¿IMANIRTAQ teytäqa tsënö nimarqan? Willariyashqëki. 1929 wata 29 de julium yurikurqä, y Filipïnas nacionchö këkaq Bulacan nishqan provinciapa juk markanchömi winarqä. Tsë witsanqa nacionnïchöqa alläpa waktsa këmi karqan. Y wamrallaraq këkaptïmi Japonpa tröpan Filipïnasman yëkaramurqan, tsëmi guërra qallarirqan. Peru markäkuna alläpa karuchö kaptinmi guërrapitaqa musyayarqällatsu. Manam radiu, ni television ni periödicukunapis kapayämarqantsu, tsëmi guërrapitaqa nunakuna parlayaptinlla musyayaq kayä.

Teytäkunapaqa puwaqmi wamrankuna kayarqä, y noqam mayor kaqpa qepanman karqa. 8 watayoq këkaptïmi awilükuna apakayämarqan. Catölicu karpis awilüqa llapan religionkunatam wiyaq y publicacionninkunatapis katseqmi. Yarpämi tagälu idiömachö Protección, Seguridad y Descubierta * nishqan follëtukunata y Bibliatapis rikätsimanqanta. Bibliata leyiqa alläpam gustamaq, y masran Mateu, Marcus, Lücas y Juan librukunanäqa. Tsëmi yanapamarqan Jesus ruranqannö ruranäpaq (Juan 10:27).

1945 watam Japonpa tröpankuna Filipïnaspita ëwakuyarqan. Tsë witsankunam teytäkunaqa pëkunawan täraq ëwakunäpaq niyämarqan. Awilüpis teytäkunawan ëwakunätam jaqimarqan.

Tsëpita ichik tiempullatanam 1945 wata diciembri killachö Angat markapita Testïgukuna yachatsikur chärayämurqan. Juk mayorllana nunam, parlapäyämarqan ushanan junaqkunachöna kawëkanqantsikpita (2 Tim. 3:1-5). Y amänulla markamanmi yachatsiyämänampaq invitayämarqan. Teytäkuna mana ëwayaptimpis, noqaqa ëwarqämi. Y ishkë chunkanö nunakunam yachakïkäyänaq y tapukïkunatam rurayaq.

 Yachatsikuyanqantaqa manam entiendirqätsu tsëmi ëwakïta munarqä. Peru yarqunëkaptïnam alläpa shumaq cantar qallëkuyarqan, tsëmi ushanqanyaq quedakurqä. Tsënam domingupaq Angat markachö juk reunionman invitayämarqan.

Cäsi ishkë hörapam chakipa ëwarqä, y reunionqa familia Cruzpa wayinchömi kanaq. Y pitsqa chunkanömi juntakäyarqä. Alläpam espantakurqä hasta wamrakunapis parlakuyaptin y Bibliapita alleq musyayaptin. Reunionkunaman seguïdu ëwar qallëkuptïmi, wawqi Damian Santusqa juk paqas wayinchö quedatsimarqan. Tsë paqasqa shumaq Bibliapita parlakuyarqä.

Tsë witsankunaqa Bibliapita mas precisaq yachatsikïninkunallata yachakurirmi ras bautizakuriyaq. Tsëmi pöcu tiempullaraq reunionkunaman ëwëkäyaptï, “bautizakïta munayankiku” nir tapurayämarqan. Noqaqa “munämi” nirirqämi, porqui clärum musyarqä Jesuspa qateqnin këta munanqäta (Col. 3:24). Tsëmi 1946 wata 15 de febrëru juk mayuchö ishkaqta bautizarayämarqan.

Bautizakurirqä musyayarqämi Jesus ruranqanta qatirnin yachatsikuyäna precisanqanta. Y teytätaqa manam gustarqantsu, tsëmi kënö nimarqan: “Diospita yachatsikunëkipaqqa alläpa jövinllaran kanki. Yakuman tullpuriyäshuptikillaqa manam yachatsikoq tikrëta puëdinkitsu”. Tsënam nirqä Gobiernumpita yachatsikunantsikta Dios munanqanta (Mat. 24:14). Y tsëpitanam, “Diostam änirqö y cumplishaqmi” nirirqä. Y tsënam qallananchö willakunqänöpis alläpa qayapämarqan. Pëqa manam munarqantsu yachatsikunäta. Tsënömi, Diosta sirwinärëkur imëkäta jaqir qallarqä.

