1, 2. (1) ¿Ima mandakuytataq Jesuspa kima qateqninkuna chaskiyarqan y imatataq rurayarqan? (2) ¿Imatataq këchö yachakushun?

 32 WATA Pascua fiesta ushariptinmi, Pëdru, Santiägu y Juanqa Jesus jukläya tikrarinqanta rikäyarqan. Tsëqa itsa Hermonpa juk jirkanchö pasakurqan. Bibliachömi kënö nin: “Qaqllanmi intinöraq chipaparqan, y janan kaq röpankunapis aktsinöran chipaparqan” (Mat. 17:1-4). Jesus tsënö këkanqan pasëkaptinnam, Diosta kënö neqta wiyayarqan: “Këmi Tsurï, kuyë Tsurï, pëpitam alläpa kushikü. Pëta wiyayë” (Mat. 17:5). Pëdru, Santiägu y Juanqa, imanö kawayanqanchömi Jesusta wiyakuyanqanta rikätsikuyarqan. Y noqantsikpis, pëkunanöllam rurëta munantsik.

² Juknin kaqchömi, Jesusta wiyanapaq imakunata rurëta dejanantsikpaq kaqta yachakurqantsik. Këchönam, imakunata ruranapaq Jesus ninqampita yachakushun.

3. Mateu 7:13 y 14 ninqannö, ¿imatataq ruranantsik?

³ (Leyi Mateu 7:13, 14). Yarpäshun, Jesusqa ishkë punkukuna kanqanta y juknin ‘anchu näniman’ y jukninna ‘llanu’ kaq näniman chätsikunqantam nirqan. Cada ünum, tsë ishkan nänikunapita mëqan kaqpa ëwanampaq kaqta decidinan. Mëqan nänipa ëwanqantsikpitam kawashun o wanushumpis.

4. ¿Imanötan “anchu” kaq näniqa?

 ⁴ Tsë ishkan nänikuna imachö jukläya kayanqantam cläru musyanantsik. Mëtsikaqmi “anchu” kaq nänita akrayan tsëpa ëwë fäcil-lla kaptin. Wanuyman chätsikoq nänipa ëwayänanta Satanas munanqantaqa manam cuentata qokuyantsu (1 Cor. 6:9, 10; 1 Juan 5:19).

5. ¿Imatataq wakinkuna rurayashqa llanu kaq nänita tariyänampaq y tsëpa ëwayänampaq?

⁵ Juknin näniqa “kichki” nänim, y wallkaqlla tsë nänita tariyanqantam Jesus nirqan. ¿Imanirtan tsëta nirqan? Qateqnin kaq versïculuchömi Diospa willakoqnin tukoqkunapita cuidakunapaq Jesus nirqan (Mat. 7:15). Kë patsachöqa, mëtsika waranqa religionkunam kayan y cäsi llapanmi rasumpa kaqta yachatsikuyanqanta niyan. Tsënö kaptinmi, mëtsika millon nunakuna pantashqa këkäyan y mananam kawëman chätsikoq nänita ashita procurayannatsu, peru tarita puëdiyanmanmi. Jesusmi kënö nirqan: “Ninqäkunata wiyakurqa, rasumpa qateqnïkunam kayanki, y rasumpa kaqtam reqiyanki, y rasumpa kaqmi librariyäshunki” (Juan 8:31, 32). Kushikuyämi Diospita rasumpa kaqta yachatsikuyta wakinkunanö ashita mana dejanqëkipita. Mandamientunkuna ima kanqanta musyanëkipaqmi, Diospa Palabranta estudiarqëki y Jesus yachatsikunqanta wiyakurqëki. Këllata yarpärishun: mana alli religionkuna yachatsikuyanqanta, mana alli fiestakunata y lluta costumbrikunata dejanëkipaq kaqta Jehovä shuyaranqantam yachakurqëki. Jina ruranapaq Jehovä mañamanqantsikkuna y pë melananqan rurëkunata dejanëki mana fäcil kanqantam rikarqëki (Mat. 10:34-36). Itsa tsëkuna rurëta dejëqa qampaqqa fäciltsu karqan, peru Teyta Diosta kuyarnin y rikëninchö alli këta munarmi kallpachakurqëki. Tsëta ruranqëkipitachi Jehoväqa alläpa kushishqa këkan (Prov. 27:11).

