¿Ima nintan Bibliachö alcohol upuypaq?
JEHOVÄQA imëkatam qaramarquntsik y alläpam agradecikuntsik kushishqa kawanantsikpaq permitimanqantsikpita. Juk qarëninqa vïnum. Tsëmi Bibliachö kënö nin: “Tantataqa rurayan mikurkur kushishqa kayänampaqmi. Tsënöllam vïnutapis upuyan kushishqa kayänampaq” (Ecl. 10:19; Sal. 104:15). Peru wakin nunakunaqa machayanqanyaqmi alcoholta upuyan. Mëpita kayanqampita y costumbrinkuna imanö kanqampitam, wakin nunakunaqa alcohol upuypaq jukläya jukläya pensayan. Y cristiänukunaqa, ¿imatataq alcohol upuypaq pensantsik?
Mëchö täranqantsikta cuentaman churar decidinantsikpa rantinmi, alcohol upuypaq Dios imata pensanqanta cuentachö katsinantsik. Tsëta rurarqa, kushishqam kawakushun.
Capazchi rikarqunki mëtsika nunakuna alcoholta seguïdu y atskata upuyanqanta. Wakinkunaqa upuyan tranquïlu sientikuyänampaqmi. Wakinkunanam problëmankunata qonqayänampaq. Y juk sitiukunachönam, alcoholta atskata upuyan yachaq kayanqanta o fuerti kayanqanta rikätsikuyänampaq.
Diosnintsikmi Palabranchö cläru willamantsik alcoholta machanqantsikyaq upushqaqa, mana alliman chätsimanqantsikta. Këllaman pensarishun: Proverbius 23:29 a 35 textukunachömi willakun juk machakoq nunapaq y problëmakunachö ushanqampaq. a Euröpapita Daniel jutiyoq anciänum manaraq Testïgu karnin imapa pasanqanta kënö willakun: “Alcoholta machanqäyaq upurkurmi mana allikunata decidirqä, tsëpitaqa mana allimanmi charqä y alläpam llakikurqä y mana allim sientikurqä”.
¿Imatan yanapamäshun alli decidinapaq y machanqantsikyaq alcoholta mana upunapaq? Tsëpaqqa yanapamäshun, Diosnintsik consejamanqantsikta cuentachö katsinqantsikmi.
Rikärishun Bibliachö alcohol upuypaq ima ninqanta y imanir nunakuna machayanqanyaq upuyanqanta.
¿IMA NINTAN BIBLIACHÖ?
Diospa Palabranchöqa manam nintsu ichikllata alcoholta upyëqa mana alli kanqanta. Ichikllata vïnuta upurqa kushishqam kantsik, tsëmi Eclesiastes 9:7 textuchö kënö nin: “Kushishqa mikuy y vïnutapis kushishqa upuy”. Bibliachömi willakun Jesuspis y Jehoväpa wakin sirweqninkunapis vïnuta upuyanqanta (Mat. 26:27-29; Lüc. 7:34; 1 Tim. 5:23).
Këllaman pensarishun: alcoholta ichikllata upyëqa, machanqantsikyaq upyëpitaqa jukläyam. Tsëmi Bibliachöqa kënö nin: “Ama vïnuwan machakur kayëtsu” (Efes. 5:18). Y kënöpis ninmi: “Machakoqkuna[qa] [...] manam Diospa Gobiernunta chaskiyanqatsu” (1 Cor. 6:10). Kë textukunachö ninqannömi, machanqantsikyaq alcoholta upyëqa Jehoväpaq mana alli. Nunakuna alcohol upuypaq imata nimashqapis, masqa cuentachö katsinantsik Diosnintsik alcohol upuypaq imata pensanqantam.
Wakin nunakunaqa kënömi niyan: “Mëtsika alcoholta upurpis manam machätsu”. Peru tsënö niyanqanqa mana allimanmi chätsin. Bibliachömi cläru nin, vïnuta alläpa upoqkunaqa ollqu kar o warmi karpis jutsa rurëman ishkiyanqanta y Jehoväpa amïgun këtapis mana puëdiyanqanta (Tïtu 2:3; Prov. 20:1). Y Jesuspis nirqanmi “mëtsikata” upoqkunaqa Shumaq Patsachö këta mana puëdiyänampaq kaqta (Lüc. 21:34-36). Tsëqa, ¿imanötan cristiänukunaqa alcoholta alläpa upyëpita cuidakuyanman?