Tsënam Angat markachö täraq familia Cruzqa pëkunawan täränapaq invitayämarqan. Wamran Nöratawan noqatam niyämarqan precursor kayänäpaq. Tsëmi 1947 wata 1 de noviembri precursor këta qallayarqä. Nöraqa juk markatam yanapakoq ëwakurqan, y noqanam Angat markachö quedakurqä.

Kima watapa precursor këkaptïmi, sucursalchö trabajaq wawqi Earl Stewart pläzachö juk discursuta ingleschö rurarqan y 500 nunakunapitapis masmi wiyayarqan. Y ushariptinnam noqana tsë discursuta tagälu idiömachö entienditsikurirqä. Escuëlamanqa qanchis watallam ëwarqä, peru ingleschömi masqa yachatsiyämaq. Jina tagälu idiömachö publicacionkuna alläpa mana kaptinmi, ingles idiömachö leyeq kä, tsëmi yanapamarqan inglesta mas yachakunäpaq. Tsënö yachakunqämi yanapamarqan ingleschö discursayämuptin tagälu idiömachö entienditsikunäpaq.

Wawqi Stewart discursuta ruranqan junaqmi, pëqa reunionchö nirqan juk o ishkë precursorkunata Betelchö yanapakuyänampaq wanëkäyanqanta. Porqui misionërukunam 1950 wata Nueva York (Estädus Unïdus) markachö “Aumento de la Teocracia” nishqan asamblëaman ëwayänan karqan. Y noqatam Betelman invitarayämarqan. Tsëchö yanapakunärëkurmi yapë imëkäta jaqirirqä.

1950 wata 19 de juniu junaqmi Betelchö yanapakur qallarqä. Betelqa, jatusaq montikunapa lädunchö unëna rurashqa jatun wayim karqan. Tsëchöqa 12 jövinkunanömi trabajayaq. Qoyapaqa cocïnachömi yanapakoq kä, y las nuëvipitaqa, röpakunatam planchaq kä y tardipapis tsënöllam ruraq kä. Misionërukuna kutirayämuptimpis Betelchöqa yanapakurmi sïguirqä: revistakunata corrëupa mandanäpaq alistarnin, revistakunata munarnin anotakoqkunata atiendirnin y visïtakunata atiendirnin. Llapan niyämanqantam ruraq kä.

1952 wataqa, Filipïnaspita qanchis wawqikunatam Galaad escuëlaman invitarayämarqan. Y Estädus Unïdusman chärirninqa markäkunachö mana reqiyanqä cösaskunatam rikäyarqä.

Wayichö utilizäyanqan mana reqiyanqä tukï cösaskunatam manejëta yachakuyarqä.  Jinamampis alläpam alalaq. Juk qoyam cällipa yarqurqä y llapanmi yulaq këkänaq, ¡rashtam kanaq!, tsëran reqirirqä. Y shumaq karnimpis alläpam alalänaq.

Peru Galaad escuëlachö këqa alläpa shumaqmi karqan. Yachatsikamoqkunaqa imanö estudiëtam shumaq yachatsiyämarqan. Tsë escuëlachö yachakunqäqa alläpam yanapamashqa.

Galaad escuëlata ushariyaptïnam, juk tiempupa mandayämarqan Nueva Yorkchö këkaq Bronx markachö precursor especialnö yanapakunäpaq. Tsëmi 1953 wata juliu killachö “Sociedad del Nuevo Mundo” nishqan asamblëaman ëwëta puëdirqä. Asamblëa ushariptinqa Filipïnas nacionnïtanam mandayämarqan juk rurëchöna yanapakunäpaq.

Sucursalchö wawqikunam niyämarqan congregacionkunata watukakurna yanapakunäpaq. Kananqa Jesusnömi estanciakunapa y karu markakunapa Jehoväpa üshankunata watukaq ëwanä karqan (1 Pëd. 2:21). Filipïnaschö Luzon nishqan jatun islapa cäsi entërunchö këkaq mëtsikaq congregacionkunatam watukanä karqan. Jina Bulacan, Nueva Ecija, Tarlac y Zambales nishqan provinciakunachö këkaq congregacionkunatapis watukanämi karqan. Y wakin markakunaman ëwanäpaqqa Sierra Madre nishqan jirkakunatam pasanä karqan. Tsëmanqa manam pasajërukunata apaq cärrukunaqa ëwayaqtsu, tsëmi troncukunata apaq camionërukunata apayämänampaq neq kä. Troncu jananchö viajë fäcil mana kaptimpis imëpis apayämaqmi.