6. Salmus 119:9, 10, 45 y 133 ninqannö, ¿imatan yanapamäshun llanu kaq nänipita mana yaqäkurinapaq?

⁶ Llanu kaq nänipa ëwëkashqanaqa, ¿imatan yanapamäshun mana yaqäkurinapaq? Këllaman pensarishun: jirkapa ëwaq wakin nacionkunapa carretërankunachöqa, barandakunam kan. Tsëkunam, carretërapa alläpa kuchunman mana chäyänampaq o jirkapa mana volcayänampaq yanapakun. Manachi ni mëqan choferpis tsë barandakunata churayanqampitaqa piñakunmantsu, ¿aw? Bibliachö këkaq Jehoväpa mandamientunkunaqa, tsë barandanöllam kayan. Llanu nänipita mana yaqäkurinapaqmi yanapamantsik (leyi Salmus 119:9, 10, 45, 133).

7. ¿Imanötan jövinkuna llanu kaq nänita rikäyanman?

⁷ Jövin, ¿alläpa michäkoqtanöku Jehoväpa mandamientunkunata rikanki? Satanasqa tsënö pensanëkitam munan. Anchu kaq nänipa ëwëkaqkuna kushishqa këkäyanqantanö rikänëkitam procuran. Pëqa, estudiaq mayikikunanö y Internetchö rikanqëki nunakunanö kushishqa mana kanqëkita pensanëkitam munan. Y Jehoväpa mandamientunkuna rasumpa kushishqa kawakunëkipaq kaqta michëkäshunqëkita pensanëkitam munan. * Peru Satanasqa, manam ni ichikllapis yarpachakuntsu tsë  näni nunakunata mëman chätsinampaq kaqta. Jehoväqa, kawëman chätsikoq llanu nänipa ëwaqkuna imata chaskiyänampaq kaqtam cläru rikätsishurqunki (Sal. 37:29; Is. 35:5, 6; 65:21-23).

8. ¿Imatataq Olaf pasanqampita jövinkuna yachakuyta puëdiyan?

⁸ Olaf jutiyoq jövin wawqi imapa pasanqampita yachakuy, estudiaq mayinkunam mana allikunata ruranampaq inkitayaq. * Jehoväpa testïgun karnin Biblia ninqannö kawakunqanta niptinmi, mëtsikaq estudiaq mayin chïnakuna pëkunawan pununakunampaq tentëta procurayarqan. Peru manam ni imanöpa lograyarqantsu; y manam tsëllachötsu tsarakunan karqan, pëmi kënö willakun: “Profesornïkunam, respetashqa kanäta munarnin universidäman estudiaq ëwanäpaq imëpis niyämaq. Mana ëwarqa imapaqpis mana sirwinäpaq kaqtam niyämarqan”. ¿Imanötan tsëchö tsarakurqan? Pëmi kënö nin: “Congregacionchömi alli amïgukunata ashirqä y pëkunaqa familiänömi kayarqan. Jina Bibliatam mana dejëpa  estudiarqä, mas estudiarmi rasumpa kaqta yachakuykanqäta següru karqä y Jehoväta sirwinäpaqmi churapakarqä”.

9. Llanu kaq nänipita mana yaqänapaqqa, ¿imatataq rurashwan?

⁹ Satanasqa, kawëman chätsikoq nänipita yarqukurinapaq y wakin nunakunanö wanuyman chätsikoq anchu nänipa ëwanatam munan (Mat. 7:13). Y mana allikunapita llanu näni tsapämaqnintsiktanö rikarqa, manam tsëpita yaqäshunnatsu. Jina ima masta ruranantsikpaq Jesus nimanqantsikta rikärishun.

