, pëwan parlarqan. Tsëchömi judïukunawan samaritänukuna imanö rikänakuyanqampaq tsë warmi parlar kënö nirqan: “Une awilücunam taqe jircacho Diosta adorayarqan. Peru qamcunaqa niyanqui: ‘Jerusalenllachomi Diostaqa adoranantsic’ nishpataq” (Juan 4:5-9, 20).

 Samaritäna warmiqa, 50 kilömetrunö Jerusalempa norti kaq lädunchö këkaq Guerizim jirkapaqmi parlëkarqan. Tsë sitiuchömi samaritänukunapaqa Pascua fiestata celebrayänampaq juk templunkuna karqan. Tsë ishkan marka imanö rikänakuyänampaq parlanampa rantinmi, Jesusqa kënö nirqan: “Chäramunnam tiempu manam ni taqe jircallachotsu ni Jerusalenllachotsu Dios Yayata adorayanqui” (Juan 4:21). ¡Juk judïu nuna tsënö ninqanqa espantëpaqmi karqan! ¿Imanirtaq kikin Diospa templunchö adorayanmannatsu karqan?

Jinamampis Jesusqa kënömi nirqan: “Höranam shamun y kananmi rasumpa adoraqkunaqa Teytata adorayanqa espïrituwan y rasumpa kaqwan, porqui tsënö kaqkunatam Teytaqa ashin pëta adorayänampaq” (Juan 4:23, NM). Mëtsika watakunapam, Jerusalenpa juk jatun y shumaq templunchö judïukunaqa Diosta adorayarqan. Watachö kima kutim tsëman ëwayaq Jehovä Diosninkunapaq sacrificiuta rurayänampaq (Exodu 23:14-17). Peru Jesusqa nirqan, Diospa rasumpa sirweqninkunaqa ‘espïrituwan y rasumpa kaqwanna’ adorayänampaq kaqtam.

Tsë templuqa juk precisaq sitiuchömi këkarqan. Peru espïrituwan rasumpa kaqtaqa, manam rikëta puëdintsiktsu, ni juk sitiullachötsu këkäyan. Tsëmi, Jesusqa willakurqan rasumpa kaq adoracionqa, manana Guerizim jirkachö ni Jerusalen templuchö ni juk santu sitiu niyanqanllachönatsu kanampaq kaqta.

Samaritäna warmiwan parlanqanchömi Jesusqa “höranam shamun” nirqan, tsëwanqa rikätsikïkarqan Diosta adorëchö cambiu kanampaq kaqtam. Judïukunaqa Moisespa leynin ninqannömi Diosta adorayarqan, peru Jesus wanuriptinmi tsë cambiu karirqan porqui manam tsënönatsu adorayänan karqan (Romänus 10:4). Peru ¿imanirtaq “kananmi” nirqan? Porqui Jesusqa Mesïas karmi, discïpulunkunata akrashqana karqan, y pëkunaqa cäsuyänanmi karqan kënö ninqanta: “Diosqa juk espïritum, tsëmi adoraqninkunapis adorayänan espïrituwan y rasumpa kaqwan” (Juan 4:24). Peru ¿Ima ninantaq espïrituwan y rasumpa kaqwan adorëqa?

“Espïrituwan” adoranapaq nirqa, Jesusqa nikarqan Diospa santu espïritumpa yanapakïnimpaqmi, tsëmi Diospa Palabranta entiendinapaq yanapamantsik (1 Corintius 2:9-12). Y rasumpa kaqwan adorë ninqanqa, Bibliapa rasumpa kaq  yachatsikïninta musyë ninanmi. Tsëmi më tsë sitiuchö adorashqapis Biblia yachatsikunqannölla kaptin, y santu espïritu pushamänata jaqishqaqa Diosta kushitsinqa.

¿Cristiänukunaqa imanöraq rikäyanman karuchö santu niyanqan sitiukunaman ëwëkurninraq adorëta? Espïrituwan y rasumpa kaqwan adorëpaq Jesus ninqanqa, rikätsikun tsë santu sitiu niyanqankunachö adorëqa Diospaq mana precisanqantam. Jinamampis, imäginkuna adorëpaq Dios imata pensanqantam Bibliaqa cläru willamantsik kënö nir: “Nunacuna imatapis Diostano adorayanqan caqcunata ama adorayëtsu” y “¡paqtataq imatapis Diostano adorayanquiman!” (1 Corintius 10:14; 1 Juan 5:21). Tsëmi rasumpa kaq cristiänukunaqa santu sitiu niyanqankunachö ni imäginkunata adorayanqankunachöqa Diosta adorayantsu.

Tsëwanqa manam Biblia michëkämantsiktsu gustamanqantsik sitiukunachö Diosman mañakïta, Bibliata estudiëta o Diosman yarpachakïtaqa. Juk tranquïlu sitiuqa yanapamantsik Bibliata yachakunapaq y Diospa kaqkunapita parlakurinapaqmi. Jina kuyashqa kastantsikkuna wanuriptin nïchunkuna rurëqa allillam. Porqui tsëqa kuyanqantsikta y wanuyanqanta yarpanqantsikllatam rikätsikun. Peru tsë sitiukunata, santu sitiutanö rikar y tsëchö adoracion rurëqa Jesus ninqan yachatsikïpa contranmi.

Tsëmi, mañakïniki wiyashqa kanampaqqa, santu sitiu niyanqankunataraqtsu ëwanëki. Tsënö karu sitiukunaman ëwëkur-raq adoranqëkirëkurtsu manam Diosqa bendicishunki. Porqui Bibliaqa Jehoväpaq kënömi nin: ‘Pëqa sielucho y patsacho mandacoqmi. Y manam nunacuna rurayanqan templuchoqa tärantsu’. Peru manam tsërekurtsu noqantsikpita karuchö këkan. Pëman mañakïtaqa puëdintsikmi, mëchö tsëchö këkashqapis wiyëkämantsikmi, porqui “Diosta reqinantsicpaqqa manam allapa sasatsu” (Hëchus 17:24-27).