Mëtsika congregacionkunam mushoq y wallka publicadoryoqlla kayarqan. Reunionkuna rurakänampaq y yachatsikoq yarquyänampaq shumaq patsätsichö yanapaptïqa alläpam agradecikuyaq.

Tsëpitanam niyämarqan Bicol nishqan islakunachö këkaq grüpukunata watukanäpaq. Tsëchöqa Diospita yachatsikoqkuna mana kayanqan sitiukunachömi precursor especialkuna kayarqan. Posadakunqä juk wayichöqa bäñuqa karqan ishkë tablawan churapashqa juk pözullam. Tsëmi, jarurkuptï tablakuna ishkiriptinqa noqapis jeqarpurqä. Tsëpitaqa limpiakurninmi desayünumanqa unëtaraq charqä.

Tsë witsankunam Nöraman pensar qallëkurqä. Tsëmi Dumaguete markachöna precursöra especialnö yanapakïkaptin visitaq ëwarqä, tsëpitaqa cartanakurmi qallëkuyarqä. Y 1956 watam casakuyarqä. Casakuyanqa semänaqa Rapu  Rapu islachö këkaq congregacionta watukaqmi ëwayarqä. Jirkakunata witsarnin alläpa karutam chakipa ëwayarqä, peru cristiänu mayintsikkunata warmïwan juntu watukëqa alläpa shumaqmi karqan.

Congregacionkunata chusku watapanö watukarnin këkäyaptïmi Betelmanna invitarayämarqan. Tsëmi 1960 wata enëru killa ëwayarqä. Y tsëpita patsëmi tsëchö yanapakïkäyä. Precisaq carguyoq wawqikunawan trabajarninqa alläpam yachakurqö. Y Nörapis imëka rurëkunachömi yanapakushqa.

Betelchö sirwïqa alläpa shumaqmi kashqa. Soltëru këkar yanapakoq shamunqä witsanqa, 10 milnöllam Filipïnaschö publicadorkuna kayarqan, peru kananqa 200 milpitapis pasashqam, y Betelchö yanapakoqkunapis mëtsikaqmi kayan.

Testïgukuna mas miraptinmi Betel wayiqa ichiklla quedarirqan. Tsëmi Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa niyämarqan mas jatun chakrata rantiyänäpaq. Tsëmi juk wawqiwan wayin wayin ëwayarqä chakrata asheq. Peru vecïnukunaqa manam munayarqantsu, juknäqa hasta kënömi niyämarqan: “Chïnukunaqa manam chakrata rantikuyätsu, sinöqa rantiyämi”.

Peru juk junaqmi Estädus Unïdusta ëwakunan kaptin juk vecïnu niyämarqan chakranta rantikayämëta munanqanta. Tsëllanam juk kaq vecïnupis rantikayämëta munarirqan y wakin vecïnukunatapis rantikayämänampaq animarirqan. Hasta qallananchö rantikayämëta mana munaq chïnupis rantikayämarqanmi. Tsëmi chakräkunaqa jatun tikrarirqan. ¡Jehoväpa munëninmi karqan!

1950 wataqa, Betelchö noqam mas jövin kaqqa karqä, peru kananqa noqakunam mas mayorqa kayä. Jesusta qatinärëkur imëkäta jaqinqätaqa manam arrepentikütsu. Teytäkuna wayipita qarqayämashqa kaptimpis Jehoväqa mas atska familiatam markanchö qomashqa. Awmi, Jehoväqa llapan wananqantsiktam qomantsik. Nörawanqa alläpam Jehoväta agradecikuyä llapan qoyämanqampita, y wakinkunatapis niyaqmi Jehoväpa kaqta puntaman churarnin bendicionninta chaskiyänampaq (Mal. 3:10).

Juk kutim Jesusqa, impuestukunata cobrakoq Mateuta qateqnin kanampaq invitarqan. Y Bibliaqa willakun, llapanninta jaqirirnin qatir qallëkunqantam (Lüc. 5:27, 28). Noqapis atska kutim Jesusta qatinärëkur imëkäta jaqirqö. Y qamkunatapis invitämi tsënölla rurayänëkipaq y shumaq bendicionkunata chaskiyänëkipaq.