10. Mateu 5:23 y 24 ninqannö, ¿imata ruranapaqtan Jesus nimarqantsik?

¹⁰ (Leyi Mateu 5:23, 24). Këchöqa, wiyëkaqnin judïukuna Diosta adorarnin imata rurayanqampaqmi parlëkarqan. Këllaman pensarishun: templuchö këkaq sacerdötiman Diospaq qarëtanö kayänampaq, juk animalta entreganampaq juk judïu këkanman. Y tsë höra, creikoq mayin pëwan piñashqa këkanqanta yarpärinman. Tsëqa, animalninta tsëchö dejëkurmi markanman kutinan karqan. ¿Imanir? Jehoväpaq ofrendata apëpitaqa, ¿imatataq mas puntaman churanan karqan? Jesusmi cläru kënö nirqan: “Puntataqa creikoq mayikiwanraq amishtë”.

11. ¿Imakunatataq Jacob rurarqan wawqin Esaüwan amishtanampaq?

¹¹ Jacob juk kutichö pasanqampitam, wakinkunawan amishtanapaq yachakuntsik. 20 watapanöna karu markachö tëkaptinmi, markanta kutinampaq juk angelnintawan Dios willatsirqan (Gen. 31:11, 13, 38). Peru alläpa chikirmi, wawqin Esaüqa wanutsita procurashqa karqan (Gen. 27:41). Tsëmi Jacobqa, wawqin Esaü chikinqanta yarpar “alläpa mantsakar yarpakachëman churakarqan” (Gen. 32:7). ¿Imatataq Jacob rurarqan wawqinwan amishtanampaq? Puntataqa, llapan shonqunwanmi Diosta mañakurqan, tsëpitanam Esaüpaq qarënin apatsirqan (Gen. 32:9-15). Y wawqinta rikëkurqa, respetarmi qanchis kuti qonqurikurqan. Jacobqa, humildi kar y wawqinta respetarmi pëwan amishtarqan (Gen. 33:3, 4).

12. ¿Imatataq Jacobpita yachakuntsik?

¹² Wawqinwan tinkunampaq Jacob alistakunqampita y pëwan imanö parlanqampitaqa, imëkatam yachakuntsik. Puntataqa, Jehovätam mañakurqan yanapëkunampaq, tsëpitanam mañakunqannölla ruranampaq wawqin Esaüwan shumaq tinkunampaq imëkata patsätsipakurqan. Y wawqinwan tinkurirqa, manam mëqan mana allita rurashqa kayanqampitatsu parlarqan. Pëqa wawqinwan amishtëtam procurarqan. ¿Imanötan Jacob ruranqannölla rurashwan?

13, 14. ¿Imatataq rurashwan wawqintsikwan o panintsikwan piñatsinakurqa?

¹³ Kawëman chätsikoq nänipa ëwëkarqa, llapan wawqi panintsikkunawanmi alli apanakuyta munantsik (Rom. 12:18). Tsëqa, ¿imatataq rurashwan creikoq mayintsikta ofendishqa kanqantsikta musyarqa? Jacob ruranqannömi, llapan shonquntsikwan Jehoväta mañakunantsik y wawqi panintsikkunawan amishtanapaq kallpachakunqantsikta bendicimunampaq mañakunantsik.

¹⁴ Jina imanö këkanqantsikta rikänapaqmi  tiempuntsikta patsätsinantsik. Itsapis kënö tapukushwan: “¿Listuku këkä pantashqa kanqäta ninäpaq, perdonayämänampaq mañakunäpaq y amishtanäpaq? Wawqïwan o panïwan amishtanäpaq kallpachakuptïqa, ¿imanöraq Jehoväwan Jesus rikäyämanqa?”. Tsë tapukuykunata imanö contestanqantsikmi, Jesusta wiyakunqantsikta y wawqi panintsikkunawan amishtëta munanqantsikta rikätsikunqa. Jacob ruranqanta yarpanqantsikmi yanapamäshun.