¿IMANIRTAN Y ËKA KUTITAN UPUNKI?
Rikärinqantsiknömi, costumbrintsikmannö alcoholta upunapaq decidirqa mana allichö ushashun. Diosta sirweqkunaqa mikunqantsikchö y upunqantsikchömi Dios imata pensanqanta cuentachö katsintsik. Bibliachömi kënö consejakun: “Mikuykarpis, upuykarpis o imata rurëkarpis, Teyta Dios alabashqa kanampaq llapanta rurayë” (1 Cor. 10:31). Rikärishun wakin tapukuykunata y Bibliachö consëjukunata cuentaman churanapaq.
¿ Jukkunata kushitsita munarku alcoholta upunki? Exodu 23:2 textuchömi nin, “atskaq nunakuna rurayanqanta” mana qatinapaq. Kë textuchöqa israelïtakunatam Jehovä nikarqan, nunakunata mana allita ruraqta rikarnin pëkunapis mana rurayänampaq. Y tsë consëjuqa kanan witsan cristiänukunatapis yanapanmi. Jukkuna pensayanqannö y rurayanqannö rurarqa, Jehovätam cäsushunnatsu y amïgun këtapis manam puëdishunnatsu (Rom. 12:2).
¿Fuerti kanqëkita rikätsikuyta munarku alcoholta upunki? Wakin markakunachöqa manam mana allitanötsu rikäyan atskata y seguïdu alcoholta upuyaptin (1 Pëd. 4:3). 1 Corintius 16:13 textuchö consëjum kënö nin: “Alkäbu alkäbu këkäyë, markäkuyanqëkichö o yärakuyanqëkichö firmi kayë, valienti kayë, kallpayoq kayë”. Tsëmi cläru rikätsikun, alcoholta upyarqa fuerti kanantsikpa rantin, imatapis mana allita decidinqantsikta. Fuerti tikratsimänantsikpa rantinmi, dëbilta tikratsimantsik. Tsëmi Isaïas 28:7 textuchöqa nin, alcoholta machayanqanyaq upoqkunaqa tsankapar puriyanqanta y imatapis pantayanqanta.
Allita rurëta munarqa, Jehovämanmi confiakunantsik y kallpachakunantsikmi alkäbu alkäbu këkänapaq y alli tsarakunapaq (Sal. 18:32). Imatapis decidinapaqqa alliran pensanantsik, tsënöpa Jehoväwan imëpis amïgu kanapaq. Tsëtam kë Patsachö këkarnin Jesuspis rurarqan, tsëmi nunakunaqa valientitanö y rasumpa parlakoq nunatanö reqiyarqan.
¿Problëmëkita qonqanëkipaqku alcoholta upunki? Salmus libruta juk qellqaqmi Jehoväta kënö nirqan: “Alläpa yarpachakur imanö këtapis mana puëdiptimï, qamqa shoqamar yanapamarqëki” (Sal. 94:19). Alläpa yarpachakur alcoholta upyanëkipa rantinqa, Jehoväman confiakuy. Tsëtaqa ruranki seguïdu mañakurninmi. Wakinkunaqa unëpana Jehoväta sirweq wawqitam consëjuta mañakuyan. Wakinqa problëmankunata altsëta mana puëdirmi machakuyan y imëka jutsakunamanmi chäyan y alli kaqtaqa manam rurëta puëdiyantsu (Os. 4:11). Danielmi kënö nin: “Alläpam yarpachakoq kä y imëkapita culpayoq kanqätam pensaq kä. Tsëmi machanqäyaq alcoholta upyaq kä, peru tsëqa mas problëmallamanmi chätsimaq y manam amïgükunapis kaqnatsu ni manam kikïtapis respetakurqänatsu”. Peru ¿imatan yanaparqan? Pëmi kënö nin: “Jehovä Dios yanapamänantam wanarqä. Machashqa kakunäpa rantinmi, Jehovälla yanapamänampaq kaqta cuentata qokurqä. Pë yanapamaptinmi imëka problëmäkunatapis altsëta puëdirqä y upuytapis dejarirqä”. Alcoholta upuyta dejëta mana puëdinapaq kaqta pensarpis, Jehovä yanapamänapaq kaqtam yarpänantsik (Filip. 4:6, 7; 1 Pëd. 5:7).
