Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Leyeqkuna tapukuyanqan

Leyeqkuna tapukuyanqan

Bibliachömi Levïticu 19:16 kënö nin: “Ama imanöpapis nuna mayikikunapa kawëninta peligruman churayankitsu”. ¿Ima ninantan tsë mandamientuqa y imatataq tsëpita yachakuntsik?

Jehoväqa, rurëninkunachö limpiu kayänampaqmi israelïtakunata nirqan. Y tsënö kayänampaqmi këta mandarqan: “Ama pitapis tumpar mana kaqta parlar puriyankitsu. Ama imanöpapis nuna mayikikunapa kawëninta peligruman churayankitsu. Noqam Jehovä Diosnikikuna kä” (Lev. 19:2, 16, TNM).

Tsë versïculuchö, “ama imanöpapis nuna mayikikunapa kawëninta peligruman churayankitsu” neqqa, hebreu idiömachöqa “ama nuna mayikipa kawënimpa contran sharkunkitsu” ninmi. ¿Ima ninantan tsëqa? Levïticu librupaq judïukunapa juk librunchömi, kënö nin: “Hebreu idiömachö tsë versïculu ima ninan kanqanta musyëqa manam fäciltsu, tsëchöqa ‘ama amänunchö o lädunchö sharkuytsu’ ninmi”.

Wakin yachaq nunakunaqa niyan, qepan kaq versïculupaq parlëkanqantam, tsë versïculuchömi kënö nin: “Pitapis juzgarqa, ama waktsapa ni rïcupa favornin kayankitsu. Tsëpa rantinqa, llapampaqmi igual kayänëki” (Lev. 19:15, TNM). Tsë rasumpa kaptinqa, 16 kaq versïculuchö pipa contrampis sharkuytsu neqqa juiciukunachö, negociukunachö o familiachö, israelïtakuna ima mana allitapis mana ruranakuyänampaq mandamientuchi kanman karqan. Y manam kikinkunapa provëchunkunallaman yapëkur imatapis rurayänantsu karqan. Awmi, tsëkunataqa manam rurashwantsu. Tsënö kaptimpis, 16 kaq versïculuchö ninqanqa kënömi mas cläru entiendikan.

Kë versïculupa qallananchö ninqampaq parlarishun. Wakinkunapaq mana rasumpa kaqta parlarnin, mana puriyänampaqmi israelïtakunata Dios mandarqan. Pipaqpis mana rasumpa kaqta parlëqa, manam wasata rimëllatsu, tsënö kaptimpis, wasata rimëpis problëmakunamanmi chätsikunman (Prov. 10:19; Ecl. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Sant. 3:6). Pipaqpis mana rasumpa kaqtaqa parlayan, mana allichö quedatsita munarmi. Juk nunapa kawëninta peligruman churarpis, mana rasumpa kaqta parlaq nunaqa itsa contran parlëkanmanlla. Tsënö rurayanqampitam Nabot-ta wanutsiyarqan. Ishkaq nunakunam pëpaq mana rasumpa kaqta parlayarqan, tsënöpam culpayoq mana këkaptimpis rumiwan tsampir wanutsiyarqan (1 Rëy. 21:8-13). Tsëmi Levïticu 19:16 ushananchö ninqannöpis, pipaqpis mana rasumpa kaqta parlaqqa, tsë nunapa kawënimpa contranmi sharkunman.

Jina chikirmi juk nunaqa, pipaqpis mana rasumpa kaqta parlanman. Bibliachömi 1 Juan 3:15 kënö nin: “Pipis creikoq mayinta chikeq kaqqa wanutsikoqmi. Y qamkunaqa musyayankim pipis wanutsikoq kaqqa imëyaqpis kawakïta mana chaskinampaq kaqta”. Levïticu 19:16 ninqanta mandakurirmi Diosqa kënö nirqan: “Ama shonquykillachöpis nuna mayikita chikinkitsu” (Lev. 19:17, TNM).

Tsëmi Levïticu 19:16 ninqanchö mandamientutaqa, llapan cristiänukuna wiyakunantsik. Manam mana allita pensanantsiktsu, ni mana rasumpa kaqta pipaqpis parlanantsiktsu. Pipa contrampis sharkushqaqa, o juk parlakuychöqa, piwampis mana alli apanakurnin o envidiarnin mana rasumpa kaqta pëpaq parlashqaqa, chikinqantsiktam rikätsikunman. Y Diosta sirweqqa manam pitapis chikinmantsu (Mat. 12:36, 37).