15. ¿Imanötan Efesius 4:2 y 3 ninqan yanapamantsik wawqintsikwan o panintsikwan amishtanapaq?

¹⁵ ¿Imaraq pasanman karqan wawqin Esaüwan tinkoq Jacob piñashqa ëwaptinqa? Manachi allichötsu ushayanman karqan. Tsëmi piñatsinakunqantsikwan parlaq ëwarqa, Jacobnölla humildi kanantsik (leyi Efesius 4:2, 3). Bibliachömi Proverbius 18:19 kënö nin: “Markapa tumariq perqan sasa juchutsi kashqanpitapis mas sasam këkan wawqinwan liryashqa nunata amishtatsëqa. Tsënö nunaqa imëka barrëtawan trancashqa punkunömi këkan”. Perdonëkamänapaq mañakunqantsikqa, tumareq perqayoq markaman yëkunapaq llävi cuentam kanman.

16. ¿Imamantan yarpachakushwan y imanir?

¹⁶ Jina puntallapitanam, ofendinqantsik wawqita o panita imata y imanö ninapaq kaqta pensanantsik. Tsë llapanman pensarirmi, llakitsinakunqantsikta qonqanapaq wawqintsikwan o panintsikwan parlaq ëwanantsik. Itsa qallananllachöqa, allitsu parlapämäshun. Tsënö kaptimpis, raslla mana piñakunapaq o mana tsapäkunapaq kallpachakushun. Manaqa, manam imatapis altsashuntsu. Yarpäshun, wawqintsikwan o panintsikwan amishtanapaqqa, manam pï pantashqa kanqanman pensanantsiktsu (1 Cor. 6:7).

17. ¿Imatataq Gilbert pasanqampita yachakuntsik?

¹⁷ Juk familianwan Gilbert jutiyoq wawqi amishtanampaq, imëkata ruranqanta rikärishun. Pëmi kënö nin: “Juk familiäwanmi imëka problëmakunayoq karqä, alli apanakuyänäpaqmi ishkë watapitapis mas, shumaq y cläru parlayänäpaq kallpachakuykarqä”. ¿Ima mastataq rurarqan? Pëmi kënö nin: “Pëwan manaraq parlarmi, Diosman mañakoq kä. Y mana allipa contestamaptin raslla mana piñakunäpaqmi pensaq kä. Perdonanäpaqmi listu këkänä karqan. Imata  munanqäpitapis yamë kawakuyänäpaq kallpachakunqä mas välinqanmanmi pensarqä”. ¿Tsë problëmata altsayarqanku? Gilbertmi kënö willakun: “Kananqa llapan familiäwan alli apanakurmi yamë kawakü”.

18, 19. Pitapis llakitsishqa karqa, ¿imatataq ruranantsik y imanir?

¹⁸ Tsëqa, ¿imatataq rurashwan pitapis ofendishqa kanqantsikta mäkurirqa? Jesus mandamanqantsiknömi amishtanantsik. Jehoväta willashun y tsëta altsanapaq yanapëkamänantsikpaq mañakushun. Tsëta rurarqa, kushishqam kashun y Jesus mandakunqanta wiyakuykanqantsiktam rikätsikushun (Mat. 5:9).

¹⁹ Congregacionta dirigeq Jesucristuwan, kuyëpa yanapamanqantsikpitam Jehoväta agradecikuntsik (Efes. 5:23). Pëdru, Santiägu y Juan apostolkunanömi, Jesusta wiyakunapaq churapakarquntsik (Mat. 17:5). Y tsënö kanqantaqa rikätsikuntsik, llakitsinakunqantsikwan amishtanapaq kallpachakurninmi. Y kawëman chätsikoq nänipita mana yaqäkurishqaqa, kananmi mëtsika bendicionkunata chaskishun y shamoq tiempuchöqa mana wanurnam kushishqa kawakushun.