¿Höra hörallaku alcoholta upunki? Tsënö kaptinqa, kënö tapukunqëkim alliqa kanqa: “¿Mëqan familiäpis o amïgüpis nimashqaku alcoholta alläpa upunqäpita yarpachakunqanta?”. Capazchi tsënöqa nikäyäshunki alcoholta alläpa upuykanqëkita cuentata qokur. “¿Unëpitapis masku kananqa upü?”. Tsënö kaptinqa, capazchi alcohol upuy viciuman ishkirqunki. “Alcoholta mana upurqa, ¿juk junaqllapis alli këta puëdïku?”. Juk junaqllapis mana puëdirqa, capaz juk viciumanna ishkirqunki. Tsëqa allichi kanman alcohol upuy viciuman ishkishqakunata yanapaqkunaman ëwanëki.
Wakin cristiänukunaqa problëmaman chëta mana munarmi alcoholta upuyantsu. Y wakinkunanam mana gustar upuyantsu. Pillapis mana upunampaq decidishqa kaptinqa, respetanantsikmi y imanir mana upunqantaqa manam tapupänantsiktsu.
Wakinkunaqa mëyaqlla upuyänampaq kaqtam decidiyashqa. Capaz wakinkunaqa decidiyan ichikllata upuyänampaq. O capazchi wakinkunaqa decidiyashqa seguïdu mana upuyänampaq y mikuyanqan höra o semänachö juk kutilla upuyänampaq. Y wakinkunanam decidiyashqa wakin
wakinllata upuyänampaq. Wakinqa vïnutawan cervëzatam ichikllata upuyan, peru mas alcoholyoq kaqtaqa manam ni ichikllatapis upuyantsu. Tsëmi kikintsik imata upunapaq y ëkata upunapaq kaqtaqa decidita puëdintsik. Alli pensëta yachaq cristiänuqa decidinqantam ruran y manam penqakuntsu.Manam noqantsik pensanqantsikllatatsu cuentachö katsinantsik, sinöqa jukkuna imanö pensayanqantam cuentachö katsinantsik. Tsëmi Romänus 14:21 kënö nin: “Ëtsata mana mikunqëki, vïnuta mana upunqëki y creikoq mayikita ishkitsinan kaptinqa imatapis mana ruranqëkim mas alliqa”. Juk parlakuychöqa, wakinkunapaqmi yarpachakunantsik y kuyakoq kanqantsiktam rikätsikunantsik. Alcoholta upushqa capaz juk wawqi mana alli sientikunqa, tsëqa tsë kutichö mana upunapaqmi decidinantsik. Tsëta rurarqa rikätsikuntsik, imanö sientikuyanqanta respetanqantsikta y biennintsikta ashinantsikpa rantin wakinkunapa bienninta ashinqantsiktam (1 Cor. 10:24).
Cristiänukunaqa autoridäkuna alcohol asuntupaq churayanqan leykunatam cäsukuntsik. Këllaman pensarishun: capazchi prohibïdu kanman, menor edäkunapaq, cärruta manejaqkunapaq y mäquinakunata utilizaqkunapaq (Rom. 13:1-5).
Teytantsik Jehoväqa imëkatam qaramarquntsik y imatapis kikintsik decidinapaqmi permitimarquntsik. Tsëmi kikintsik imata mikunapaq y imata upunapaq decidita puëdintsik. Peru allim decidinantsik, tsënöpa Teytantsik Jehoväta kushitsinapaq.
a Centros para el Control y la Prevención de Enfermedades de Estados Unidos niyanqanchö trabajaqkunam niyan, machakoqkunaqa jukkunata wanutsiyanqanta, kikinkuna wanutsikuyanqanta, pitapis violayanqanta, oqllanakuyänampaq majanta obligayanqanta, oqllanakuyanqanchö ima qeshyawampis muyakäyanqanta y abortayanqanta.